Ναυπάκτου κ. Ἱεροθέου: «Ἡ σταυροαναστάσιμη ζωὴ τοῦ Ἐπισκόπου»

Μητροπολίτου Ναυπάκτου & Ἁγίου Βλασίου κ. Ἱεροθέου

Ὁμιλία κατὰ τὸ τεσσαρακονθήμερο μνημόσυνο τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Χριστουπόλεως Πέτρου, στὴν Λιβαδειά, τὴν 9-2-2013.

Ἡ σημερινὴ ἡμέρα εἶναι ἀπόδοση τῆς ἑορτῆς τῆς Ὑπαπαντής. Ὁ δίκαιος Συμεῶν ὁ Θεοδόχος ὑποδέχθηκε στὸν Ναὸ τὴν Παναγία μὲ τὸν Χριστὸ καὶ τὸν Ἰωσήφ. Προσέλαβε δὲ στὶς ἀγκάλες του τὸν Χριστὸ καὶ προεφήτευσε.

Ἡ Ἁγία Γραφὴ μᾶς λέγει ὅτι ἦταν «δίκαιος» καὶ «εὐλαβής», ἐπίθετα ποῦ δείχνουν τὸν ἐσωτερικό του κόσμο, ὅπως ἐκφραζόταν καὶ ἐξωτερικά. Συγχρόνως μᾶς λέγει ὅτι ἦταν «προσδεχόμενος παράκλησιν τοῦ Ἰσραήλ», τοῦ δόθηκε Πνεῦμα Ἅγιον καὶ ἔλαβε πληροφορία ὅτι δὲν θὰ πεθάνη, ἂν δὲν δὴ τὸν Χριστό. Ὑπάρχει μιὰ διαδοχικὴ πορεία. Ἡ δικαιοσύνη καὶ ἡ εὐλάβειά του τὸν ὁδήγησαν στὸ νὰ λάβη τὸ Ἅγιον Πνεῦμα, νὰ δεχθῇ τὴν ἀποκάλυψη γιὰ τὴν ἔλευση τοῦ Χριστοῦ καὶ νὰ ἀξιωθῇ νὰ Τὸν κρατήση στὰ χέρια του. Πρόκειται γιὰ μιὰ πορεία πρὸς τὴν θεοφάνεια καὶ τὴν θεογνωσία.

Ἐτέθη τὸ ἐρώτημα, ἂν ὁ Συμεῶν ἦταν Ἱερεύς, καὶ σὲ αὐτὸ δόθηκαν δύο ἀπαντήσεις. Ἡ μία ὅτι ἦταν πράγματι Ἱερεύς, γι' αὐτὸ βρισκόταν στὸν Ναὸ ἐκείνη τὴν ὥρα, καὶ αὐτὴν τὴν ἀπάντηση τὴν συναντᾶμε στὴν ὑμνογραφία τῆς Ἐκκλησίας. Ὁ Ἰωσὴφ ὁ ὑμνογράφος τὸν ἀποκαλεῖ «ἱερουργὸν ἱερώτατον», ὁ ἱερομάρτυς Μεθόδιος τὸν ἀποκαλεῖ «ἱερέα ἄριστον». Ἡ ἄλλη ἀπάντηση τὸν θεωρεῖ ὡς προφήτη, ὁ ὁποῖος προσῆλθε στὸν Ναὸ μὲ τὴν καθοδήγηση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ὁ ἱερὸς Φώτιος λέγει ὅτι ἂν δὲν ἦταν Ἱερεύς, πάντως ἦταν ἀνώτερος τοῦ Ἱερέως. Ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης τὸν ἀποκαλεῖ «ἄνδρα ἁπλῶς πνευματοκίνητον». Πάντως, ὁ δίκαιος Συμεῶν ἀξιώθηκε πρὶν τὴν κοίμησή του νὰ δὴ τὸν Χριστὸ ποῦ ἔγινε «φῶς εἰς ἀποκάλυψιν ἐθνῶν καὶ δόξαν λαοῦ (σοῦ) Ἰσραήλ». Στὴν πραγματικότητα ὁ Ἱερέας συνδέεται στενὰ μὲ τὸν Προφήτη καὶ ὁ Προφήτης εἶναι ἱερουργὸς γιὰ ὅλον τὸν κόσμο.

