Πανηγυρικός λόγος στον εορτασμό τής 25ης Μαρτίου: «Σύγχρονος πατριωτισμός»

τού Πέτρου Πιτσιάκκα, Φιλολόγου-Διευθυντού 3ου Γυμνασίου Ναυπάκτου

Πανηγυρικός λόγος πού εκφωνήθηκε κατά τόν φετινό πάνδημο εορτασμό τής 25ης Μαρτίου, στήν κεντρική πλατεία τής Ναυπάκτου.

Τό ιδανικό τής ελευθερίας φλογίζει τίς ανθρώπινες καρδιές καί τίς οδηγεί στόν ανυποχώρητο αγώνα πού φτάνει στήν αυτοθυσία γιά τήν επικράτηση τού δικαίου. Τίς ξεσηκώνει σέ μιά πάλη μέχρι τό θάνατο γιά τήν απόκτηση καί τήν διατήρηση τής ελευθερίας. Η ελληνική ιστορία είναι γεμάτη από απελευθερωτικούς αγώνες. Ξεχωριστή θέση κατέχει η ελληνική επανάσταση τού 1821 γιά τήν απελευθέρωση από τόν οθωμανικό ζυγό.

Η ιδέα τής ελευθερίας συντήρησε γιά αιώνες αλύγιστη τήν πονεμένη Ρωμιοσύνη. Στήν διάσωση καί τήν συγκρότηση τού ελληνισμού σέ Γένος συνέβαλαν η θρησκεία, η κοινή γλώσσα, ο χώρος καί ο λαός μέ τήν ιστορική του συνέχεια, η παράδοση, η συλλογική μνήμη τού κοινού παρελθόντος, η κοινή μοίρα τού παρόντος, οι ίδιες παρήγορες ελπίδες γιά τό μέλλον.

Η συνοχή του υπάρχει ήδη διαμορφωμένη στό ιδεολογικό του υπόβαθρο. Από τήν μιά, η βυζαντινή κληρονομιά, η θεοφρούρητη εκκλησία, ο οικουμενικός πατριάρχης καί ο περιούσιος λαός τής ορθοδοξίας.

Από τήν άλλη, ο υπόδουλος ελληνισμός γαλουχείται μέ τόν θρύλο τού μαρμαρωμένου βασιλιά, αναζητεί τό πλήρωμα τού χρόνου στά χρησμολόγια καί σκύβει μέ κατάνυξη στά συναξάρια τών νεομαρτύρων, πού τονώνουν τήν εγκαρτέρηση. Στό γόνιμο αυτό έδαφος έριχνε τόν σπόρο της η παιδεία.

Ο σπόρος τής ελευθερίας, πού καλλιεργείτο τόσους αιώνες, φύτρωσε στίς 25 Μαρτίου 1821. Τήν μέρα αυτή, η Παρθένος παίρνει τό μήνυμα γιά τήν γέννηση τού Σωτήρα τού κόσμου, καί οι Έλληνες παίρνουν τά όπλα γιά τήν απελευθέρωση. Τό αρχαγγελικό σάλπισμα τής 25ης Μαρτίου ξεσήκωσε όλες τίς πληγωμένες ελληνικές ψυχές πού, εξαγνισμένες στό μαρτύριο τετρακοσίων χρόνων τυραννίας, πέταξαν πρός τόν ουρανό τής λύτρωσης, όπου εκτόξευε ένα φοβερό μήνυμα ο φρικτός όρκος τής Αγίας Λαύρας: «Ελευθερία ή Θάνατος».

Νόμος είναι ανθρώπινος, νόμος ιστορικός: Η χαμένη ελευθερία δέν ξαναποκτιέται παρά μόνο μέ τήν περιφρόνηση τού θανάτου. Νίκη τής ζωής πάνω στόν θάνατο αποτελεί πάντα η διατήρηση, καί, πολύ περισσότερο, η επανάκτηση τής ελευθερίας. Μέσα στό ξεκίνημα αυτό έβρισκε τήν άνθησή του ο σπόρος τού Ρήγα Φεραίου: «Καλύτερα μιάς ώρας ελεύθερη ζωή παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά καί φυλακή».

Τό ξεσήκωμα τής ελληνικής ψυχής έμοιαζε μέ ανάληψη πρός τούς ουρανούς. Εγκατάλειψη τής σκλαβωμένης ζωής, μέ ανέκκλητη απόφαση θυσίας. Μοναδική περίπτωση παλιννόστησης, η ελευθερία. Ελευθερία γιά τά κορμιά, γιά τά άψυχα, γιατί οι ψυχές ήταν ήδη ελεύθερες.

Η μεγάλη αυτοκρατορία τών τυράννων αγριοσάλεψε. Κινητοποιήθηκε γιά νά καταπνίξη τόν ελληνικό ξεσηκωμό. Νόμιζε πώς είχε νά κάνη μέ τά βασανισμένα κορμιά τών σκλάβων. Δέν κατάλαβε πώς τώρα είχε νά κάνη μέ τίς ελεύθερες ψυχές τών αποφασισμένων. Τό κάστρο τής θυσίας υψώνεται απόρθητο. Λαός πού κλείνεται αποφασιστικά στό κάστρο αυτό έχει εξασφαλίσει τήν νίκη. Είτε μέ τήν ελευθερία τής ζωής, είτε μέ τήν ελευθερία τού θανάτου. Καί όλος ο ελληνικός λαός, όλο τό έθνος, είχε κλειστεί σ’ αυτό.

