Ναυπάκτου κ. Ἱεροθέου: Ἡ γλώσσα τῶν ἀγγέλων

Κήρυγμα στόν Ἑσπερινό τοῦ Εὺαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου, στὸν Ἱερὸ Ναό Εὐαγγελίστριας Πατρῶν (ἀπομαγνητοφωνημένο).

Ἡ σημερινὴ ἡμέρα, Σεβασμιώτατε ἅγιε ἀδελφέ, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, εἶναι λαμπρὰ καὶ εὐφρόσυνος γιατί ἑορτάζουμε τὸν Εὐαγγελισμὸ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου καί, βέβαια, μαζὶ μὲ τὸν Εὐαγγελισμό, ἐπειδὴ εἶναι Κυριακὴ ἑορτάζουμε τὸ μεγάλο αὐτὸ γεγονὸς τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ. Καὶ ἐγὼ βρίσκομαι μὲ τὴν ἀγάπη τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου σας καὶ ἐφέτος σ' αὐτὸν τὸν περίλαμπρο πραγματικὰ καὶ ἱστορικὸ Μητροπολιτικὸ Ναὸ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Πατρῶν, γιὰ νὰ χοροστατήσω στὸν Ἑσπερινό, κατὰ τὴν μεγάλη αὐτὴ πανήγυρη, τὴν Δεσποτικὴ καὶ Θεομητορικὴ ποῦ ἀναφέρεται στὴν Παναγία, ἡ ὁποία γέννησε τὸν Χριστό.

Σεβασμιώτατε ἅγιε Πατρῶν,
Σᾶς εὐχαριστῶ γιὰ τὴν πρόσκληση τὴν ὁποίαν μοῦ ἀπευθύνατε, ἀλλὰ καὶ τὰ καλὰ λόγια τὰ ὁποία εἴπατε, καὶ ξέρω ὅτι προέρχονται ἀπὸ τὴν καρδία σας, γιατί μᾶς συνδέουν πάρα πολλοὶ παλαιοὶ δεσμοὶ ἀγάπης καὶ φιλίας.

Καὶ πρέπει νὰ ξέρετε –τὸ λέω στὸ ποίμνιό σας– ὅτι ἐκτιμῶ, σέβομαι καὶ ἀγαπῶ τὸν σεμνὸ Ποιμενάρχη σας γιὰ πολλὰ χαρίσματα τὰ ὁποία τὸν διακρίνουν. Θὰ ἔλεγα ὅτι τὸν ἐκτιμῶ γιατί ἔχει τὸ φιλακόλουθο πνεῦμα καὶ τὴν ὀρθόδοξη εὐσέβεια, τὴν ὁποίαν κληρονόμησε ἀπὸ τὸ σπίτι του, ἀπὸ τὴν μητέρα του καὶ γενικότερα ἀπὸ τὸ περιβάλλον του καὶ ἀπὸ τὴν μοναχικὴ βιοτή του. Ἔχει ἐκκλησιαστικὸ φρόνημα σωστὸ καὶ ὀρθό, τὸ ὁποῖο ἐκληρονόμησε ἀπὸ τὸν Γέροντά του, τὸν Μητροπολίτη Μαντινείας, κυρὸ Θεόκλητο, τὸν ὁποῖον γνώριζα καὶ ἐγὼ καὶ στὴν Ἀθήνα ὅταν ἤμουν ὑποψήφιος φοιτητής, στὸν Ναὸ ποῦ ἐκεῖνος ὑπηρετοῦσε ὡς Ἀρχιμανδρίτης καὶ ἐγὼ ἤμουν κατηχητὴς καὶ τὸν γνώριζα. Καὶ ἐπὶ πλέον ἔχει καὶ τὸ σημαντικὸ γνώρισμα τὸ ὅτι εἶναι σοβαρός, σεμνός, διακριτικὸς καὶ συνετός, καὶ θὰ ἔλεγα ὅτι αὐτὸ τὸ προσέλαβε κυρίως ἀπὸ τὰ Συνοδικὰ ὄργανα στὰ ὁποία ὑπηρέτησε, τὰ κεντρικὰ ὄργανα τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Γι' αὐτὸ εἶναι πραγματικὰ εὐτύχημα ποῦ ὑπάρχει σ' αὐτὴν τὴν Ἱερὰ Μητρόπολη ὁ σεπτὸς Ποιμενάρχης σας, καὶ γιὰ μένα εἶναι εὐλογία, ἔτσι τὸν αἰσθάνομαι, ποῦ τὸν ἔχω δίπλα καὶ συζητοῦμε διάφορα θέματα, τὰ ὁποία ἀπασχολοῦν τὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ.

