Ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός ὡς ἁγιορείτης

Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

Ἀπομαγνητοφωνημένο κήρυγμα στό Ἀρχιερατικό Συλλείτουργο τήν ἡμέρα τῆς ἑορτῆς τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ, στό Θέρμο.

Κάθε χρόνο, τήν 24η Αὐγούστου, ἡ Ἐκκλησία ἑορτάζει τήν ἑορτή τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ, πού μαρτύρησε τό ἔτος 1779. Εἰδικά ἐφέτος ἑορτάζουμε καί τά τριακόσια χρόνια ἀπό τήν γέννησή του τό ἔτος 1714 μ.Χ.. Ἑπομένως, ἔχουμε δυό ἐπετείους, τήν γέννησή του καί τόν θάνατό του. Γέννηση και θάνατος, εἶναι αὐτό πού προσδιορίζει τόν ἄνθρωπο. Γεννιέται κανείς, ἔρχεται σέ αὐτήν τήν ζωή καί φεύγει ἀπό τόν κόσμο αὐτόν. Ὅπως λέγει ὁ ἱερός Νικόλαος Καβάσιλας, σέ ὅλη τήν ζωή μας κυοφορούμαστε σάν νά βρισκόμαστε σέ μιά μήτρα, ἕως ὅτου ἔρθει ἡ ὥρα νά φύγουμε ἀπό τόν κόσμο αὐτόν καί νά γεννηθοῦμε στήν ἄλλη ζωή. Γέννηση καί ἀναγέννηση, ζωή καί θάνατος.  Στό διάστημα μεταξύ τοῦ 1714, πού ἐγεννήθη ὁ ἅγιος Κοσμᾶς, καί τοῦ 1779 πού ἐτελειώθη μέ τό ἔνδοξο μαρτύριό του, σέ ἡλικία 65 ἐτῶν, κρύβεται μιά ὁλόκληρη ζωή, μιά ζωή ἁγιασμοῦ ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ. 

Ἐπειδή σήμερα μᾶς κάλεσε ἐδῶ ὁ Σεβασμιώτατος, ὁ σεπτός Ποιμενάρχης σας, ὁ Μητροπολίτης Αἰτωλίας καί Ἀκαρνανίας κ. Κοσμᾶς, ὁ ὁποῖος ἅγει καί τά ὀνομαστήριά του καί μέ παρεκάλεσε νά ἀπευθύνω λόγους οἰκοδομῆς καί παρακλήσεως, ὅπως χθές ἔκανε ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως κ. Ἱερεμίας, θά ἤθελα νά μοῦ ἐπιτρέψη ἡ ἀγάπη σας νά ἀναφερθῶ στήν ζωή τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ ἀπό τήν γέννησή του μέχρι τόν θάνατό του, στά 65 του περίπου χρόνια πού ἔζησε σέ αὐτόν τόν μάταιο βίο, σέ αὐτήν τήν ματαία ζωή, ὅπως διασώζεται στήν διδασκαλία του καί στά κηρύγματά του.

Φυσικά, δέν εἶναι δυνατόν κανείς νά ἐξαντλήση ὅλο τό περιεχόμενο τῆς ζωῆς τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ σέ μιά μικρή ὁμιλία. Ὑπάρχουν πάρα πολλοί οἱ ὁποῖοι γράφουν καί ἔγραψαν διδακτορικές μελέτες, διατριβές καί βιβλία καί ὅμως δέν μπορεῖ νά ἐξαντληθῆ αὐτό τό ὑπέροχο πρόσωπο, αὐτή ἡ ὑπέροχη ζωή τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ.

Κυρίως, θά τονίσω δύο σημεῖα τά ὁποῖα θεωρῶ πάρα πολύ σημαντικά.