Στά εννιά χρόνια τού Αγώνα, χρόνια ποτισμένα μέ αίμα καί δάκρυα, μέ νίκες καί ηρωισμούς, μέ μάχες καί αυτοθυσίες, μέ ολοκαυτώματα καί καταστροφές, μέ δόξα καί μεγαλεία, όλα τά μέρη τής ελληνικής γής, από τήν Κύπρο μέχρι τήν Μακεδονία έχουν νά προσφέρουν, στήν λατρεία τού κοινού ιδανικού, ναούς θριάμβου καί πάνσεπτα θυσιαστήρια. Τά λόγια είναι φτωχά μπροστά στά έργα αυτών πού οδήγησαν καί θά οδηγούν γιά πάντα τίς νεώτερες γενιές.

Ο αγώνας γιά τήν εθνική παλιγγενεσία αποτελεί αποθέωση τού παράτολμου ηρωισμού, εναντίον κάθε λογικής πρόβλεψης, καί σύμβολο τού απροσκύνητου πνεύματος.

Σήμερα όμως ζούμε στήν εποχή τών οικονομικών, κοινωνικών καί εθνικών αδιεξόδων καί τής νέας τάξης πραγμάτων, πού ζητά τήν αναθεώρηση τής ιστορίας, τήν οποία χαρακτηρίζει ως μύθο, καί θέλει τούς λαούς προσκυνημένους.

Ζούμε όμως καί στήν εποχή τής απιστίας. Ό,τι ήταν όραμα καί ιδανικό σήμερα ονομάζεται χίμαιρα καί ουτοπία. Η κοινωνία μας, διαβρωμένη από τήν ανυπαρξία μιάς ιδέας, πού θά μπορούσε νά προκαλέση τήν στράτευση καρδιάς καί νού, γύρω από ένα συλλογικό καί αποτελεσματικό σχέδιο, ασφυκτιά καί αδιαφορεί γιά τήν πατρίδα.

Ωστόσο, τό αθάνατο ’21 αποτελεί πυξίδα γιά τήν ανάδειξη τού σύγχρονου πατριωτισμού. Ενός πατριωτισμού πού ταυτίζεται:

• μέ τήν ανιδιοτελή αγάπη καί προσφορά πρός τήν πατρίδα,
• μέ τήν προστασία τής ελληνορθόδοξης παράδοσης, πού είναι αθάνατη ζωή, ελπίδα καί παρηγοριά γιά όλο τόν κόσμο,
• μέ τήν προσπάθεια γιά τήν αποκατάσταση τού ανατραπέντος συστήματος αξιών καί τήν αλλαγή τής αρρωστημένης νεοελληνικής νοοτροπίας,

Ταυτίζεται όμως καί

• μέ τόν συνεχή αγώνα γιά μιά καλύτερη παιδεία καί ελευθερία, γιά ανεξαρτησία καί εθνική αξιοπρέπεια, γιά κοινωνική δικαιοσύνη καί ποιοτική δημοκρατία,
• μέ τόν ανθρωπισμό, τόν σεβασμό τών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τήν προστασία τού φυσικού περιβάλλοντος, τήν διεκδίκηση τών δικαιωμάτων, αλλά καί τήν εκπλήρωση τών καθηκόντων.

Ο πατριωτισμός

• ντύνει μέ σάρκα τά όνειρα τού έθνους καί διδάσκεται από τίς τραγωδίες του,
• απορρίπτει τήν ανευθυνότητα καί τόν λαϊκισμό, τήν οικονομική ασυδοσία καί τήν διαπλοκή, τήν ανομία καί τήν ατιμωρησία, τό συνδικαλιστικό αυτισμό καί τόν κοινωνικό αυτοματισμό, πού διασπούν τόν κοινωνικό ιστό καί νοθεύουν τήν ποιότητα τής δημοκρατίας, τήν ποιότητα τής ζωής,
• σημαίνει, ακόμη, εφαρμογή τού νόμου, διοίκηση διά τού παραδείγματος, εθνική συνεννόηση καί εφαρμογή μιάς δίκαιης καί αποτελεσματικής πολιτικής πού θά δίνη διέξοδο καί προοπτική στήν χειμαζόμενη ελληνική οικονομία καί κοινωνία,

Τέλος, ο πατριωτισμός υπερβαίνει τόν ατομικισμό καί τόν ευδαιμονισμό πού οδηγούν στήν αποξένωση από τό νόημα τής πατρίδας καί μάς κάνουν νά ξεχνάμε πώς πατριωτισμός είναι τό τί κάνουμε γιά τήν πατρίδα καί όχι «σάν έρθη ο θέρος νά προτιμάμε τά δρεπάνια νά σφυρίξουν στό διπλανό χωράφι».

Οι επόμενες γενιές θά κρίνουν τόν δικό μας πατριωτισμό μέ βάση τό τί κάνουμε γιά τήν πατρίδα μας. Οφείλουμε λοιπόν κι εμείς, όπως οι αγωνιστές τού '21, νά αφήσουμε κάτι σ’ αυτόν τόν τόπο. Ο καθένας άς μετρήσει τήν προσφορά του καί άς μετρηθή μέ βάση τό μέγεθος καί τήν ποιότητά της.–