Ἀποστόλου Ζορμπᾶ: Ὁ Μητροπολίτης Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου Ἰερόθεος

Ἀποστόλου Ζορμπᾶ, δρ. φ., Προέδρου τῆς Ε.ΝΑ. Μ.

(βλέπε σχετικὴ ἀναφορὰ τοῦ παρόντος: «Ναυπακτιακὴ Πίτα 2013»)

Ὁ Μητροπολίτης Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου Ἰερόθεος –κατὰ κόσμον Γεώργιος Βλάχος– γεννήθηκε τὸ 1945 στὰ Ἰωάννινα ἀπὸ εὐσεβεῖς γονεῖς.

Στὰ Ἰωάννινα ἔμαθε τὰ πρῶτα γράμματα ἐνῷ τὶς γυμνασιακὲς σπουδὲς τοῦ –Ἑξαταξίου Γυμνασίου τότε– ἐτελείωσε στὸ Ἀγρίνιο. Κατόπιν ἐφοίτησε στὴν Θεολογικὴ Σχολὴ τοῦ Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, στὴν ὁποία σπούδασε ἀπὸ τὸ 1964 ἕως τὸ 1968. Ἀποφοίτησε μὲ βαθμὸ «Ἄριστα».

Ἡ συμμετοχὴ τοῦ σὲ ἐρευνητικὴ ὁμάδα τοῦ καθηγητῆ τῆς Πατρολογίας Παναγιώτη Χρήστου τὸν ἔφερε σὲ ἐπαφὴ μὲ τὸ Ἅγιον Ὅρος καὶ τὸν συνέδεσε μὲ τὴν παράδοση τῶν φιλοκαλικῶν Πατέρων, μὲ τὴν ἡσυχαστικὴ θεολογία τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, ἀλλὰ καὶ μὲ σύγχρονες μορφὲς τοῦ Ἁγίου Ὅρους.

Μὲ τὴν ἀποφοίτησή του ἀπὸ τὴν Θεολογικὴ Σχολὴ τοῦ προτάθηκε νὰ ἀκολουθήση ἀκαδημαϊκὴ σταδιοδρομία, ἀλλὰ αὐτὸς προτίμησε τὴν ἱερατικὴ διακονία, διότι ἔβλεπε τὴν θεολογία ἄρρηκτα συνδεδεμένη μὲ τὴν ποιμαντική.

Ἐργάστηκε στὴν Μητρόπολη Ἐδέσσης, Πέλλης καὶ Ἀλμωπίας ὅπου τὸ 1971 χειροτονήθηκε Διάκονος καὶ τὸ 1972 Πρεσβύτερος ἀπὸ τὸν Μητροπολίτη Καλλίνικο. Στὴν Ἔδεσσα παρέμεινε ἕως τὸ 1987 καὶ ἐργάσθηκε ὡς Ἀρχιμανδρίτης-Ἱεροκήρυκας τῆς Μητροπόλεως.

Τὸ 1987 ἐργάσθηκε γιὰ λίγο ὡς Ἱεροκήρυκας στὴν Μητρόπολη Θηβῶν καὶ Λεβαδείας καὶ κατόπιν στὴν Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀθηνῶν, ὅπου ὑπηρέτησε ὡς Ἱεροκήρυκας καὶ Διευθηντὴς Νεότητος καὶ ὡς μέλος τοῦ Διοικητικοῦ Συμβουλίου τοῦ Ἱδρύματος Νεότητος τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν.
Μητροπολίτης Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου ἐξελέγη ἀπὸ τὴν Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος στὶς 19 Ἰουλίου 1995 καὶ ἡ ἐνθρόνισή του στὴν Ναύπακτο ἔγινε στὶς 10 Σεπτεμβρίου τοῦ ἴδιου ἔτους.

Μετὰ τὸ εὔκολο καὶ σύντομο αὐτὸ βιογραφικὸ ὤς τὸ 1995, θὰ ἐπιχειρήσουμε νὰ παρουσιάσουμε κάποιες πτυχὲς τῆς προσωπικότητας καὶ τῆς μητροπολιτικῆς παρουσίας τοῦ Μητροπολίτη Ἱεροθέου. Κάποια ἀπὸ αὐτὰ τὰ ὑποκεφάλαια θὰ ἀποτελοῦσαν σὲ ἄλλη περίπτωση θέματα Ἡμερίδας, Συνεδρίου ἢ καὶ πολυσέλιδα βιβλία. «Ἐξ ὄνυχος» λοιπόν.

