Χαράλαμπου Χαραλαμπόπουλου: Παραινέσεις πρὸς νεοχειροτόνητο ἱερέα ἀπὸ τὸ θεοβάδιστο ὅρος τοῦ Σινᾶ τὸ 1922

Χαράλαμπου Χαραλαμπόπουλου

Ὁ Δανιὴλ Παπαϊωάννου Σιναΐτης γεννήθηκε τὸ 1845 στὴν Δορβιτσὰ καὶ προερχόταν ἀπὸ ἱερατικὴ οἰκογένεια, ἀφοῦ ὁ προπάππος, ὁ παπποῦς, ὁ πατέρας καὶ ὁ μεγαλύτερος ἀδελφός του ἦσαν ἱερεῖς. Ἀκολούθησε τὸν μοναστικὸ βίο στὴν Τατάρνα (1870-1879), στὸ Ἅγιον Ὅρος (1879), στὴν Ἀμπελακιώτισσα (1879-1880), στὸν Προυσὸ (1880-1890), στὸν Πανάγιο Τάφο (1890-1891), στὸν Προυσὸ (Ὀκτώβρ. 1901-1904) ὡς Ἡγούμενος μὲ τὸ ὀφφίκιο τοῦ Ἀρχιμανδρίτη. Στὶς 20 Μαρτίου 1905 κατέφυγε στὸ Ὅρος Σινᾶ ἀναζητῶντας περισσότερη πνευματικότητα. Τὸ ἔτος 1910 προχειρίζεται ἀπὸ τὸν Καθηγούμενο καὶ Ἀρχιεπίσκοπο τοῦ Σινᾶ Πρωτοσύγκελλος καὶ τὸ 1911 σὲ Ἀρχιμανδρίτη καὶ Πνευματικὸ τῆς Μονῆς. Τὰ τελευταῖα χρόνια τῆς ζωῆς τοῦ τὰ πέρασε μακριὰ ἀπὸ τὸ Κοινόβιο σὰν ἐρημίτης κάτω ἀπὸ τὴν κορυφὴ τοῦ Ὅρους τοῦ Δεκαλόγου, σὲ ἕνα κελάκι γιὰ περισσότερη προσευχὴ καὶ ἄσκηση.

Ἐκεῖ τὸν συνάντησε τὸ 1924 ὁ Ἀρχιμανδρίτης Φιλόθεος Ζερβάκος, Ἡγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Λογγοβάρδας Πάρου, ὁ ὁποῖος σὲ βιβλίο του γράφει ἐπαινετικὰ λόγια γιὰ τὸν Δανιήλ. Ἐπίσης ἀναφορὰ στὸν Δανιὴλ κάνει καὶ ὁ Γεώργιος Θεοτοκᾶς σὲ σχετικὸ βιβλίο του, ὅταν ἐπισκέφθηκε τὸ 1960 τὸ Σινᾶ. Μετὰ τριάντα (30) χρόνια ἀπὸ τὸν θάνατό του (24 Φέβρ. 1930) ἡ μνήμη τοῦ τελευταίου ἐρημίτη τοῦ Σινᾶ, ὅπως τὸν ἀναφέρει ὁ Θεοτοκᾶς, ἦταν ἀκόμα ζωντανή. Μάλιστα ἀναφέρει καὶ ἕνα περιστατικὸ τὸ ὁποῖο πραγματικὰ ἔχει ὡς ἑξῆς:

Ὁ Δαμασκηνὸς Παπανδρέου ὡς Μητροπολίτης Κορινθίας ἔστειλε περὶ τὸ 1929 στὸ Σινᾶ δύο Ἀρχιμανδρῖτες, τὸν θεῖο του, ἀδελφὸ τοῦ πατέρα του, Χριστοφόρο Ἰωάννου Παπανδρέου καὶ τὸν Ἰωάννη Μαρκόπουλο, μὲ σκοπὸ νὰ πείσουν τὸν Δανιὴλ νὰ ἐπιστρέψη στὴν Ἑλλάδα, γιὰ νὰ τὸν τιμήση καὶ νὰ τὸν γηροκομήση. Σημειωτέον ὅτι ὁ Δαμασκηνὸς ἦταν δευτερανεψιὸς τοῦ Δανιήλ.

«Αὐτὸς ὅμως τοὺς γύρισε πίσω ἄπρακτους, ἀφοῦ τοὺς ἔδωσε τὴν ἀκόλουθη ἀπάντηση ποῦ ἔμεινε ἱστορικὴ στὸ Σινᾶ: "Πηγαίνετε νὰ πῆτε στὸν ἀνηψιό μου νὰ προσέχη, μήπως μ' αὐτὴν τὴν κάτω βασιλεία (τοῦ δεσπότη) χάσει τὴν ἀπάνω" (τὴν ἐπουράνια)».

