Κύριο ἄρθρο: Παράλληλοι βίοι ἁγίων: Ἅγιος Σεραφείμ Σαρώφ – ἅγιος Παΐσιος Ἁγιορείτης

τοῦ Μητροπολίτου Ναυπάκτου κ. Ἱεροθέου

Στό ἁγιολόγιο τῆς Ἐκκλησίας μας διασώζονται ἱστορίες πολλῶν ἁγίων τῆς Παλαιᾶς καί τῆς Καινῆς Διαθήκης πού βίωσαν τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ μέ διαφορετικό τρόπο ὁ καθένας τους, ἀνάλογα μέ τίς συνθῆκες πού ἔζησε. Ἔτσι, ἔχουμε Προφῆτες, Ἀποστόλους, ἁγίους, μάρτυρας, ὁσίους καί ἀσκητές πού ἔζησαν καί στά Μοναστήρια καί ἔξω ἀπό αὐτά. Ἀκόμη ἔζησαν καί μέσα στίς κοινωνίες, ἦταν ἔγγαμοι καί ἄγαμοι, προέρχονταν ἀπό ὅλες τίς ἡλικίες καί τίς ἐθνικότητες. Σέ ὅλες τίς ἐποχές καί σέ ὅλες τίς κοινωνίες ἀναδεικνύονται ἅγιοι ἄνθρωποι.

Ὅταν διαβάζη κανείς τό συναξάριο τῆς Ἐκκλησίας μας, βλέπει τήν ἀληθινή ἐκκλησιαστική ἱστορία. Γιατί ἐκκλησιαστική ἱστορία δέν εἶναι τά γεγονότα τά ὁποῖα γίνονται στήν ἐπιφάνεια, τά λεγόμενα κοινωνικά καί ἱστορικά γεγονότα πού καταγράφονται ἀπό τούς ἱστορικούς, ἀλλά ὁ βίος καί ἡ πολιτεία τῶν ἁγίων.  Ὑπάρχει ποικιλία ἁγίων, δηλαδή κάθε ἅγιος ἔχει κάποια ἰδιαίτερα χαρακτηριστικά, ἀφοῦ ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ ἐνεργεῖ μέσα του μέ ἕναν διαφορετικό τρόπο, ἀνάλογα μέ τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖον ἔζησε, στήν ἐποχή πού ἔζησε, καί τά ἰδιαίτερα χαρακτηριστικά γνωρίσματα πού διέθετε. Ἔτσι, μεταξύ τῶν ἁγίων, καίτοι ὑπάρχουν κοινά σημεῖα, ἐν τούτοις ὅμως ὑπάρχουν καί μερικές ἰδιαιτερότητες, ὅπως ἐπίσης παρά τίς ἰδιαιτερότητές τους ἔχουν πολλές ὁμοιότητες, ὁπότε οἱ βίοι τους εἶναι παράλληλοι.

Πρόσφατα στό ἁγιολόγιο τῆς Ἐκκλησίας μας ἔχει συγκαταριθμηθῆ ὁ π. Παΐσιος, ὁ ὁποῖος τώρα εἶναι ἅγιος τῆς Ἐκκλησίας μας καί ὁ ὁποῖος δόξασε τόν Θεό σέ ὅλη τήν ζωή του. Μελετώντας τόν βίο του διακρίνω ὅτι  ἔχει πολλές ὁμοιότητες μέ τόν ἅγιο Σεραφείμ τοῦ Σαρώφ. Αὐτό φαίνεται, μεταξύ τῶν ἄλλων, στήν ἐμπειρία τοῦ Θεοῦ, στήν θεία ἀδολεσχία, στήν λεπτή ἐργασία τοῦ νοός, στήν προσευχή, στήν ἐρημική ζωή, στήν θεοπτία, στήν ἀποκάλυψη τῆς Παναγίας, τῶν ἁγίων καί τῶν ἀγγέλων, στήν ἐπικοινωνία καί τήν σχέση του μέ τά ζῶα, ἀλλά καί στήν χαρά πού σκορποῦσε στούς ἀνθρώπους τούς ὁποίους συναντοῦσε. Οἱ βίοι τῶν δύο αὐτῶν ἁγίων εἶναι σχεδόν παράλληλοι σέ πολλά σημεῖα, παρά τό ὅτι ἔζησαν σέ διαφορετικό χρόνο καί σέ διαφορετική χώρα.

Στήν συνέχεια θά ἐντοπίσω μερικά χαρακτηριστικά σημεῖα ἀπό τόν βίο τῶν δύο αὐτῶν ἁγίων, τοῦ ἁγίου Σεραφείμ τοῦ Σαρώφ καί τοῦ ἁγίου Παϊσίου, τά ὁποῖα εἶναι ὅμοια μεταξύ τους.

