Ἡ Μητέρα ὡς σύμβολο ἀγάπης καὶ θυσίας

Ὁ Συνδέσμος Ἀγάπης τῆς Ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Δημητρίου Ναυπάκτου, μὲ ἀφορμὴ τὴν ἑορτὴ τῆς Ὑπαπαντῆς τοῦ Κυρίου, θέλησε φέτος νὰ τιμήση στὸ πρόσωπο τῆς Παναγίας τὴν "Μητέρα", ὡς σύμβολο ἀγάπης καὶ θυσίας, μὲ τὶς ἀκόλουθες ἐκδηλώσεις:

1. Τὸ πρωΐ τῆς Πέμπτης, 2 Φεβρουαρίου 2012, μαζὶ μὲ τὸν πανηγυρικὸ Ὄρθρο καὶ τὴν ἀρχιερατικὴ Θεία Λειτουργία τελέσθηκε Ἀρτοκλασία καὶ κατόπιν δόθηκε μικρὴ ἑορταστικὴ δεξίωση στὴν αἴθουσα τοῦ Ἐνοριακοῦ Κέντρου.

2. Τὴν Κυριακὴ 5 Φεβρουαρίου, στὶς 6 τὸ ἀπόγευμα, πραγματοποιήθηκε ἐκδήλωση στὸ Ἐνοριακὸ Κέντρο τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Δημητρίου ποῦ περιελάμβανε: Σύντομο ἀπολογισμὸ τοῦ Συνδέσμου Ἀγάπης καὶ ὁμιλία ἀπὸ τὴν κ. Χρυσούλα Σπυρέλη, Δρ. Φιλολογίας καὶ Σχολικὴ Σύμβουλο τῶν Φιλολόγων Ν. Ἠλεῖας μὲ θέμα: "Ἡ συμβολὴ τῆς Μητέρας στὴν ἠθικὴ καὶ πνευματικὴ ἀνάπτυξη τοῦ παιδιοῦ".

Στὴν ἀρχὴ τῆς ἐκδήλωσης ὁ π. Θωμᾶς Βαμβίνης, ἐπόπτης τοῦ Συνδέσμου Ἀγάπης, ἀναφέρθηκε στὴν ἑορτὴ τῆς Ὑπαπαντὴς τοῦ Κυρίου, στὰ πλαίσια τῆς ὁποίας ἐντάσσεται ἡ ὁμιλία καὶ παρουσίασε τὸ πρόγραμμα τῆς ἐκδήλωσης. Στὴν συνέχεια ἔκανε μιὰ μικρὴ ἀναφορὰ στὸ ἔργο τοῦ Συνδέσμου καὶ εὐχαρίστησε τὸ 15μελὲς Συμβούλιο καὶ τὰ ἄλλα μέλη του γιὰ τὶς δραστηριότητές τους. Ἀκολούθησε ἕνας σύντομος οἰκονομικὸς ἀπολογισμὸς ἀπὸ τὴν Ταμία τοῦ Συνδέσμου κ. Αἰκατερίνη Μόσχου, μετὰ τὸ τέλος τοῦ ὁποίου ἡ κ. Χριστίνα Καρανικόλα-Σχοινά παρουσίασε τὴν ὁμιλήτρια κ. Χρυσούλα Σπυρέλη, ἀναφερόμενη σὲ βασικὰ στοιχεῖα κατατοπιστικὰ γιὰ τὸ πρόσωπο καὶ τὶς δραστηριότητές της.

Ἡ κ. Σπυρέλη πρὶν περάσει στὸ θέμα της ἔκανε μιὰ προσωπικὴ ἀναφορὰ εὐγνωμοσύνης στὴν κ. Οὐρανία Σπανοῦ, γιὰ τὰ μαθητικὰ χρόνια ποῦ πέρασε, κάτω ἀπὸ τὴν προσωπικὴ μέριμνα καὶ προστασία της, στὸ Οἰκοτροφεῖο τῆς Μητροπόλεως Ναυπάκτου. Κατόπιν, ἄρχισε τὴν ὁμιλία της μὲ ἀναφορὰ στὶς θαυμάσιες μητέρες τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν, τῶν ὁποίων ἡ μνήμη τιμάται τὴν δεύτερη Κυριακὴ τοῦ Φεβρουαρίου, τονίζοντας τὴν ἀνάγκη νὰ κρατηθοῦμε ἀπὸ τὶς ὀρθόδοξες ρίζες μας. Ἡ πίστη καὶ ἡ ὑπομονὴ ἦταν τὰ βασικὰ χαρακτηριστικὰ τῆς ἀγωγῆς ποῦ πρόσφεραν στὰ παιδιά τους καὶ τὰ βοήθησαν νὰ διαμορφώσουν ἀκέραιες προσωπικότητες, ποῦ ἔφθασαν μέχρι τὴν ἁγιότητα. Οἱ ἴδιοι ἐκφράζουν τὴν εὐγνωμοσύνη τοὺς στὶς μητέρες καὶ τὶς γιαγιάδες τους. "Οὐδὲν μητρὸς εὐσπλαχνικότερον", θὰ πὴ ὁ Θεολόγος Γρηγόριος καὶ ὁ Μέγας Βασίλειος θὰ ἀναγνωρίση τὴν ἀξία τῆς ἀγωγῆς ποῦ δέχθηκε, ὄντας εὐγνώμων ἀπέναντι στὴν μητέρα του Ἐμμέλεια καὶ τὴν γιαγιά του Μακρίνα.