Ἐκτὸς ἀπὸ τὴν λειτουργία τῶν Κατηχητικῶν Σχολείων, τῶν Κατασκηνώσεων, τῶν Κύκλων μελέτης τῆς Ἁγίας Γραφῆς –δραστηριότητες οἱ ὁποῖες ἐν πολλοῖς, σὲ μικρότερο ἢ μεγαλύτερο βαθμό, ὑπάρχουν σὲ ὅλες τὶς Μητροπόλεις τῆς Ἑλλάδος– αὐτὰ ποῦ φέρουν κατ’ ἐξοχὴν τὴν δική του παρέμβαση εἶναι τὰ ἑξῆς:

• Ἡ ἐνεργὸς παρουσία τῶν Συνδέσμων Ἀγάπης στὶς 3 μεγάλες ἐνορίες τῆς Ναυπάκτου καὶ ἡ στοχευμένη δράση τους στὶς ἑστίες ἀνάγκης.
  
• Ἡ τέλεση τῶν Ἀκολουθιῶν τοῦ Ὄρθρου καὶ τοῦ Ἑσπερινοῦ σὲ ἐνορίες τῆς Ναυπάκτου, χάρις καὶ στὴν φιλακόλουθη διάθεση κάποιων ἱερωμένων.
  
• Ἡ καθιέρωση τῶν ὁμιλιῶν τῆς Δευτέρας στὸ Πνευματικὸ Κέντρο τῆς Μητροπόλεως.
  
• Ἡ ἔκδοση τῆς ἐφημερίδας τῆς Μητροπόλεως Ἐκκλησιαστικὴ Παρέμβαση, ὅπου καὶ δημοσιεύονται ἀρκετὰ κείμενά του.
  
• Ἡ ἵδρυση ἀπὸ τὸν ἴδιο τοῦ Ταμείου Εὐποιΐας τοῦ Μητροπολίτου, τὸ ὁποῖο ἔχει ἔσοδα ἀπὸ τὸν μισθό του καὶ ἀπὸ προσφορὲς στὸν ἴδιο χρηματικῶν ποσῶν.
  
• Ἡ ἀποπεράτωση τοῦ ναϋδρίου καὶ τοῦ κτιρίου τοῦ Ὁσίου Δαβίδ.
• Μὲ ξεχωριστὸ ἐνδιαφέρον περιμένουμε τὴν λειτουργία τῆς Μητροπολιτικῆς Βιβλιοθήκης στὴν θέση αὐτή, ἡ ὁποία θὰ ἀποτελεῖται ἀπὸ βιβλία ἰδιοκτησίας τοῦ Μητροπολίτη Ἱεροθέου. Κρίνουμε ὅτι στὸν τομέα τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας καὶ τῶν θεολογικῶν σπουδῶν θὰ εἶναι πολὺ ὑψηλῆς στάθμης.

Ἡ προσπάθειά του στὴν ἐνεργοποίηση καὶ εὔρυθμη λειτουργία τῶν Κληροδοτημάτων καὶ Ἱδρυμάτων τῆς πόλεώς μας ἦταν πολὺ μεγάλη καὶ τὶς περισσότερες φορὲς ἡ συμβολὴ τοῦ καθοριστική. Μπορῶ καὶ μαρτυρῶ ἀπὸ προσωπικὴ ἐμπειρία. Ὡς διευθυντὴς τοῦ 1ου Λυκείου Ναυπάκτου –τοῦ ἀρχαιότερου Σχολείου Μέσης Ἐκπαιδεύσεως τῆς πόλεώς μας- συμμετεῖχα ex officio ἐπὶ 13 χρόνια στὰ Διοικητικὰ Συμβούλια 5 Κληροδοτημάτων καὶ Ἱδρυμάτων.

Μερικὲς φορὲς οἱ συνεδριάσεις μας γιὰ κάποια ἀπὸ αὐτὰ περνοῦσαν τὶς τέσσερεις ὧρες. Καὶ ἂν οἱ τελικὲς συνεδριάσεις διαρκοῦσαν τόσο, ἡ προετοιμασία τους ἀπαιτοῦσε περισσότερο χρόνο γιὰ νὰ μελετηθοῦν τὰ διάφορα δεδομένα καὶ νὰ εἶναι οἱ ἀποφάσεις μας σύννομες καὶ νομικὰ ἰσχυρές. Εἶναι γνωστὸ ὅτι σὲ τέτοιες περιπτώσεις τὸ βάρος στὸν διευθυντὴ ἢ τὸν Πρόεδρο τῶν συλλογικῶν ὀργάνων πέφτει. Καὶ ἐν προκειμένῳ στὸν Πρόεδρο-Μητροπολίτη ἔπεφτε.

Κατορθώσαμε μὲ τὸν Μητροπολίτη μέσα σὲ 3 χρόνια, μὲ ἔγγραφα, τηλεφωνικὲς ἐπικοινωνίες μὲ ἁρμόδιες Ὑπηρεσίες καὶ αὐτοπρόσωπη παρουσία νὰ λειτουργήση τὸ Κληροδότημα Γιάννη Βαρδακουλᾶ. Σὲ μιὰ ἐπίσκεψή μου στὴν Περιφέρεια Δυτικῆς Ἑλλάδος στὴν Πάτρα γι’ αὐτὸ τὸ θέμα, ὁ ἁρμόδιος τμηματάρχης μοῦ εἶπε ὅτι τὰ Κληροδοτήματα καὶ Ἱδρύματα τῆς Ναυπάκτου καὶ τοῦ Νομοῦ Ἠλεῖας ἀπὸ πλευρᾶς διαφάνειας καὶ σύννομης λειτουργίας εἶναι τὰ καλύτερα σὲ ὁλόκληρη τὴν Περιφέρεια. Ὅποιος γνωρίζει, τοῦ εἶπα, τὴν νοοτροπία καὶ τὴν ἐν γένει παρουσία τῶν δύο Μητροπολιτῶν τῶν περιοχῶν αὐτῶν δὲν ἐκπλήσσεται.