Ὁ ἅγιος Συμεῶν ὁ Θεοδόχος προανήγγειλε ὅτι ὁ Χριστὸς θὰ εἶναι «εἰς πτῶσιν καὶ ἀνάστασιν πολλῶν» καὶ ὅτι ρομφαία θὰ διέλθη τὴν καρδιὰ τῆς Παναγίας, προφανῶς ἐννοῶντας τὸν Σταυρὸ Τοῦ στὸν Γολγοθᾶ. Μὲ τὸν λόγο αὐτὸ προανήγγειλε τὸν Σταυρὸ καὶ τὴν Ἀνάσταση.

Μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι ἡ Ἱερωσύνη ἔχει αὐτὸν τὸν σταυροαναστάσιμο χαρακτῆρα. Κάθε Ἱερεὺς ὁμοιάζει μὲ τὸν ἅγιο Συμεῶν τὸν Θεοδόχο ποῦ λαμβάνει στὰ χέρια τοῦ τὸν Χριστὸ καὶ στὴν πραγματικότητα μετέχει τοῦ Σταυροῦ καὶ τῆς Ἀναστάσεώς Τοῦ, κεῖται καὶ αὐτὸς «εἰς πτῶσιν καὶ ἀνάστασιν πολλῶν». Ἄλλοι τὸν βλασφημοῦν καὶ ἄλλοι τὸν ἐπαινοῦν.

Εἶναι ἀγαθὴ συγκυρία σήμερα, τὴν ἀπόδοση τῆς ἑορτῆς τῆς Ὑπαπαντής, στὴν ὁποία ἔπαιξε ἕναν ρόλο καὶ ὁ ἅγιος Συμεῶν ὁ Θεοδόχος, ποῦ τιμοῦμε ἕναν εὐλαβὴ Ἱερέα καὶ Ἐπίσκοπο ἀγαθόν, ποῦ μὲ διαφόρους τρόπους καὶ κατὰ ἀνάλογο βαθμὸ μιμήθηκε τὸν Συμεῶν τὸν Θεοδόχο. Ἔτσι, τὸ τεσσαρακονθήμερο μνημόσυνο τοῦ μακαριστοῦ Ἱεράρχου Μητροπολίτου Χριστουπόλεως κυροῦ Πέτρου μᾶς συγκέντρωσε ὅλους –Ἐπισκόπους, Πρεσβυτέρους, λαϊκούς– στὸν Ἱερὸ αὐτὸ Μητροπολιτικὸ Ναὸ τῆς Λιβαδειάς, αὐτὴν τὴν μεγάλη ἡμέρα, γιὰ τὴν τέλεση τῆς ἀναιμάκτου Μυσταγωγίας ὑπὲρ ζώντων καὶ κεκοιμημένων, μὲ πρόσκληση τοῦ Ποιμενάρχου τῆς Ἱερᾶς αὐτῆς Μητροπόλεως, ἀγαπητοῦ ἐν Χριστῷ ἀδελφοῦ κ. Γεωργίου.