1. Ἡ ζωή στήν ἔρημο

Οἱ δύο αὐτοί ἅγιοι ἀγάπησαν μέ ὅλη τήν καρδιά τους τήν ἐρημική καί ἡσυχαστική ζωή, ἔζησαν ἕνα διάστημα στήν ἔρημο καί γεύθηκαν τούς καρπούς τῆς ἐρήμου μέ ὅλη τήν θεολογική σημασία της.   Ὁ ἅγιος Σεραφείμ τοῦ Σαρώφ, ἔζησε καί ἔλαμψε τόν 18ο καί 19ο αἰώνα, δηλαδή γεννήθηκε τό 1759 καί κοιμήθηκε τό 1833. Ἀσκήθηκε κατ’ ἀρχάς στό Μοναστήρι τοῦ Σαρώφ, ἀλλά ἐπειδή ποθοῦσε νά ἑνωθῆ μέ τόν Θεό, ζήτησε εὐλογία ἀπό τήν Μονή του γιά νά ζήση στήν ἀγαπημένη του ἔρημο. Ὅταν ἔλαβε τήν εὐλογία πορεύθηκε στήν ἔρημο τοῦ Σαρώφ καί γιά πέντε χρόνια ἀσκήθηκε στήν σιωπή, τήν ἄσκηση, τήν νηστεία, τήν ἔντονη προσευχή. Εἰσῆλθε στό βάθος τοῦ δάσους καί ἀγωνιζόταν νά ζήση στόν ἀπόλυτο βαθμό τήν ἐρημική ζωή. Μεταξύ τῶν ἄλλων ἔκανε τήν γνωστή μεγάλη ἄσκησή του, δηλαδή παρέμεινε χίλιες ἡμέρες καί χίλιες νύχτες ἐπάνω σέ μιά μεγάλη πέτρα, προσευχόμενος στόν Θεό.

Καί ὁ ἅγιος Παΐσιος ἀγαποῦσε πολύ τήν ἔρημο καί τήν ἐρημική ζωή. Στήν ἀρχή τῆς μοναχικῆς του ζωῆς ἀσκήθηκε σέ Μοναστήρια τοῦ Ἁγίου Ὄρους καί τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Στομίου Κονίτσης, καί στήν συνέχεια ἀσκήθηκε στήν ἔρημο τοῦ Ὄρους Σινᾶ καί ἐπανῆλθε σέ ἐρημικές τοποθεσίες τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Στό βιβλίο πού ἔχει γραφῆ γιά τόν ἅγιο Παΐσιο ἀπό τόν μαθητή του, τόν ἱερομόναχο Ἰσαάκ, μέ τίτλο «Βίος Γέροντος Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου», βλέπουμε τήν ζωή του στήν ἔρημο τοῦ Σινᾶ. Σέ ἐρώτηση τοῦ π. Ἰσαάκ στόν Γέροντα Παΐσιο πῶς ζοῦσε στό Σινᾶ ἐκεῖνος ἀπάντησε:
«Ἡ τροφή μου ἦταν τσάϊ μέ παξιμάδι πού τό ἔκανα μόνος μου. Ἔκανα πέτουρα, (λεπτά φύλλα ζύμης) καί τά ξέραινα στόν ἥλιο. Γίνονταν τόσο σκληρά, πού ἔσπαζαν σάν τζάμι. Καμιά φορά ἔβραζα καί ρύζι στουμπισμένο μέσα σέ ἕνα κονσερβοκούτι. Αὐτό ἦταν καί μπρίκι καί κατσαρόλα καί πιάτο καί ποτήρι. Αὐτό τό κονσερβοκούτι καί ἕνα κουτάλι λίγο πιό μικρό ἀπό τῆς σούπας ἦταν ὅλο τό νοικοκυριό μου.

Ἡ ζωή τοῦ ἁγίου Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου συνδεόταν στενά μέ τήν ζωή τοῦ ἁγίου Σεραφείμ τοῦ Σαρώφ στό ὅτι εἶχαν συμφιλιωθῆ καί οἱ δύο μέ τήν ἄλογη κτίση καί τά ἄγρια ζῶα ἔβλεπαν σέ αὐτούς τήν Χάρη πού ἀναδυόταν ἀπό αὐτούς, τήν χάρη τοῦ Ἀδάμ πρίν τήν πτώση, ὅπως λέγει ὁ ἅγιος Ἰσαάκ ὁ Σῦρος.

Ἀκόμη, εἶχα μιά φανέλα πού τήν φοροῦσα τήν νύχτα γιά νά ἀντιμετωπίζω τό κρύο. Ἔπινα καί ἕνα τσάϊ μαῦρο, γιά νά μέ βοηθᾶ στήν ἀγρυπνία, καί ἔβαζα καί μιά κουταλιά ζάχαρη παραπάνω, πού ἀντιστοιχοῦσε μέ ἄλλη μιά φανέλα. (Δηλαδή οἱ θερμίδες πού τοῦ ἔδινε ἡ παραπανήσια ζάχαρη ἦταν σάν νά φοροῦσε ἀκόμη μιά φανέλα). Εἶχα καί μιά ἀλλαξιά χοντρά ροῦχα, γιατί τή νύχτα ἔκανε πολύ κρύο. Δέν εἶχα οὔτε φανάρι, οὔτε φακό, παρά μόνο ἕναν ἀναπτήρα, γιά νά βλέπω λίγο στό σκοτάδι, ὅταν βάδιζα σέ κανένα πέτρινο μονοπάτι μέ σκαλοπάτια. Τόν χρειαζόμουν ἐπίσης γιά νά ἀνάβω καμμιά φορά φωτιά μέ φρύγανα, γιά νά κάνω κανένα ζεστό. Εἶχα καί λίγες τσακμακόπετρες καί ἕνα μπουκαλάκι πετρέλαιο, πολύ μικρό, γιά τόν ἀναπτήρα. Τίποτε ἄλλο.

