Ἀπὸ τὸ Ἁγιολόγιο τοῦ μηνός: Προφήτης Ὀβδιοῦ ἤ Ἀβδιοῦ - 19 Νοεμβρίου

Ὁ Προφήτης Ὀβδιοῦ ἤ Ἀβδιοῦ, πού τό ὄνομά του σημαίνει δοῦλος Κυρίου, καταγόταν ἀπό τήν Συχέμ καί ἔζησε τό δεύτερο μισό τοῦ 6ου αἰώνα π.Χ. Εἶναι ἕνας ἀπό τούς δώδεκα μικρούς Προφῆτες. Τό βιβλίο του εἶναι τό μικρότερο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης μέ 21 στίχους μόνον. Ἀφορμή τῆς προφητείας πού περιέχεται στό βιβλίο του ἀποτελεῖ ἡ ἐχθρική συμπεριφορά τῶν Ἐδωμιτῶν πρός τούς Ἰουδαίους, κατά τήν διάρκεια τῆς καταστροφῆς τῆς Ἱερουσαλήμ ἀπό τούς Βαβυλωνίους, ἀλλά καί μετά ἀπό αὐτήν. «Ὁ Προφήτης ἐξαγγέλλει ὅτι ἀναμένει τούς Ἐδωμίτες ἡ ἴδια τύχη μέ τούς κατοίκους τοῦ Ἰούδα καί τῆς Ἱερουσαλήμ, ἐναντίον τῶν ὁποίων συνέπραξαν μέ τούς Βαβυλωνίους, διέπραξαν λεηλασίες καί ἐπέδειξαν χαιρεκακία». Στήν συνέχεια, «παρηγορεῖ τούς ἠττημένους καί ἀπελπισμένους συμπατριῶτες του, προαναγγέλλοντας τήν ὑποδειγματική τιμωρία τῆς Ἐδώμ καί ἐξαγγέλλοντας τήν ἀποκατάσταση τῆς Ἱερουσαλήμ». Ἀπευθυνόμενος πρός τόν Ἐδωμίτη λαό τοῦ λέγει τά παρακάτω ἀξιοπρόσεκτα:

«Ἡ ὑπερηφάνεια τῆς καρδίας σου σέ ἔκαμε νά φρονῆς πολύ ὑψηλά γιά τόν ἑαυτό σου, ἐπειδή κατοικεῖς στά φαράγγια καί στά σπήλαια τῶν ὀρέων, σέ ἀπόρθητες τάχα περιοχές. Ἔχεις κτίσει τίς κατοικίες σου σέ πολύ ὕψος, πιστεύεις ὅτι εἶσαι λαός ἰσχυρός καί ἀνίκητος καί λές ἀπό μέσα σου: "Ποιός θά μπορέση νά μέ καταβιβάση στήν γῆ;". Ὁ Κύριος λέγει ὅτι, καί ἄν ἀκόμη πετάξης σέ μεγάλα ὕψη σάν τόν ἀετό, καί ἐάν στήσης τήν φωλιά σου ὑψηλά, ἀνάμεσα στά ἀστέρια, καί ἀπό ἐκεῖ θά σέ καταρρίψω καί θά σέ καταβιβάσω». Αὐτό θά γίνη «ἐξ αἰτίας τῆς ἀσέβειάς σου καί τῆς ἄδικης σφαγῆς τῶν ἀδελφῶν σου, τῶν ἀπογόνων τοῦ Ἰακώβ. Τότε θά σέ σκεπάση ντροπή καί θά ἐξολοθρευθῆς εἰς αἰώνας αἰώνων». Καί προσθέτει: «Κατά τήν μεγάλην ἐκείνη ἡμέρα τῆς δικαίας τιμωρίας θά ἐξαφανίσω τούς σοφούς ἀπό τήν Ἰδουμαία καί τούς συνετούς ἀπό τήν ὀρεινή περιοχή τοῦ Ἠσαῦ».

Ὁ ταπεινός ἄνθρωπος εἶναι εὐθύς καί εἰλικρινής καί ἀγαπᾶ τήν ἀλήθεια, ἐνῶ ὁ ὑπερήφανος εἶναι κόλακας καί δοῦλος τῆς πονηρίας.