Ἐνθυμούμαστε τὸν μακαριστὸ Ἱεράρχη Πέτρο καὶ ὁ νούς μας ἀνάγεται στὴν πνευματικὴ ἀξία καὶ τὴν δωρεὰ τῆς Ἀρχιερωσύνης, ἀφοῦ κάθε Ἀρχιερεὺς εἶναι «φορεὺς τῆς μαρτυρικῆς ἱερωσύνης τοῦ Χριστοῦ», αὐτὴ ποῦ προεφήτευσε ὁ ἅγιος Συμεῶν ὁ Θεοδόχος. Δὲν πρόκειται γιὰ μιὰ κοσμικὴ ἐξουσία, ἕνα κέντρο ἑνὸς θεσμοῦ, ἔστω καὶ ἱεροῦ, ἀλλὰ γιὰ τὴν βίωση τοῦ Σταυροῦ καὶ τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Χριστὸς εἰσῆλθε στὸν κῆπο τῆς Γεθσημανὴς καὶ προσευχήθηκε πρὸς τὸν Πατέρα Τοῦ γιὰ τὸ ποτήριο ποῦ ἔπρεπε νὰ πιή, ἀνέβηκε αἱμόφυρτος τὴν ὁδὸ τοῦ Μαρτυρίου, σταυρώθηκε στὸν Γολγοθᾶ ἐν μέσῳ ὑβριζόντων καὶ βλασφημούντων, ἐτάφη στὸ καινὸ μνημεῖο καὶ ἀνέστη ἐκ τοῦ τάφου. Ἠγάπησε τὰ πρόβατα καὶ τελικὰ σταυρώνεται ἀπὸ τὰ ἴδια τὰ πρόβατα, ἀλλὰ αὐτὴ ἡ θυσία εἶναι δόξα, τιμὴ καὶ αἰώνια σωτηρία γιὰ τοὺς πιστούς.

Καὶ ὁ κάθε Ἀρχιερεὺς εἶναι «φορεὺς αὐτῆς τῆς μαρτυρικῆς Ἱερωσύνης τοῦ Χριστοῦ», τὴν ὁποία βιώνει κατὰ διαφόρους τρόπους καὶ ποικίλους βαθμούς. Ἀναλίσκεται στὴν προσευχὴ ὑπὲρ τοῦ λαοῦ, θυσιάζεται στὴν ποιμαντικὴ διακονία τῶν ἀνθρώπων, αἵρει τὸ ἀπολωλὸς πρόβατο στοὺς ὤμους του ἀνεβαίνοντας τὸν ἀνηφορικὸ δρόμο τοῦ Γολγοθᾶ, ἀκούει τοὺς ἀναστεναγμοὺς τῶν πτωχῶν, αἰσθάνεται τὸν πόνο τῶν ἀρρώστων, δέχεται τὰ παράπονα τῶν ἀδυνάτων, οἱ ὁποῖοι δὲν μποροῦν νὰ ἀκολουθήσουν αὐτὴν τὴν ἀνηφορικὴ πορεία, πολλὲς φορὲς αἰσθάνεται στὸ σῶμα του τὶς πληγὲς τῶν εὐεργετηθέντων καὶ πίνει τὸ ποτήριο τῶν ποικίλων δοκιμασιῶν. Ὅλα εἶναι σταυρικά, ἀλλὰ γίνονται καὶ ἀναστάσιμα, ὅταν βιώνωνται ἐν Χριστῷ. Ἡ ἐπισκοπικὴ διακονία εἶναι μιὰ σταυροαναστάσιμη πορεία.

Στὸ βάθος, ὅμως, καὶ ὁ Χριστιανὸς πορεύεται τὴν σταυρικὴ ζωή. Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος ἀναφερόμενος στὴν συμμετοχὴ ὅλων τῶν Χριστιανῶν στὰ παθήματα τοῦ Χριστοῦ ἐρωτᾶ: «τί γὰρ ἤδιον τοῦ τὼ Χριστῷ μὲ γίνεσθαι κοινωνόν;», δηλαδή, τί εἶναι πιὸ εὐχάριστο ἀπὸ τὸ νὰ εἶναι κανεὶς κοινωνὸς τῶν παθημάτων τοῦ Χριστοῦ; Καὶ σημειώνει ὅτι τίποτε δὲν εἶναι ἰσοδύναμο καὶ καλύτερο ἀπὸ τὸ νὰ μαστιγώνεται κανεὶς μὲ τὸν Χριστὸ καὶ νὰ θλίβεται γιὰ τὴν εὐσέβεια.

