Ἀπὸ τὸ Ἁγιολόγιο τοῦ μηνός: Ὅσιος Βενέδικτος, 14 Μαρτίου

Πρωτοπρεσβυτέρου π. Γεωργίου Παπαβαρνάβα

Ὁ ὅσιος Βενέδικτος γεννήθηκε τὸ 480 μ.Χ. στὴν ἐπαρχία Νουρσίας τῆς Οὐμβρίας στὰ Ἀπέννινα Ὄρη τῆς Ἰταλίας ἀπὸ γονεῖς πλουσίους καὶ εὐσεβεῖς. Τὸ ὄνομά του στὰ λατινικὰ σημαίνει εὐλογημένος. Θεωρεῖται ὁ θεμελιωτὴς τοῦ ὀρθοδόξου μοναχισμοῦ στὴν Δύση. Συνέταξε τὸν καταστατικὸ χάρτη τοῦ Δυτικοῦ Μοναχισμοῦ μὲ βάση τὰ ἔργα τοῦ Μεγάλου Βασιλείου καὶ τῶν ὁσίων Παχωμίου καὶ Κασσιανοῦ τοῦ Ρωμαίου. Σὲ ἡλικία 20 ἐτῶν ἔγινε μοναχὸς καὶ ἀσκήτευσε σὲ μία σπηλιά, σὲ ὑψόμετρο 600 μέτρων, γιὰ τρία χρόνια. Ἀφιερώθηκε στὴν ἄσκηση, τὴν προσευχὴ καὶ τὴν μελέτη καὶ ἔγινε ἐκλεκτὸ δοχεῖο τῶν χαρισμάτων τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἡ φήμη του ἐξαπλώθηκε γρήγορα καὶ οἱ μοναχοὶ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Βικοβάρο τὸν παρεκάλεσαν νὰ γίνη ἡγούμενός τους. Ὁ ὅσιος κάμφθηκε στὶς παρακλήσεις τους, ἀλλὰ πολὺ σύντομα ἀναγκάσθηκε νὰ ἐγκαταλείψη τὸ Μοναστήρι, ἀφοῦ αὐτοὶ ποῦ τὸν ἐξέλεξαν τὸν θεώρησαν αὐστηρό, τὸν φθόνησαν καὶ θέλησαν νὰ τὸν δηλητηριάσουν. Ὅ ὅσιος σώθηκε θαυματουργικὰ καὶ ἐπέστρεψε στὴν ἀγαπημένη του ἡσυχία. Ἀργότερα συνάχθηκαν κοντά του πολλοὶ μαθητές του, οἱ ὁποῖοι θέλησαν νὰ γίνουν μοναχοὶ κάτω ἀπὸ τὴν ἐμπνευσμένη καθοδήγησή του. Τοὺς δέχθηκε καὶ ἵδρυσε Κοινόβιο, στὸ ὁποῖο ἐφαρμόσθηκε ὁ μοναχικὸς «κανόνας» του. Ἐδῶ ἀξίζει νὰ σημειωθῇ ὅτι ὁ ὅσιος τὸ Κοινόβιο τὸ ὀνομάζει «Σχολή», στὴν ὁποία, ὅπως ἔλεγε, «διδασκόμαστε νὰ ὑπηρετοῦμε τὸν Κύριο». Γιὰ τὴν καλύτερη καθοδήγηση τῶν μοναχῶν ἵδρυσε 12 μικρὲς κοιβονιακὲς Ἀδελφότητες. Ἡ κάθε μία ἀπὸ αὐτὲς εἶχε ἕναν προϊστάμενο καὶ ἄλλους 11 μοναχούς, ἀλλὰ ὁ ἴδιος ἦταν ὁ πνευματικὸς πατέρας ὅλων.

Ὁ ὅσιος Βενέδικτος φθονήθηκε καὶ πάλι καὶ συκοφαντήθηκε ἀπὸ κάποιον ἱερέα. Καὶ γιὰ νὰ μὴ δημιουργήση πρόβλημα στὶς Ἀδελφότητες καὶ τοὺς μοναχοὺς ἀναχώρησε καὶ πάλι στὴν ἀγαπημένη τοῦ ἐρημία, ὅπου καὶ παρέμεινε μέχρι τὸ τέλος τοῦ ἐπιγείου βίου τοῦ (553-557 μ.Χ.). Ἦταν ἀνεξίκακος, γεμᾶτος ἀγάπη καὶ καθὼς ἦταν προικισμένος μὲ τὸ χάρισμα τῆς θαυματουργίας εὐεργετοῦσε συνεχῶς ὅλους ἀνεξαιρέτως, χωρὶς διακρίσεις. Ὁ ὅσιος Γρηγόριος ὁ Διάλογος, στὸ βιβλίο τοῦ ποῦ φέρει τὸν τίτλο «Διάλογοι», ἀναφέρεται στὸν βίο καὶ τὰ θαύματα τοῦ ὁσίου Βενεδίκτου. Τὰ τέλη τῆς ζωῆς του ἦσαν εἰρηνικά.