Εἶναι ἀναγκαῖο νὰ τονισθῇ ὅτι ὅλος αὐτὸς ὁ χρόνος καὶ ὁ κόπος τοῦ Μητροπολίτη καὶ ὅσων μετέχουν στὰ Συμβούλια αὐτῶν τῶν Ἱδρυμάτων καὶ Κληροδοτημάτων προσφέρεται χωρὶς ἀμοιβή. Μάλιστα ἡ Μητρόπολή μας ἐπιβαρύνεται μὲ ἐπὶ πλέον ἔξοδα, ὅπως ταχυδρομικά, τηλεφωνικά, χαρτικά, ἀναλώσιμα ὑπολογιστῶν γιὰ νὰ ἐξυπηρετῆ τὰ Κληροδοτήματα καὶ τὰ Ἱδρύματα τῆς περιοχῆς μας.

Στὴν ἴδια ἑνότητα ἀνήκει καὶ ἡ πολυετὴς προσπάθειά του γιὰ τὴν ἀνέγερση καὶ ἀποπεράτωση τοῦ Γηροκομείου, τῆς Μονάδας Φροντίδας Ἡλικιωμένων.
Ἔτσι λειτουργοῦν αὐτὴν τὴν στιγμὴ δέκα Ἱδρύματα καὶ Κληροδοτήματα στὴν Ναύπακτο, ἱκανοποιοῦνται οἱ ἐπιθυμίες τῶν εὐεργετῶν καὶ δωρητῶν –οἱ ὁποῖοι δὲν ΕΦΑΓΑΝ τὰ λεφτά τους ὅπως τὰ τρῶνε ἢ θὰ ἔτρωγαν οἱ περισσότεροι συνέλληνες– καὶ ὠφελοῦνται αὐτοὶ ποῦ προβλέπονται ἀπὸ τοὺς Ὀργανισμοὺς Λειτουργίας τῶν Ἱδρυμάτων καὶ Κληροδοτημάτων.

Μιὰ ἰδιότητα ἡ ὁποία διακρίνει τὸν Μητροπολίτη μας καὶ ἔχει σχέση καὶ μὲ τὸν τρόπο χειρισμοῦ τῶν ζητημάτων ποῦ μόλις ἀναφέραμε, ἀλλὰ καὶ ἄλλων δημοσίων, κρατικῶν καὶ ἐκκλησιαστικῶν, ὑποθέσεων, εἶναι ἡ νομιμότητα καὶ ἡ θεσμικότητα. Ἡ λέξη «θεσμικότητα» εἶναι νεολογισμὸς καὶ δηλώνει τὴν ἰδιότητα-πρακτικὴ ἑνὸς ἀνθρώπου ὁ ὁποῖος κινεῖται θεσμικά, δηλαδὴ ἀπευθύνεται στοὺς θεσμοὺς ποῦ ὑπάρχουν στὸ ἐσωτερικὸ μιᾶς ἐλεύθερης Πολιτείας καὶ λειτουργεῖ, συμμορφώνεται, ζὴ σύμφωνα μὲ αὐτοὺς καὶ τὶς ἀποφάσεις τους.

Δυστυχῶς, στὴν πατρίδα μας αὐτὴ ἡ νοοτροπία καὶ ἡ συνακόλουθη καθημερινὴ πρακτικὴ δὲν ἀποτελοῦν τὸν κανόνα καὶ γι’ αὐτὸ βιώνουμε ὡς κοινωνία καὶ Κράτος πολλὰ προβλήματα καὶ ἀδιέξοδα: ἀδικίες, ἀνηθικότητα στὶς πρακτικές, συγκαλύψεις, ἀδιαφάνεια, ἐγωπαθεῖς καταστάσεις, μὴ τήρηση τῶν νόμων, ἀλλοτρίωση, τραυματισμὸ καὶ τελικῶς κατάργηση τοῦ κοινωνεῖν. Γιὰ τὴν θεολογία τοῦ νὰ μιλήσω δὲν εἶμαι εἰδικὸς οὔτε ἔχω διαβάσει τὸ σύνολο τοῦ ἔργου του. Ἐπὶ πλέον τόσο πληθωρικὴ συγγραφικὴ παραγωγὴ δὲν χωράει σὲ ἕνα κεφάλαιο μιᾶς σύντομης ὁμιλίας.

