Πανύγηρις Ἁγίου Ἀνδρέου Πατρῶν: Ἀετοί τοῦ πνεύματος

Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

Κήρυγμα κατά τήν πανήγυρη τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέου, στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέου Πατρῶν (30-11-2014).

*

Ἡ ἑορτή τοῦ ἁγίου Ἀνδρέου τοῦ Πρωτοκλήτου δέν εἶναι μιά αὐτοτελής ἑορτή γιά τήν Πάτρα, τήν ὁποία ἑορτάζει μιά φορά τόν χρόνο, ἀλλά εἶναι μιά συνεχής ἑορτή. Ὁ ἅγιος Ἀνδρέας καθορίζει ὅλη τήν ζωή τῆς πόλεως τῶν Πατρῶν, θά ἔλεγα εἶναι τό σῆμα κατατεθέν τῆς Πάτρας, αὐτό πού τήν χαρακτηρίζει πραγματικά, εἶναι τό ἀποκορύφωμα τῆς πνευματικῆς καί πολιτιστικῆς ζωῆς της.

Καί ἐμεῖς εἴμαστε προσκεκλημένοι σήμερα τοῦ Μητροπολίτου Πατρῶν στήν εὐλογημένη αὐτή ἑορτή καί τόν εὐχαριστοῦμε θερμῶς. Εὑρισκόμενος πολύ κοντά, στήν Ναύπακτο, παρακολουθῶ τό ἔργο τοῦ ἀγαπητοῦ ἀδελφοῦ Μητροπολίτου Πατρῶν κ. Χρυσοστόμου καί χαίρομαι ὑπερβολικά, ἀφοῦ εἶναι ἕνας λαμπρός Ἱεράρχης πού κοσμεῖ τήν Τοπική Ἐκκλησία καί τήν Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, μέ τήν σοβαρότητα, τήν σεμνότητα καί τόν ζῆλο. Ἔχοντας τήν εὐθύνη σήμερα τοῦ εὐχαριστιακοῦ κηρύγματος, θά ἤθελα νά σκιαγραφήσω τό περιβάλλον στό ὁποῖο ἔζησε ὁ ἅγιος Ἀνδρέας καί πῶς τό ὑπερέβη, γιατί θά μᾶς προσφέρη παράδειγμα πρός μίμηση.

Οἱ συνθῆκες πού ἐπικρατοῦσαν στήν Παλαιστίνη τῆς ἐποχῆς πού ἔζησε ἐκεῖ ὁ ἅγιος Ἀνδρέας ὁ Πρωτόκλητος, ἦταν τραγικές ἀπό γεωπολιτικῆς καί κοινωνικῆς-θρησκευτικῆς πλευρᾶς.

Γεωπολιτικῶς ἡ Παλαιστίνη ἦταν ὑπόδουλη στήν Ρωμαϊκή αὐτοκρατορία. Τό καθεστώς πού ἐπέβαλαν οἱ Ρωμαῖοι ἦταν προτεκτορᾶτο μέ μικτή διοίκηση. Συνέπεια αὐτοῦ ἦταν ἡ ὑψηλή φορολογία πού ἐπιβλήθηκε στούς κατοίκους τῆς Παλαιστίνης. Ἄν μελετήση κανείς τό φορολογικό σύστημα τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, τόσο τό ἀστικό ὅσο καί τό θρησκευτικό, θά διαπιστώση ὅτι οἱ ἄνθρωποι κατέβαλαν φόρους πάνω ἀπό τό 50% τῶν ἐσόδων τους, ἔφθανε καί μέχρι 65%, καί μοιράζονταν οὐσιαστικά τήν περιουσία τους μέ τό Κράτος καί τήν θρησκεία. Ὅσοι δέν ἔδιναν τούς φόρους συλλαμβάνονταν, ἀκόμη καί μέσα στούς δρόμους, βασανίζονταν καί γινόταν κατάσχεση τῆς περιουσίας τους. Ἔτσι, πέρα ἀπό τήν ἀπώλεια τῆς ἐθνικῆς ἐλευθερίας, ἔχασαν καί τήν προσωπική καί κοινωνική ἐλευθερία. Γι' αὐτό συνεχῶς  ἐμφανίζονταν ἐπαναστατικά κινήματα, τά ὁποῖα κατέληγαν σέ αἱματοχυσίες καί σφαγές.