Ὁ βίος καὶ ἡ πολιτεία του μᾶς δίνουν τὴν ἀφορμὴ νὰ τονίσουμε τὰ ἀκόλουθα:

Πρῶτον. Στὴν Δύση ἐξακολουθεῖ νὰ τιμᾶται ἡ μνήμη τοῦ ὁσίου Βενεδίκτου καὶ μάλιστα ὁ Πάπας, ὁ ὁποῖος παραιτήθηκε πρὶν λίγο καιρό, μετὰ τὴν ἐκλογή του ἔλαβε τὸ ὄνομα τοῦ ὁσίου. Ὅμως, ἂν καὶ τιμᾶται ὁ ὅσιος Βενέδικτος στὴν Δύση, ἐν τούτοις παραθεωρεῖται ἡ πίστη του καὶ ἡ διδασκαλία του. Αὐτό, ἀσφαλῶς, ἀποτελεῖ σχῆμα ὀξύμωρο, ἐπειδὴ δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ λέγη κανεὶς ὅτι τιμᾶ ἕναν ἅγιο καὶ ταυτόχρονα νὰ μὴν ἀποδέχεται τὴν διδασκαλία του, ἡ ὁποία ἔχει ἄμεση σχέση μὲ τὸν τρόπο τῆς ζωῆς του, ἀφοῦ ἡ πίστη δὲν εἶναι θεωρητικὴ διδασκαλία, ἀλλὰ τρόπος ζωῆς. Ἡ ἀνάβαση τοῦ ὁσίου Βενεδίκτου στὸ ὕψος τῆς ἀρετῆς καὶ τῆς τελειότητας ἔγινε διὰ τῆς βιώσεως τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως, καὶ αὐτὴν τὴν Ὀρθόδοξη πίστη ὁ ὅσιος Βενέδικτος τὴν μετέδωσε ἐμπειρικὰ καὶ στοὺς μαθητές του, ὁδηγῶντας τους στὴν εὐθεῖα ὁδὸ τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ. Ἀλλὰ καὶ δι’ αὐτῆς τῆς πίστεως ἀξιώθηκε νὰ θαυματουργὴ καὶ νὰ θεραπεύη ψυχικὲς καὶ σωματικὲς ἀσθένειες. Ὁποιαδήποτε ἀλλοίωση αὐτῆς τῆς πίστεως ὁδηγεῖ στὸ ξεστράτισμα ἀπὸ τὴν εὐθεῖα ὁδὸ τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ, καθὼς καὶ στὴν ἀπώλεια τῆς πνευματικῆς θεραπείας καὶ τῆς σωτηρίας. Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος λέγει χαρακτηριστικὰ ὅτι «τιμὴ ἁγίου, μίμησις ἁγίου». Αὐτὸ σημαίνει ὅτι ὅποιος τιμᾶ πραγματικὰ ἕναν ἅγιο, αὐτὸς ἀγωνίζεται νὰ μιμηθῇ καὶ τὸν τρόπο τῆς ζωῆς του, ὁ ὁποῖος ἀποτελεῖ πρακτικὴ ἐφαρμογὴ τῆς πίστης του καὶ τῆς διδασκαλίας του. Μὲ ἄλλα λόγια, θὰ πρέπει νὰ ἀποδέχεται τὴν πίστη τοῦ ἁγίου καὶ νὰ ἀγωνίζεται νὰ προσαρμόζη τὸν τρόπο τῆς ζωῆς του σύμφωνα μὲ τὸν δικό του τρόπο ζωῆς, ἐπειδὴ ἔτσι θὰ φθάση στὴν προσωπική του ἀναγέννηση καὶ σωτηρία.

Δεύτερον. Ἕνα ἀπὸ τὰ χαρακτηριστικὰ γνωρίσματα τῶν ἁγίων εἶναι καὶ τὸ ὅτι δὲν ἀντιδικοῦν καὶ δὲν μαλώνουν μὲ κανέναν. Ἀναπτύσσουν τὴν διδασκαλία τους, τὴν ὁποία ἐπαληθεύoυν μὲ τὸν τρόπο τῆς ζωῆς τους, ἀλλὰ δὲν ἐπιθυμοῦν νὰ τὴν ἐπιβάλουν, ἐπειδὴ σέβονται τὴν ἐλευθερία τῶν ἄλλων. Δὲν χρησιμοποιοῦν ποτὲ βία, καὶ ὅταν τοὺς ἀμφισβητοῦν, ἐπειδὴ δὲν μποροῦν νὰ τοὺς καταλάβουν, καὶ τοὺς διώχνουν, αὐτοὶ ἀποχωροῦν εἰρηνικά.

