Ἀπὸ τὸ Ἁγιολόγιο τοῦ μηνός: Ἅγιος Ἀνδρέας ὁ διὰ Χριστὸν σαλός, 28 Μαΐου

Πρωτοπρεσβυτέρου π. Γεωργίου Παπαβαρνάβα

Οἱ διὰ Χριστὸν σαλοὶ εἶναι μιὰ κατηγορία ἁγίων μὲ πολλὰ πνευματικὰ χαρίσματα καὶ κυρίως μὲ τὸ ξεχωριστὸ χάρισμα τῆς σαλότητας γιὰ τὸν Χριστό. Δὲν εἶναι σαλοὶ (τρελλοί), ἀλλὰ παριστάνουν τὸν τρελλὸ γιὰ νὰ μὴν ἐπαινοῦνται καὶ δοξάζονται ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους. Ἔχουν βαθειὰ ταπείνωση, μεγάλη ἀγάπη γιὰ τὸν Θεὸ καὶ τοὺς ἀνθρώπους καὶ μὲ ἕναν ἰδιαίτερο τρόπο βοηθοῦν τοὺς καλοπροαιρέτους νὰ θεραπευθοῦν ἀπὸ τὰ πάθη, καὶ τοὺς κατευθύνουν στὴν ὁδὸ τῆς προκοπῆς καὶ τῆς σωτηρίας.

Ἡ σαλότητα εἶναι πνευματικὸ χάρισμα, τὸ ὁποῖο δίδεται ἀπὸ τὸν Θεὸ σὲ ἐκείνους οἱ ὁποῖοι ἔχουν πύρινο ζῆλο καὶ φλογερὴ ἀγάπη γιὰ τὸν Θεό, ἀλλὰ καὶ τὴν δυνατότητα νὰ βαδίσουν αὐτὴν τὴν ὁδὸ μέχρι τὸ τέλος. Σίγουρα, ὅμως, τοὺς βοηθᾶ στὸ ἔργο τους αὐτὸ καὶ ὁ χαρακτῆρας τους. Ἐμπαίζουν τὸν κόσμο, δηλαδὴ τὸ κοσμικὸ φρόνημα, καὶ τὸν διάβολο, ὁ ὁποῖος τοὺς μισεῖ θανάσιμα. Καὶ προκειμένου νὰ βοηθήσουν οὐσιαστικὰ τοὺς ἀνθρώπους, καὶ νὰ τοὺς ἐλευθερώσουν ἀπὸ τὴν καταδυναστεία τῶν παθῶν καὶ τοῦ διαβόλου, μετaχειρίζονται διάφορα μέσα, τὰ ὁποία στὰ μάτια τῶν «λογικῶν» ἀνθρώπων φαντάζουν παράλογα.

Ἅγιος Ἀνδρέας ὁ διὰ Χριστὸν σαλόςΟ ἅγιος Ἀνδρέας καταγόταν ἀπὸ τὴν Σκυθία καὶ ἔζησε κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ αὐτοκράτορα Λέοντος Στ' τοῦ Σοφοῦ (886-912 μ.Χ.). Ἀπὸ τὴν παιδική του ἡλικία πωλήθηκε ὡς δοῦλος σὲ κάποιον στρατηλάτη τῆς Ἀνατολῆς, εὐσεβῆ καὶ ἐνάρετο, ὁ ὁποῖος τὸν ἀγάπησε καὶ τὸν μεταχειρίσθηκε σὰν παιδί του. Τὸν ἔστειλε μάλιστα καὶ στὸ «Διδασκαλεῖο», γιὰ νὰ σπουδάση τὰ ἱερὰ γράμματα. Mελετούσε τοὺς βίους τῶν ἁγίων, διαίτερα, ὅμως, ἀγαποῦσε τοὺς μάρτυρες καὶ ἤθελε νὰ μιμηθῇ τὸν ζῆλο καὶ τὴν ἀγάπη τους γιὰ τὸν Χριστό. Ἦταν φιλόθεος καὶ φιλάνθρωπος. Μοίραζε ὅ,τι εἶχε στοὺς φτωχοὺς καὶ ὁ ἴδιος ἔμενε πολλὲς φορὲς γυμνὸς καὶ νηστικός. Ἀλλὰ τὸν παρηγοροῦσε ὁ Θεός, ὁ ὁποῖος τὸν ἀξίωσε ὑψηλῶν πνευματικῶν θεωριῶν καὶ μεγάλων χαρισμάτων.