Ὁ Προφήτης Ὀβδιοῦ ἐκοιμήθη ἐν εἰρήνῃ καί ἐτάφη στόν τάφο τῶν πατέρων του. Ὁ βίος καί ἡ πολιτεία του μᾶς δίνουν τήν ἀφορμή νά τονίσουμε τά ἀκόλουθα:

Ἡ ὑπερηφάνεια, σύμφωνα μέ τήν διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας, ὅπως τήν ἐκφράζουν οἱ ἅγιοι Πατέρες, εἶναι ἡ μεγαλύτερη ἁμαρτία, εἶναι πραγματική κόλαση. Αὐτή εἶναι ἡ αἰτία ὅλων τῶν κακῶν. Αὐτή κατεκρήμνισε τό ἀγγελικό τάγμα τοῦ ἑωσφόρου μέ ἀποτέλεσμα οἱ ἄγγελοι τοῦ τάγματος αὐτοῦ ἀπό φωτεινά ὄντα νά γίνουν σκοτεινά, ἀπό ἄγγελοι νά γίνουν δαίμονες. Αὐτή ὁδηγεῖ στήν αἰώνια ἀπώλεια τούς ἀνθρώπους, πού ἔχουν πλασθῆ γιά νά χαίρονται αἰώνια τά «ἐγκόσμια και ὑπερκόσμια» ἀγαθά τοῦ Θεοῦ.

Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Σιναΐτης, ὁ συγγραφέας τῆς «Κλίμακος», λέγει μεταξύ ἄλλων ὅτι «ἡ ὑπερηφάνεια εἶναι ἄρνηση τοῦ Θεοῦ, ἐφεύρεση τῶν δαιμόνων, ἐξουδένωση τῶν ἀνθρώπων, μητέρα τῆς κατακρίσεως, ἀπόγονος τῶν ἐπαίνων, πρόδρομος τῆς παραφροσύνης, δημιουργός τῆς ἀσπλαχνίας, ἄγνοια τῆς συμπαθείας, ἀπάνθρωπος δικαστής, ἀντίπαλος τοῦ Θεοῦ, ρίζα τῆς βλασφημίας».

Ἀντίθετα, ἡ ταπείνωση μεταβάλλει τήν καρδιά τοῦ ἀνθρώπου σέ πραγματικό παράδεισο καί τόν κάνει νά χαίρεται ἀληθινά τήν ζωή του. Ἡ ταπείνωση εἶναι ἡ πηγή ὅλων τῶν καλῶν καί ἡ μητέρα ὅλων τῶν ἀρετῶν. Ὁ ἅγιος Σιλουανός ὁ Ἀθωνίτης λέγει: «ἡ ταπείνωση εἶναι τό φῶς στό ὁποῖο μποροῦμε νά δοῦμε τόν Θεό-Φῶς, καθώς ψάλλεται "ἐν τῷ φωτί σου ὀψόμεθα φῶς"», καί ὅτι «ἡ ταπεινή ψυχή ἔχει μεγίστην ἀνάπαυση, ἐνῶ ἡ ὑπερήφανη (ψυχή) βασίζει ἡ ἴδια τόν ἑαυτό της, ἀφοῦ οἱ ὑπερήφανοι δέν γνωρίζουν τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί βίσκονται μακρυά ἀπό Αὐτόν».