Στὶς 10 Αὐγούστου 1922 ὁ Δανιὴλ ἀπάντησε σὲ ἐπιστολὴ τοῦ ἀδελφοῦ τοῦ Δαμασκηνοῦ, Παπανδρέα Νίκ. Παπανδρέου, ὁ ὁποῖος τὸν πληροφοροῦσε ὅτι χειροτονήθηκε ἱερεὺς καὶ τοποθετήθηκε ὡς ἐφημέριος στὰ Βελβίτσαινα (Παλαιόπυργος). Ὁ Δανιὴλ πλέον ὥριμος καὶ μελετημένος δίνει στὸν ἀνεψιό του παραινέσεις καὶ ὁδηγίες γιὰ τὴν σωστὴ διαχείριση τοῦ μεγάλου ἱερατικοῦ ἀξιώματος. Ἐπειδη οἱ συμβουλὲς αὐτὲς εἶναι διαχρονικὲς καταχωροῦμε τὴν ἐπιστολὴ παρακάτω.

Ἐκ τοῦ ἁγίου καὶ Θεοβαδίστου Ὅρους Σινᾶ
Αὐγούστου - 10 - 1922

Αἰδέσιμε καὶ σεβάσμιε Παπανδρέα
"ἀπονέμω σοὶ τὸν ἐν Χριστῷ ἀσπασμόν"

Τὴν ἀπὸ 29 Ἰουνίου ποθητὴν ἐπιστολὴν Σας ἐλάβομεν ἐπισταμένως ἀνεγνώσαμεν τὴν καλὴν ὑγείαν Σας ἐχάρημεν. Συγχαίρομεν ὑμᾶς διὰ τὸ μέγα ἀξίωμα...

Εὐχόμεθα δὲ ὑμᾶς (ἀπὸ καρδίας), νὰ φανῆτε ἀντάξιος τῆς ἱερᾶς καὶ Θείας κλήσεως. Ἅς ἀκούσωμεν παρακαλῶ καὶ τὸν μέγαν Ἀπόστολον θεῖον Παῦλον τί λέγει; Ἐκεῖνα ὅπου λέγει ὁ θεῖος Ἀπόστολος Παῦλος εἰς τὸν Ἀπόστολον Τιμόθεον, αὐτὰ ταῦτα λέγει καὶ ἡ Ὀρθόδοξος ἡμῶν Ἐκκλησία πρὸς πάντας τοὺς Ὀρθοδόξους Ἱερωμένους. Τοῦ λέγει, λοιπόν, Τιμόθεε "Γίνου τύπος τῶν πιστῶν ἐν λόγῳ, ἐν ἀναστροφῇ, ἐν ἀγάπῃ, ἐν πνεύματι, ἐν πίστει, ἐν ἁγνείᾳ (1. Τίμ. 4, 12). Δηλαδὴ τοῦ λέγει νὰ γίνη τύπος καὶ παράδειγμα εἰς τοὺς πιστοὺς "ἐν λόγῳ", ἔχων λόγον ἐν τὼ στόματί σου, φρονήσει καὶ σοφία ἠρτυμένον "ἐν ἀναστροφῇ", ἔχων συναναστροφὰς τιμίων καὶ ἁγιότητι κεκοσμημένων ἀνθρώπων "ἐν ἀγάπῃ", ἀγαπῶν πάντας εἰλικρινῶς καὶ θερμῶς καὶ ἀνυποκρίτως "ἐν πνεύματι", πολιτευόμενος βίον πνευματικὸν παντὸς ὑλικοῦ φρονήματος ἀνώτερον "ἐν πίστει", πιστεύων ἀδιστάκτως καὶ μετὰ θερμότητος ὅσα παρέλαβες "ἐν ἁγνείᾳ", καθαρεύων παντὸς μολυσμοῦ σαρκὸς καὶ πνεύματος. Οὕτως ὁ νέος Ἱερεὺς γίνεται χρήσιμος, θαυμαστὸς καὶ σεβάσμιος εἰς πάντας.

Καὶ ὁ Μέγας Βασίλειος λέγει: "Ἐκεῖνος ὅπου θέλει νὰ ἀσηκώση τινὰ πεσμένον πρέπει νὰ εἶναι δυνατώτερος ἀπὸ ἐκεῖνον". Ὥστε οἱ ἱερωμένοι ἐκλήθησαν διὰ νὰ σηκώνουν πεσμένους! Καὶ ἄλλος θεοφόρος Πατὴρ λέγει: "Κληρικὲ καὶ διδάσκαλε, "ἐὰν δὲν ἔχης ἔργα καλὰ δὲν σὲ ἐπιτρέπεται ν' ἀνοίγης στόμα καὶ νὰ λαλῇς περὶ ἀρετῆς! διότι κατὰ τὴν περικοπὴν τῶν λεγομένων πρέπει βεβαίως νὰ εἶναι ὁμοία καὶ ἡ ζωή μας. Μὰ πατέρα μου, ἱερεῖς, κληρικοὶ τὴ τάξει καὶ κοσμικοὶ τὴ πράξει δὲν πάει...., ἀλλὰ τὰ καλὰ ἔργα κάμουσι τὸν Ἱερέα, ἡ καλωσύνη τοῦ Ἱερέως ὡς φῶς μεταδίδεται εἰς πάντα Χριστιανόν.