Εὐχαριστῶ, λοιπόν, γιὰ τὴν πρόσκληση καὶ τὴν παρουσία στὸν Ἱερὸ αὐτὸ Ναὸ σήμερα αὐτὴν τὴν μέρα καὶ αὐτὲς τὶς ἡμέρες σκεπτόμουν τί θὰ μποροῦσα νὰ πὼ στὴν ἀγάπη σας γύρω ἀπὸ τὸ μεγάλο νόημα τῆς ἑορτῆς τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Παναγίας μας.

Θὰ μποροῦσε νὰ πὴ κανεὶς πάρα πολλὰ πράγματα βγαλμένα μέσα ἀπὸ τὴν πεῖρα καὶ τὴν σοφία τῶν ἁγίων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας καὶ τὴν λατρεία της. Ἀλλὰ θὰ ἤθελα ἁπλῶς νὰ δοῦμε τὸ γεγονὸς ὅτι ὑπάρχει μιὰ συνάντηση. Μιὰ συνάντηση τῆς Παναγίας μας μὲ τὸν Ἀρχάγγελο Γαβριήλ. Ἀπὸ τὴν μιὰ μεριὰ εἶναι ἡ Θεοτόκος, ἡ ὁποία ἦταν στὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων γιὰ δώδεκα ὁλόκληρα χρόνια καὶ εἶχε φθάσει στὴν κατὰ χάριν θέωση, ὅπως ἑρμηνεύουν οἱ ἅγιοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας, ἕνας ἄνθρωπος μὲ χαρίσματα, μὲ τὴν ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη μεριὰ ἦταν ἕνας ἄγγελος, ὁ ὁποῖος δὲν ἔχει σῶμα, δὲν εἶναι ἄνθρωπος, ἀλλὰ εἶναι ἄγγελος. Καὶ ὅμως ἦταν μιὰ ὑπέροχη συνάντηση, εἶχαν ἐπικοινωνία μεταξύ τους, καταλάβαινε ὁ ἕνας τὴν γλῶσσα τοῦ ἄλλου, καὶ στὴν συνέχεια ἀξιώθηκε ἡ Παναγία μας νὰ γίνη ἡ Μητέρα τοῦ Υἱοῦ καὶ Λόγου τοῦ Θεοῦ.

Τὸ πρῶτο ποῦ ἤθελα νὰ τονίσω εἶναι ὅτι ὁλόκληρη ἡ Παλαιὰ καὶ ἡ Καινὴ Διαθήκη, ἀλλὰ καὶ ἡ Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας, τὰ ἅγια Συναξάρια, εἶναι γεμᾶτα ἀπὸ ἀγγελοφάνειες, ἀπὸ φανερώσεις ἀγγέλων. Καὶ εἶναι γεμᾶτα διότι οἱ ἄγγελοι ἐπικοινωνοῦν μὲ τοὺς ἁγίους, μὲ τὰ πρόσωπα ἐκεῖνα τὰ ὁποία ἔχουν ἐξαγιασθὴ καὶ ἔχουν λάβει τὴν χάρη τοῦ Παναγίου Πνεύματος. Δὲν μποροῦμε ἀπὸ τὴν Δογματικὴ τῆς Ἐκκλησίας μας καὶ ἀπὸ τὴν λατρεία τῆς Ἐκκλησίας καὶ τὴν Παράδοσή της νὰ βγάλουμε τὶς ἀγγελοφάνειες, νὰ μὴν πιστεύουμε δηλαδὴ στὴν ὕπαρξη τῶν ἀγγέλων καὶ στὴν φανέρωση τῶν ἀγγέλων, γιατί τότε στερούμαστε ἑνὸς βασικοῦ στοιχείου τῆς πίστεώς μας.