Τό πρῶτο σημεῖο συνδέεται μέ τήν γέννηση τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ καί μέ τήν ὅλη ζωή του καί τό πῶς ἐτελειώθη ἐν Χριστῷ. Δηλαδή, ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ἐξεπλήρωσε τόν σκοπό γιά τόν ὁποῖο δημιουργήθηκε.  Εἶναι γνωστόν ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη ὅτι ὁ Θεός δημιούργησε τόν ἄνθρωπο κατ’ εἰκόνα καί καθ’ ὁμοίωση. Τό κατ’ εἰκόνα εἶναι κάτι δεδομένο, τό καθ’ ὁμοίωση εἶναι ἐκεῖνο στό ὁποῖο πρέπει νά φθάση κανείς. Στήν διδασκαλία τοῦ ἁγίου Μαξίμου τοῦ Ὁμολογητοῦ αὐτό τό καθ’ ὁμοίωση δέν εἶναι τίποτε ἄλλο παρά ἡ θέωση τοῦ ἀνθρώπου, τό νά φθάση στήν κατά Χάριν θέωση, νά γίνη κατά Χάριν θεός, νά ἀποκτήση αὐτήν τήν κοινωνία καί ἑνότητα, κατ’ ἐνέργεια, μέ τόν Θεό.  Αὐτό τό ἐπέτυχε ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, καί γι’ αὐτό ἀκούσαμε σήμερα τό ἀποστολικό ἀνάγνωσμα, τόν λόγο τοῦ Ἀποστόλου Παύλου πού ἀναφέρεται σέ αὐτό: «αὐτός ἔδωκε τοὺς μὲν ἀποστόλους, τοὺς δὲ προφήτας, τοὺς δὲ εὐαγγελιστάς, τοὺς δὲ ποιμένας καὶ διδασκάλους, πρός τόν καταρτισμόν τῶν ἁγίων εἰς ἔργον διακονίας, εἰς οἰκοδομὴν τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ, μέχρι καταντήσωμεν οἱ πάντες εἰς τὴν ἑνότητα τῆς πίστεως καὶ τῆς ἐπιγνώσεως τοῦ υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, εἰς ἄνδρα τέλειον, εἰς μέτρον ἡλικίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ» (Ἐφ. δ΄, 11-13). Γι’ αὐτό γεννιόμαστε, γιά νά φθάσουμε εἰς ἄνδρα τέλειον καί εἰς τό μέτρον τῆς ἡλικίας, τῆς πνευματικῆς ἡλικίας τοῦ Χριστοῦ, νά φθάσουμε στήν θέωση καί στόν ἁγιασμό. Αὐτό πού ὁ Θεός εἶναι κατ’ οὐσίαν ἐμεῖς νά γίνουμε κατά Χάριν καί κατά μετοχήν.  Αὐτός εἶναι ὁ βαθύτερος σκοπός τοῦ ἀνθρώπου. Αὐτό τό βλέπουμε σέ ὅλη τήν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας καί αὐτό ἔζησε ὁ ἅγιος Κοσμᾶς. Γι’ αὐτό καί οἱ γονεῖς του πρέπει νά χαίρωνται ὑπερβολικά στούς οὐρανούς, γιατί ἔκαναν ἕνα τέτοιο παιδί, πού οὐσιαστικά ἐκπλήρωσε τόν σκοπό τῆς ὑπάρξεώς του, τῆς γεννήσεώς του.