Στὴν συνέχεια ἐρωτᾶ τὸν ἀκροατή του: «Ὁ Δεσπότης σου ἐσταυρώθη καὶ σὺ ἄνεσιν ζητεῖς; ὁ Δεσπότης σου προσηλώθη καὶ σὺ τρυφάς; καὶ πῶς ταῦτα στρατιώτου γενναίου;». Δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ εἴμαστε μαθητὲς τοῦ Δεσπότη Χριστοῦ ποῦ σταυρώθηκε στὸν Γολγοθᾶ καὶ ἐμεῖς νὰ ζητᾶμε τὴν ἄνεση καὶ τὴν ἀσταύρωτη ζωή. Πρέπει νὰ ἀποδεχόμαστε τὸν Σταυρὸ ποῦ ὁδηγεῖ στὴν βίωση τῆς Ἀνάστασης τοῦ Χριστοῦ. Ὅλη ἡ ζωὴ τοῦ Χριστιανοῦ εἶναι μέθεξη τοῦ Μυστηρίου τοῦ Σταυροῦ καὶ τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ. Ἂν αὐτὴ ἡ σταυροαναστάσιμη ζωὴ συνδέεται μὲ κάθε Χριστιανό, αὐτὸ πολὺ περισσότερο συμβαίνει μὲ τὸν Κληρικό, ἰδιαίτερα τὸν Ἐπίσκοπο, ἀφοῦ εἶναι «φορεὺς τῆς μαρτυρικῆς Ἱερωσύνης τοῦ Χριστοῦ».

Αὐτὸ ἔζησε σὲ ὅλη του τὴν ζωὴ ὁ μακαριστὸς Ἱεράρχης Μητροπολίτης Χριστουπόλεως κυρὸς Πέτρος. Δὲν θὰ ἐκθέσω τὰ βιογραφικά του στοιχεῖα, ποῦ εἶναι γνωστὰ στοὺς παρόντες ποῦ τὸν γνώριζαν, τὸν εἶχαν πνευματικὸ πατέρα καὶ τὸν ἀγάπησαν, ἀλλὰ θὰ ἰχνογραφήσω πολὺ ἁδρὰ καὶ ἐν σχεδίῳ τὸν ψυχικό του κόσμο.

Οἱ δοκιμασίες ὡς κύματα τὸν κτυποῦσαν ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τῆς ζωῆς του μέχρι τὸ τέλος. Πειρασμοί, ὀρφάνια, φτώχεια, συκοφαντίες, διαβολές, μηχανορραφίες, ἀδικίες, ὑπονομεύσεις, διωγμοί, ψευδεῖς πληροφορίες, ἐμπόδια, ἀπαιτήσεις, καρφιά, λόγχες καὶ πολλὰ ἄλλα δεχόταν καθημερινῶς. Καὶ ἐκεῖνος ἀντιμετώπιζε ὅλα αὐτὰ μὲ σταυροαναστάσιμο ἦθος, μὲ ἐκκλησιαστικὸ φρόνημα, μὲ ἠρεμία στὴν καρδιὰ καὶ τὸ πρόσωπο, μὲ φιλανθρωπία καὶ ἀγάπη, μὲ ὑπομονὴ καὶ καρτερία, μὲ τὸ εὐχάριστο ἐκεῖνο χαμόγελο ποῦ διέθετε. Σὲ ὅλα αὐτὰ ἀνταποκρινόταν μὲ εὐθύτητα, εἰλικρίνεια, ἐργατικότητα, ἀγάπη στὸν ἄνθρωπο καὶ πίστη στὸν Θεό. Ὁ Θεὸς ἐπιφυλάσσει τὰ ἐκλεκτὰ Τοῦ δῶρα στὰ ἀγαπητὰ Τοῦ παιδιά. Ἕνας τέτοιος ἐκλεκτὸς δοῦλος τοῦ Θεοῦ ἦταν ὁ μακαριστὸς Ἱεράρχης. Μιὰ ἀνοικτὴ καρδιὰ γιὰ ὅλους ὅσοι τὸν πλησίαζαν.