Κάποτε ρώτησα τὸν Γέροντα Παΐσιο στὸ Ἅγιον Ὅρος: «Γέροντα τοῦ ἔλεγα, (βεβαίως τὸ πίστευα, ἀλλὰ ἤθελα νὰ δὼ τί ἀπάντηση θὰ μοῦ δώση), ὑπάρχουν ἄγγελοι;». Καὶ ἐκεῖνος μὲ μιὰ ἁπλότητα μοῦ ἀπάντησε: "Βεβαίως καὶ ὑπάρχουν καὶ πολλὲς φορὲς βλέπω τὸν φύλακα ἄγγελό μου καὶ τὸν ἀγκαλιάζω καὶ τὸν ἀσπάζομαι". Τόσο πολὺ κοντὰ αἰσθανόταν τὴν οὐράνια αὐτὴ Ἐκκλησία.

Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος μιλῶντας γιὰ τοὺς ἀγγέλους δίνει τὸν ὁρισμό, τί εἶναι οἱ ἄγγελοι: Εἶναι «λειτουργικὰ πνεύματα εἰς διακονίαν ἀποστελλόμενα διὰ τοὺς μέλλοντας κληρονομεῖν σωτηρίαν» (Ἐβρ. α', 14). Δύο γνωρίσματα ἔχουν οἱ ἄγγελοι τοῦ Θεοῦ. Εἶναι πρῶτον «λειτουργικὰ πνεύματα». Συνεχῶς συμμετέχουν στὴν οὐράνια ἄκτιστη θεία Λειτουργία ποῦ γίνεται στὸν ἄκτιστο Ναό, στὸν Παράδεισο, στὴν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Καὶ ἔτσι τὸ εἶδαν στὴν Παλαιὰ Διαθήκη οἱ Προφῆτες, ὅπως ὁ Προφήτης Ἠσαΐας. Καὶ τὸ δεύτερο γνώρισμα τῶν ἀγγέλων εἶναι ὅτι εἶναι διακονικὰ πνεύματα, τὰ ὁποία ἀποστέλλονται γιὰ τὴν διακονία τῶν ἀνθρώπων ποῦ πρόκειται νὰ σωθοῦν. Εἶναι πάρα πολὺ σημαντικὸ αὐτὸ τὸ γεγονός. Ὅτι, δηλαδή, μέσα στὴν Ἐκκλησία μας ἔχουμε τὴν παρουσία καὶ τὴν ὕπαρξη τῶν ἁγίων ἀγγέλων, ποῦ ἂν εἴχαμε πνευματικὰ μάτια, θὰ μπορούσαμε νὰ τοὺς βλέπουμε καὶ αὐτὴν τὴν ὥρα νὰ βρίσκωνται μέσα στὸν Ἱερὸ Ναό, ἰδιαιτέρως ὅταν τελῆται ἡ ἀναίμακτη θεία Εὐχαριστία.

Καὶ ἐκεῖνο ποῦ ἔχει πολὺ μεγάλη σημασία εἶναι ὅτι ὁ Ἀρχάγγελος Γαβριήλ, σύμφωνα μὲ τὴν διδασκαλία τῶν ἁγίων Πατέρων, εἶναι αὐτὸς ὁ ὁποῖος ὑπούργησε καὶ ὑπηρέτησε τὸ μυστήριον τῆς θείας Οἰκονομίας. Ὅλες οἱ ἐμφανίσεις τοῦ Ἀγγέλου στὴν Παναγία, στὸν Ἰωσήφ, στοὺς Μάγους, στοὺς Ποιμένες, ἀκόμη δὲ καὶ κατὰ τὴν διάρκεια τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ ποῦ ἐμφανίσθηκαν οἱ ἄγγελοι, εἶναι ἐμφανίσεις τοῦ Ἀρχαγγέλου Γαβριήλ. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος θὰ μᾶς πὴ ὅτι καὶ αὐτὸ τὸ ἀστέρι, τὸ ὁποῖο ἔβλεπαν οἱ Μάγοι, δὲν ἦταν οὔτε σύνοδος πλανητῶν, ποῦ λένε μερικοὶ σήμερα, οὔτε ἦταν κάποιο ἀστέρι ποῦ εἶναι στὸ στερέωμα, στὸν οὐρανό, ἀλλὰ ἦταν ἄγγελος, ὁ Ἀρχάγγελος Γαβριήλ, ὁ ὁποῖος ἔλαμπε ἀπὸ τὴν ἄκτιστη χάρη τοῦ Θεοῦ. Γιατί ἦταν περίεργο ἀστέρι, ἀφοῦ προηγεῖτο τῶν Μάγων, ἔφθασε στὰ Ἱεροσόλυμα, γιὰ λίγο ἐξαφανίσθηκε, μετὰ ἐμφανίσθηκε καὶ πήγαινε πρὸς νοτιοδυτικά, πρὸς τὴν Βηθλεέμ, καὶ στὴν συνέχεια στάθηκε, κατέβηκε ἐπάνω στὸ σημεῖο ποῦ ἦταν ὁ Χριστός. Ἄρα δὲν ἦταν ἕνα ἀστέρι ἀπὸ αὐτὰ τὰ ὁποία κοσμοῦν τὸ οὐράνιο στερέωμα, ἀλλὰ ἦταν ὁ Ἀρχάγγελος Γαβριήλ.