Μιά φορά φύτεψα καί μιά ρίζα ντομάτα, ἀλλά μετά μέ πείραξε ὁ λογισμός μου καί τήν ξερρίζωσα, γιά νά μήν προκαλῶ τούς Βεδουΐνους. Μοῦ φαινόταν ἀταίριαστο οἱ φτωχοί Βεδουΐνοι νά μήν ἔχουν ντομάτες, καί ἐγώ πού ἤμουν καλόγερος νά ἔχω ἔστω καί μιά ρίζα.  Τήν ἡμέρα ἔλεγα τήν εὐχή καί ἔκανα ἐργόχειρο. Εὐχή καί ἐργόχειρο. Αὐτό ἦταν τό τυπικό μου. Τήν νύκτα ἔκανα μερικές ὧρες μετάνοιες, χωρίς νά τίς μετρῶ. Ἀκολουθία δέν διάβαζα, τήν ἔκανα μέ κομποσχοίνι.

Γιά νά μήν μέ ἐνοχλοῦν οἱ περίεργοι ἔκανα μέ λαδομπογιά πράσινη νεκροκεφαλές, (σῆμα κινδύνου), στά βράχια. Μιά φορά ἕνας τουρίστας Γερμανός θέλησε νά ἀνεβῆ ἐπάνω. Νόμισε ὅτι εἶναι ναρκοπέδιο, ἀλλά ἐπειδή φαίνεται ἤξερε ἀπό τέτοια, πρόσεξε ποῦ πατοῦσε καί κατόρθωσε νά φθάση μέχρι ἐπάνω. Ἐγώ τόν παρακολουθοῦσα ἀπό ψηλά. Τόν ἄφησα νά πλησιάση, μετά μπῆκα στήν σπηλιά τοῦ ἁγίου Γαλακτίωνος καί τράβηξα ἕνα δεμάτι ἀγκάθια, ἀγκάθια στήν εἴσοδο. Ἔψαξε, ἀλλά δέν μπόρεσε νά μέ βρῆ καί γύρισε πίσω».   Αὐτό δείχνει τήν μεγάλη ἄσκηση τήν ὁποία ἔκανε παρόμοια μέ τήν ἄσκηση τοῦ ἁγίου Σεραφείμ τοῦ Σαρώφ.

2. Ἡ ἀνιδιοτελής ἀγάπη στούς ἀνθρώπους

Καί οἱ δύο ἅγιοι μετά ἀπό τήν μεγάλη ἄσκηση πού  ἔκαναν, ἀπό τήν ἀγάπη πρός τόν Θεό, ἀπέκτησαν πάρα πολύ μεγάλη ἀγάπη γιά τούς ἀνθρώπους.

Ὅταν διαβάζη κανείς τήν ζωή καί τήν πολιτεία τοῦ ἁγίου Σεραφείμ τοῦ Σαρώφ, βλέπει ὅτι στήν ἀρχή ἀπέφευγε τόν κόσμο, ἀλλά ἀργότερα, σέ μιά ἡλικία 56 περίπου ἐτῶν, ὕστερα ἀπό ἕνα ὅραμα τῆς Θεοτόκου, ἄνοιξε τό κελλί του καί δεχόταν ὅλους τούς ἀνθρώπους καί ἔτσι ἔγινε πραγματικά ἕνας στάρετς, ἕνας πνευματικός καθοδηγητής τοῦ λαοῦ. Ἑκατοντάδες καί χιλιάδες ἄνθρωποι ἔτρεχαν σέ αὐτόν, ἀναρίθμητες ψυχές πήγαιναν νά βροῦν σέ αὐτόν ψυχική ἀνάπαυση καί νά ἀκούσουν λόγους γιά τήν σωτηρία τους. Πολλοί ἄνθρωποι πού δέν μποροῦσαν νά τόν ἐπισκεφθοῦν τοῦ ἔστελναν ἐπιστολές καί ζητοῦσαν τήν βοήθειά του καί τήν εὐλογία του.

Ὅσοι τόν συναντοῦσαν ἄλλαζαν διαγωγή, αἰσθάνονταν τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ νά ἀγγίζη τίς ψυχές τους τήν ὥρα που προσευχόταν γιά αὐτούς, πού τούς εὐλογοῦσε μέ τό σημεῖο τοῦ σταυροῦ καί τούς μύρωνε τό μέτωπό τους μέ λάδι ἀπό τήν κανδήλα τῆς Παναγίας, καί ὅταν τούς ἔδινε πνευματικές συμβουλές.

Ὁ ἅγιος Σεραφείμ τοῦ Σαρώφ ἀγαποῦσε πολύ τούς ἀνθρώπους, τούς εἵλκυε μέ τήν παρουσία του. Καί τούς ἔλεγε: «Ἀπόκτησε τήν πραγματική εἰρήνη καί τότε χιλιάδες ἄνθρωποι ὁλόγυρά σου θά βροῦν τήν λύτρωση». Καί εἶναι γνωστόν ὅτι χαιρετοῦσε τούς ἀνθρώπους πού συναντοῦσε μέ τά λόγια: «Χαρά μου, Χριστός Ἀνέστη!». Ἑπομένως, ὅποιος πλησίαζε τόν ἅγιο Σεραφείμ τοῦ Σαρώφ αἰσθανόταν αὐτήν τήν μεγάλη χαρά καί τήν μεγάλη ἀγάπη πού ἔβγαινε μέσα ἀπό τήν ἐσωτερική μεταμορφωμένη ὕπαρξή του.