Ὅπως τά δένδρα, ἄν εἶναι καλά ἤ ὄχι, ἀναγνωρίζονται ἀπό τούς καρπούς τους, τό ἴδιο ἀκριβῶς καί οἱ ἄνθρωποι. Γιά τό ποιοί εἶναι στήν πραγματικότητα -ἀνεξάρτητα ἀπό τήν ἐξωτερική τους ἐμφάνιση- ἀναγνωρίζονται ἀπό τόν τρόπο συμπεριφορᾶς τους, ὁ ὁποῖος ἀποκαλύπτει τόν ἐσωτερικό τους κόσμο. Π.χ. ὅταν κανείς εἶναι πρᾶος, εἰρηνικός, ἔχη ἀνδρεῖο φρόνημα καί εἶναι γεμάτος ἀπό ἀγάπη γιά τόν Θεό καί τούς ἀνθρώπους, αὐτό σημαίνει ὅτι εἶναι ταπεινός. Ἀντίθετα, ὅταν εἶναι δειλός, θυμώδης, ἤ ὅταν θέλη νά ἐπιβάλλη τήν γνώμη του, αὐτό δείχνει ὅτι εἶναι ὑπερήφανος. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Σιναΐτης λέγει τά ἑξῆς χαρακτηριστικά: «Ὁ θυμός δείχνει ἄνθρωπο γεμᾶτο ἀπό ὑπερηφάνεια... Ἡ ὑπερήφανη ψυχή εἶναι δούλη τῆς δειλίας· ἔχοντας πεποίθηση στόν ἑαυτό της καί ὄχι στόν Θεό, φοβᾶται τούς κρότους τῶν κτισμάτων καί τίς σκιές... Ἐκεῖνος πού ἐπιθυμεῖ στίς συζητήσεις νά ἐπιβάλλη τήν γνώμη του, ἡ ὁποία μπορεῖ νά εἶναι καί ὀρθή, ἄς γνωρίζη ὅτι νοσεῖ ἀπό τήν νόσο τοῦ διαβόλου, δηλαδή τήν ὑπερηφάνεια». Καί προσθέτει: «Ἐάν αὐτό γίνεται στίς συζητήσεις μέ ἴσους, ἴσως νά θεραπευθῆ κάποτε μέ τήν ἐπίπληξη τῶν μεγαλυτέρων. Ἐάν ὅμως (αὐτό γίνεται στίς συζητήσεις) μέ μεγαλυτέρους ἤ πιό σοφούς, τότε τό πάθος του εἶναι ἀνθρωπίνως ἀθεράπευτο».

Ὁ ταπεινός ἄνθρωπος δέν κατηγορεῖ καί δέν κατακρίνει κανέναν παρά μόνον τόν ἑαυτό του. Βλέπει μόνον τίς δικές του ἁμαρτίες καί μέμφεται τόν ἑαυτό του τόν ὁποῖο θεωρεῖ χειρότερο ἀπό ὅλους τούς ἀνθρώπους, ἀλλά καί ἀπό αὐτήν τήν ἄλογη κτίση. Θεωρεῖ ὅτι εἶναι ἄξιος τῆς κολάσεως, ἀλλά δέν ἀπελπίζεται. Στηρίζει τήν ἐλπίδα του στόν Θεό καί ἐκζητεῖ συνεχῶς τό ἔλεός Του. Ἀντίθετα, ὁ ὑπερήφανος ἀσχολεῖται μέ τούς ἄλλους, τούς ὁποίους κατηγορεῖ, κατακρίνει καί ἐξουδενώνει, ἐνῶ τόν ἑαυτό του τόν δικαιολογεῖ πάντοτε καί τόν ἀπαλλάσσει ἀπό κάθε εὐθύνη.

Ὁ ταπεινός ἄνθρωπος εἶναι εὐθύς καί εἰλικρινής καί ἀγαπᾶ τήν ἀλήθεια, ἐνῶ ὁ ὑπερήφανος εἶναι κόλακας καί δοῦλος τῆς πονηρίας. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Σιναΐτης μᾶς προτρέπει νά φυλαγόμαστε ἀπό τούς κόλακες καί τήν κολακεία. Βέβαια, ὅπως εἶναι γνωστόν, οἱ κόλακες, συνήθως, περιτριγυρίζουν ἐκείνους πού κατέχουν κάθε εἴδους ἐξουσία, κάποιο ἀξίωμα, ὑλικό πλοῦτο κ.λ.π. Ἀλλά σέ κάθε περίπτωση πρέπει νά προσέξουμε ὅλοι, πρῶτον νά μή γινόμαστε κόλακες καί δεύτερον νά φυλαγόμαστε ἀπό τούς κόλακες, ἐπειδή «ἐκεῖνος πού κολακεύει εἶναι ὑπηρέτης τῶν δαιμόνων, ὁδηγός πρός τήν ὑπερηφάνεια, ἐξολοθρευτής τῆς κατανύξεως, ἀφανιστής τῶν καλῶν ἔργων, ἀποπλανητής ἀπό τόν σωστό δρόμο».

Ἀγάπα τήν προσευχή, ἀλλά ὅταν προσεύχεσαι γιά τούς ἄλλους καί εἰσακούεσαι, νά μήν ὑπερηφανεύεσαι, λέγει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Σιναΐτης, ἐπειδή ἡ πίστη ἐκείνων ἐνήργησε, ὥστε νά εἰσακουσθῆ ἡ προσευχή σου.