Ἀπὸ τὸ Ἁγιολόγιο τοῦ μηνός: Ἅγιος Πορφύριος ὁ μῖμος, 4 Νοεμβρίου

Ὁ ἅγιος Πορφύριος καταγόταν ἀπό τήν Ἔφεσο τῆς Μικρᾶς Ἀσίας καί ἔζησε τόν 3ο αἰώνα μ.Χ. Ἀπό μικρός ἀνατράφηκε μέ τούς μίμους στά θέατρα καί ἔγινε σπουδαῖος στό εἶδος του. Μίμος εἶναι αὐτός πού σήμερα ἀποκαλεῖται ἠθοποιός, ἀλλά «ἡ λέξη μίμος πρίν φτάσει νά δηλώνη τόν ἠθοποιό σήμαινε στά ἀρχαῖα χρόνια τό θεατρικό κείμενο, πού ἦταν ἕνα σύντομος διάλογος μέ σκηνές ἀπό τήν μυθολογία ἤ τήν καθημερινή ζωή».

Τήν ἐποχή πού ἔζησε ὁ ἅγιος Πορφύριος, αὐτοκράτορας τῆς Ρώμης ἦταν ὁ Αὐρηλιανός, ὁ ὁποῖος ἦταν σκληρός, ἀπάνθρωπος καί γεμάτος μίσος γιά τήν Ἐκκλησία. Γι’ αὐτό καί μεταξύ τῶν ἄλλων μέτρων πού ἔλαβε ἐναντίον της ἦταν καί ἡ διαταγή του στούς μίμους νά διακωμωδοῦν ἐπάνω στήν σκηνή τήν πίστη, τά μαρτύρια καί τά μυστήρια τῶν Χριστιανῶν. Ὁ Πορφύριος τοποθετήθηκε ἀπό τόν Ἔπαρχο τῆς Καισάρειας Ἀλέξανδρο ἐπικεφαλῆς τῶν ἠθοποιῶν τῆς περιοχῆς ἐκείνης καί ἔδωσε πολλές παραστάσεις στίς ὁποῖες διακωμωδοῦσε τήν Ἐκκλησία καί τά Μυστήριά της. Σέ μία παράσταση εἶχε σκοπό νά ἐμπαίξη τό Μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος, γι’ αὐτό καί οἱ ἠθοποιοί πού ἦταν μαζί του ὑποδύονταν τούς Ἐπισκόπους, τούς Ἱερεῖς, τούς Διακόνους καί τούς Ψάλτες. Ὁ Πορφύριος, ὡς πρωταγωνιστής, ὑποδυόταν ἕναν ἄνθρωπο πού ἐπρόκειτο νά βαπτισθῆ. Πλησίασε, λοιπόν, στήν κολυμβήθρα μέ προσποιητή σοβαρότητα, μπῆκε στό νερό, καί ἐκεῖνος πού ὑποδυόταν τόν Ἐπίσκοπο τόν βάπτισε στό ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος. Ὅταν βγῆκε ἀπό τήν κολυμβήθρα ὁ Πορφύριος φόρεσε λευκή στολή, ὅπως οἱ νεοβαπτισθέντες, ἀλλά δέν συνέχισε τόν ρόλο του, ὅπως ἦταν προγραμματισμένο. Δηλαδή, δέν ἄρχισε νά χλευάζη τόν Χριστό καί τήν Ἐκκλησία, ἀλλά ἔμεινε ἀκίνητος καί κοίταζε ἐκστατικός, ἐπειδή συνέβη κάτι τό ἀπρόσμενο. Τί εἶχε συμβῆ; Μόλις ὁ Πορφύριος βγῆκε ἀπό τήν κολυμβήθρα παρουσιάστηκαν μπροστά του ἄγγελοι τοῦ Θεοῦ ντυμένοι μέ στολή λευκή, καί κρατώντας λαμπάδες ἔψαλλαν μέ ἀπερίγραπτη χαρά τό «ὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητε, Χριστόν ἐνεδύσασθε. Ἀλληλούια». Καί στήν συνέχεια δίδαξαν στόν νεοβαπτισθέντα τό πῶς νά τυπώνη στό μέτωπο καί τό σῶμα του τό σημεῖο τοῦ σταυροῦ. Ὅσοι ἀπό τούς θεατές ἀξιώθηκαν νά δοῦν αὐτό τό θαῦμα πίστευσαν στόν Χριστό, ὁμολόγησαν μέ παρρησία τήν πίστη τους καί σφράγισαν τήν ὁμολογία τους μέ τό αἷμα τοῦ μαρτυρίου τους.