Αὐτό γινόταν καί μέ τόν ἅγιο Παΐσιο τόν Ἁγιορείτη, ἰδιαιτέρως ὅταν πῆγε στό Ἅγιον Ὄρος καί μάλιστα στήν Καλύβη τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, πλησίον τῆς Μονῆς Σταυρονικήτα καί ἀργότερα στήν Καλύβη τῆς Παναγούδας, πλησίον τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Κουτλουμουσίου. Γράφει στό βιβλίο του ὁ ὑποτακτικός του, ὁ Ἱερομόναχος Ἰσαάκ ὁ Λιβανέζος:
«Ὁ Γέροντας ὅλη τήν ἡμέρα τούς δεχόταν, τούς κερνοῦσε καί θυσίαζε ὧρες πολλές μαζί τους γιά νά ἀκούση τά προβλήματά τους, νά σηκώση τό σταυρό τους, νά πάρη τόν πόνο τους, νά συμβουλεύση, νά ἐπιτιμήση, νά θεραπεύση, ἀκόμη καί νά τούς διασκεδάση, χωρίς καθόλου νά ὑπολογίζη, ἄν ὁ ἴδιος ἦταν ἄγρυπνος, νηστικός, διψασμένος, κουρασμένος, ἄρρωστος. Ἐκεῖνο ὅμως πού τοῦ στοίχιζε ἦταν ὅτι διέκοπτε καί λιγόστευε τήν ἀπερίσπαστη προσευχή του. Φλεγόταν κυριολεκτικά ἀπό τόν πόθο τῆς ἡσυχίας καί τῆς ἀδιάσπαστης θεοκοινωνίας. Ἀλλά ἡ εὐαίσθητη καί γεμάτη ἀγάπη καρδιά του δέν τοῦ ἐπέτρεπε νά ἀφήνη ἀπαρηγόρητους τούς "κοπιῶντας καί πεφορτισμένους".

Ἔτσι προσπάθησε καί ἐπέτυχε μέ διάκριση νά συνδυάση ἄριστα τήν διακονία πρός τούς ἀνθρώπους καί τήν ἡσυχαστική ζωή... Σύμφωνα μέ μαρτυρία, κάποτε πού ὁ π. Παΐσιος ἦταν πολύ κουρασμένος χτυποῦσε ἐπίμονα τό καμπανάκι. Τήν ὥρα πού ἑτοιμαζόταν νά ἀνοίξη εἶδε τόν μακαριστό Γέροντά του παπα-Τύχωνα ἔξω ἀπό τά σύρματα εὐχαριστημένο νά τοῦ λέη: "Χαίρομαι πού δέχεσαι τόν κόσμο".

Εἶχε πάρα πολύ μεγάλη ἀγάπη ὁ π. Παΐσιος στούς ἀνθρώπους. Καί ἔλεγε ὁ ἴδιος ἐξομολογητικά:
«Δέν ὁρίζω τόν ἑαυτό μου, ἔχω γίνει πρόγραμμα τῶν ἀνθρώπων. Παλαιά ὁ νοῦς μου βυθιζόταν στήν εὐχή. Τώρα ζῶ τά προβλήματα τῶν ἀνθρώπων. Πολλές φορές πετιέμαι στόν ὕπνο μου».  Ἀντιλαμβανόταν ἀκόμη καί τήν ἀνάγκη τῶν ἀνθρώπων οἱ ὁποῖοι ἔρχονταν νά ζητήσουν τήν γνώμη του, τίς προσευχές του, τίς εὐλογίες καί τήν συμβουλή του. Καί ἔλεγε:   «Μή νομίζετε ὅτι οἱ ἄνθρωποι ἔρχονται ἐδῶ γιά νά περνοῦν τήν ὥρα τους. Ἔχουν προβλήματα μεγάλα. Καί αὐτό πού μέ κάνει νά συνεχίζω μιά τέτοια κατάσταση εἶναι ὅτι βοηθοῦνται μερικές ψυχές. Ἐγώ, ἄς ὑποθέσουμε, ξεκίνησα γιά καλόγερος νά ζήσω στήν ἀφάνεια, ἀλλά ὁ κόσμος δέν μέ ἀφήνει.  Ἕνας Γέροντας μοῦ εἶπε: "Ἐσύ, Γερο-Παΐσιε, ἔχεις κανόνα νά δέχεσαι τόν κόσμο καί νά τόν ἀναπαύης". Τώρα πῶς θά μέ κρίνη ὁ Θεός, δέν ξέρω».

