Τριλογία. Πάσχα Ρωμέϊκο

Ἀλεξάνδρου Παπαδιαμάντη (ἀπόσπασμα)

Τὴν ἑσπέραν τοῦ Μεγάλου Σαββάτου τοῦ ἔτους 188... περὶ ὥραν ἐνάτην, γερόντιόν τι εὐπρεπῶς ἐνδεδυμένον, καθ' ὅσον ἠδύνατο νὰ διακρίνη τις εἰς τὸ σκότος, κατήρχετο τὴν ἀπ' Ἀθηνῶν εἰς Πειραιᾶ ἄγουσαν, τὴν ἀμαξιτήν.

Ἦτο εὐλαβὴς καὶ εἶχε τάξιμο νὰ καταβαίνη κατ' ἔτος τὸ Πάσχα πεζὸς εἰς τὸν Πειραιᾶ, ν' ἀκούη τὴν Ἀνάστασιν εἰς τὸν Ἅγιον Σπυρίδωνα καὶ ὄχι εἰς ἄλλην Ἐκκλησίαν, νὰ λειτουργῆται ἐκεῖ, καὶ μετὰ τὴν ἀπόλυσιν ν' ἀναβαίνη πάλιν πεζὸς εἰς τὰς Ἀθήνας.

Ἦτο ὁ μπάρμπα-Πύπης, ὁ γηραιὸς φίλος μου, καὶ κατέβαινεν εἰς τὸν Πειραιᾶ διὰ ν' ἀκούση τὸ Χριστὸς Ἀνέστη εἰς τὸν ναὸν τοῦ ὁμωνύμου καὶ προστάτου του, διὰ νὰ κάμη Πάσχα ρωμέϊκο κ' εὐφρανθῇ ἡ ψυχή του.

Καὶ ὅμως ἦτο... δυτικός!

Ὁ μπάρμπα-Πύπης, Ἰταλοκερκυραῖος, ἁπλοϊκός, Ἑλληνίδος μητρός. Ἕλλην τὴν καρδίαν, καὶ ὑφίστατο ἄκων ἴσως, ὡς καὶ τόσοι ἄλλοι, τὸ ἄπειρον μεγαλεῖον καὶ τὴν ἄφατον γλυκύτητα τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλληνικῆς. Ἐκαυχᾶτο ὅτι ὁ πατήρ του, ὅστις ἦτο στρατιώτης τοῦ Ναπολέοντος Α' «εἶχε μεταλάβει ρωμέϊκα» ὅταν ἐκινδύνευσε ν' ἀποθάνη, ἐκβιάσας μάλιστα πρὸς τοῦτο, διὰ τινων συστρατιωτῶν του, τὸν ἱερέα τὸν ἀγαθόν. Καὶ ὅμως ὅταν, κατόπιν τούτων, φυσικῶς, τοῦ ἔλεγέ τις: «Διατὶ δὲν βαπτίζεσαι μπάρμπα-Πύπη;» ἡ ἀπάντησίς του ἦτο ὅτι ἅπαξ ἐβαπτίσθη καὶ ὅτι εὑρέθη ἐκεῖ.

Φαίνεται ὅτι οἱ Πάπαι τῆς Ρώμης μὲ τὴν συνήθη ἐπιτηδείαν πολιτικήν των, εἶχον ἀναγνωρίσει εἰς τοὺς Ρωμαιοκαθολικοὺς τῶν Ἰονίων νήσων τινὰ τῶν εἰς τοὺς Οὐνίτας ἀπονεμομένων προνομίων, ἐπιτρέψαντες αὐτοῖς νὰ συνεορτάζωσι μετὰ τῶν ὀρθοδόξων ὅλας τὰς ἑορτάς. Ἀρκεῖ νὰ προσκυνήση τις τὴν ἐμβάδαν τοῦ Ποντίφηκος τὰ λοιπὰ εἶναι ἀδιάφορα.