Αὐτὸ ποῦ κατάλαβα εἶναι ὅτι ἡ θεολογία τοῦ Μητροπολίτη Ἱεροθέου στηρίζεται πρωτίστως στὴν Ἁγία Γραφὴ καὶ ἀκολούθως στοὺς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, τὶς ἀποφάσεις καὶ τοὺς ὅρους τῶν Οἰκουμενικῶν καὶ Τοπικῶν Συνόδων, μὲ τοὺς ὁποίους διατύπωσαν τὴν θεολογία τῆς Ἐκκλησίας, καὶ στὴν ἐμπειρία τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ σώματος. Ὅταν δὲν ἀναφέρεται σὲ δογματικὰ θέματα, ὅπου εἶναι ἀναγκαία ἡ χρήση δύσκολων φιλοσοφικῶν θεολογικῶν ὅρων, τὴν διακρίνει σαφήνεια καὶ γιὰ τὸν πιστὸ εἶναι ἄκρως φιλάνθρωπη καὶ ὁδηγητικὴ στὴν σωτηρία, ὅπως φαίνεται καὶ ἀπὸ τὸ ἑξῆς χωρίο τῆς Κλίμακος τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Σιναΐτου, τὸ ὁποῖο παραθέτει στὸ βιβλίο του Ἀνατολικά:

«Μερικοὶ κοσμικοὶ ποῦ ζοῦσαν ἀμελῶς μὲ ἐρώτησαν: "Πῶς μποροῦμε ἐμεῖς ποῦ ζοῦμε μὲ συζύγους καὶ εἴμαστε περικυκλωμένοι μὲ τόσες κοινωνικὲς ὑποχρεώσεις νὰ ἀκολουθήσουμε τὴν μοναχικὴ ζωή;". Καὶ τοὺς ἀπήντησα: "Ὅσα καλὰ μπορεῖτε, νὰ τὰ κάνετε, κανένα νὰ μὴ περιγελάσετε, κανένα νὰ μὴ κλέψετε, σὲ κανένα νὰ μὴν εἰπῆτε ψέματα, κανένα νὰ μὴ περιφρονήσετε, κανένα νὰ μὴ μισήσετε. Νὰ μὴ παραλείπετε τὸν ἐκκλησιασμό, νὰ δείχνετε συμπόνια στοὺς πτωχούς, κανένα νὰ μὴ σκανδαλίσετε. Σὲ ξένο πρᾶγμα καὶ σὲ ξένη γυναῖκα νὰ μὴ πλησιάσετε. Ἀρκεσθῆτε στὴν ἰδική σας γυναῖκα. Ἐὰν ζῆτε ἔτσι "οὐ μακρὰν ἐστε τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν"».

Πάντως γιὰ τὸ πῶς διαμορφώθηκε ὡς Χριστιανὸς καὶ θεολόγος γράφει ὁ ἴδιος σὲ ἐπιστολή του: «Ἂν κάτι ἔχω προσωπικό μου, εἶναι οἱ ἁμαρτίες μου, ἐνῷ ὅ,τι ἐξέρχεται καλὸ εἶναι δάνειο, ποῦ μοῦ ἔδωσαν μεγάλοι καὶ ἅγιοι Πατέρες καὶ διδάσκαλοι. Μὲ ἀξίωσε ὁ Θεὸς νὰ δεχθῶ ὀρθόδοξη διδαχὴ ἀπὸ τὰ μικρά μου χρόνια. Πρῶτα ἀπὸ τοὺς εὐλαβεστάτους καὶ ἄκακους γονεῖς μου, στὴν συνέχεια ἀπὸ τὸν ἀείμνηστο Γέροντά μου Μητροπολίτη Ἐδέσσης, Πέλλης καὶ Ἀλμωπίας κυρὸ Καλλίνικο, ἔπειτα ἀπὸ τοὺς Πατέρας τοῦ Ἁγίου Ὅρους, τὰ ἐρημικὰ αὐτὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ, ἐπὶ πλέον δὲ ἀπὸ τὸν ἀείμνηστο θεόπτη Γέροντα Ἀρχιμ. Σωφρόνιο τοῦ Essex, καθὼς ἐπίσης καὶ ἀπὸ τὸν Καθηγητὴ π. Ἰωάννη Ρωμανίδη. Αὐτοὶ καὶ μερικοὶ ἄλλοι, ὅπως ὁ ἀείμνηστος Καθηγητὴς Παναγιώτης Χρήστου, μοῦ «ἄνοιξαν τὰ μάτια» γιὰ τοὺς ἡσυχαστὰς Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας, τὸν ἅγιο Γρηγόριο τὸν Παλαμᾶ, τὸν ἅγιο Συμεῶν τὸν Νέο Θεολόγο καὶ τὸν ἅγιο Νικόδημο τὸν Ἁγιορείτη...».