Ὥστε ὁ Ἱερεὺς πρέπει νὰ εἶναι νηφάλιος, σώφρων, διδακτικός, γνῶσιν ἔχων τῶν θείων Γραφῶν (τοῦ θείου θελήματος), θεοφιλής, ἀόργητος, ἀμνησίκακος, ἀκενόδοξος καὶ πολὺ εἰς τὸ νὰ οἰκονομῇ τὸν πλησίον του κλπ. Μὴ εἴπωμεν ὅτι ἐγίναμε Ἱερεῖς καὶ ἀγιάσαμεν; Χωρὶς ἀρετὴν οὐδὲν ὠφελεῖ -τὰ πάντα ἄχρηστα...

Ἀγαπητὲ μοί, ἀνεψιέ, Παπανδρέα, ἅς ἐξεύρωμεν ὅτι οὔτε ὁ Παράδεισος ὠφέλησε τὸν Ἀδὰμ παρακούσαντα!!! Οὔτε ὁ Οὐρανὸς τὸν ἐπαρθέντα καὶ ὑπέρφρονα Ἑωσφόρον!!!

Ὁ ἐπίγειος βίος, αἰδέσιμέ μοί, εἶναι καιρὸς ἐργασίας καὶ μετὰ θάνατον πλήρωμα τῆς ἐργασίας. Ὥστε μὴ λησμονήσωμεν ποτὲ τὴν μακαρίαν φρικτὴν καὶ θείαν ἐκείνην φωνήν, ὅπου ἠκούσαμεν ἀπὸ τὴν ἁγίαν καὶ θείαν Τράπεζαν: "Λάβε τὴν παρακαταθήκην ταύτην καὶ φύλαξον αὐτὴν πάντοτε". Εὔχομαι, λοιπόν, (διότι εἰς τὸ διακόνημα εἰς τὸ ἐπάγγελμα ὅπου ἐκλήθητε εἶναι μέγα) εὔχομαι νὰ εὔγης προκομμένος θεῖος Ἱερεὺς λόγῳ καὶ ἔργῳ πρὸς δόξαν Θεοῦ, ψυχικῆς Σοῦ σωτηρίας καὶ φωτισμοῦ καὶ σωτηρίαν καὶ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐνορίας Σοῦ (διότι ὁ Θεὸς θὰ ζητήση τὴν σωτηρίαν αὐτῆς παρὰ Σοῦ) καὶ ὄχι Παπᾶς γιὰ καλαμπόκια καὶ γιὰ κρεάτσια (κρέατα).

"Τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον οὐ πάντας χειροτονεῖ διὰ πάντων ἐνεργεῖ" (Χρυσόστομος). Ναί, νὰ συνευχώμεθα λέγω ὅπως ὁ Θεὸς προστατεῦοι ἡμᾶς, ἵνα διέλθωμεν τὸν ἐπίγειον βίον εἰρηνικὸν καὶ ἀναμάρτητον, νὰ ἀξιοῖ ἡμᾶς ὅπως προσφέρωμεν μέχρις ἐσχάτης ἀναπνοῆς ἡμῶν Θυσίαν, Δικαιοσύνην καὶ Ἁγίαν Ἀναφορὰν ἐν τοὶς ἁγίοις καὶ θείοις Θυσιαστηρίοις πρὸς δόξαν καὶ θείαν Λατρείαν καὶ τέλος ν' ἀξιώση ἡμᾶς τῆς θείας Τοῦ Βασιλείας καὶ νὰ συναριθμήση ἡμᾶς εἰς τὸ Μέγα Τάγμα τῶν Σεραφείμ! (Γένοιτο).

Βιβλιογραφία:

-Χάρ. Δ. Χαραλαμπόπουλου: Ὁ Πνευματικὸς τοῦ Σινᾶ Ἀρχιμανδρίτης Δανιὴλ Παπαϊωάννου, Ε.Ε.Σ.Μ. (1974-75), σ. 427-434.
-Τοῦ ἰδίου: Ἀρχιμανδρίτης Δανιὴλ Παπαϊωάννου, ὁ Πνευματικὸς τοῦ Σινᾶ, "Ἐκκλησιαστικὴ Ναύς", 21, Ἀπρ.-Ιούν. 1989, σ. 12-14.
-Παύλου Καραγιάννη: Τὸ περιεχόμενο δύο ἐπιστολῶν τοῦ Σιναΐτη Μοναχοῦ Δανιὴλ Παπαϊωάννου, ἐφ. ΝΑΥΠΑΚΤΙΑΚΗ, 81, Ἰούλ-Αὔγ. 1996. Πρόκειται γιὰ ἐπιστολὲς πρὸς τὸν Ἐπίσκοπο Ἀμβρόσιο (20 Αὐγ. 1914). Ἀντίγραφο τῆς 3ης ἐπιστολῆς εἶχε τὴν καλοσύνη νὰ μοῦ χορηγήση ὁ ἀείμνηστος Φιλόλογος-Θεολόγος Παῦλος Χρ. Καραγιάννης.