Ὁ μπάρμπα-Πύπης ἔτρεφε μεγίστην εὐλάβειαν πρὸς τὸν πολιοῦχον Ἅγιον τῆς πατρίδος τοῦ καὶ πρὸς τὸ σεπτὸν αὐτοῦ λείψανον. Ἐπίστευεν εἰς τὸ θαῦμα τὸ γενόμενον κατὰ τῶν Βενετῶν, τολμησάντων ποτὲ νὰ ἱδρύσωσιν ἴδιον θυσιαστήριον ἐν αὐτῷ τὼ ὀρθοδόξῳ ναῷ, (il santo Spiridion ha fatto questo caso), ὅτε ὁ Ἅγιος ἐπιφανεῖς νύκτωρ ἐν σχήματι μοναχοῦ, κρατῶν δαυλὸν ἀναμμένον, ἔκαυσεν ἐνώπιον τῶν ἀπολιθωθέντων ἐκ τοῦ τρόμου φρουρῶν τὸ ἀρτιπαγὲς ἀλτάρε.

Ἀφοῦ εὑρίσκετο μακρὰν τῆς Κερκύρας, ὁ μπάρμπα-Πύπης ποτὲ δὲν θὰ ἔστεργε νὰ ἐορτάση τὸ Πάσχα μαζὶ μὲ τσοῦ φράγκους.

Ἡ «ΟΣΙΟΠΟΙΗΣΗ» ΕΝΟΣ ΠΑΠΑ

Χιλιάδες πιστῶν ἀπ' ὅλο τὸν κόσμο συγκεντρώθηκαν ἔξω ἀπὸ τὴν βασιλικὴ τοῦ Ἁγίου Πέτρου γιὰ νὰ παρακολουθήσουν τὴν τελετὴ ὀσιοποίησης τοῦ πιὸ πολυταξιδεμένου Πάπα, ποὺ σχεδὸν διπλασίασε τὸ ποίμνιο τῆς Παπικῆς Ἐκκλησίας καὶ διαδραμάτισε σημαντικὸ ρόλο στὴν κατάρρευση τοῦ Κομμουνισμοῦ. Δραστηριότητες ὅμως ποὺ πιθανότατα δὲν σχετίζονται μὲ τὴν «Ἁγιότητα» ἀλλὰ τὸν κατέστησαν ξεχωριστὸ στὰ μάτια τῶν πιστῶν του.

Τῆς τελετῆς ὀσιοποίησης προεξάρχει ὁ διάδοχός του Πάπας Βενέδικτος 16ος καὶ μιὰ ἀπὸ τὶς βασικὲς αἰτίες γιὰ τὴν κατάταξη τοῦ Ἰωάννη Παύλου Β’ στοὺς Ἁγίους τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς Ἐκκλησίας εἶναι ἡ προβαλλόμενη ὡς θεραπεία τῆς Γαλλίδας καλόγριας Μαρὶ Σιμὸν Πιὲρ ἀπὸ τὴν νόσο τοῦ Πάρκινσον. Τόσο ἡ ἴδια ὅσο καὶ ἡ Ρωμαιοκαθολικὴ Ἐκκλησία θεωροῦν ὅτι ἡ θεραπεία της συνέβη χάρη σὲ θαυματουργὴ παρέμβαση τοῦ Πολωνοῦ ποντίφικα.

Λίγους μῆνες μετὰ τὴν κοίμηση τοῦ Πάπα Ἰωάννη Παύλου Β’ ἡ ἁρμόδια Ἐπιτροπὴ ἐπὶ τῶν Ἁγιοποιήσεων τοῦ Βατικανοῦ ἀπέστειλε ἕνα ἐρωτηματολόγιο, μὲ περισσότερες ἀπὸ 100 ἐρωτήσεις σχετικὲς μὲ τὸν μακαριστὸ προκαθήμενο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρώμης, σὲ πρόσωπα ποὺ τὸν γνώρισαν, ὅπως Προκαθημένους Ἐκκλησιῶν, Ἱεράρχες, ἡγουμένους καὶ ἄλλους μὲ προφανῆ σκοπὸ τὴν συγκέντρωση «ἐμπειριῶν» βάσει τῶν ὁποίων θὰ μποροῦσε νὰ στοιχειοθετηθὴ ἀρχικῶς ἡ μακαριοποίησή του.

Στὴν Βασιλικὴ τοῦ Ἁγίου Πέτρου ἔχει προγραμματισθῇ νὰ παρευρεθοῦν μέλη συνολικὰ 87 ἐπίσημων ἀποστολῶν, ἀνάμεσά τους ἡγέτες 16 χωρῶν.