Εἶναι πολύ σημαντικό κάτι πού γράφει ὁ ἅγιος Εἰρηναῖος, Ἐπίσκοπος Λυῶνος, πού γιορτάσαμε χθές στήν Ἐκκλησία μας, καί δείχνει ποιός εἶναι ὁ σκοπός, ποιά εἶναι ἡ ὁρμή τῆς δημιουργίας τοῦ ἀνθρώπου. «Ἔδει δέ τόν ἄνθρωπον», γράφει ὁ ἅγιος Εἰρηναῖος, «πρῶτον γενέσθαι, καί γενόμενον αὐξῆσαι, καί αὐξήσαντα ἀνδρωθῆναι, ἀνδρωθέντα πληθυνθῆναι καί πληθυνθέντα ἐνισχῦσαι, ἐνισχυθέντα δοξασθῆναι καί δοξασθέντα ἰδεῖν τόν ἑαυτοῦ δεσπότην». Νά, ποιός εἶναι ὁ βαθύτερος σκοπός τῆς ὑπάρξεως τοῦ ἀνθρώπου. Γεννιόμαστε, αὐξανόμαστε στήν ζωή αὐτή, ὁλοκληρωνόμαστε βιολογικά, πληθυνόμαστε ἕως ὅτου φθάσουμε νά ἐνισχυθοῦμε καί νά δοξασθοῦμε, νά μετάσχουμε τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ καί, ὅταν μετέχουμε τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ, τότε θά δοῦμε τόν Δεσπότη πού μᾶς δημιούργησε, πού εἶναι αὐτός ὁ ἴδιος ὁ Θεός. Πρόκειται γιά μιά ὁρμή πού ὑπάρχει μέσα στόν ἄνθρωπο.  Δέν βρῆκα τελειότερο ὁρισμό γιά τόν ἄνθρωπο, τί εἶναι ὁ ἄνθρωπος, ἀπό τόν ὁρισμό πού ἔχει δώσει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος. Γράφει ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι ζῶον, (δηλαδή ὄν πού ἔχει ζωή), «ἐνταῦθα οἰκονομούμενον καί ἀλλαχοῦ μεθιστάμενον καί πέρας τοῦ μυστηρίου τῇ πρός Θεόν νεύσει θεούμενον». Ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἕνα ὄν τό ὁποῖο ἔχει ζωή, ἐνταῦθα ἁπλῶς οἰκονομεῖται, ἐξυπηρετεῖται, καί μάλιστα μέ τήν φθαρτότητα καί τήν θνητότητα τήν ὁποία κληρονόμησε ἀπό τόν Ἀδάμ μετά τήν πτώση, ἀλλά μεθίσταται ἀλλαχοῦ. Πρόκειται γιά μία μετάσταση, δηλαδή μέ τήν Χάρη καί τήν ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ νά γίνη θεούμενος. Εἶναι λόγος τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου. Ἐκεῖ ἔφθασε ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός. Σέ ὅλη του τήν ζωή, καί ἐδῶ πού μεγάλωσε καί ἀργότερα στό Ἅγιον Ὄρος, ἀναπτύχθηκε πνευματικά καί ἔγινε ἕνας θεούμενος ἄνθρωπος. Δέν ἦταν ἁπλῶς ἕνας ἐθναπόστολος –καί ἦταν ἐθναπόστολος, κυρίως ἰσαπόστολος–, ἀλλά σίγουρα ἦταν ἕνας θεόπνευστος ἄνθρωπος, θεούμενος, πού ἔφθασε στήν κατά Χάριν θέωση καί ἐκπλήρωσε τόν σκοπό τῆς ὑπάρξεώς του.

Τό δεύτερο σημεῖο πού θέλω νά ἀναπτύξω εἶναι ὅτι πρέπει νά ὑπάρχη σίγουρα ἕνα κεντρικό σημεῖο στήν ζωή τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ πού τόν χαρακτηρίζει καί ἐξηγεῖ αὐτό πού ἔγινε. Ἔψαχνα καί διάβαζα ἀπό χρόνια στόν βίο τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ. Γιατί γεννήθηκα καί μεγάλωσα στά Γιάννενα, ὅπου τόν ἀγαπούσαμε καί τόν σεβόμασταν. Καί μάλιστα κατά θεία οἰκονομία γεννήθηκα στήν γειτονιά πού ἔμενε ὁ ἅγιος Κοσμᾶς καί γεννήθηκα κοντά στό σπίτι πού ἔμενε ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὅταν πήγαινε στά Γιάννενα καί ὁμιλοῦσε, καί ἀγαπῶ πάρα πολύ τόν Ἅγιο.