Τελικά, ὁ ἅγιος Παΐσιος ἀγαποῦσε πάρα πολύ τούς ἀνθρώπους. Ὅποιος τόν πλησίαζε αἰσθανόταν στήν καρδιά τόν χαιρετισμό τοῦ ἁγίου Σεραφείμ τοῦ Σαρώφ «Χαρά μου, Χριστός Ἀνέστη». Ὑπάρχει μάλιστα καί μία μαρτυρία κατά τήν ὁποία τοῦ ἐμφανίστηκε ἡ Παναγία καί τοῦ εἶπε, ὅπως ἔγινε καί στόν ἅγιο Σεραφείμ τοῦ Σαρώφ: «"Ἡ δική μου ἡ δουλειά εἶναι νά φυλάω τά σύνορά σας καί τό κάνω.  Ἔτσι καί ἐσύ νά δέχεσαι τόν κόσμο ἀνεξαρτήτως γιατί ἔχουν ἀνάγκη"... Μέ τήν ἡσυχαστική του πείρα ἀξιοποιοῦσε στήν προσευχή τή νύκτα καί ὅσες ὧρες τήν ἡμέρα κατόρθωνε νά εἶναι μόνος. Ὅταν ἦταν μόνος ἀνέφερε μέ τήν προσευχή τά αἰτήματα τῶν ἀνθρώπων στόν Θεό καί ὅταν ἦταν μέ τούς ἀνθρώπους, κήρυττε τόν Χριστό. Ὁ Θεός καί οἱ πονεμένοι ἄνθρωποι ἔγιναν τώρα οἱ δύο ἄξονες, γύρω ἀπό τούς ὁποίους περιστρεφόταν ὅλη του ἡ ζωή».

Τό στοιχεῖο τῆς πλήρους καί τῆς ἀνιδιοτελοῦς ἀγάπης συνδέει τόν ἅγιο Σεραφείμ τοῦ Σαρώφ μέ τόν ἅγιο Παΐσιο τόν Ἁγιορείτη.

3. Ἡ ἐπικοινωνία μέ τήν ἄλογη δημιουργία

Ἡ ζωή τοῦ ἁγίου Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου συνδεόταν στενά μέ τήν ζωή τοῦ ἁγίου Σεραφείμ τοῦ Σαρώφ στό ὅτι εἶχαν συμφιλιωθῆ καί οἱ δύο μέ τήν ἄλογη κτίση, καί τά ἄγρια ζῶα ἔβλεπαν σέ αὐτούς τήν Χάρη πού ἀναδυόταν ἀπό αὐτούς, τήν χάρη τοῦ Ἀδάμ πρίν τήν πτώση, ὅπως λέγει ὁ ἅγιος Ἰσαάκ ὁ Σῦρος. Ἔτσι, ἐφόσον συναδελφώθηκαν μέ τήν κτίση, ὅλα τά ζῶα τά ἄγρια τούς σέβονταν.

Διαβάζουμε στόν βίο τοῦ ἁγίου Σεραφείμ τοῦ Σαρώφ ὅτι, ὅταν ζοῦσε μέσα στήν ἔρημο καί στό δάσος, εἶχε φιλία μέ τά ἄγρια πουλιά καί τά ζῶα καί μάλιστα μέ μιά πελώρια ἀρκούδα, ἡ ὁποία κάθε μέρα ἐρχόταν νά φιλοξενηθῆ κοντά του καί ὁ ἅγιος τῆς ἔδινε τροφή. Ζοῦσε, δηλαδή, τήν προπτωτική παραδείσια κατάσταση. Ὑπάρχει δέ ἡ μαρτυρία ἑνός πού πῆγε νά δῆ τόν ἅγιο Σεραφείμ τοῦ Σαρώφ καί πρίν τόν πλησιάση εἶδε ἀπό μακριά ἕνα θέαμα. Εἶδε, δηλαδή, τόν ἅγιο Σεραφείμ τοῦ Σαρώφ νά τρέφη τήν ἀρκούδα καί αἰσθάνθηκε πολύ μεγάλο φόβο, ἀλλά ταυτόχρονα καί θαυμασμό.

Αὐτό ἀκριβῶς βλέπει κανείς καί στόν βίο τοῦ ἁγίου Παϊσίου, ὅπως περιγράφεται πάλι στό βιβλίο τοῦ Ἱερομονάχου Ἰσαάκ τοῦ Λιβανέζου, ὅτι εἶχε συναδελφωθῆ μέ τά ζῶα. Γράφεται ἕνα περιστατικό ἀπό τήν ἐποχή πού ἀσκεῖτο στήν Ἱερά Μονή Στομίου στήν Κόνιτσα.

«Στό δάσος  γύρω ἀπό τό Μοναστήρι ζοῦν ἀρκοῦδες. Μιά (ἀρκούδα) συνάντησε ὁ Γέροντας σέ στενό μονοπάτι, ἐνῶ ἀνέβαινε στό Μοναστήρι μέ ἕνα γαϊδουράκι φορτωμένο. Ἡ ἀρκούδα μαζεύτηκε στήν ἄκρη γιά νά περάση ὁ Γέροντας. Αὐτός πάλι τῆς ἔκανε νόημα μέ τό χέρι νά περάση πρώτη. "Καί αὐτή" διηγεῖτο χαριτολογώντας, "ἅπλωσε τό πόδι της καί μοὔπιασε τό χέρι, γιά νά περάσω ἐγώ". Τῆς εἶπε: "Αὔριο νά μήν ἐμφανιστῆς ἐδῶ κάτω, γιατί περιμένω κόσμο. Ἀλλιῶς θά σέ πιάσω ἀπό τό αὐτί καί θά σέ δέσω μέσα στό παχνί"».