Στὸ σημεῖο αὐτὸ θὰ πρέπει νὰ τονισθῇ ὅτι ἅγιοι, ἤτοι ἀληθινοὶ ἄνθρωποι, ὑπάρχουν καὶ σήμερα, ὅπως ἄλλωστε θὰ ὑπάρχουν πάντοτε σὲ ὅλες τὶς ἐποχὲς μέχρι τὴν Δευτέρα Παρουσία τοῦ Χριστοῦ. Μάλιστα, πολλοὶ ἀπὸ αὐτοὺς δὲν εἶναι μοναχοὶ σὲ κοινόβια μοναστήρια ἢ ἀσκητὲς στὴν ἔρημο, ἀλλὰ εἶναι ἔγγαμοι, οἰκογενειάρχες, ζοὺν καὶ κινοῦνται ἀνάμεσά μας, χωρὶς ὅμως νὰ γίνονται ἀντιληπτοὶ ἀπὸ τοὺς πολλούς, ἐπειδὴ ἡ ἐσωτερική τους ζωὴ «κέκρυπται σὺν τὼ Χριστῷ ἐν τὼ Θεῷ», ἀλλὰ καὶ ἐπειδὴ τοὺς ἁγίους τοὺς καταλαβαίνουν μόνον οἱ ἅγιοι, οἱ ὁποῖοι βαδίζουν τὴν ἴδια ὁδὸ καὶ ἔχουν τὶς ἴδιες ἐμπειρίες. Ὅπως π.χ. τοὺς ἐπιστήμονες τοὺς καταλαβαίνουν οἱ ἐπιστήμονες, τοὺς ζωγράφους οἱ ζωγράφοι, τοὺς μουσικοὺς οἱ μουσικοὶ κ.ο.κ., γιατί αὐτοὶ εἶναι σὲ θέση νὰ ἀντιληφθοῦν καὶ νὰ ἐκτιμήσουν τὴν γνώση, τὴν ἀξία καὶ τὸ ἔργο τους.

Ἐξωτερικὰ οἱ ἅγιοι εἶναι σὰν ὅλους τοὺς ἀνθρώπους, μὲ τὶς καθημερινὲς ἀσχολίες τους, τὶς χαρὲς καὶ τὶς λῦπες τους, τοὺς πειρασμοὺς καὶ τὰ προβλήματά τους. Ἐσωτερικὰ ὅμως εἶναι πνευματικὰ ἡφαίστεια, ποῦ ὅταν ἐκρήγνυνται σκορποῦν γύρω τους τὴν λάβα τῆς ἀγάπης τους, ποῦ δὲν κατακαίει, ἀλλὰ δροσίζει, καὶ τὸν πύρινο ποταμὸ τῆς καλωσύνης τους, ποῦ ποτίζει ἐσωτερικὰ τὶς ψυχὲς τῶν συνανθρώπων τους, δηλαδὴ τὶς παρηγορεῖ ἀληθινὰ καὶ τὶς στηρίζει. Εἶναι ὑπάρξεις ποῦ ἀποτελοῦν πραγματικὴ εὐλογία γιὰ τὸ οἰκογενειακὸ καὶ τὸ κοινωνικό τους περιβάλλον, ἀλλὰ καὶ γιὰ ὁλόκληρη τὴν οἰκουμένη. Ἔχουν μέσα τους βαθειὰ εἰρήνη καὶ γι’ αὐτὸ εἰρηνεύουν μὲ ὅλους. Δὲν δημιουργοῦν προβλήματα, ἀλλὰ ἀντίθετα μὲ τὴν διακριτικότητα καὶ τὴν ὑπομονή τους λύνουν κατὰ τὸν καλύτερο τρόπο καὶ ὅσα προβλήματα παρουσιάζονται καθημερινά.

Θὰ ἤθελα νὰ τελειώσω μὲ τὴν προτροπὴ τοῦ ὁσίου: «Νὰ χαίρεσαι ὅταν ἀδικεῖσαι, νὰ εὐφραίνεσαι στὴν ἐφαρμογὴ τῶν θείων ἐντολῶν, νὰ αἰσθάνεσαι κάθε μέρα ὅτι λογοδοτεῖς γιὰ ὅλα μπροστὰ στὸν Κριτή».