Τὰ βασικὰ στοιχεῖα τῆς ἀγωγῆς, ὅπως ὑποστήριξε ἡ ὁμιλήτρια, εἶναι ὅτι εἶναι πολύπλευρη καὶ δύσκολη ὑπόθεση, καθὼς ἀποβλέπει στὴν πνευματική, ἠθικὴ καὶ ψυχολογικὴ ἀνάπτυξη τοῦ παιδιοῦ. Διαμορφώνεται ἀνάλογα μὲ τὶς ἀρχές, τὰ πρότυπα καὶ τὶς προσδοκίες τῶν γονέων, ἐνῷ στὴν ὅλη διαδικασία ἐμπλέκονται, παίζοντας ρόλο καθοριστικό, τὸ σχολεῖο, ἡ πολιτεία καὶ τὰ Μ.Μ.Ε.. Γερὲς βάσεις καὶ σωστοὶ δεσμοὶ ὑποστηρίζουν τὰ παιδιά. Σημαντικὸ μέσο ἀγωγῆς εἶναι τὸ παράδειγμα (ἔθος), τὰ ὅρια ποῦ προσδιορίζονται μὲ σαφήνεια, ἡ ἐπιβράβευση, ἡ νουθεσία καὶ οἱ συμφωνημένες συνέπειες γιὰ τὴν παράβαση τῶν ὁρίων.

Στὴν συνέχεια ἐπικεντρώνοντας στὸν βασικὸ φορέα ἀγωγῆς, ποῦ εἶναι ἡ οἰκογένεια, ἀναφέρθηκε στὴν ἑλληνικὴ οἰκογένεια ποῦ τὴν χαρακτηρίζουν κρᾶμα παραδοσιακῶν καὶ σύγχρονων προτύπων, ἡ ἀπουσία ξεκάθαρων ρόλων καὶ τὸ εὔθραυστο τῶν σχέσεων. Τὰ παιδιὰ συχνὰ στεροῦνται τὴν προσοχὴ τῶν γονιῶν τους, παρ' ὅτι ἔχουν ὑλικὰ ἀγαθά. Βιώνουν τὴν ἀπουσία (ἐρημία) ποῦ ὁδηγεῖ, κυρίως τοὺς ἐφήβους, συχνὰ στὸν ὑπολογιστὴ καὶ στὸ καταφύγιο τῆς παρέας μὲ ἀπρόβλεπτες τὶς συνέπειες στὴν ὑπὸ διαμόρφωση προσωπικότητά τους. Εἶναι μεγάλη ἡ διαφοροποίηση τῶν οἰκογενειῶν ὡς πρὸς τὴν ἐπικοινωνία-ὁμιλία μὲ τὰ παιδιά τους. Ἡ συζήτηση, ἡ ἐπικοινωνία βοηθᾶ τὸ παιδὶ νὰ διαχειριστὴ τὰ συναισθήματά του καὶ στὴν ἡλικία αὐτή, ἀλλὰ καὶ ἀργότερα.