Ἡ θρησκευτικὴ τελετὴ ξεκίνησε στὶς 11:00 ὥρα Ἑλλάδας, ἐνῷ ἀπαγορεύθηκε γιὰ μιὰ μέρα ἡ πρόσβαση στὰ αὐτοκίνητα σὲ ὅλους τοὺς δρόμους ποὺ ὁδηγοῦν στὸ Βατικανό. Ἐπιπλέον (γιὰ μιὰ ἡμέρα) εἶχαν ἀπαγορευθῇ οἱ πτήσεις σὲ ὅλον τὸν ἐναέριο χῶρο τῆς Ρώμης.

Τὴν ἴδια ὥρα τὰ καταστήματα ἀναμνηστικῶν τῆς Ρώμης ζοῦνε στιγμὲς τοῦ 2005, ὅταν εἶχαν ξεπουλήσει ὁτιδήποτε ἔφερε τὴν εἰκόνα τοῦ Πάπα Ἰωάννη Παύλου Β’. Μπλουζάκια, μολύβια, κοῦπες, εἰκονίδια, ἡμερολόγια, κὰρτ ποστὰλ καὶ δεκάδες ἄλλα ἀντικείμενα μὲ τυπωμένη τὴν φωτογραφία τοῦ Πάπα Ἰωάννη Παύλου βρίσκονται στὶς προθῆκες τῶν καταστημάτων, ἰδιαίτερα αὐτῶν ποὺ βρίσκονται κοντὰ στὸ Βατικανό.

Νὰ σημειωθῇ ὅτι ἐκτὸς ἀπὸ τὰ ἐπίσημα, τὰ ἐγκεκριμένα ἀπὸ τὸ Βατικανὸ ἀναμνηστικά, ὑπάρχουν καὶ τὰ σουβενὶρ «μαϊμοῦ». Σύμφωνα μὲ δημοσιεύματα ἤδη ἡ ἰταλικὴ ἀστυνομία προχώρησε σὲ κατασχέσεις πέντε ἑκατομμυρίων ἀναμνηστικῶν ἀντικειμένων, συνολικῆς ἀξίας 15 ἑκατ. εὐρώ.

(Amen.gr)

ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ ΚΑΙ ΚΟΛΑΣΗ

«Ἐμπειρικὴ Δογματική, κατὰ τὶς προφορικὲς παραδόσεις τοῦ π. Ἰωάννου Ρωμανίδη»,

Μητροπολίτου Ναυπάκτου & Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου.

Ἐπειδὴ στὸν Παράδεισο οἱ δίκαιοι θὰ ζοὺν τὴν «ἀεικίνητη στάση» καὶ τὴν «στάσιμη κίνηση», ἐνῷ στὴν Κόλαση θὰ ὑπάρχη «παύση τῆς προόδου», γι’ αὐτὸ ἡ δυτικὴ παραδείσια στάσιμη εὐδαιμονία ὁμοιάζει μὲ τὴν Ὀρθόδοξη διδασκαλία γιὰ τὴν Κόλαση.

«Μὲ ἀστεῖο τρόπο ἔλεγα στοὺς Λατίνους ὅτι οἱ ἀντιλήψεις τῆς λατινικῆς παραδόσεως περὶ Παραδείσου εἶναι ἀκριβῶς οἱ ὀρθόδοξες ἀντιλήψεις περὶ Κολάσεως. Καὶ τὸ ἔχω γράψει κιόλας ἔτσι, δηλαδὴ ὑπὸ τύπον ἀστειότητος, ὅτι ὁ Παράδεισος ὁ δικός τους γιὰ μᾶς εἶναι ἡ Κόλαση, αὐτὴ ἡ ἱκανοποίηση τῶν ἐπιθυμιῶν καὶ ἡ παύση, ἅς ποῦμε, τῆς προόδου...». ...

Ἐπίσης, στὴν Δύση ἀναπτύχθηκε ἡ ἄποψη ὅτι Παράδεισος εἶναι νὰ βλέπη κανεὶς τὸν Θεό, ἐνῷ Κόλαση εἶναι ἡ ἔλλειψη τῆς θεοπτίας ἢ καὶ ἡ ἀπουσία τοῦ Θεοῦ. Ὅμως, Κόλαση δὲν εἶναι ἡ ἀπουσία τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ ἡ παρουσία τοῦ Θεοῦ ὡς πυρός-φωτιᾶς.