Ὅπως μπορεῖ νὰ διαπιστώση ὁ καθένας, ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας εἶναι συγγραφέας πολλῶν βιβλίων ἀλλὰ καὶ ἄρθρων, ἀφοῦ καλεῖται σὲ ἐπιστημονικὰ Συνέδρια καὶ Ἡμερίδες ὡς εἰσηγητὴς καὶ τὰ κείμενά του δημοσιεύονται στὰ Πρακτικὰ αὐτῶν τῶν συναντήσεων.

Στὸ τελευταῖο βιβλίο τοῦ Μητροπολίτη –ἐκδόθηκε τὸν Δεκέμβριο τοῦ 2012 μὲ τίτλο Μεταπατερικὴ θεολογία καὶ ἐκκλησιαστικὴ πατερικὴ ἐμπειρία– ὅπου πραγματεύεται ἕνα θέμα τὸ ὁποῖο, ἐὰν δὲν προσεχθῇ, ἐνδέχεται νὰ ἐξελιχθῆ σὲ τεράστιο πρόβλημα– ἡ Ἐργογραφία του, ἡ ὁποία καταχωρεῖται στὶς ἐπιλογικὲς σελίδες, περιλαμβάνει 65 βιβλία, 15 βιβλία μὲ τίτλο Ἐνιαύσιο καὶ τὸ κάθε ἔτος καὶ 85 ἄρθρα δημοσιευμένα σὲ περιοδικὰ καὶ ἀφιερωματικοὺς τόμους. Σὲ αὐτὰ πρέπει νὰ προσθέσουμε καὶ τὰ ἐπικαιρικοῦ ἐνδιαφέροντος ἄρθρα τοῦ τὰ ὁποία δημοσιεύονται στὴν Ἐκκλησιαστικὴ Παρέμβαση καὶ σὲ διάφορες μεγάλες ἐφημερίδες τῶν Ἀθηνῶν: Ἀπογευματινή, Βῆμα, Ἐλεύθερος Τύπος, Ἐλευθεροτυπία, Καθημερινή, Κόσμος τοῦ Ἐπενδυτῆ, Τὰ Νέα.

Κατηγοριοποίηση τῶν βιβλίων καὶ τῶν ἄρθρων αὐτῶν μὲ αὐστηρὰ κριτήρια δὲν μπορεῖ νὰ γίνη, γιατί καὶ τὰ θέματα ποῦ ἀπασχόλησαν τὸν Μητροπολίτη Ἰερόθεο δὲν μποροῦν νὰ διακριθοῦν αὐστηρὰ μεταξύ τους. Τὰ ἑρμηνευτικά, τὰ ἐκκλησιολογικά, τὰ κοινωνικὰ εἶναι ἄσχετα ἀπὸ τὰ ποιμαντικά; Ἕνας Ἕλλην Ὀρθόδοξος Ἐπίσκοπος, ὁ ὁποῖος συγγράφει, εἶναι δυνατόν –καὶ ἐπιτρεπτόν– πέραν τῆς Θεολογίας νὰ μὴν ἔχη μελετήσει καὶ καταλάβει τὴν ἔννοια τῆς Ρωμιοσύνης;

Πολλὰ βιβλία του ἔχουν μεταφρασθῆ καὶ σὲ ἄλλες γλῶσσες:
18 στὰ ἀγγλικά, 4 στὰ γαλλικά, 1 στὰ γερμανικά, 1 στὰ ἱσπανικά, 6 στὰ ἀραβικά, 5 στὰ ρωσικά,6 στὰ σερβικά, 3 στὰ οὑγγρικά, 14 στὰ ρουμανικά, 3 στὰ βουλγαρικά, 1 στὰ κινεζικά, 1 στὰ οὐκρανικά, 1 στὰ τσεχικά, 1 στὰ γεωργιανά, 1 στὰ κορεατικά. Ἐπίσης καὶ ἀρκετὰ ἄρθρα του ἔχουν μεταφρασθῆ καὶ δημοσιευθῇ σὲ ξένα περιοδικά.

Ἡ συγγραφὴ σοβαρῶν βιβλίων ἀπαιτεῖ κόπο πολύν, σκέψη πολλὴ ἐνημέρωση τσὴν βιβλιογραφία καὶ ξενύχτι. Αὐτὴν τὴν ἀσταμάτητη μελέτη καὶ συγγραφικὴ δραστηριότητα τοῦ Μητροπολίτη Ἱεροθέου τὴν ἔθεσε στὸ σκηνικὸ τοῦ λιμανιοῦ ὁ ἀείμνηστος Γιάννης Βαρδακουλὰς στὴν τελευταία ποιητικὴ συλλογή του:

«Στὸ βάθος τὸ Δεσποτικό, τὰ φῶτα ἀναμμένα
καὶ ὁ ἐρημίτης Δέσποτας ποῦ γράφει ὤς τὴν αὐγή».