Διαβάζοντας, λοιπόν, τά κείμενά του, τίς ὁμιλίες του, πού εἶναι καταπληκτικές καί ἔχουν θεολογία, ὅπως ἔλεγε χθές ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως κ. Ἱερεμίας, προσπαθοῦσα νά δῶ ποιό εἶναι τό κεντρικό σημεῖο τῆς ζωῆς καί τῆς διδασκαλίας τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ. Τί ἦταν αὐτό πού τόν ἔκανε νά μιλάη κατ’ αὐτόν τόν τρόπο, νά κάνη θαύματα, ποιό ἦταν τό σημεῖο ἐκεῖνο τό ὁποῖο μποροῦμε νά προσδιορίσουμε ὅτι χαρακτήριζε τήν προσωπικότητα τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ. Καί βρῆκα ὅτι ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ἦταν Ἁγιορείτης σέ ὅλη του τήν ζωή.  Ἔζησε στό Ἅγιον Ὄρος, σπούδασε στήν Ἀθωνιάδα Σχολή, εἶχε δάσκαλο τόν Εὐγένιο τόν Βούλγαρη, τόν μεγάλο ἐκεῖνον σοφό, καί ἄλλους. Ἔζησε πιό πολύ στό Ἅγιον Ὄρος τήν μυστική ζωή του, ἰδιαιτέρως ὅταν ἐκάρη μοναχός στήν Μονή τοῦ ἁγίου Φιλοθέου, στό Ἅγιον Ὄρος. Ἁγιορείτης ἦταν ὁ ἅγιος Κοσμᾶς, καί εἶχε τό ἁγιορείτικο ἦθος καί ὕφος καί τόν ἁγιορείτικο χαρακτήρα.

Ξέρουμε πολύ καλά ὅτι, ὅταν κάποιος θέλη νά γίνη μοναχός στό Ἅγιον Ὄρος, ὑποτάσσεται σέ ἐγκρίτους Πατέρες, κάνει τελεία ὑπακοή, ἀποβάλλει τελείως τό θέλημά του, καθαρίζεται ἀπό τά πάθη, ζῆ ἐν μετανοίᾳ, ἐξομολογεῖται διαρκῶς, ζῆ κάτω ἀπό πνευματική καθοδήγηση. Ἐπιπλέον συμμετέχει στήν λατρεία τῆς Ἐκκλησίας, στίς ἀγρυπνίες, καί ἀκόμη μαθαίνει νά κάνη τήν προσευχή μέ κομποσχοίνι καί τήν νοερά προσευχή. Ἔτσι ἀγαπᾶ ὅλους τούς ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι ἐπισκέπτονται τό Ἅγιον Ὄρος, τούς προσκυνητές, δηλαδή καλλιεργεῖ τήν φιλοξενία, σέβεται καί ἀγαπᾶ τούς Ἡγουμένους, τούς Ἐπισκόπους, τόν Πατριάρχη, αὐτό τό εὐλογημένο σύστημα τῆς Ἐκκλησίας μας. Ὁ ἅγιος Κοσμᾶς τά ἔζησε ὅλα αὐτά. Ὁ ἴδιος ἔλεγε ὅτι ἔζησε στό Ἅγιον Ὄρος καί ἔκλαιγε γιά 17 χρόνια τίς ἁμαρτίες του. Τί σημαίνει αὐτό; Μετάνοια, ταπείνωση, προσευχή. Καί στήν συνέχεια ἀπέκτησε ἀγάπη γιά τόν Θεό καί τόν ἄνθρωπο. Εἶναι αὐτό πού λέγει ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής, ὅτι ρίζα πάντων τῶν παθῶν εἶναι ἡ φιλαυτία καί φιλαυτία εἶναι «ἡ τοῦ σώματος ἄλογος φιλία». Καί ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος εἶναι φίλαυτος εἶναι μισόθεος καί μισάνθρωπος. Ἐφ’ ὅσον ἀγαπᾶ τόν ἑαυτό του, τό σῶμα του βασικά, δέν μπορεῖ νά ἀγαπᾶ πραγματικά τόν Θεό καί τόν ἄνθρωπο. Καί ὅταν θεραπεύη τήν φιλαυτία, τότε ἀποκτᾶ φιλοθεΐα καί φιλανθρωπία, ἀγάπη μεγάλη γιά τόν Θεό, ἀγάπη μεγάλη γιά τόν ἄνθρωπο. Καί στήν συνέχεια βιώνει αὐτήν τήν ἔκρηξη τῆς ἀγάπης πρός τόν Θεό. Αὐτό ἔκανε καί ὁ ἅγιος Κοσμᾶς.