Τὸ δεύτερο σημεῖο τὸ ὁποῖο ἤθελα νὰ τονίσω εἶναι ὅτι σύμφωνα μὲ τὴν διδασκαλία τῶν ἁγίων Πατέρων μας, οἱ ἄγγελοι ἀφ' ἑνὸς μὲν δὲν ἔχουν σώματα, ἀφ' ἑτέρου δὲ δὲν εἶναι ἄϋλα ὄντα, ἀλλὰ εἶναι αἰθέρια ὄντα, ὅπως λέγει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός. Ἔχουν νούν, ἔχουν ὕπαρξη, εἶναι πρόσωπα, ἀλλὰ δὲν ἔχουν σώματα, ὅπως εἶναι ὁ ἄνθρωπος. Εἶναι νόες, ὅπως λένε τὰ κείμενα τῆς Ἐκκλησίας μας καὶ ἡ λειτουργικὴ γλῶσσα. Ὁπότε, τὸ ἐρώτημα εἶναι: Ἐφόσον οἱ ἄγγελοι, καὶ ὁ Ἀρχάγγελος Γαβριὴλ ποῦ ἐμφανίσθηκε στὴν Παναγία μας, εἶναι ἀσώματα ὄντα, τότε πῶς ἐμφανίσθηκε μὲ σῶμα καὶ πῶς ὁμιλοῦσε στὴν Παναγία; Αὐτὸ εἶναι ἕνα μυστήριο τὸ ὁποῖο δὲν μπορεῖ κανεὶς νὰ τὸ ἐξηγήση λογικά, ἀλλὰ βλέπουμε μιὰ ἐξήγηση στὴν διδασκαλία τῶν ἁγίων Πατέρων. Ἄλλωστε ἡ ἴδια ἡ Παναγία μας, ὅπως λένε τὰ ἱερὰ τροπάρια τὰ ὁποία ψάλαμε ἀπόψε, φαίνεται νὰ λέγη στὸν Ἀρχάγγελο: «Φαίνη μοὶ ὡς ἄνθρωπος καὶ πῶς φθέγγη ρήματα ὑπὲρ ἄνθρωπον;». Πῶς ἐσύ, ἐνῷ μοῦ φαίνεσαι ὡς ἄνθρωπος –δὲν εἶσαι ἄνθρωπος– ὁμιλεῖς καὶ λὲς ρήματα τὰ ὁποία εἶναι πάνω ἀπὸ τὴν γλῶσσα τῶν ἀνθρώπων; Ἄρα κάτι συμβαίνει ἰδιαίτερο μὲ τοὺς ἀγγέλους καὶ κάτι διαφορετικὸ ἔγινε ἐκείνη τὴν ὥρα ποῦ ἐμφανίσθηκε ὁ Ἀρχάγγελος Γαβριὴλ στὴν Παναγία μας.

Τὴν ἀρχαιότερη διδασκαλία τῶν ἁγίων Πατέρων πάνω στὸ θέμα αὐτὸ τὴν συνάντησα στὸν ἅγιο Διάδοχο τὸν Φωτικής, ἕναν μεγάλο Πατέρα τῆς Ἐκκλησίας μας, ὁ ὁποῖος ἔζησε στὴν Φωτική, δίπλα στὴν Παραμυθιὰ τῆς Θεσπρωτίας, τὸν 5ο αἰῶνα, ὁ ὁποῖος ἔχει μιὰ ὡραία ἀνάλυση αὐτοῦ τοῦ γεγονότος, ὅπως τοῦ ἀποκαλύφθηκε ἀπὸ τὸν ἅγιο Ἰωάννη τὸν Πρόδρομο.

