Γεγονός καὶ Σχόλιο: “Καποδίστριας ἤ Ἅγιον Ὅρος;”

Ἡ ἐφημερίδα αὐτή δέν ἔχει πολιτικό χαρακτήρα, ἁπλῶς σχολιάζει διάφορα ἐπίκαιρα ζητήματα μέσα ἀπό τήν ἐκκλησιαστική προοπτική. Ἄλλωστε, ἔτσι δικαιολογεῖται καί ὁ τίτλος της: “ἐκκλησιαστική παρέμβαση”. Μέσα στά πλαίσια αὐτά πρέπει νά δοῦμε καί τά ἑπόμενα.

Μέ ἀφορμή τό σχέδιο “Καποδίστριας” γράφονται διάφορα ἄρθρα ἀπό τά ὁποῖα ἄλλα ὑποστηρίζουν τίς συνενώσεις καί ἄλλα ἐκφράζουν διάφορους προβληματισμούς πάνω στό σχέδιο αὐτό. Τελευταία διάβασα μιά ἄποψη στήν “Ἐλευθεροτυπία”, τοῦ Περικλῆ Κοροβέση, πού πρέπει νά τήν προσέξουμε πάρα πολύ. Γράφει:

“Δεν ὑπάρχει καμμία ἀμφιβολία πῶς ἡ ἐπαρχία ρημάζει. Τά χωριά ἐρημώνουν καί ἐγκαταλείπονται. Ἀκόμα καί σέ περιοχές πού τό καλοκαίρι εἶναι γεμάτες ζωή, ἔστω καί τουριστική, τό χειμώνα εἶναι πόλεις - φαντάσματα. Περπατᾶς καί εἶναι ὅλα κλειστά, λές καί ἔχει πέσει πανούκλα. Κάτι πρέπει νά γίνει λοιπόν. Καί τό σχέδιο “Καποδίστριας” παρουσιάζεται σάν σωτηρία. Ἄν ἑνωθοῦν διάφορες μικρές κοινότητες, φτωχές, θά μπορέσουν νά ἀπορροφήσουν τά κονδύλια τῶν εὐρωπαϊκῶν προγραμμάτων καί θά γίνουν ἔργα ὑποδομῆς. Ἄρα, ὅ,τι ἔχουν διαμορφώσει ἡ παράδοση, ἡ ἱστορία, οἱ θρύλοι, τά κάστρα καί τά μοναστήρια πού ἔχουν ὄνομα, ψυχή καί κόκκαλα παππούδων, πρέπει νά σβηστεῖ ἀπό τόν χάρτη, γιατί δέν ἀπορροφοῦν κονδύλια. Γιατί αὐτό θά γίνει. Οἱ εἰδικοί νά ροφοῦν κονδύλια ὑπάρχουν”.

Δυστυχῶς, ζοῦμε σέ μιά ἐποχή στήν ὁποία κυριαρχεῖ πολύ το ὑλικό στοιχεῖο, ἀφοῦ ὅλα προσδιορίζονται ἀπό τά οἰκονομικά μεγέθη, τόν ὠφελιμισμό καί τήν χρησιμοθηρία. Ὅ,τι χρειάζεται καί ὅ,τι ὠφελεῖ ἔχει ἀξία, ἐνῶ ὅ,τι δέν χρειάζεται καί δέν ὠφελεῖ ἔχει ἀπαξία. Ἑπομένως, ἐπικρατεῖ ἡ ἀντίληψη ὅτι πρέπει νά κάνουμε τά πάντα γιά νά ἀπορροφήσουμε κεφάλαια. Γιατί, ὅ,τι δέν ἀπορροφᾶ κεφάλαια εἶναι καταδικασμένο νά σβήση. Μέσα στήν προοπτική αὐτή δέν μπορεῖ νά χωρέση ὅ,τι ἔχει σχέση μέ τήν παράδοση, τήν κληρονομιά, καί δέν προσελκύει τήν προσοχή.

Βέβαια, ὑπάρχουν καί λαμπρές ἐξαιρέσεις, τίς ὁποῖες συναντᾶ κανείς στήν ὀρεινή Ναυπακτία. Συναντᾶ κανείς χωριά ἐγκαταλελειμμένα, ἀλλά σέ αὐτά βλέπει κανείς τήν φροντίδα καί τό ἐνδιαφέρον τῶν Ναυπακτίων πού ζοῦν σέ ὅλα τα μέρη τῆς γῆς, οἱ ὁποῖοι φροντίζουν γιά τίς Ἐκκλησίες, τά πατρικά τους σπίτια, τά κοιμητήρια, τίς πλατεῖες. Μοῦ ἔλεγε κάποιος: “κάνω ὅ,τι μπορῶ γιά τήν ψυχή τῶν γονέων μού”.
Τό κείμενο ὅμως τοῦ πιό πάνω σχολιαστοῦ ἔχει καί μιά ἄλλη ἀξιόλογη παράγραφο: “Ἄν ἡ κυβέρνηση ἐνδιαφερόταν γιά τήν αὐτοδιοίκηση, θά ἔπρεπε νά θέσει πρός συζήτηση τό μοντέλο τοῦ Ἁγίου Ὅρους. Εἶναι ἡ μόνη δημοκρατική κοινότητα πού μᾶς ἔχει μείνει”.

Ὑπάρχουν ἀξιόλογες μελέτες πού ἀναπτύσσουν το πῶς λειτουργεῖ τό Ἅγιον Ὅρος, ὅπου φαίνεται ὄχι τόσο ὁ δημοκρατικός τρόπος διοικήσεως, ἀλλά ὁ ἱεραρχικός. Ὁ κάθε μοναχός λειτουργεῖ ἀνάλογα μέ τό χάρισμα πού διαθέτει. Στό δημοκρατικό σύστημα διοικήσεως τοῦ Ἁγίου Ὅρους συνδέεται ἁρμονικά ὁ μεταμορφωμένος ἄνθρωπος μέ τό σύστημα διοργανώσεως. Οὔτε τό σύστημα ἐξουθενώνει τό πρόσωπο, οὔτε ὁ κάθε ἄνθρωπος διαταράσσει ἤ καταλύει τό σύστημα.

Εἶναι τιμή πού ἔχουμε ἕνα τέτοιο σπουδαῖο κέντρο στήν χώρα μας, πού εἶναι ἔκφραση τοῦ λεγομένου Βυζαντίου, δηλαδή τῆς Ρωμηοσύνης, ἀρκεῖ νά τό γνωρίσουμε στό βάθος. Ἔτσι, λοιπόν, ὁ τρόπος διοικήσεως καί κοινωνικῆς ὀργάνωσης τοῦ Ἁγίου Ὅρους πρέπει νά γίνη μοντέλο γιά τήν διοργάνωση τῆς κοινωνίας μας. Γιατί, πράγματι, τό Ἅγιο Ὅρος “εἶναι ἡ μοναδική δημοκρατική κοινότητα πού μᾶς ἔχει μείνει”.

Ν.Ι.