Διαβάστε προσεκτικά τίς διδαχές του, πού ἔχουν δημοσιευθῆ καί κυκλοφοροῦν, καί θᾶ δῆτε αὐτό τό περιεχόμενο τῆς ζωῆς του. Θά δῆτε τόν Ἁγιορείτη Μοναχό, ὁ ὁποῖος διακρινόταν γιά τήν ἄφατη καί μεγάλη ταπείνωση, διακρινόταν γιά τόν γλυκύτατο λόγο του, τήν καθαρή ἀγάπη, μιά ἀγάπη ἡ ὁποία ἐξέρχεται ἀπό καθαρή καρδιά χωρίς ἰδιοτέλεια. Εἶχε ἀποκτήσει ἀνιδιοτελῆ ἀγάπη. Ἑπομένως εἶχε βαθυτάτη ταπείνωση, καθαρή ἀγάπη καί θά ἔλεγα ἀκόμη γλυκύτατο λόγο. Ὅταν μιλοῦσε γιά τόν Χριστό ἔλεγε: «Ὁ γλυκύτατός μου Ἀφέντης καί Δεσπότης». Καί ὅταν μιλοῦσε στόν λαό μιλοῦσε μέ πολύ ὡραῖο τρόπο, μέ γλυκύτητα, μέ ταπείνωση, μέ καθαρή ἀγάπη. Γι’ αὐτό καί ὁ λαός προσελκυόταν ἀπό τόν λόγο του. Ἦταν ἕνας μαγνήτης πού εἵλκυε τόν λαό ὁπουδήποτε καί ἄν πήγαινε. Ἀκολουθοῦσαν χιλιάδες ἄνθρωποι τόν ἅγιο Κοσμᾶ, γιά νά ἀκούσουν τήν διδαχή του. Ἦταν ἕνας Ἁγιορείτης Ἱερομόναχος καί εἶχε ἁγιορείτικο ἦθος. Καί βλέπετε, ἐπαναλαμβάνω, διαβάζοντας τά κείμενά του ἐκφράζεται αὐτό τό ἦθος τοῦ Ἁγιορείτη Μοναχοῦ.

Καί ὅταν κατάλαβα αὐτό τό γεγονός, ὅτι πράγματι ἦταν ἕνας Ἁγιορείτης Μοναχός –γι’ αὐτό καί ὁμιλοῦσε καί εἶχε τό χάρισμα τό προορατικό καί μέσα ἀπό αὐτό δικαιολογοῦνται οἱ προφητεῖες πού ἔκανε, εἶχε καθαρό νοῦ, καθαρή καρδιά καί τά θαύματα τά ὁποῖα ἐπιτελοῦσε, δίδασκε τούς ἀνθρώπους γιά τήν προσευχή, γιά τό κομποσχοίνι, γιά τήν νοερά προσευχή, γιά τόν Χριστό, γιά τήν Παναγία– προσπαθοῦσα νά διερευνήσω σάν ποιόν Ἁγιορείτη σύγχρονο Μοναχό ὁμοίαζε ὁ ἅγιος Κοσμᾶς. Γιατί θέλουμε νά ἔχουμε καί τήν εἰκόνα του. Φυσικά ἔχουμε τήν εἰκόνα ἀπό τά κηρύγματά του καί ἀπό τίς πληροφορίες πού μᾶς δίνουν οἱ ἀκροατές του, ἀλλά θέλουμε νά ἔχουμε καί μιά σύγχρονη εἰκόνα του. Σάν ποιόν σύγχρονο Ἁγιορείτη Μοναχό ἔμοιαζε ὁ ἅγιος Κοσμᾶς; Δέν διέκρινα κάποιον συγκεκριμένο, πού νά ἔχη ὅλα αὐτά τά γνωρίσματα. Γιατί μέσα στήν Ἐκκλησία, καί φυσικά καί στό Ἅγιον Ὄρος, ὑπάρχουν πολλά χαρίσματα, τά ὁποῖα δίνει ὁ Θεός καί παραμένουν στήν Ἐκκλησία. Ἀλλά εἶδα ὅτι ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ἦταν ἡ συνισταμένη τριῶν συγχρόνων Μοναχῶν, τούς ὁποίους γνωρίζω.  