Ὡς πρὸς τὰ εἴδη γονέων ἡ ὁμιλήτρια διέκρινε: 1) τοὺς αὐταρχικοὺς γονεῖς ποῦ ἐπιβάλλουν μὲ ἀνελαστικὸ τρόπο ὅρια καὶ ἀπαιτήσεις 2) τοὺς ἀνεκτικοὺς γονεῖς ποῦ δὲν μποροῦν νὰ διαχειριστοῦν τὰ προβλήματα καὶ δὲν διδάσκουν μέθοδο ἐπίλυσης 3) τοὺς διαλεκτικοὺς γονεῖς ποῦ συζητοῦν, θέτουν ὅρια, ἀλλὰ δίνουν τὶς ἀπαραίτητες ἐξηγήσεις 4) τοὺς ἀποστασιοποιημένους, ποῦ σιωποῦν 5) τοὺς ἐπικριτικοὺς καὶ 6) τοὺς συναισθηματικοὺς μέντορες, ὅπως τοὺς χαρακτήρισε, ποῦ καθοδηγοῦν καὶ διδάσκουν τὴν ἐπίλυση στὸ ἑκάστοτε πρόβλημα. Ἀκολούθως διέκρινε πέντε (5) στάδια στὴν διαπαιδαγώγηση: 1) Ἐπίγνωση συναισθημάτων (τί νιώθει τὸ παιδὶ) 2) ἀναγνώριση συναισθήματος καὶ ἐξεύρεση τρόπου ἀντιμετώπισης 3) ἐνσυναίσθηση (ἱκανότητα νὰ μπαίνης στὴ θέση τοῦ ἄλλου) καὶ ἐπιβεβαίωση συναισθημάτων 4) ἐπεσήμανε τὴν ἀνάγκη τοῦ παιδιοῦ γιὰ ἀκροατῆ σ' αὐτὸ τὸ στάδιο. Ἡ μητέρα ἀκροατὴς προσφέρει τὸν ἑαυτό της γιὰ νὰ μὴν ἀναζητήση τὸ παιδὶ ἄλλες λύσεις καὶ 5) παροχὴ βοήθειας.

Σημαντικὸ ρόλο στὴν ἀνάπτυξη τοῦ παιδιοῦ παίζει ἡ προσωπικότητα τῆς μητέρας. Ἡ ψυχολογικὴ καὶ συναισθηματική της ὑγεία καὶ ὡριμότητα, ἡ πίστη της στὸν Θεό, ἡ ἐνθάρρυνση ποῦ μπορεῖ νὰ προσφέρη στὰ παιδιά της εἶναι πολὺ σημαντικά. Ἰδιαίτερα, μητέρες μὲ πίστη στὸ Θεὸ βρίσκουν τρόπους νὰ στηρίξουν τὰ παιδιά τους. Παλαιότερα οἱ μητέρες τελοῦσαν τὴν ἀποστολή τους μὲ ἐπιτυχία χωρὶς νὰ ἔχουν ἰδιαίτερες γνώσεις, ἀλλὰ κυρίως μὲ τὴν πίστη καὶ τὴν ὑπομονή. Στὸ τελευταῖο μέρος τῆς ὁμιλίας της ἡ κ. Σπυρέλη παρουσίασε βιωματικὰ κείμενα ἀπὸ σύγχρονους λογοτέχνες, ποῦ προβάλλουν τὴν μητέρα καὶ τὸν καθοριστικό της ρόλο στὸν χειρισμὸ τῆς εὐαίσθητης παιδικῆς ψυχῆς. Ὁ Γαβριὴλ Πεντζίκης στὸ διήγημά του "ἀρχεῖον" παρουσιάζει μιὰ μητέρα ποῦ ἐπιστρατεύει ὅλη τὴν λαϊκὴ σοφία γιὰ νὰ ξεκλειδώση καὶ παρηγορήση τὴν πληγωμένη ψυχὴ τοῦ παιδιοῦ της. Στὴν αὐτοβιογραφία του ἕνας ἀκαδημαϊκὸς θυμᾶται τὰ παραμύθια τῆς μητέρας του ἀπ' ὅπου ἀβίαστα ὁ ἴδιος ἔβγαζε ἠθικὰ διδάγματα. Στὸ διήγημα "οἱ τρεῖς μάννες" μιὰ παρεμβατικὴ μητέρα (ἀρνητικὸ πρότυπο) ἀκυρώνει τὸν δάσκαλο καὶ κάνει κακὸ στὸ παιδί της.