Παρὰ τὶς δυσκολίες, στὴν πορεία του εἶχε ἰσχυροὺς συμπαραστάτες, τοὐλάχιστον ὅσους ἐγὼ γνώρισα. Μνημονεύω πρῶτα τὴν μακαριστὴ ἀδελφή του Μαρία, τὴν ὁποία ἀποκαλοῦσε ἄγγελο -καὶ ἦταν πράγματι ἄγγελος ἐπίγειος- καὶ γι’ αὐτὸ ὁ ἴδιος ἔκλαιγε ὡς μικρὸ παιδὶ μὲ τὴν κοίμησή της καὶ τὴν ἐνθύμησή της, ἂν καὶ ἐκεῖνος ἦταν ἤδη Ἐπίσκοπος καὶ εὑρισκόταν σὲ γεροντικὴ ἡλικία. Σὲ μιὰ τέτοια περίπτωση θυμήθηκα τοὺς ἐπιτάφιους λόγους τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου στὰ ἀδέλφια του, στοὺς ὁποίους λόγους ἐξέφραζε ὅλη τὴν λεπτότητα τοῦ ἐσωτερικοῦ του κόσμου, ὅπως καὶ τὴν λύπη τοῦ Μ. Βασιλείου γιὰ τὴν κοίμηση τῆς μητέρας του.

Ἔπειτα, εἶχε συμπαραστάτες τὰ πνευματικά του παιδιά, γιὰ τὰ ὁποία ἦταν ὁ ἴδιος μιὰ μητρικὴ ἀγκαλιά, καὶ τὴν πληθώρα τῶν Ἱερέων ποῦ ἀνέδειξε καὶ συμμαρτύρησε. Ἀκόμη, εἶχε παράκληση ἀπὸ τοὺς Ἐπισκόπους, τοὺς ὁποίους εἶχε ἀπὸ λαϊκοὺς κάτω ἀπὸ τὸ Πετραχήλι τοῦ καὶ καυχόταν γι’ αὐτούς, ὅπως τὸν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Καστορίας κ. Σεραφεὶμ καὶ τὸν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Θηβῶν καὶ Λεβαδείας κ. Γεώργιο.

Ἐπειδὴ τὰ τελευταῖα χρόνια ἔζησε ἕνα χρονικὸ διάστημα στὴν Λιβαδειά, θέλω νὰ μαρτυρήσω γιὰ τὸν σεβασμὸ ποῦ ἔδειξε στὸ πρόσωπό του ὁ τοπικὸς Ποιμενάρχης καὶ ἀγαπητὸς ἐν Χριστῷ ἀδελφὸς κ. Γεώργιος, γιὰ τὴν φιλοστοργία καὶ τὴν εὐγνωμοσύνη ποῦ ἐξεδήλωνε. Τὸν ὑπηρέτησε ὡς φιλόστοργος υἱός, ὡς εὐγνώμων Κληρικός, ὡς πνευματικὸ τέκνο σὲ Πνευματικὸ Πατέρα. Μαρτυρῶ ὅτι καὶ ὁ μακαριστὸς Ἱεράρχης ἀγαποῦσε, τιμοῦσε καὶ χαιρόταν γιὰ τὸ πνευματικό του τέκνο, ποῦ ἀνεδείχθη σὲ Μητροπολίτη Θηβῶν καὶ Λεβαδείας, σὲ διαδοχὴ τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καὶ Πάσης Ἑλλάδος κ. Ἱερωνύμου. Ὅλοι σας τὸ γνωρίζετε αὐτό.

Καὶ ἡ ἐλαχιστότητά μου δέχθηκε μερικὰ ψιχία τῆς εὐκλεοῦς πατρικῆς καρδιᾶς τοῦ μακαριστοῦ Ἱεράρχου. Ὅταν μετὰ τὴν κοίμηση τοῦ πνευματικοῦ μου Πατρὸς προσπαθοῦσα νὰ ἐντοπίσω τὸν Κληρικὸ στὸν ὁποῖο θὰ ἐναπέθετα τὸν κάματο τῆς ψυχῆς μου, διέκρινα τὸν τότε Ἀρχιμανδρίτη Πέτρο Δακτυλίδη καὶ μετέπειτα Ἐπίσκοπο Χριστουπόλεως κυρὸ Πέτρο. Ἐκεῖνος ἀποδέχθηκε διστακτικὰ καὶ ταπεινὰ αὐτὸ τὸ ἔργο, συμπεριφερόταν ὡς ἀδελφὸς ἀγαπητός, ὁμιλοῦσε μὲ σεμνότητα καὶ φιλοστοργία, ἐνδιαφερόταν γιὰ τὴν ζωή μου. Εἶμαι εὐγνώμων στὸν Θεὸ γιὰ τὴν δωρεὰ αὐτή, γιὰ τὴν ἀγάπη του, τὴν φιλοξενία του, τὸ ἱλαρὸ πρόσωπό του, τὴν φιλαδελφία του καὶ πολλὰ ἄλλα.