Ἕνα μέρος του συγγένευε μέ τόν Ὅσιο Πορφύριο τόν Καυσοκαλυβίτη, στήν ἀγάπη γιά τόν Θεό, τήν προόρασή του καί τήν διόρασή του, στήν προφητεία του, τά θαύματά του. Δέν ἦταν ὅμως ὅλος, δηλαδή ὁ ἅγιος Πορφύριος δέν ἦταν ἐξ ὁλοκλήρου ὁ ἅγιος Κοσμᾶς, ἀλλά ἦταν ἕνα κομμάτι τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ.

Ἕνα ἄλλο κομμάτι τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ συγγενεύει μέ τόν π. Παΐσιο τόν Ἁγιορείτη. Εἶχε τήν καθαρότητα τοῦ βίου, τήν ἀσκητική του ζωή, τήν ἀγάπη πρός τόν Θεό καί τούς ἀνθρώπους, τήν ταπείνωσή του, τήν καθαρή του καρδιά, τήν ἁπλότητα, τήν λιακάδα πού εἶχε μέσα στήν ὕπαρξή του. Εἴδατε πολλές φορές τόν χειμώνα, τόν βαρύ χειμώνα, βγαίνει ὁ ἥλιος καί λέμε, τί ὡραία λιακάδα, ὅλα εἶναι πάρα πολύ ὄμορφα καί ὡραῖα. Αὐτήν τήν λιακάδα ἔβλεπε κανείς, ὅταν συναντοῦσε τόν π. Παΐσιο. Αὐτό βλέπει κανείς καί στόν ἅγιο Κοσμᾶ.

Καί ἐπιπλέον ὁ ἅγιος Κοσμᾶς εἶχε ἕνα ἄλλο μέρος, ἕνα τρίτο, τό ἱεραποστολικό τῶν Ἁγιορειτῶν Πατέρων καί Μοναχῶν, πού βγαίνουν ἀπό τό Ἅγιον Ὄρος γιά νά κηρύξουν καί νά ποῦν τίς ἐμπειρίες τους. Καί ἕνας τέτοιος σύγχρονος, πού τόν γνωρίζουμε ὅλοι καί ἐκοιμήθη πρόσφατα, ἦταν ὁ π. Μωϋσῆς ὁ Ἁγιορείτης.  Ὁπότε, ἐάν λάβουμε τούς τρεῖς αὐτούς συγχρόνους Ἁγιορεῖτες Μοναχούς, τόν ἅγιο Πορφύριο, τόν π. Παΐσιο, τόν π. Μωϋσῆ, φτιάχνουμε τήν προσωπογραφία τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ καί καταλαβαίνουμε γιατί ἦταν μεγάλη προσωπικότητα, γιατί ἐπέδρασε πάρα πολύ στούς συγχρόνους τῆς ἐποχῆς του καί γιατί ὅλοι μας, παρ’ ὅλο πού πέρασαν τόσα χρόνια, τόν ἀγαποῦμε καί τόν σεβόμαστε καί διαβάζουμε τόν λόγο του καί ἀγγίζει τήν καρδιά μας, γιατί εἶναι ἕνας λόγος ἐμπειρικός, θεοπτικός, φιλόθεος καί φιλάνθρωπος, βγαλμένος μέσα ἀπό τήν ἁγνή καί καθαρή καρδιά του.