Στὴν συνέχεια θὰ ἀναφερθοῦν, μὲ συντομία, περιστατικὰ ἀπὸ τὴν ζωή του, γιὰ νὰ φανερωθῇ, μεταξὺ τῶν ἄλλων, καὶ ὁ τρόπος ποιμαντικῆς τῶν Ἁγίων.

Ὁ ἅγιος Ἀνδρέας συνήθιζε νὰ προσεύχεται μέσα στοὺς Ἱεροὺς Ναοὺς ἢ σὲ μέρη ἐρημικά, σὲ ὧρες ποῦ οἱ ἄνθρωποι ἦταν ἀπασχολημένοι καὶ δὲν τὸν πρόσεχαν. Κάποιο πρωΐ (χαράματα) ποῦ πῆγε νὰ προσευχηθῇ στὸν Ἱερὸ Ναὸ τῆς Παναγίας καὶ οἱ πύλες του ἦταν κλειστές, σταύρωσε τὴν κεντρικὴ πύλη καὶ αὐτὴ ἄνοιξε ἀμέσως. Ἕνας νέος ποῦ ἔτυχε νὰ περνᾶ ἀπὸ ἐκεῖ καὶ τὸν εἶδε εἶπε: «Ποιόν δοῦλο τοῦ Θεοῦ ὀνομάζουμε τρελλὸ ἐμεῖς οἱ ἀνόητοι. Καὶ πόσους ἄλλους τέτοιους κρυφοὺς δούλους ἔχει ὁ Θεὸς ποῦ κανένας δὲν τοὺς γνωρίζει!». Ὁ ἅγιος Ἀνδρέας τὸν φώναξε κοντά του, τὸν νουθέτησε κατάλληλα καὶ τοῦ δίδαξε τὸ πῶς θὰ πρέπει νὰ πορεύεται στὴν ζωή του, προκειμένου νὰ προκόψη καὶ νὰ σωθῇ. Ἐπίσης, τοῦ εἶπε νὰ μὴ φανερώση σὲ κανέναν τὰ ὅσα εἶδε μέχρι τὴν ἡμέρα τοῦ θανάτου του, διαφορετικὰ θὰ δοκίμαζε μεγάλους πειρασμούς.

Μεγάλη εὐλογία τοῦ Θεοῦ ἀπετέλεσε γιὰ τὸν Ἐπιφάνιο, ἕναν ἐνάρετο νέο, ἡ γνωριμία του μὲ τὸν ἅγιο Ἀνδρέα. Ὁ Ἐπιφάνιος, ἐπειδὴ εἶχε ἐσωτερικὴ καθαρότητα, κατάλαβε ὅτι πρόκειται γιὰ ὅσιο καὶ ὄχι γιὰ τρελλὸ καὶ δαιμονισμένο, ὅπως τὸν ἀποκαλοῦσαν πολλοί. Στὸν βίο τοῦ ἁγίου Ἀνδρέα καταγράφονται περιστατικὰ ἀπὸ τὶς συναντήσεις τους, ἀλλὰ καὶ ὑψηλὲς θεολογικὲς ἀναλύσεις τοῦ ἁγίου, ποῦ ἀποτελοῦν ἀπαντήσεις σὲ ἀπορίες τοῦ Ἐπιφανίου. Σὲ κάθε πρόβλημά του ὁ Ἐπιφάνιος κατέφευγε στὸν ἅγιο Ἀνδρέα, ὁ ὁποῖος τοῦ ἔδινε λύση, ἀλλὰ καὶ τὸν προστάτευε ἀπὸ τοὺς πειρασμοὺς καὶ τὶς ἐπιθέσεις τοῦ διαβόλου. Σὲ μιὰ συνάντησή τους ὁ Ἐπιφάνιος ἔσκυψε νὰ τοῦ φιλήση τὸ χέρι καὶ τότε ὁ ἅγιος Ἀνδρέας γονάτισε μπροστά του καὶ τοῦ εἶπε: «Εὐλόγησέ μὲ ἐσύ, Δέσποτα!». Καὶ στὴν συνέχεια τὸν συμβούλευσε γιὰ τὸ πῶς θὰ πρέπει νὰ ποιμαίνη τὸ λογικὸ ποίμνιο, τὸ ὁποῖο ἐπρόκειτο νὰ τοῦ ἐμπιστευθῇ ὁ Χριστὸς διὰ τῆς Ἐκκλησίας. Καὶ ὄντως ὁ Ἐπιφάνιος ἔγινε Ἀρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως μετὰ ἀπὸ 40 περίπου χρόνια.

