Κύριο θέμα: Μὲ ἀφορμὴ τὴν 190η ἐπέτειο τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως - «Ἡ Ἐκκλησία στὴν Τουρκοκρατία»

Μὲ ἀφορμὴ τὴν 190η ἐπέτειο τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως τοῦ 1821 ἀνακινοῦνται ζητήματα ποὺ σχετίζονται καὶ μὲ τὰ ἱστορικὰ πολεμικὰ γεγονότα, ἀλλὰ καὶ μὲ ὅλους τοὺς ἄλλους παράγοντες ποὺ ὁδήγησαν στὴν Ἐπανάσταση καὶ διαμόρφωσαν τόσο τὰ σύνορα τοῦ Νεοελληνικοῦ Κράτους ὅσο καὶ τὴν ταυτότητά του.

Οἱ συζητήσεις αὐτὲς γίνονται ἐντονώτερες σήμερα καὶ λόγῳ τῆς σοβούσης –ἐπιφανειακὰ οἰκονομικῆς– κρίσεως, ἀφοῦ πολλοὶ ἀναζητοῦν τὰ αἴτιά της στὸ παρελθὸν καὶ κυρίως στὴν διαμόρφωση ἢ μᾶλλον στὴν μὴ διαμόρφωση μιᾶς ἑνιαίας ταυτότητας τοῦ Νεοελληνικοῦ Κράτους. Ἡ ἔλλειψη ἑνιαίας ταυτότητας ἀντανακλᾶ σήμερα στὴν ἀδυναμία συγκρότησης σταθερὰ προσανατολισμένης παιδείας, κάτι ποὺ, κατὰ πολλούς, ἀποτελεῖ τὴν πηγὴ τῆς σημερινῆς κακοδαιμονίας τῆς Πατρίδας μας.

Στὸ κέντρο τῶν διαφόρων συζητήσεων τίθεται, ὡς εἶναι ἑπόμενο, συχνὰ πυκνὰ καὶ ἡ Ἐκκλησία, ἀφοῦ εἶναι ἀδύνατον κανεὶς νὰ ἐξετάση τὴν νεοελληνικὴ ἱστορία, ἂν δὲν μελετήση καὶ τὴν παράλληλη ἐκκλησιαστική. Στὸ παρὸν τεῦχος, δημοσιεύονται κείμενα ποὺ ἀναφέρονται στὴν συμβολὴ τῆς Ἐκκλησίας στοὺς ἀγῶνες τοῦ Ἔθνους καὶ στὴν διαμόρφωση τοῦ Νεοελληνικοῦ Κράτους, καθὼς καὶ στοὺς παράγοντες ποὺ προσπάθησαν καὶ προσπαθοῦν νὰ τὴν θέσουν στὸ περιθώριο τῶν ἐξελίξεων.

Τὸ κύριο θέμα: «Ἡ Ἐκκλησία κατὰ τὴν Τουρκοκρατία» ἀποτελεῖται ἀπὸ ἀποσπάσματα τῆς εἰσηγήσεώς τοῦ Σεβασμιωτάτου στὸ 13ο Συνέδριο τῆς Ὁμοσπονδίας Συλλόγων Παρνασσίδος στὴν Ἄμφισσα, ποὺ εἶχε ὡς θέμα «τὴν προσφορὰ τοῦ Ἱεροῦ Κλήρου καὶ τῶν Ἱερῶν Μονῶν στὰ χρόνια τῆς Τουρκοκρατίας, στὴν παιδεία τῶν ὑποδούλων Ἑλλήνων (Κρυφὸ Σχολειὸ) καὶ τὴν συμβολὴ τῆς στὴν διατήρηση τῆς Ἐθνικῆς συνείδησης καὶ τῆς πολιτισμικῆς μας ταυτότητας». Ἡ ὅλη εἰσήγηση περιελάμβανε ἕξι κεφάλαια:

1. Τρεῖς τάσεις πρὸ τῆς πτώσεως τῆς Κωνσταντινουπόλεως,
2. Ἡ Ἐκκλησία κατὰ τὴν Τουρκοκρατία,
3. Ἡ Ἑλληνορθόδοξη Παιδεία στὴν Τουρκοκρατία,
4. Ἡ «Ἑλληνικὴ Νομαρχία»,
5. Ἐκκλησία καὶ Ἐθνεγερσία,
6. Ἐπίλογος.

Παλαιότερα εἴχαμε δημοσιεύσει ἄλλα ἀποσπάσματα τῆς εἰσηγήσεως. Στὸ παρὸν τεῦχος δημοσιεύουμε τὰ κεφάλαια (2) καὶ (3). Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καὶ Παιδεία δύο σημαντικὰ κεφάλαια ποὺ ὀφείλουμε νὰ τὰ θέσουμε ἀκρογωνιαίους λίθους σὲ κάθε προσπάθεια στήριξης ἢ ἀνασυγκρότησης τῆς Πατρίδας μας.

Α.Κ.