Θρησκευτικῶς ἡ Παλαιστίνη καί κυρίως οἱ Ἑβραῖοι ἦταν ὑπόδουλοι στήν θρησκεία τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, ἡ ὁποία ἐπέβαλε ἕνα καθεστώς ἀνελευθερίας. Ἐκτός ἀπό τούς Ἱερεῖς πού τελοῦσαν τίς θρησκευτικές ἑορτές ὑπῆρχαν τρεῖς τάξεις Ἑβραίων.

Καί χωρίς νά ἀγωνισθῆ ἐναντίον τοῦ πολιτικοῦ καί θρησκευτικοῦ κατεστημένου, τό ὑπερέβη, τό ξεπέρασε, ἔγινε ἕνας οἰκουμενικός ἄνθρωπος μέ τήν Χάρη τοῦ Χριστοῦ, ἕνας Ἀπόστολος, πού μέ τό κήρυγμά του καί τόν θάνατό του ἀνέτρεψε ὅλες τίς τότε ὑφιστάμενες δουλεῖες.

Ἡ πρώτη τάξη ἦταν τῶν Γραμματέων, τῶν νομοδιδασκάλων, τῶν θεολόγων τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, οἱ ὁποῖοι μέ τίς ἑρμηνευτικές διατάξεις τοῦ Νόμου, ὅπως φαίνεται στό Ταλμούδ, δημιουργοῦσαν φορτία δυσβάστακτα. Θεωροῦσαν τόν ἑαυτό τους θεματοφύλακα τῆς ἱερᾶς παρακαταθήκης καί τίς περισσότερες φορές οἱ ἑρμηνευτικές διατάξεις ἦταν πολύ σκληρότερες ἀπό τόν ἴδιο τόν Νόμο, ἀφοῦ οἱ νομοδιδάσκαλοι λεπτολογοῦσαν τά πράγματα.

Ἡ δεύτερη τάξη ἦταν τῶν Φαρισαίων, οἱ ὁποῖοι ἦταν οἱ ἀφιερωμένοι στόν Θεό, οἱ ζηλωτές, οἱ καθαροί, οἱ ἀποχωρισμένοι ἀπό τόν κόσμο. Οἱ Φαρισαῖοι ἦταν ἐκπρόσωποι τῆς ὑποκρισίας, ἀφοῦ τηροῦσαν τίς ἐξωτερικές διατάξεις τοῦ νόμου καί ἐσωτερικά ἦταν ἀκάθαρτοι. Αὐτό φαίνεται ἀπό τά φοβερά «οὐαί» πού ἀπηύθυνε ὁ Χριστός στούς Γραμματεῖς καί Φαρισαίους τῆς ἐποχῆς Του.

Ἡ τρίτη τάξη ἦταν τῶν Σαδδουκαίων, οἱ ὁποῖοι ἦταν οἱ πλούσιοι ἔμποροι τῆς ἐποχῆς, εἶχαν οἰκονομική ἄνεση, ἦταν οἱ διπλωμάτες καί διανοούμενοι τῆς ἐποχῆς, οἱ ὁποῖοι ἦταν φιλελεύθεροι ὀρθολογιστές καί δέν πίστευαν στήν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν καί σέ ἄλλες ἀρχές τῆς Ἰουδαϊκῆς διδασκαλίας.
Οἱ τρεῖς αὐτές τάξεις τῶν Ἑβραίων, δηλαδή Γραμματεῖς, Φαρισαῖοι, Σαδδουκαῖοι, μαζί μέ τό φορολογικό σύστημα πού ἐπέβαλαν οἱ κατακτητές Ρωμαῖοι μέ τούς Τελῶνες, δημιουργοῦσαν ἕναν ἀσφυκτικό κλοιό στόν λαό, ὁ ὁποῖος ὑπέφερε, βασανιζόταν καί ἀπό τούς κατακτητές Ρωμαίους καί ἀπό τούς συνεγάτες τους πολιτικούς καί ἀπό τούς θρησκευτικούς ἄρχοντες. Καί μέσα σέ αὐτήν τήν πνιγηρά ἀτμόσφαιρα ζητοῦσαν λύτρωση, σωτηρία. Ἦταν μιά ἐποχή πού ἐγκυμονοῦσε κάτι καλύτερο.