Ἐπίσης στό βιβλίο αὐτό γράφεται:
«Μιά ἀρκούδα ἐρχόταν συχνά, εἶχε ἐξοικειωθῆ μαζί του καί ὁ Γέροντας τήν τάϊζε. Τίς μέρες πού ἐρχόταν κόσμος στό Μοναστήρι ὁ Γέροντας τήν προειδοποιοῦσε νά μήν ἐμφανίζεται καί προκαλῆ φόβο στούς ἀνθρώπους. Ἡ ἀρκούδα μερικές φορές  παρέβαινε τήν ἐντολή τοῦ Γέροντα, ἐμφανιζόταν ἀπροσδόκητα καί ὅσοι τήν ἔβλεπαν τρόμαζαν. Πολλοί τήν εἶχαν δεῖ· μεταξύ αὐτῶν καί ἡ Καίτη Πατέρα, ὅπως διηγήθηκε. "Ἀνέβαινα μιά νύχτα στό Μοναστήρι μέ φακό γιά νά προλάβω τήν θεία Λειτουργία. Ἄκουσα ἕναν θόρυβο, ἔριξα τό φῶς καί εἶδα ἕνα ζῶο κάτι σάν σκυλί μεγάλο. Μέ ἀκολούθησε καί ὅταν ἔφθασα, ρώτησα τόν π. Παΐσιο, ἄν τό σκυλί εἶναι τοῦ Μοναστηριοῦ. Ἀπάντησε: "Σκυλί εἶναι αὐτό; Γιά κοίταξε καλά. Ἀρκούδα εἶναι"».

Φαίνεται καθαρά ὅτι καί οἱ δύο ἅγιοι εἶχαν ἐπικοινωνία μέ τά ζῶα καί τίς ἀρκοῦδες πού τούς σέβονταν.

4. Ἡ ἐμπειρία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος

Ἕνα ἄλλο πολύ σημαντικό σημεῖο πού συνδέει τούς δύο αὐτούς ἁγίους, τόν ἅγιο Παΐσιο καί τόν ἅγιο Σεραφείμ τοῦ Σαρώφ εἶναι ἡ μεγάλη Χάρη, ἡ ὁποία προχεόταν μέσα ἀπό τήν εὐλογημένη ὕπαρξή τους.

Εἶναι γνωστός ὁ διάλογος πού ἔγινε μεταξύ τοῦ ἁγίου Σεραφείμ τοῦ Σαρώφ μέ τόν Μοτοβίλωφ, ἕναν ἄνθρωπο ὁ ὁποῖος εἶχε πολλή ἐπικοινωνία μέ τόν ἅγιο Σεραφείμ. Ὁ Μοτοβίλωφ ἀναζητοῦσε νά μάθη τί θά πῆ χριστιανική ζωή καί συζητώντας μέ τόν ἅγιο Σεραφείμ, τοῦ εἶπε ὅτι ὁ πραγματικός σκοπός τῆς χριστιανικῆς ζωῆς εἶναι νά ἀποκτήσουμε τό Ἅγιον Πνεῦμα. Στήν συνέχεια τόν ἐρώτησε πῶς θά ἀποκτήση τό Ἅγιον Πνεῦμα καί ὁ ἅγιος Σεραφείμ τοῦ ἀπάντησε ὅτι αὐτό γίνεται μέ τήν προσευχή, ἀφοῦ ἡ προσευχή ἑλκύει τήν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Τότε ὁ Μοτοβίλωφ ἄρχισε νά ρωτάη πῶς θά μποροῦσε νά γίνη καί αὐτός μάρτυρας αὐτοῦ τοῦ πράγματος, δηλαδή, πῶς θά μποροῦσε νά δῆ τό Ἅγιο Πνεῦμα μέσα στό σῶμα καί στήν ὕπαρξη ἑνός ἀνθρώπου, ὁπότε ὁ ἅγιος Σεραφείμ τόν ἀγκάλιασε καί τοῦ εἶπε:
 «Ἀγαπητέ μου, ἐμεῖς εἴμαστε καί οἱ δυό τώρα ἐν Πνεύματι, γιατί δέν μέ κοιτάζετε;». Καί ὁ Μοτοβίλωφ ἀπάντησε: «Γέροντα, δέν μπορῶ νά σᾶς κοιτάξω, διότι τό πρόσωπό σας ἔγινε φωτεινότερο ἀπό τόν ἥλιο καί τά μάτια μου ἔχουν θαμπωθῆ». Ὁ ἅγιος Σεραφείμ εἶπε: «Μή φοβῆσθε, διότι καί ἐσεῖς ἔχετε γίνει τώρα φωτοφόρος, ὅπως καί ἐγώ. Ἔχετε καί ἐσεῖς τώρα πληρωθῆ ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα, ἀλλιῶς δέν θά μπορούσατε νά μέ δῆτε ἔτσι ὅπως μέ βλέπετε».

Ἡ ζωή στήν ἔρημο, ἡ ἀνιδιοτελής ἀγάπη πρός τούς ἀνθρώπους, ἡ ἐπικοινωνία με τήν ἄλογη κτίση, ἡ ἐμπειρία τοῦ ἁγίου Πνεύματος εἶναι τά κοινά σημεῖα πού δείχνουν ὅτι ἡ ζωή τοῦ ἁγίου Σεραφείμ τοῦ Σαρώφ καί ἡ ζωή τοῦ π. Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου ἔχουν πολλές ὁμοιότητες καί οἱ βίοι τους εἶναι παράλληλοι.