Μιὰ μέρα καθὼς περιφερόταν στοὺς δρόμους συνάντησε ἕναν μοναχὸ τὸν ὁποῖο οἱ ἄνθρωποι θεωροῦσαν εὐλαβὴ καὶ ἐνάρετο. Ὁ ἅγιος Ἀνδρέας, ὅμως, μὲ τὸ πνευματικό του χάρισμα, κατάλαβε ὅτι ὁ μοναχὸς αὐτὸς εἶναι φιλάργυρος, ἐπειδὴ εἶδε τὸν δαίμονα τῆς φιλαργυρίας νὰ εἶναι τυλιγμένος γύρω ἀπὸ τὸν λαιμό του, ἀλλὰ καὶ τὸν φύλακα ἄγγελό του νὰ τὸν ἐγκαταλείπη λυπημένος. Ὁ μοναχὸς αὐτὸς ἐκμεταλλευόταν τὸ μυστήριο τῆς ἐξομολογήσεως γιὰ νὰ πλουτήση καὶ λάμβανε δῶρα ἀπὸ ὅσους προσέρχονταν νὰ ἐξομολογηθοῦν. Καὶ ὅσο αὐξάνονταν τὰ πλούτη του χαιρόταν λὲς καὶ εἶχε γίνει μοναχὸς γιὰ τὸν χρυσὸ καὶ ὄχι γιὰ τὸν Χριστό. Ὁ ἅγιος Ἀνδρέας τὸν πλησίασε καὶ μὲ τὸν θεραπευτικό του λόγο προσπάθησε νὰ τὸν ὀδηγήση στὴν μετάνοια καὶ τὴν σωτηρία.Τού εἶπε, μεταξὺ τῶν ἄλλων, καὶ τὰ ἑξῆς: «Δοκιμάζω μεγάλη θλίψη γιὰ χάρη σου καὶ ἀνυπόφορη ὀδύνη. Πῶς τὸ ἔπαθες καὶ ἀπὸ φίλος τοῦ Θεοῦ ἔγινες δοῦλος τοῦ διαβόλου; Ἐσὺ ποῦ εἶχες φτερὰ ὅπως τὰ Σεραφείμ, πῶς τὰ ξερίζωσες καὶ τὰ παρέδωσες στὸν σατανᾶ; Ἐσὺ ποῦ ἤσουν ἀστραπόμορφος, πῶς ἔγινες σκοτεινός;.. Πῶς ἔκανες φίλο τὸν δράκοντα τῆς φιλαργυρίας; Τί τὸ θέλεις ἀδελφὲ τὸ χρυσάφι; Γιατί τὸ μάζεψες; Γιατί τὸ ἀγαπᾶς; Πῶς τὸ ἀπέκτησες καὶ προξένησες τὴν καταστροφή σου;.. Ἄλλοι πεινοῦν καὶ διψοῦν, ἄλλοι πεθαίνουν ἀπὸ τὸ κρύο, κι ἐσὺ βλέπεις νὰ αὐξάνη ὁ πλοῦτος σου καὶ εὐφραίνεσαι; Αὐτὰ εἶναι τὰ σημάδια τῆς μετανοίας; Αὐτὴ εἶναι ἡ μοναχική σου ζωή;.. Ἄκουσα τὸν Κύριο νὰ σὲ ἀποδοκιμάζη καὶ νὰ λέη: "Ἡ βασιλεία μου εἶναι γιὰ τοὺς ἐλεήμονες...". Ἂν παρακούσης τὰ λόγια μου θὰ πὼ στὸν διάβολο νὰ σὲ ταράξη. Καὶ τότε θὰ γίνης περίγελως ὄχι μόνο σ’ αὐτὴ τὴν πόλη, ἀλλὰ σὲ ὅλον τὸν κόσμο». Ὁ μοναχὸς μὲ ὅσα ἄκουσε συγκλονίσθηκε. Ζήτησε ἀπὸ τὸν ἅγιο νὰ προσεύχεται γι’ αὐτὸν καὶ ὑποσχέθηκε ὅτι θὰ ἀγωνισθῇ μὲ ὅλες του τὶς δυνάμεις γιὰ τὴν διόρθωσή του. Τελικὰ λυτρώθηκε ἀπὸ τὰ δεσμὰ τοῦ δαίμονα τῆς φιλαργυρίας καὶ ξαναβρῆκε τὸν ἀληθινὸ σκοπὸ τῆς ζωῆς του.

Ἡ λογικὴ τρέλλα τῶν διὰ Χριστὸν σαλῶν, θεραπεύει τὴν ἄλογη τρέλλα τῆς ἐμπαθοῦς ζωῆς, τῆς ὑποκρισίας καὶ τῆς ἀλαζονείας.