Ὅλοι ὅσοι βρισκόμαστε τὴν ὥρα αὐτὴ στὸ ἱερὸ μνημόσυνο τοῦ μακαριστοῦ αὐτοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἀνδρός, ἀναγνωρίζουμε τὴν μεγάλη προσφορὰ τοῦ στὴν Ἐκκλησία, μὲ τὴν καρδιακὴ προσέγγιση τῶν ἐκκλησιαστικῶν προβλημάτων, μὲ τὴν ἀνεξικακία τοῦ καὶ τὸ φιλόκαλλο πνεῦμα του, μὲ τὸ ἐκκλησιαστικὸ φρόνημά του, μὲ τὸ ἐκκλησιαστικὸ ἦθος καὶ τὴν ἐργατικότητά του, μὲ τὴν ἁπλότητα καὶ τὸ φιλότιμό του, μὲ τὴν τιμιότητα καὶ τὴν διαφάνειά του, μὲ τὴν φιλοθεΐα καὶ τὴν φιλανθρωπία του, μὲ τὸ καθαρὸ βλέμμα τοῦ καὶ τὴν εὐθύτητα τοῦ χαρακτῆρος του, μὲ τὸ παιδικὸ χαμόγελό του καὶ τὴν γηραλέα σοφία του, μὲ τὰ ποικίλα χαρίσματά του, φυσικὰ καὶ ἐκκλησιαστικά. Ἦταν ἀναλογικὰ ἕνας ἄλλος Συμεῶν «δίκαιος καὶ εὐλαβής», ποῦ κράτησε τὸν Χριστὸ στὰ χέρια τοῦ κάθε φορὰ ποῦ λειτουργοῦσε καὶ Τὸν εὐεργέτησε στὰ πρόσωπα τῶν πονεμένων ἀδελφῶν Τοῦ καὶ σκορποῦσε παράκληση στὸν νέον Ἰσραὴλ τῆς Χάριτος.

Στὴν περίπτωσή του ὁ ἐπισκοπικὸς τίτλος -Χριστουπόλεως- προσιδιάζει στὴν προσωπικότητά του καὶ τὴν προσφορά του, ἀλλὰ καὶ τὴν κατάληξή του, ἀφοῦ ἐκτιμοῦμε ὅτι εἶναι πολίτης τοῦ Χριστοῦ στὴν Πόλη τὴν οὐράνια, ὅπως τὴν περιγράφει ἡ Ἀποκάλυψη τοῦ Ἰωάννου. Πιστεύουμε ὅτι στὴν περίπτωση αὐτὴ ἰσχύει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ «Τὼ νικῶντι δώσω αὐτῶ φαγεῖν ἐκ τοῦ ξύλου τῆς ζωῆς, ὃ ἐστιν ἐν τὼ παραδείσῳ τοῦ Θεοῦ» (Ἀπ. β', 7).

Μακαριστὲ Γέροντα, σὲ εὐχαριστοῦμε γιὰ ὅσα ἔπραξες, γιὰ ὅσα ἔδειξες, γιὰ ὅσα ἐδίδαξες, γιὰ ὅ,τι ἤσουν καὶ γιὰ ὅ,τι εἶσαι. Αἰωνία σου ἡ μνήμη, δίκαιε καὶ εὐλαβὴ Ἐπίσκοπε τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ.–