«Παράλληλα μὲ αὐτὲς τὶς θεωρίες τοῦ Δάντη (Dante) ποὺ βγαίνουν ἀπὸ τὴν φραγκικὴ παράδοση ποὺ ἔχουν ὡς πηγὴ ὄχι ἀκριβῶς τὸν Αὐγουστῖνο, ἀλλὰ ρίζες στὸν Αὐγουστῖνο, ὑπῆρξαν οἱ θεωρίες αὐτὲς τοῦ Μεσαίωνα σὲ συνδυασμὸ μὲ τὶς φραγκικὲς θεωρίες περὶ Κολάσεως καὶ Παραδείσου ποὺ ἐκφράζονται τόσο ὡραῖα στοὺς σχολαστικοὺς θεολόγους, στὸν Δάντη (Dante), στοὺς νεωτέρους συγγραφεῖς, ὅπως εἶναι ὁ Μίλτον ὁ Ἐγγλέζος ἢ ὁ Τζέϊμς Τζόϊς (James Joyce) ὁ Ἰρλανδὸς στὰ ποιήματά τους καὶ βλέπει κανεὶς ὁλοζώντανα τὴν μεσαιωνικὴ φραγκικὴ ἀντίληψη περὶ Παραδείσου καὶ Κολάσεως.

Κατὰ τὴν ἀντίληψη αὐτῶν τῶν ἀνθρώπων ὁ Παράδεισος εἶναι τὸ νὰ βλέπη κανεὶς τὸν Θεό, ἡ θεοπτία εἶναι Παράδεισος καὶ ἡ Κόλαση εἶναι ἔλλειψη τῆς θεοπτίας. Στὴν ἔλλειψη τῆς θεοπτίας προστίθεται ἡ γαρνιτούρα, δηλαδή, καὶ τὰ κτιστὰ πυρὰ τῆς Κολάσεως, εἶναι κάτι φοβερὲς εἰκόνες τῶν βασάνων στὴν Κόλαση ποὺ βρίσκει κανεὶς στὸν Δάντη, Μίλτον, Τζέϊμς Τζόϊς ποὺ ἐκφράζουν τὴν δυτικὴ ἀντίληψη περὶ Κολάσεως. Μάλιστα, θυμοῦμαι πολὺ καλά, ὅταν πῆγα στὸ παπικὸ γυμνάσιο, κάθε χρόνο ὅταν περιγράφανε γιὰ νὰ φοβερίσουν τοὺς μαθητές, περιγράφανε τὴν Κόλαση ἔτσι, δηλαδή. Ἦταν μιὰ ὡραία τέχνη ἐκ μέρους τῶν δασκάλων, τῶν Ἱερέων δηλαδή, νὰ φοβερίσουν τὰ παιδιὰ μ’ αὐτὲς τὶς εἰκόνες περὶ Κολάσεως».

«...Σὲ αὐτὸ ὁρισμένοι Προτεστάντες καὶ Παπικοὶ στὴν ἱστορία προσθέτουν, ὅτι σ’ αὐτὴν τὴν Κόλαση, ἐκτὸς τοῦ ὅτι δὲν θὰ βλέπουν τὸν Θεό, θὰ βρίσκωνται μέσα σὲ φωτιὲς καὶ θὰ ψήνωνται οἱ ἄνθρωποι, θὰ μαγειρεύωνται δηλαδή. Ἐὰν θέλετε νὰ δῆτε πῶς ἀκριβῶς κατὰ τὸν Μεσαίωνα, τὰ πιστεύανε αὐτὰ τὰ πράγματα, σᾶς παροτρύνω, δηλαδὴ σᾶς προτρέπω, συγγνώμη γιὰ τὴν ἄλλη ἔκφραση, σᾶς προτρέπω νὰ διαβάσετε τὴν "θεία κωμωδία" τοῦ Δάντη».