Μεταξύ αὐτῶν τῶν ἀνθρώπων πού ζητοῦσαν ἐλευθερία συμπεριλαμβανόταν καί ὁ ἅγιος Ἀνδρέας. Πῶς ἀντιμετώπισε τήν κατάσταση αὐτή; Προσπάθησε νά κάνη ὑπέρβαση. Ἀκολούθησε ἕναν διαφορετικό δρόμο. Ἀνεκάλυψε τόν μέγα Προφήτη, τόν Τίμιο Πρόδρομο, πού ἤλεγχε ὅλο τό κατεστημένο τῆς ἐποχῆς ἐκείνης καί προανάγγελλε τήν ἔλευση ἐλευθερωτοῦ. Προσκολλήθηκε σέ Προφήτη καί στήν συνέχεια τοῦ ἀποκαλύφθηκε ὁ Χριστός. Καί χωρίς νά ἀγωνισθῆ ἐναντίον τοῦ πολιτικοῦ καί θρησκευτικοῦ κατεστημένου, τό ὑπερέβη, τό ξεπέρασε, ἔγινε ἕνας οἰκουμενικός ἄνθρωπος μέ τήν Χάρη τοῦ Χριστοῦ, ἕνας Ἀπόστολος, πού μέ τό κήρυγμά του καί τόν θάνατό του ἀνέτρεψε ὅλες τίς τότε ὑφιστάμενες δουλεῖες. Καί στό τέλος μαζί μέ ὅλους τούς Ἀποστόλους καί μάρτυρες, τούς ἀγραμμάτους καί πτωχούς, ἀλλά ἔχοντας τό Ἅγιον Πνεῦμα, μετέτρεψαν τήν Ρωμαϊκή Αὐτοκρατορία ἀπό εἰδωλολατρική καί τυραννική σέ Χριστιανική καί φιλάνθρωπη.

Ἡ ἐποχή μας εἶναι παράλληλη μέ τήν ἐποχή πού ἔζησε ὁ ἅγιος Ἀνδρέας ὁ Πρωτόκλητος. Καί σήμερα ἀσκοῦνται γεωπολιτικές πιέσεις στήν Πατρίδα μας, ἔστω μέ δημοκρατικότερο τρόπο, δηλαδή ὄχι μέ στρατό, ἀλλά μέ τήν οἰκονομία. Καθώς ἐπίσης ἀσκοῦνται πιέσεις στούς πολίτες ἀπό ἐνδογενεῖς παράγοντες, ὅπως σύγχρονους τελῶνες μέ τήν φορολογία καί τούς γραμματεῖς, φαρισαίους, σαδδουκαίους, οἱ ὁποῖοι ἐπιβάλλουν μιά ἰδιότυπη τυραννία στόν λαό. Ὅμως, ὑπάρχουν καί σήμερα προφῆτες πού διαθέτουν μιά ἄλλη γλώσσα ἐπιλύσεως τῶν προβλημάτων. Καί ἐμεῖς, ὅπως ὁ ἅγιος Ἀνδρέας ὁ Πρωτόκλητος, μποροῦμε μέ τόν Χριστό καί τήν δύναμη τῆς διδασκαλίας Του, μέ τούς σύγχρονους προφῆτες νά ὑπερβοῦμε κάθε δυσκολία. Μποροῦμε νά διατηρήσουμε τήν πνευματική μας ἐλευθερία.

Ὁ ἄνθρωπος ἔχει δημιουργηθῆ μέ ὑψηλές προδιαγραφές, ἀπό τό κατ' εἰκόνα νά φθάση στό καθ' ὁμοίωση, νά γίνη ἀετός τοῦ πνεύματος. Ὅμως τοῦ ἀρέσει νά παραμένη χαμηλά.

Ἕνας ἁγιορείτης εἶπε ὅτι τό σύγχρονο σύστημα τῆς κοινωνίας ἀντί νά μᾶς ἀφήση νά πετάξουμε ὡς ἀετοί τοῦ πνεύματος, ὅπως μᾶς ἔκανε ὁ Θεός μέ τήν δημιουργία καί θέλει ὁ Χριστός μέ τήν ἀναδημιουργία, θέλει νά μᾶς κάνη πουλερικά «γιά τό κοτέτσι τοῦ συστήματος» γιά νά παράγουμε «αὐγά καί κρέας γιά πούλημα».

Ὁ ἅγιος Ἀνδρέας μᾶς δείχνει τόν δρόμο νά βγοῦμε ἀπό τά σύγχρονα «κοτέτσια τοῦ κάθε συστήματος» καί νά γίνουμε ἀετοί τοῦ πνεύματος, μέ ἀγάπη, ἐλευθερία, φιλότιμο καί ἀρχοντιά. Αὐτό εἶναι τό νόημα τῶν ἑορτῶν. Ἄς μᾶς φωτίση ὁ ἅγιος Ἀνδρέας καί ἄς ἔχουμε τίς πρεσβεῖες του.–