Ἡ κατάρτισή του, ἡ καρποφόρα συγγραφικὴ ἐνασχόλησή του μὲ τὰ θέματα τῆς Θεολογίας –σὲ σχέση τὶς περισσότερες, ἴσως φορές, καὶ μὲ τὰ προβλήματα τοῦ σύγχρονου ἀνθρώπου– καὶ τὸ συνολικὸ συγγραφικὸ ἔργο του τὸν ἔχουν κάνει γνωστὸ πολὺ πέραν τῶν ὁρίων ὄχι μόνον τῆς Μητροπόλεώς μας, ἀλλὰ καὶ τῆς πατρίδος μας.

Γι’ αὐτὸ καλεῖται καὶ συμμετέχει σὲ πολλὰ Συνέδρια σὲ διάφορες χῶρες. Ἔχει μιλήσει σὲ Συνέδρια ἢ ἔχει διδάξει σὲ Σεμινάρια στὶς Ἡνωμένες Πολιτεῖες τῆς Ἀμερικῆς (Ἀτλάντα, Βοστώνη, Σιάτλ, Σικάγο), στὸν Καναδᾶ (Βανκοῦβερ), στὴν Ἀγγλία, στὴν Γερμανία, στὴν Ἰταλία, στὴν Οὐκρανία, στὴν Ρωσία, στὴν Ρουμανία, στὴν Βουλγαρία, στὴν Κωνσταντινούπολη, στὴν Κύπρο, στὴν Συρία.

Οἱ βραβεύσεις καὶ οἱ τιμὲς ἀπὸ Συλλόγους, περιοδικὰ καὶ ἐφημερίδες εἶναι πολλές. Ξεχωριστὲς θεωροῦμε δύο βραβεύσεις ἀπὸ δύο σημαντικοὺς θεσμούς- Πνευματικὰ Ἱδρύματα.

Τὴν βράβευσή του ἀπὸ τὴν Ἀκαδημία Ἀθηνῶν γιὰ τὸ βιβλίο του Τὸ πρόσωπο στὴν Ὀρθόδοξη Παράδοση (1994, ἐπηυξημένη ἔκδοση). Σὲ σχετικὴ ὑπηρεσιακὴ ἔκθεση τῆς Ἀκαδημίας σημειώνεται ὅτι «μὲ τὸ ἔργο αὐτὸ ἐπιχειρεῖται μιὰ νέα θεώρηση τῆς ὀρθοδόξου παραδόσεως περὶ τῆς θεολογικῆς ἐννοίας τοῦ "Προσώπου". Καὶ συνεχίζει: «ἡ ὅλη διαπραγμάτευση τοῦ δύσκολου αὐτοῦ θέματος γίνεται ἀπὸ τὸν συγγραφέα σὲ ὑψηλὸ θεολογικὸ ἐπίπεδο, μὲ πρωτοτυπία καὶ ἐπιστημονικὴ μέθοδο, ἡ ὁποία ἀνοίγει νέα πεδία περαιτέρω ἐρεύνης».

Δεύτερη ξεχωριστὴ τιμὴ εἶναι ἡ ἀνακήρυξή του ὡς Ἐπιτίμου Διδάκτορος τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν στὸ Τμῆμα Κοινωνικῆς Θεολογίας. Γράφει στὴν ἐπιστολή του ὁ Πρύτανις τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Χρῆστος Κίττας γνωστοποιῶντας στὸν Μητροπολίτη τὴν ἀπόφαση τοῦ Πανεπιστημίου:
«Τὸ Ἐθνικὸ καὶ Καποδιστριακὸ Πανεπιστήμιο Ἀθηνῶν μὲ τὴν ἀπονομὴ τοῦ ὕψιστου ἀκαδημαϊκοῦ τίτλου ποῦ ἔχει τὴ δυνατότητα νὰ προσφέρει, ἐπιθυμεῖ νὰ τιμήσει στὸ πρόσωπό σας τὸ διακεκριμένο ἐπιστήμονα γιὰ τὸ πλούσιο πνευματικό του ἔργο, καθὼς καὶ γιὰ τὴ μακροχρόνια προσφορά του στὴν Θεολογικὴ ἐπιστήμη, τόσο στὴν Ἑλλάδα ὅσο καὶ στὸ ἐξωτερικό.

Ἐκ παραλλήλου τὸ γεγονὸς αὐτὸ θὰ ἀποτελέσει μεγάλη τιμὴ γιὰ τὸ Πανεπιστήμιό μας καθὼς θὰ συμπεριληφθεῖ στὰ μέλη τῆς Πανεπιστημιακῆς μας Κοινότητας μιὰ προσωπικότητα τῆς δικῆς σας ἀξίας καὶ ἀκτινοβολίας». (Χρῆστος Κίττας, Πρύτανις, 23-6-2008).