Ἡ Διδῶ Σωτηρίου στὸ διήγημά της "τὸ σπίτι μου" παρουσιάζει τὸν σκληρὸ καὶ δύστροπο πατέρα καὶ τὸν ἀγῶνα τῆς μάννας νὰ γλυκάνη τὴν ζωὴ στὸ σπίτι καὶ νὰ χειριστῆ τὸν δύσκολο αὐτὸν ἄνθρωπο δείχνοντας ἔτσι ὅτι σημαντικὴ γιὰ τὴν ἀγωγὴ τῶν παιδιῶν εἶναι ἡ ἐπικοινωνία τῶν γονέων καὶ ἡ συμφωνία τους ὡς πρὸς τὴν ἀντιμετώπιση τοῦ προβλήματος ποῦ ἀφορᾶ τὸ παιδί τους. Στὸ διήγημα "ἡ μάννα μου" φαίνεται ὅτι ἡ σχέση μάννας καὶ παιδιοῦ εἶναι ἡ μακροβιότερη. Ἕνας ἄνδρας γηροκομεῖ τὴν μητέρα του. Παρουσιάζεται ἡ τρυφερὴ φροντίδα τοῦ γιοῦ καθὼς θυμᾶται τὴν ἔγνοια τῆς γι' αὐτὸν ποῦ συνεχίζει μέχρι καὶ τὰ βαθιὰ γηρατειά της. (ἀντιστροφὴ ρόλων ἢ μήπως ἀνταπόδοση;) Τελευταῖο βιωματικὸ κείμενο ἀπὸ τὸ "Εἰς μνημόσυνον" τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου κ. Ἱεροθέου. Ὁ Σεβασμιώτατος δίνει μιὰ γλαφυρὴ βιογραφία τῶν γονέων του, κυρίως μέσα ἀπὸ τὶς ἐπιστολές τους. Φαίνεται τὸ ἐκκλησιαστικὸ φρόνημα τῆς μητέρας, ἡ ἀγάπη της, ἡ συνεχὴς νοερὴ παρακολούθηση τοῦ παιδιοῦ της μὲ τὴν προσευχή, ἡ ἐλευθερία ποῦ παραχωροῦσε σ' αὐτὸ μὲ τὸν τρόπο τῆς ἀγωγῆς.

Ὁλοκληρώνοντας τὴν ὁμιλία της ἡ κ. Σπυρέλη τόνισε ὅτι ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι, οἱ μαννάδες καὶ οἱ πατεράδες καὶ ὅσοι προσφέρουν ἀγωγή, εἴμαστε πολὺ σημαντικοὶ γιὰ τὰ παιδιά μας, ἀλλὰ δὲν εἴμαστε ἀρκετοὶ γιὰ νὰ τὰ προστατέψουμε. Μόνον ἡ ἀνάθεση τῶν παιδιῶν στὸν Θεὸ μπορεῖ νὰ μᾶς δώση σιγουριὰ καὶ γαλήνη γιὰ τὸ δύσκολο αὐτὸ ἔργο. Στὴν ἀγκαλιὰ τῆς Παναγιᾶς ποῦ κρατᾶ τρυφερὰ τὸ παιδί της χωράει καὶ τὸ δικό μας. Στὴν ἀγκαλιὰ τῆς Παναγίας, τῆς γλυκυτάτης οὐρανόσταλτης Μάννας, τῆς παραμυθίας τοῦ βίου μας. Στὴν συνέχεια τῆς ἐκδήλωσης κατατέθηκαν ἐμπειρίες ἀπὸ τὸ ἀκροατήριο καὶ ἔγιναν διευκρινιστικὲς ἐρωτήσεις πάνω στὴν εἰσήγηση ποὺ ἀπαντήθηκαν ἀπὸ τὴν ὁμιλήτρια.

Ὁ Σεβασμιώτατος, ποῦ κλήθηκε στὸ βῆμα, ἐξέφρασε τὴν συγκίνησή του κάνοντας ἀναφορὰ στὸν ἅγιο Γρηγόριο τὸν Θεολόγο, στὸν Ἰωάννη τὸν Χρυσόστομο καὶ στὸν Μ. Βασίλειο γιὰ τὶς ὑπέροχες μητέρες τους, προβαίνοντας καὶ ὁ ἴδιος σὲ ἕναν ὕμνο γιὰ τὴν θυσιαστικὴ ἀγάπη τῆς μητέρας. Τόνισε πόσο σημαντικὴ εἶναι αὐτὴ ἡ ἀγάπη γιὰ νὰ αἰσθάνεται τὸ παιδὶ ὁλοκληρωμένο. Ἔκανε προσωπικές-βιωματικὲς ἀναφορὲς γιὰ τὴν ἀγάπη ποῦ ὁ ἴδιος δέχθηκε ἀπὸ τὴν μητέρα καὶ τὸ περιβάλλον του. Ἐξέφρασε τὴν εὐγνωμοσύνη πρὸς τὴν μητέρα του γιὰ τὴν ἀπεριόριστη ἀγάπη της καὶ τὴν ἐλευθερία, γιὰ τὴν πίστη καὶ τὴν προσευχή της.

Ὁ κόσμος χρειάζεται ἀγάπη καὶ καλωσύνη. Τὸν καλὸ λόγο, τὸν ζεστὸ λόγο, τὴν ἀνοιχτὴ καὶ ζεστὴ καρδιά. Αὐτὰ ἦταν ἡ κύρια κατακλεῖδα φράση τοῦ Σεβασμιωτάτου.

Μ.Κ-Σ.