Καί διηγεῖται ὁ Μοτοβίλωφ ὅτι τοῦ εἶπε ὁ ἅγιος Σεραφείμ: «Ἀγαπητέ μου, γιατί δέν μέ κοιτάζετε; Μή φοβᾶστε, ὁ Κύριος εἶναι μαζί μας». Καί συνεχίζει ὁ Μοτοβίλωφ: «Φαντασθῆτε τόν ἥλιο στήν πιό δυνατή λάμψη τῆς μεσημβρινῆς ἀκτινοβολίας του καί στό κέντρο τοῦ ἡλίου νά βλέπετε πρόσωπο ἀνθρώπου, ὁ ὁποῖος συνομιλεῖ μαζί σας».

Ὁ ἅγιος Σεραφείμ τόν ρώτησε: «Τί αἰσθάνεσθε;». Ἐκεῖνος ἀπάντησε: «Ἡσυχία, εἰρήνη ἀνέκφραστη»· «νά γεμίζη ἡ καρδιά μου ἀπό ἄρρητη χαρά»· «ἀνέκφραστη θερμότητα»· «αἰσθάνομαι ἀκόμη εὐωδία τέτοια πού ποτέ μέχρι τώρα δέν ἔχω αἰσθανθῆ». Ὁ ἅγιος Σεραφείμ τοῦ ἐξήγησε ὅτι αὐτή εἶναι ἡ ἐμπειρία τοῦ λόγου τοῦ Χριστοῦ ὅτι «ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐντός ἡμῶν ἐστι».

Στό τέλος αὐτοῦ τοῦ περιστατικοῦ ὁ Μοτοβίλωφ ἐρώτησε τόν ἅγιο Σεραφείμ ἄν θά θυμᾶται αὐτό τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ πού τούς ἐπισκέφθηκε σήμερα καί ἐκεῖνος ἀπάντησε: «Πιστεύω ὅτι ὁ Κύριος θά σᾶς βοηθήση νά τό διαφυλάξετε στήν καρδιά σας, διότι αὐτό δόθηκε ὄχι μόνον γιά μᾶς, ἀλλά διά μέσου ἡμῶν καί γιά τόν ὑπόλοιπο κόσμο. Πορεύεσθε ἐν εἰρήνῃ».

Αὐτό τό περιστατικό εἶναι πάρα πολύ γνωστό σέ ὅλους, δηλαδή πῶς ἀξιώθηκε ὁ Μοτοβίλωφ, ὅταν πλησίασε τόν ἅγιο Σεραφείμ τοῦ Σαρώφ, πού ἔλεγε ὅτι σκοπός τῆς πνευματικῆς ζωῆς εἶναι νά λάβη κανείς τό Ἅγιο Πνεῦμα καί τόν ἀγκάλιασε, νά δῆ τόν ἅγιο μέσα στό Φῶς. Μέ ἀξίωσε ὁ Θεός καί πῆγα στήν Ἱερά Μονή τοῦ Ντιβέγιεβο, ὅπου μέσα στόν Ναό ἔχουν τοποθετηθῆ τά λείψανα τοῦ ἁγίου Σεραφείμ, καί ἔξω ἀπό τόν Ναό εἶναι ὁ τάφος τοῦ Μοτοβίλωφ. Μέ συγκίνηση θυμήθηκα αὐτό τό θαυμάσιο περιστατικό πού εἶχα διαβάσει στόν βίο τοῦ ἁγίου Σεραφείμ.

Αὐτό σχεδόν τό ἴδιο τό περιστατικό ἔγινε καί στήν ζωή τοῦ ἁγίου Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου καί τό διηγεῖται ὁ Διονύσιος Φαρασιώτης –ἄν καί τό ὄνομα εἶναι ψευδώνυμο, ὅμως εἶναι ὑπαρκτό αὐτό τό πρόσωπο– στό βιβλίο πού ἔχει τόν τίτλο: «Οἱ γκουρού, ὁ νέος καί ὁ Γέροντας Παΐσιος».

Περιγράφει τό πῶς πῆγε στήν Ἀνατολή γιά νά δῆ τούς γκουρού κλπ. καί πῶς μετά εἶδε τόν π. Παΐσιο, ὁ ὁποῖος τόν ἐλευθέρωσε ἀπό τό δαιμόνιο, πού εἶχε μπεῖ μέσα του. Ὁ νέος αὐτός πήγαινε πολλές φορές στόν π. Παΐσιο καί συζητοῦσε μαζί του προκειμένου νά βρῆ ἀπάντηση στά ἐρωτήματα τά ὁποῖα τόν ἀπασχολοῦσαν ἤ νά βοηθηθῆ ἔπειτα ἀπό πολλές ἐπισκέψεις τίς ὁποῖες εἶχε κάνει στήν Ἀνατολή. Καί περιγράφει ὁ ἴδιος:
«Κάποια μέρα, φεύγοντας ἀπό τό κελλί τοῦ γέροντα, στήν ἐξώπορτα θυμήθηκα κάτι πού μέ προβλημάτιζε.
–Γέροντα, αὐτός ὁ γιόγκι, ὁ Νιράντζαν, ἔβγαλε ἕνα φῶς, εἶπα.
–Τί φῶς;
–Νά, ἐκεῖ καθόμασταν ὅλοι μαζεμένοι γύρω του, ξαφνικά ἕνα φῶς χρυσαφί, κίτρινο, σάν μιά μπάλα πού μεγάλωνε συνέχεια ἔβγαινε ἀπό τό σῶμα του, καί μᾶς τύλιγε ὅλους. Μετά γινόμουν διαφορετικός, ἄλλαζε τό μυαλό μου!! Τί φῶς ἦταν αὐτό;