Ὁ Πορφύριος συνελήφθη καί κλήθηκε νά ὁμολογήση τήν πίστη του στά εἴδωλα, ἀλλά πλημμυρισμένος ἀπό τήν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ὁμολόγησε μέ παρρησία τόν Χριστό. Μετά τά βασανιστήρια τόν ἀποκεφάλισαν καί ἔτσι ἔλαβε τόν στέφανο τοῦ μαρτυρίου ἀπό τόν ἀγωνοθέτη Χριστό.

Ὁ βίος καί ἡ πολιτεία του μᾶς δίνουν τήν ἀφορμή νά τονίσουμε τά ἀκόλουθα:

Πρῶτον. Τό μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος τελεῖται μαζί μέ τό μυστήριο τοῦ Χρίσματος. Μέ τό Βάπτισμα στό ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος γίνεται ὁ ἄνθρωπος μέλος τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, καί μέ τό Χρίσμα λαμβάνει τήν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί φωτίζεται, γι’ αὐτό καί τό Βάπτισμα λέγεται καί φώτισμα. Μετά τήν τριττή κατάδυση στήν κολυμβήθρα ὁ ἱερεύς χρίει τόν νεοβαπτισθέντα μέ τό ἅγιο Μύρο, καί στήν συνέχεια τοῦ ραντίζει τήν ὄψη μέ νερό, τόν σκουπίζει σταυροειδῶς καί τοῦ λέγει: «ἐδικαιώθης, ἐφωτίσθης, ἐβαπτίσθης, ἐφωτίσθης, ἐμυρώθης, ἡγιάσθης, ἀπελούσθης, εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος». Αὐτό σημαίνει ὅτι δέχθηκε τήν Χάρη καί τόν φωτισμό τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, καί γι’ αὐτό ὁ νοῦς του, πού εἶναι ὁ ὀφθαλμός τῆς ψυχῆς, καθαρίσθηκε, φωτίσθηκε καί ἀπέκτησε τήν δυνατότητα νά βλέπη τήν δόξα τοῦ Θεοῦ. Στήν συνέχεια, ὅμως, γιά νά μπορέση νά φυλάξη αὐτή τήν Χάρη πρέπει νά ἀγωνίζεται νά τηρῆ τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ, νά ζῆ μέ ταπείνωση, προσευχή καί μυστηριακή ζωή. Καί ἄν στήν συνέχεια ἀπολέση τήν Χάρη ἐξ αἰτίας τῆς ὑπερηφάνειας ἤ τῆς πνευματικῆς ἀμέλειας καί ἀφροντισιᾶς, μπορεῖ νά τήν ἀποκτήση καί πάλι μέ τήν μετάνοια, τήν ὁποία οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ἀποκαλοῦν δεύτερο βάπτισμα.
Ὁ ἀγώνας γιά τήν τήρηση τῶν θείων ἐντολῶν εἶναι ἰσόβιος καί χρειάζεται νά εἶναι κανείς ὁπλισμένος μέ πολλή ὑπομονή καί πνευματική ἀνδρεία, προκειμένου νά ἀντέχη τούς πειρασμούς καί τίς ἀντιξοότητες τῆς παρούσης ζωῆς χωρίς νά ἀποκάμνη. Καί ἔτσι, «πίπτων καί ἐγειρόμενος» νά πορεύεται τήν «στενήν καί τεθλιμμένην ὁδόν», ἡ ὁποία ὁδηγεῖ στήν ὄντως ζωή, στήν ἀληθινή χαρά.