Ἀπαντάει στὸ ἐρώτημα ἂν οἱ ἄγγελοι ἔχουν σχῆμα. Καὶ λέγει ὅτι δὲν ἔχουν σχῆμα οἱ ἄγγελοι, ὅπως τὸ ξέρουμε ἐμεῖς, περιγραπτὸ σχῆμα, ἀλλὰ ἡ εὐπρέπεια τοῦ νοὸς καὶ τῶν νοημάτων, ἡ ἐσωτερικὴ χάρη τὴν ὁποίαν ἔχουν, ἡ Χάρη τοῦ Παναγίου Πνεύματος, αὐτὴ λάμπει καὶ ἀκτινοβολεῖ, δημιουργεῖ κάλλος. Ὅπως γιὰ παράδειγμα τὰ σύννεφα δὲν ἔχουν ἕνα ἰδιαίτερο σχῆμα, θὰ λέγαμε, ἢ μᾶλλον δὲν ἔχουν ἰδιαίτερη μορφή, ἀλλὰ ὅταν φωτίζωνται ἀπὸ τὸν ἥλιο, τότε λάμπουν καὶ ἀκτινοβολοῦν, ἔτσι καὶ οἱ ἄγγελοι βρίσκονται συνεχῶς δίπλα, κοντὰ στὸν Θεὸ καὶ συμμετέχουν στὴν ἄκτιστη θεία Λειτουργία, ὅπως ἔλεγα προηγουμένως, λαμβάνουν φὼς ἀπὸ τὸ φὼς τοῦ Θεοῦ καὶ ἀπὸ τὸ φὼς τῆς ἄκτιστης αὐτῆς θείας Λειτουργίας στὸν Παράδεισο.

Τὸ ἑπόμενο ἐρώτημα τὸ ὁποῖο θέτει ὁ ἅγιος Διάδοχος ὁ Φωτικὴς εἶναι ὅτι, ἐφόσον δὲν ἔχουν σχῆμα τότε πῶς ἐμφανίζονται μὲ σχήματα εἴτε διαφόρων πτηνῶν –νὰ ἔχουν πτερά– εἴτε ἐδῶ στὴν ἐμφάνιση τοῦ ἀρχαγγέλου στὴν Παναγία μὲ ἕνα ἀνθρώπινο σῶμα. Καὶ δίδει τὴν ἀπάντηση ὅτι ἡ φύση τῶν ἀγγέλων εἶναι πάρα πολὺ ἀραιὰ καὶ καθὼς πυκνώνεται, μὲ τὴν δύναμη τῆς θελήσεως τὴν ὁποίαν ἔχουν νὰ ἐφαρμόσουν τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ ἔρθουν στὴν γῆ καὶ νὰ καθοδηγήσουν τοὺς ἀνθρώπους, ἔρχονται ἀπὸ τὰ μὴ φαινόμενα στὰ φαινόμενα μὲ μιὰ ἰδιαίτερη μορφὴ καὶ ἕνα ἰδιαίτερο σχῆμα ποῦ θέλουν, γιὰ νὰ μὴν τρομάξουν καὶ νὰ μεταφέρουν τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ σὲ μιὰ καθαρὴ ψυχή. Τὸ ἴδιο μὲ ἄλλη μορφὴ τὸ κάνουν καὶ οἱ δαίμονες, ἀφοῦ οἱ ἄγγελοι ἔχουν φὼς διότι ἔρχονται ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ οἱ δαίμονες, ποῦ δὲν ἔχουν σχέση μὲ τὸν Θεό, ἔχουν σκοτάδι. Ἑπομένως, τὸ παράδειγμα ποῦ μποροῦμε νὰ χρησιμοποιήσουμε εἶναι ὅτι ὅπως τὰ σύννεφα εἶναι ἀραιὰ καὶ ἔχουν ἀραιὰ φύση καὶ καθὼς πυκνώνουν, μερικὲς φορὲς τὰ βλέπουμε νὰ σχηματίζουν διάφορες μορφές, ἔτσι ἀναλογικὰ γίνεται μὲ τοὺς ἀγγέλους καὶ μὲ τὸν Ἀρχάγγελο Γαβριήλ.

