Στὴν Ἀνωτάτη Ἐκκλησιαστικὴ Ἀκαδημία Βελλᾶς

Τὴν Τρίτη 27 Μαρτίου 2012, ὁ Σεβασμιώτατος ἐπισκέφθηκε τὴν Ἀνωτάτη Ἐκκλησιαστικὴ Ἀκαδημία Βελλᾶς, κατόπιν προσκλήσεως τοῦ Διευθυντοῦ αὐτῆς Ἀρχιμανδρίτου π. Δημητρίου Ἀργυροῦ, προκειμένου νὰ δώση –τὴν καθιερωμένη πλέον– διάλεξη στοὺς μαθητὲς καὶ καθηγητὲς τῆς Σχολῆς, ποῦ αὐτὴν τὴν φορὰ εἶχε θέμα τὴν θεολογία τῶν Σλαβοφίλων, τὰ ἀποτελέσματά της καὶ τὴν κριτικὴ ποῦ τῆς ἐξήσκησαν οἱ ἀείμνηστοι μεγάλοι θεολόγοι π. Γεώργιος Φλωρόφσκι καὶ π. Ἰωάννης Ρωμανίδης.

Ὁ π. Δημήτριος στὴν εἰσαγωγική του ὁμιλία παρουσίασε τὸν ὁμιλητὴ στοὺς νέους φοιτητές, μιλῶντας γιὰ τὴν θεολογική του παραγωγὴ καὶ τὴν ὅλη παρουσία του στὴν Ἐκκλησία.

Ὁ Σεβασμιώτατος, ἀναπτύσσοντας τὸ θέμα του, ἔδωσε τὸν ὁρισμὸ τοῦ Σλαβοφιλισμοῦ, μίλησε γιὰ τὰ συγκεκριμένα πρόσωπα ποῦ τὸν συνέλαβαν ὡς θεωρία καὶ τὸν ἐξέφρασαν, κυρίως γιὰ τὸν Ἀλέξη Χομιακώφ, τὴν βασική του ἰδέα τῆς ταύτισης τῆς Ἐκκλησίας μὲ τὸν πολιτισμό, γιὰ τὶς βασικὲς ἔννοιες τοῦ ἰρανιασμοῦ καὶ κουσιτισμοῦ πάνω στὶς ὁποῖες θεμελίωσε τὴν θεωρία του, τὴν βασικὴ ἄποψη ὅτι ὑπάρχει ἐξέλιξη καὶ ἀνάπτυξη τῆς θεολογίας ἀπὸ τοὺς Πατέρες, στοὺς Σχολαστικοὺς καὶ τέλος στοὺς Ρώσσους θεολόγους. Μίλησε ὅμως καὶ γιὰ τὴν κριτικὴ ποῦ ἔγινε στὸν Χομιακὼφ καὶ στὸ κίνημα τῶν Ρωσοφίλων, τόσο ἀπὸ συγχρόνους του Ρώσους φιλοσόφους καὶ θεολόγους, ὅπως τὸν Φλωρένσκι καὶ τὸν Μπερντιάγεφ, ὅσο καὶ ἀπὸ νεωτέρους ὅπως τὸν π. Γεώργιο Φλωρόφσκι καὶ τὸν π. Ἰωάννη Ρωμανίδη. Στὴν συνέχεια ἀναφέρθηκε στὸν ἐπηρεασμὸ ἀπὸ τὴν θεωρία αὐτὴ τῶν Ἑλλήνων θεολόγων ποῦ σπούδασαν στὸ ἐξωτερικὸ καὶ τὴν μετέφεραν στὴν Ἑλλάδα καὶ σήμερα ἐκφράζεται ὡς μεταπατερικὴ θεολογία μὲ τὴν θεμελιώδη θεωρία τους περὶ δύο ἐκκλησιολογιῶν στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία.

Γενικά, ὅπως εἶπε ὁ Σεβασμιώτατος, ἡ ἐπηρεασμένη ἀπὸ τὴν θεωρία τῶν Σλαβοφίλων μεταπατερικὴ θεολογία παρουσιάζεται σήμερα στὴν πράξη μὲ τὰ ἑξῆς κυρίως χαρακτηριστικά: α) ἑρμηνεύουν τὴν Ἐκκλησία ἀλλὰ καὶ τὴν κοινωνία μέσα ἀπὸ τὴν Τριαδολογία καὶ ὄχι τὴν Χριστολογία, β) ὁμιλοῦν γιὰ τὴν ὀντολογία τοῦ προσώπου καὶ τὴν κοινωνία προσώπων, γ) κάνουν λόγο γιὰ Εὐχαριστιακὴ ἐκκλησιολογία καὶ ὄχι γιὰ ἐκκλησιαστικὴ Εὐχαριστία, καὶ δ) διασποῦν τὸ Μυστήριο τοῦ Σταυροῦ καὶ τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, κυρίως ὁμιλοῦν γιὰ τὴν Ἀνάσταση ξεχωριστὰ ἀπὸ τὸν Σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ. Σὲ ἀντιδιαστολὴ μὲ τὴν ἀλλοιωμένη αὐτὴ θεολογία τῶν Σλαβοφίλων ὁ Σεβασμιώτατος παρουσίασε τὴν ὀρθόδοξη ἄποψη. Τέλος δέχθηκε ἐρωτήσεις καὶ συζήτησε μὲ τοὺς φοιτητὲς καὶ τοὺς καθηγητὲς τῆς Σχολῆς.

Τὸ μεσημέρι ὁ Σεβασμιώτατος παρακάθισε στὸ κοινὸ γεῦμα στὴν τραπεζαρία τῆς Σχολῆς καὶ εἶχε συνομιλία μὲ τὸν π. Δημήτριο καὶ τοὺς καθηγητὲς στὰ Γραφεῖα τῆς Σχολῆς.

Α.Κ.