Σήκωσε (ὁ π. Παΐσιος) γλυκά τό χέρι του καί τό ἔβαλε πάνω στό κεφάλι μου... Δέν ἔλεγε τίποτε...
Ἕνα φῶς ξεχυνόταν ἀπό παντοῦ. Πλημμύρισε ὅλη τήν αὐλή. Ὅπου καί νά κοιτοῦσα γύρω μου ἔβλεπα αὐτό τό φῶς. Ὁ γέροντας ἦταν ἡ πηγή πού ἀνάβλυζε. Ἔμοιαζε μέ ἕνα φλάς διαρκείας, μέ μιά ἀστραπή πού δέν λέει νά τελειώσει... Ὅμως παρ’ ὅλο πού ἦταν ἔντονο, δέν πονοῦσε τά μάτια.. ἦταν γλυκό, ἄϋλο, νοερό, δέν χόρταινα νά τό βλέπω... Δέν μιλοῦσα, δέν ἔλεγα τίποτα. Ὅμως καταλάβαινα πολλά... Χαιρόμουν βαθειά, ὅμως οἱ κινήσεις μου ἦταν εἰρηνικές... Ἦταν κάτι τό ὑπερφυσικό,... κάτι τό σπάνιο... ὅμως δέν ἔνοιωθα ἔκπληξη, ὑπῆρχε μιά μεγάλη φυσικότητα.  Ἤμουν μεθυσμένος... ἀπ’ τό φῶς, πού τό ρουφοῦσε ὅλο μου τό εἶναι.  Ἤμουν "μεθυσμένος"... ὅμως εἶχα μεγάλη διαύγεια νοῦ. Ὁ νοῦς μου ἦταν ἀπορροφημένος ἀπ’  αὐτήν τή θέα, ὅμως ἔβλεπα καί τό φυσικό περιβάλλον γύρω μου...

Οἱ πέντε αἰσθήσεις μου λειτουργοῦσαν κανονικά· ὅμως εἶχε ἀρχίσει νά λειτουργεῖ καί κάποια ἄλλη αἴσθηση παράλληλα μ’ αὐτές. "Ἡ πνευματική ὅραση".

Θυμᾶμαι ἦταν μεσημέρι, μέ πολύ ἡλιακό φῶς. Ὅμως, ὅταν ἔλαμψε τό ἄυλο φῶς τοῦ π. Παϊσίου, τό ἡλιακό φάνηκε πολύ... ἀδύνατο. Σάν νά ἦταν ἀπόγευμα. Δέν μπορῶ νά ὑπολογίσω πόση ὥρα κράτησε».

Ἐκτός ἀπό αὐτά τά περιστατικά καί οἱ δύο αὐτοί εὐλογημένοι ἅγιοι, ὁ ἅγιος Σεραφείμ τοῦ Σαρώφ καί ὁ ἅγιος Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης μέσα στήν Χάρη τοῦ Θεοῦ ἐπανειλημμένως ἀξιώθηκαν πολλῶν ἀποκαλύψεων, μέ τίς ἐμφανίσεις τῆς Θεοτόκου, τῶν ἁγίων, τῶν ἀγγέλων, γενικά τῆς οὐράνιας Ἐκκλησίας.

Τά τέσσερα αὐτά σημεῖα, ἤτοι ἡ ζωή στήν ἔρημο, ἡ ἀνιδιοτελής ἀγάπη πρός τούς ἀνθρώπους, ἡ ἐπικοινωνία με τήν ἄλογη κτίση, ἡ ἐμπειρία τοῦ ἁγίου Πνεύματος εἶναι τά κοινά σημεῖα πού δείχνουν ὅτι ἡ ζωή τοῦ ἁγίου Σεραφείμ τοῦ Σαρώφ καί ἡ ζωή τοῦ π. Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου ἔχουν πολλές ὁμοιότητες καί οἱ βίοι τους εἶναι παράλληλοι.

Γι’  αὐτό θεωρῶ ὅτι ὅπως ὁ ἅγιος Σεραφείμ τοῦ Σαρώφ ἦταν ἕνας μεγάλος ἅγιος στήν Ρωσία τόν δέκατο ἔνατον (19ο) αἰώνα καί ὑπῆρξε ἕνας τηλαυγής φάρος σέ ὅλο τόν ὀρθόδοξο ρωσικό λαό καί σέ ὅλο τόν κόσμο, ἔτσι καί ὁ ἅγιος Παΐσιος ἦταν ἕνας θαυμαστός ἅγιος τόν εἰκοστό (20ό)  αἰῶνα, ἕνας λαμπρός ἥλιος πού φώτισε τήν Ἑλλάδα καί ὅλο τόν ὀρθόδοξο λαό. Καί οἱ δύο παρηγόρησαν τόν λαό καί ἔδωσαν σέ αὐτόν τήν μαρτυρία τοῦ ζῶντος Θεοῦ.

Καί οἱ δύο αὐτοί μεγάλοι ἅγιοι ἔδειξαν καθαρά τήν δύναμη τῆς ἡσυχαστικῆς παραδόσεως, πού ἀναδεικνύει ἁγίους, οἱ ὁποῖοι ἅγιοι εἶναι ἡ δόξα τῆς Ἐκκλησίας καί ἡ παρηγοριά τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ.–