Τὸ ἄλλο ἐρώτημα εἶναι ὅτι, ἐφόσον οἱ ἄγγελοι δὲν ἔχουν σχῆμα, ἐφόσον δὲν ἔχουν σώματα καὶ κατ' ἐπέκτασιν δὲν ἔχουν σωματικὰ ὄργανα καὶ δὲν ἔχουν φωνῆ, τότε πῶς ὁ Ἀρχάγγελος Γαβριὴλ ὁμίλησε μὲ τὴν Παναγία καὶ πῶς ὁμιλοῦν οἱ ἄγγελοι μὲ ἄλλους ἁγίους, ὅταν ἐμφανίζωνται σὲ αὐτοὺς καὶ μεταφέρουν τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ; Καὶ στὸ σημεῖο αὐτὸ ὁ ἅγιος Διάδοχος ὁ Φωτικὴς λέγει ὅτι ἡ φύση τῶν ἀγγέλων εἶναι ἁπλὴ καὶ φιλόηχη, καὶ ἔχουν ἦχο ἀπὸ τὴν ἀεικινησία τους. Οἱ ἄγγελοι κινοῦνται διαρκῶς, ἔχουν μιὰ ἀκατάπαυστη κίνηση καὶ αὐτὸ τὸ ἀερῶδες τῆς φύσεως τῶν ἀγγέλων ὡς φιλόμουσον τοὺς παρακινεῖ σὲ ὕμνο καὶ βοή.

Ἕνα τροπάριο, τὸ ὁποῖο ψάλλεται αὐτὴν τὴν ἡμέρα στὰ στιχηρὰ τοῦ Ἑσπερινοῦ, λέγει: «γλῶσσαν, ἥν οὐκ ἔγνω, ἤκουσεν ἡ Θεοτόκος». Δηλαδὴ ἡ Θεοτόκος τὴν ὥρα ἐκείνη ἄκουσε μιὰ γλῶσσα τὴν ὁποίαν δὲν ἐγνώριζε, δὲν ἦταν γλῶσσα ἀνθρώπινη, ἦταν ἀγγελική, ποῦ σημαίνει αὐτὴ ἡ συνάντηση τοῦ Ἀρχαγγέλου Γαβριὴλ μὲ τὴν Παναγία ἔγινε μέσα σὲ ἕνα μυστήριο, στὸ μυστήριο θεώσεως τῆς Θεοτόκου, ἀφοῦ εἶχε φθάσει στὴν θέωση, σὲ μιὰ κατάσταση ἡ ὁποία δὲν μπορεῖ νὰ ἑρμηνευθῇ μὲ τὴν ἀνθρώπινη λογική. Οἱ ἄγγελοι κατ' οἰκονομίαν Θεοῦ παίρνουν ἕνα ἰδιαίτερο σῶμα καὶ μεταδίδουν αὐτὸ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ μὲ μιὰ ἄλλη μυστηριώδη δυνατότητα καὶ ἔκφραση. Καὶ ἡ Παναγία εἶχε ὑψωθῇ ἀπὸ τὰ ἀνθρώπινα, γι' αὐτὸ καὶ μπόρεσε ὄχι μόνο νὰ ἀκούση, ἀλλὰ καὶ νὰ καταλάβη αὐτὴν τὴν γλῶσσα τοῦ Ἀρχαγγέλου Γαβριήλ.

Τί σημαίνουν ὅλα αὐτά, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί; Σημαίνουν ὅτι ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία δὲν εἶναι ἁπλῶς ἕνα κοινὸ σύστημα, δὲν εἶναι μιὰ θρησκεία ἀνθρώπινη ποῦ τὴν ἐφεύραν οἱ ἄνθρωποι. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι τὸ Σῶμα τὸ εὐλογημένο τοῦ Χριστοῦ. Ὑπάρχει ἡ ὁρατὴ ὄψη τῆς Ἐκκλησίας, αὐτὸ ποῦ ἐμεῖς βλέπουμε, καὶ ὑπάρχει καὶ ἡ ἀόρατη ὄψη τῆς Ἐκκλησίας τὴν ὁποίαν ἐμεῖς δὲν βλέπουμε μὲ τὰ σωματικά μας μάτια, ἐκτὸς ἂν αὐτὰ μεταμορφωθοῦν ἀπὸ τὴν ἄκτιστη χάρη τοῦ Θεοῦ.