Κατά τήν τέλεση τῶν ἱερῶν Μυστηρίων, καί κυρίως τῆς θείας Λειτουργίας, παρίσταται πλῆθος Ἀγγέλων καί Ἀρχαγγέλων, οἱ ὁποῖοι διακονοῦν τόν Ἀρχιερέα ἤ τόν Ἱερέα, καί ὅσοι ἔχουν καθαρό καί φωτισμένο νοῦ τούς βλέπουν.

Δεύτερον. Κατά τήν τέλεση τῶν ἱερῶν Μυστηρίων, καί κυρίως τῆς θείας Λειτουργίας, παρίσταται πλῆθος Ἀγγέλων καί Ἀρχαγγέλων, οἱ ὁποῖοι διακονοῦν τόν Ἀρχιερέα ἤ τόν Ἱερέα, καί ὅσοι ἔχουν καθαρό καί φωτισμένο νοῦ τούς βλέπουν. Καί ὑπάρχουν, ἀσφαλῶς, καί στίς ἡμέρες μας -ἀφοῦ «Ἰησοῦς Χριστός χθές καί σήμερον ὁ αὐτός καί εἰς τούς αἰῶνας»- ἄνθρωποι, Κληρικοί καί λαϊκοί, πού εἶδαν καί βλέπουν τούς Ἀγγέλους νά εἶναι δίπλα στόν λειτουργό καί νά συλλειτουργοῦν μαζί του. Ἄλλωστε, ὁ λειτουργός κατά τήν διάρκεια τῆς θείας Λειτουργίας -ὅταν πραγματοποιεῖται ἡ Μικρά Εἴσοδος μέ τό ἱερό Εὐαγγέλιο- παρακαλεῖ τόν Θεό νά ἀποστείλη Ἀγγέλους καί Ἀρχαγγέλους, γιά νά συλλειτουργήσουν μαζί του. Λέγει: «Δέσποτα Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ ὁ Θεός ἡμῶν, ὁ καταστήσας ἐν οὐρανοῖς τάγματα καί στρατιάς ἀγγέλων καί ἀρχαγγέλων εἰς λειτουργίαν τῆς σῆς δόξης, ποίησον σύν τῇ εἰσόδῳ ἡμῶν, εἴσοδον ἁγίων ἀγγέλων γενέσθαι, συλλειτουργούντων ἡμῖν καί συνδοξολογούντων τήν σήν ἀγαθότητα».

Οἱ ἄγγελοι χαίρονται καί πανηγυρίζουν ὅταν κάποιος γίνεται μέ τό Βάπτισμα μέλος τῆς Ἐκκλησίας, καί μέ τό Χρίσμα σκεῦος καθαρόν «πεπληρωμένον τῶν χαρισμάτων τοῦ Ἁγίου Πνεύματος». Ἀλλά χαίρονται καί ὅταν κάποιος ἐπιστρέφη στήν ὁδό τῶν θείων ἐντολῶν ἀπό τήν ὁποία ξεστράτισε, μέ τήν εἰλικρινῆ μετάνοια, ἀφοῦ κανένα ἁμάρτημα δέν μπορεῖ νά νικήση τήν ἀγάπη καί τήν εὐσπλαχνία τοῦ Θεοῦ. Γι’ αὐτό καί ὅταν κανείς μετανοῆ εἰλικρινά γίνεται δεκτός ἀπό τόν Θεό, ὁ Ὁποῖος τόν δέχεται, τόν καθαρίζει ἀπό τόν ρύπο τῆς ἁμαρτίας καί τοῦ δίνει τήν Χάρη καί τήν εὐλογία Του. Γι’ αὐτό κανείς δέν πρέπει νά ἀπελπίζεται, ἀφοῦ τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ δέν ἐγκαταλείπει ποτέ τόν ἄνθρωπο, ἀλλά τόν καταδιώκει μέχρι νά τόν σώση, ἀρκεῖ ὁ ἄνθρωπος νά ἀνταποκρίνεται θετικά στήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ.

Ἐάν κάποτε εἴχαμε ἀπομακρυνθῆ ἀπό τόν Θεό καί τήν Ἐκκλησία δέν πρέπει νά στενοχωρούμαστε, ἀλλά μᾶλλον θά πρέπει νά χαιρόμαστε, ἐπειδή μπορέσαμε νά ἐπιστρέψουμε μέ τήν ἀληθινή μετάνοια.