Καὶ ὁ εἰσηγητὴς καθηγητὴς Παναγιώτης Χριστινάκης στὴν ὁμιλία του κατὰ τὴν τελετὴ τῆς ἀναγορεύσεως κατέληγε ὡς ἑξῆς:
«Ἀπονέμει σήμερα τὸν δίκαιο ἔπαινο σὲ μιὰ προσπάθεια πολλῶν ἐτῶν, ποῦ διακρίνεται γιὰ τὸ ἐρευνητικό της πνεῦμα, τὴν σοβαρότητα, τὴν θεολογικὴ κατάρτιση καὶ τὴν ποιμαντικὴ εὐαισθησία».

Ξεχωριστὸ ἐνδιαφέρον δείχνει ὁ Μητροπολίτης Ἰερόθεος καὶ γιὰ θέματα Ἐπιστημῶν καὶ Πολιτισμοῦ ἔξω ἀπὸ τὰ αὐστηρὰ θεολογικὰ ὅρια. Καὶ ὡς εἰσηγητὴς ἔχει συμμετάσχει σὲ τέτοια Συνέδρια καὶ Ἡμερίδες, καὶ βεβαίως ὡς σύνεδρος, ὅπου χαιρετίζει καὶ εὐλογεῖ.

Καὶ προσωπικῶς μοῦ τὸ ἐπεσήμανε –μὲ ἔμφαση μάλιστα– καθηγητὴς Πανεπιστημίου, ἀλλὰ καὶ κατὰ τὴν διάρκεια τῆς προεδρίας τοῦ στὸ Συνέδριο τόνισε στοὺς συνέδρους τὴν παρουσία τοῦ Μητροπολίτη στὶς συνεδρίες τοῦ Συνεδρίου δηλώνοντας ὅτι σπανίως συμβαίνει κάτι παρόμοιο μὲ ἄλλους Μητροπολῖτες. Ἡ συνήθειά του αὐτὴ δηλώνει τὴν ἔφεση πρὸς τὴν ἐπιστήμη γενικῶς, ἀλλὰ καὶ τὴν ἐπιθυμία του νὰ βρίσκεται σὲ σοβαρὲς ἐκδηλώσεις ἀνθρώπων τῆς Μητροπόλεώς του. Τὸ ἐνδιαφέρον του αὐτό -πλὴν τῆς συμμετοχῆς, παρουσίας καὶ εὐλογίας- ἐκδηλώνεται καὶ μὲ πιὸ χειροπιαστὸ τρόπο: ὡς ἀρωγή.

Διαθέτει δωρεάν –ἢ σχεδὸν δωρεάν– τὴν Αἴθουσα τοῦ Πνευματικοῦ Κέντρου τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως γιὰ πολιτιστικὲς καὶ ἄλλες κοινωφελεῖς ἐκδηλώσεις. Τὸ «σχεδὸν δωρεὰν» σημαίνει τὴν εὐθύνη κάποτε ἀπὸ τοὺς διοργανωτὲς μιᾶς ἐκδηλώσεως τοῦ καθαρισμοῦ τῆς Αἴθουσας. Ἡ Ἑταιρεία Ναυπακτιακῶν Μελετῶν ἔχει δεχθῇ ποικιλοτρόπως τὴν ἐνίσχυση τοῦ Μητροπολίτη Ἱεροθέου: Ἐκτιμάει τὸ ἔργο της, τὴν ἐνισχύει ὅταν μπορῇ ὑλικά, μετέχει σὲ ἐκδηλώσεις τῆς καὶ μὲ τὴν δημιουργία τοῦ Παραρτήματος τῆς Ἑταιρείας στὴν Ναύπακτο, ἀλλὰ καὶ τὴν μεταφορὰ τῆς ἕδρας τῆς στὴν πόλη μας, μᾶς διέθεσε ἕνα χῶρο γιὰ γραφεῖο μας.

Ὁ Μητροπολίτης μας ἐνδιαφέρεται καὶ γιὰ τὰ προβλήματα τῆς περιοχῆς. Ἔστω καὶ ἂν ξεχνιοῦνται μὲ τὸν καιρὸ καὶ τὴν ἐξασθένηση τῆς μνήμης –ἢ ἂν σχετικοποιοῦνται καὶ παραβλέπονται σκοπίμως κάποτε– ὁ Μητροπολίτης Ἰερόθεος ἦταν πάντοτε παρών –ἀγωνιῶν καὶ ἀγωνιζόμενος– σὲ σειρὰ θεμάτων-προβλημάτων τῆς Ναυπάκτου, διαβλέποντας καίρια τὴν ἄμεση σχέση τους μὲ τὴν ζωὴ τῶν κατοίκων, ὑλικὴ καὶ πνευματική.

Οἱ μνήμονες καὶ καλόπιστοι ἄνθρωποι θυμοῦνται τὴν συμμετοχή του στὶς προσπάθειες γιὰ νὰ ἐπιλυθοῦν μεγάλα προβλήματα:

• -Τὸ χρονίζον καὶ ἄλυτο ἐν πολλοῖς ἀκόμη οἰκιστικό.
  
• -Ἡ ἵδρυση τοῦ Τ.Ε.Ι στὴν Ναύπακτο.
  