Στὴν Ἁγία Γραφή, γιὰ νὰ χαρακτηρισθῇ ἡ κατάσταση τῶν δικαίων, χρησιμοποιοῦνται οἱ λέξεις «φὼς» καὶ «γνόφος», καὶ γιὰ νὰ χαρακτηρισθῇ ἡ κατάσταση τῶν ἁμαρτωλῶν χρησιμοποιοῦνται οἱ λέξεις «πὺρ» καὶ «σκότος». Γνωρίζουμε, ὅμως, ὅτι τὸ φὼς εἶναι διαφορετικὸ ἀπὸ τὸν γνόφο (νέφος), ποὺ καλύπτει τὸ φῶς. Καὶ τὸ πὺρ εἶναι ἀντίθετο ἀπὸ τὸ σκότος, γιατί μὲ τὸ πὺρ φυγαδεύεται τὸ σκότος καὶ φωτίζεται τὸ περιβάλλον.

Αὐτὸ δείχνει ὅτι δὲν ὑπάρχουν κτιστὲς λέξεις γιὰ νὰ ἐκφράσουν ἀπολύτως τὴν ἄκτιστη πραγματικότητα. Διότι, τὸ αἰώνιο θεῖο Φὼς καὶ τὸ αἰώνιο πὺρ εἶναι ἄκτιστα, εἶναι ἡ ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ ποὺ βιώνεται ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους ὡς φωτιστικὴ ἢ καυστικὴ ἐνέργεια, ἀνάλογα μὲ τὴν πνευματική τους κατάσταση.

«Ὅλοι οἱ ἄνθρωποι θὰ δοὺν τὴν δόξα τοῦ Θεοῦ, καὶ ἀπὸ αὐτῆς τῆς ἀπόψεως ἔχουν τὸ ἴδιο τέλος. Ὅλοι βέβαια θὰ δοὺν τὴν δόξα τοῦ Θεοῦ, μὲ τὴν διαφορὰ ὅτι οἱ μὲν σεσωσμένοι θὰ δοὺν τὴν δόξα τοῦ Θεοῦ ὡς Φὼς γλυκύτατο καὶ ἀνέσπερο, οἱ δὲ κολασμένοι θὰ δοὺν τὴν ἴδια δόξα τοῦ Θεοῦ ὡς πὺρ καταναλίσκον, σὰν φωτιὰ ποὺ θὰ τοὺς καίη. Αὐτό, τὸ ὅτι ὅλοι θὰ δοῦμε τὴν δόξα τοῦ Θεοῦ, εἶναι ἕνα ἀληθινὸ καὶ ἀναμενόμενο γεγονός. Τὸ νὰ δὴ κανεὶς τὸν Θεό, δηλαδὴ τὴν δόξα Του, τὸ Φώς Του, αὐτὸ εἶναι κάτι ποὺ θὰ γίνη εἴτε τὸ θέλουμε εἴτε ὄχι. Ἡ βίωσις ὅμως αὐτοῦ τοῦ Φωτὸς θὰ εἶναι διαφορετικὴ στοὺς μὲν ἀπὸ τοὺς δέ.

Ὁπότε, τὸ ἔργο τῆς Ἐκκλησίας καὶ τῶν παπάδων δὲν εἶναι νὰ μᾶς βοηθήσουν νὰ δοῦμε αὐτὴν τὴν δόξα, διότι αὐτὸ θὰ γίνη ὁπωσδήποτε. Τὸ ἔργο τῆς Ἐκκλησίας ἑστιάζεται στὸ πῶς θὰ δὴ ὁ κάθε ἄνθρωπος τὸν Θεό. Ὄχι στὸ ἂν θὰ δὴ τὸν Θεό. Δηλαδή, τὸ ἔργο τῆς Ἐκκλησίας εἶναι νὰ κηρύττη στοὺς ἀνθρώπους ὅτι ὑπάρχει Θεὸς ἀληθινός, ὅτι ὁ Θεὸς ἀποκαλύπτεται εἴτε ὡς Φὼς εἴτε ὡς πὺρ καταναλίσκον, ὅτι ὅλοι οἱ ἄνθρωποι κατὰ τὴν Δευτέρα Παρουσία τοῦ Χριστοῦ θὰ δοῦμε τὸν Θεόν, καὶ νὰ προετοιμάζη τὰ μέλη της, ὥστε νὰ δοὺν τὸν Θεὸ ὄχι ὡς φωτιά, ἀλλὰ ὡς Φῶς».