Τί ἦταν αὐτὸ ποῦ ἔκανε τὸν ἅγιο Σεραφεὶμ τοῦ Σαρώφ, ὅταν ἦταν Διάκονος καὶ ἔκανε τὴν Εἴσοδο στὴν θεία Λειτουργία, τὴν μικρὰ Εἴσοδο, –καὶ ἐμεῖς ὅταν κάνουμε τὴν Εἴσοδο αὐτὴ λέμε "ποίησον σὺν τὴ εἰσόδῳ ἡμῶν εἴσοδον ἁγίων ἀγγέλων γενέσθαι", ποῦ τὴν ὥρα ἐκείνη πράγματι ἔρχεται ὁ Χριστὸς μὲ τοὺς ἀγγέλους– καὶ εἰσῆλθεν ὁ ἅγιος Σεραφεὶμ τοῦ Σάρωφ ὡς Διάκονος, καὶ ὅταν βγῆκε γιὰ νὰ πή, ὅταν λέγη ὁ Ἱερεύς, "ὅτι ἅγιος εἴ ὁ Θεὸς ἡμῶν" καὶ ἐκεῖνος: "καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων", εἶδε ἀπὸ τὴν νότια πύλη τοῦ ναοῦ νὰ εἰσέρχεται ὁ Χριστὸς δορυφορούμενος ἀπὸ μυριάδες μυριάδων ἀγγέλων. Τότε παρέμεινε ἀκίνητος μέσα στὴν θεωρία, δὲν μποροῦσε νὰ συνεχίση, δὲν καταλάβαινε τί γινόταν στὸν ἐσωτερικὸ χῶρο. Γι' αὐτὸ τὸν πῆραν σιγά-σιγά, τὸν ἔβαλαν μέσα στὸ Ἱερὸ Βῆμα, τὸν ἄφησαν σὲ ἕνα σημεῖο, ἀκίνητον μέσα σὲ αὐτὴν τὴν θεωρία, γιατί ἀξιώθηκε νὰ φθάση καὶ νὰ δὴ ἐκείνη τὴν ὥρα τὴν ἄκτιστη, ὅπως ἔλεγα προηγουμένως, θεία Λειτουργία καὶ παρέμεινε σ' αὐτὴν τὴν κατάσταση τρεὶς ὁλόκληρες ὧρες! Ἦταν αὐτὴ ἡ θεωρία τοῦ οὐρανίου τμήματος τῆς Ἐκκλησίας. Ἄρα, ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἕνα μυστήριο, δὲν εἶναι μόνον αὐτὸ ποῦ βλέπουμε, εἶναι καὶ αὐτὰ ποῦ δὲν βλέπουμε καὶ τὰ αἰσθανόμαστε μερικὲς φορὲς καί, ὅταν ἡ καρδιά μας καθαρισθῇ ἀπὸ τὰ πάθη, μποροῦμε κι ἐμεῖς νὰ τὰ δοῦμε.

Ὁπότε θὰ ἔλεγα, μὲ τὴν εὐκαιρία αὐτῆς τῆς σημερινῆς ἑορτῆς τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου, ὅτι ἡ εὐχὴ καὶ ἡμῶν καὶ τοῦ Σεβασμιωτάτου, τοῦ σεπτοῦ Ποιμενάρχου σας, εἶναι νὰ ἀξιωνόμαστε μέρα μὲ τὴν ἡμέρα νὰ καταλαβαίνουμε λίγο τὴν ὕπαρξη αὐτῆς τῆς ἀόρατης Ἐκκλησίας. Νὰ εἰσερχόμαστε σὲ αὐτὸ τὸ μυστήριο τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καὶ πιθανόν, ἂν μᾶς ἀξιώση ὁ Θεός, νὰ μάθουμε κι ἐμεῖς τὴν γλῶσσα τῶν ἀγγέλων. Καὶ ἔχουμε ὅλοι μας ἕναν φύλακα Ἄγγελο. Ἅς βλέπουμε καὶ ἅς αἰσθανόμαστε τὴν παρουσία τοῦ Ἀγγέλου δίπλα μας, ἅς προσευχόμαστε σ' αὐτόν. Ἅς μάθουμε τὴν γλῶσσα του καὶ νὰ ἐπικοινωνοῦμε. Εἶναι σίγουρο ὅτι θὰ μᾶς πὴ ὑπέροχα μυστήρια καὶ ὑπέροχα πράγματα, θὰ μᾶς μεταφέρη τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Καὶ ἔτσι θὰ ἀρχίσουμε σιγά-σιγά νὰ ζοῦμε κι ἐμεῖς τὸν προσωπικό μας Εὐαγγελισμό. Ἀμήν!