• -Ἡ ὁλοκλήρωση τῆς παρακαμπτήριας ὁδοῦ.
  
• -Ἡ λειτουργία τῆς 22ης Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων.
  
• -Τέλος σημαντικὴ ἦταν καὶ ἡ παρουσία στὶς ἀντιπολεμικὲς ἐκδηλώσεις γιὰ τοὺς βομβαρδισμοὺς στὴν Σερβία καὶ τὸν πόλεμο στὸ Ἰράκ.

Αὐτὰ βεβαίως σὲ καμμιὰ περίπτωση δὲν εἶναι τὸ κύριο ἔργο καὶ ὁ βασικὸς ρόλος ἑνὸς Μητροπολίτη, ἀλλὰ ὁ Μητροπολίτης μας ἦταν παρών.

Κυρίες καὶ Κύριοι

Ὅταν τὸν Σεπτέμβριο τοῦ 1997 ἐπελέγην διευθυντὴς τοῦ 1ου Λυκείου Ναυπάκτου μοῦ εἶπε: «Κάποιοι παίρνουν ἀξία ἀπὸ τὴν καρέκλα. Καὶ κάποιοι δίνουν ἀξία στὴν καρέκλα, τὴν θέση τους». Τὸν εὐχαρίστησα καὶ τοῦ εἶπα ὅτι τὴν ἴδια ἄποψη εἶχα καὶ ἐγώ.

Καὶ σήμερα, 15 χρόνια ἀργότερα, ἡ Ὁμοσπονδία Συλλόγων Ναυπακτίας (Ο.ΣΥ.Ν) καὶ ἡ Ἑταιρεία Ναυπακτιακῶν Μελετῶν (Ε.ΝΑ.Μ) πιστεύουμε ὅτι ὁ Μητροπολίτης Ναυπάκτου Ἰερόθεος μὲ τὴν ἀρχιερατεία του ἔδωσε στὴν μικρὴ πλὴν ἱστορικὴ Μητρόπολη τῆς Ναυπάκτου μεγαλύτερο κῦρος καὶ πρόσθετη ἀξία. Γι’ αὐτὸ καὶ παρὰ τὸ γεγονὸς ὅτι αὐτός –ὅπως καὶ κάθε ἄνθρωπος τοῦ χρέους– ὅ,τι κάνει τὸ βλέπει ὡς ἁπλὴ ἐκτέλεση τοῦ καθήκοντός του καὶ χρέος, καὶ ἐμεῖς κατ’ ἐλάχιστο χρέος τὸν εὐχαριστοῦμε, εὐχόμαστε, προσευχόμαστε καὶ προσδοκᾶμε λαμπρότερη καὶ πιὸ καρποφόρα τὴν συνέχεια.

Καὶ εἴμαστε βέβαιοι πῶς στὸ μακρινὸ μέλλον οἱ ἱστορικοὶ τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας θὰ προσθέτουν στὸν κατάλογο τῶν λογίων Μητροπολιτῶν Ναυπάκτου: Κωνσταντίνου Μανασσή, Ἰωάννου Ἀποκαύκου, Δαμασκηνοῦ Στουδίτου, Θεοφίλου Κορυδαλλέως, Μελετίου Μήτρου, Νεοφύτου Μαυρομάτη καὶ τὸ ὄνομα τοῦ Μητροπολίτη Ἱεροθέου Βλάχου. Ἕνας ἄλλος ὁμιλητής, μὲ καλὴ θεολογικὴ κατάρτιση, καλὸς γνώστης τῶν ἐκκλησιαστικῶν καὶ γνωρίζοντας περισσότερο τὸν Μητροπολίτη μας Ἰερόθεο, ἀσφαλῶς θὰ ἔλεγε πιὸ καίρια καὶ καλύτερα πράγματα.

Σεβασμιώτατε,

Ἐὰν αὐτὸ γιὰ ἐμένα καὶ τὴν μετρία ὁμιλία μου εἶναι παρήγορη δικαιολογία, γιὰ σᾶς καὶ τοὺς παρόντες ἡ μετρία ὁμιλία μου ἅς θυμίζη τὴν πρακτικὴ τῶν αὐτοδίδακτων πλὴν ἄφταστων Ἠπειρωτῶν μαστόρων, οἱ ὁποῖοι σὲ κάθε τοῖχο κτίσματος ἄφηναν 3-4 πέτρες νὰ ἐξέχουν ἀπὸ τὸν τέλειο κατὰ τὰ ἄλλα τοῖχο, δηλώνοντας ἔτσι ὅτι τὸ τέλειο ἀνήκει μόνο στὸ Θεό.

Σεβασμιώτατε, εὐχόμαστε νὰ ἔχετε εὐδόκιμη τὴν ὑπόλοιπη διακονία σας στὴν Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ τύχετε μεγαλύτερων τιμῶν ἀλλὰ καὶ καλύτερων ἀγορητῶν.–