Ὁπότε, τιμή στό Μέγα Δένδρο πού τόν γέννησε καί στό Θέρμο ἐδῶ πού μεγάλωσε. Εἶναι τιμή γιά ὅλη αὐτήν τήν περιοχή τῆς Αἰτωλοακαρνανίας ὅπου εἶδε ἐδῶ τό φῶς τῶν ὀφθαλμῶν του. Εἶναι τιμή γιά μᾶς καί τούς τρεῖς Ἀρχιερεῖς σήμερα πού λειτουργήσαμε, πού ὁ Μητροπολίτης ἐδῶ τῆς περιοχῆς, Αἰτωλίας καί Ἀκαρνανίας φέρει καί τό ὄνομά του καί τοῦ εὐχόμαστε ἔτη πολλά, καί φυσικά μιμεῖται τόν ἅγιο καί εὐχόμαστε νά ζῆ καί νά ἔχη τίς πρεσβεῖες καί τήν ἀγάπη τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ. Τιμή καί γιά τόν Μητροπολίτη Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως κ. Ἱερεμία πού κατάγεται ἀπό τήν Ναύπακτο. Καί γιά μένα τιμή, διότι ποιμαίνω τήν Ἱερά Μητρόπολη τῆς Ναυπάκτου, καί ἀνεβαίνω στήν Ἄνω Χώρα, ὅπου ἐκεῖ ἦταν διδάσκαλος καί ἔκανε τίς πρῶτες περιοδεῖες του στήν περιοχή τῆς Ναυπακτίας. Τιμή γιά ὅλους μας πού ἤρθαμε σήμερα ἐδῶ νά δείξουμε τόν σεβασμό καί τήν ἀγάπη μας σέ αὐτόν.

Καί αὐτή ἡ τιμή δέν πρέπει νά εἶναι θεωρητική, νά αἰσθανόμαστε τιμή, γιατί εἴμαστε ἀπόγονοι αὐτοῦ τοῦ μεγάλου ἀνδρός, τοῦ Ἁγιορείτου Πατρός, τοῦ μεγάλου Ἱεραποστόλου καί Ἰσαποστόλου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ, ἀλλά θά πρέπει νά εἴμαστε καί ἄξιοι τῆς τιμῆς αὐτῆς τῆς μεγάλης προσωπικότητος. Νά ζοῦμε, δηλαδή, σύμφωνα μέ ἐκεῖνα τά ὁποῖα διδάσκει, νά ἐμπνεόμαστε ἀπό τήν διδασκαλία του, νά τόν θεωροῦμε δάσκαλό μας καί νά διαβάζουμε καί νά ἐφαρμόζουμε ἐκεῖνα τά ὁποῖα ἐκεῖνος ἐκήρυττε.

Ἅγιε Κοσμᾶ, Ἰσαπόστολε καί Ἱερομάρτυς, πρέσβευε ὑπέρ ἡμῶν, πού σέ ἀγαπᾶμε, πού μέ πολύ μεγάλο σεβασμό καί ἀγάπη προσκυνήσαμε σήμερα τό ἀπότμημα τῶν λειψάνων σου καί τήν εἰκόνα σου, ἐδῶ στήν γενέτειρά σου. Πρέσβευε ὑπέρ ἡμῶν στόν Θεό νά μᾶς δίνη δύναμη, ὑγεία, ἔμπνευση, ὄχι μόνο νά αἰσθανόμαστε τιμή γιατί γεννηθήκαμε καί εἴμαστε ἄνθρωποι, ἀλλά θά πρέπει νά ἀναγεννηθοῦμε καί νά γίνουμε ἐν Χριστῷ ἄνθρωποι, ὅπως ἔλεγε ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής: ἀπό τό εἶναι, πού συνιστᾶ τήν γέννηση τήν σωματική, νά φθάσουμε στό εὖ εἶναι, πού εἶναι ἡ πνευματική ἀναγέννηση καί ἀπό ἐκεῖ στό ἀεί εὖ εἶναι, στήν αἰώνια Βασιλεία. Ἀμήν!