Γεγονὸς καὶ Σχόλιο: Ἱερά λείψανα καί «ἀνίερη» πολιτική

Ἡ ἔλευση τῶν λειψάνων τῆς ἁγίας Βαρβάρας στήν Πατρίδα μας ἔγινε ἀφορμή νά γίνουν κάποιες συγκρούσεις θρησκευτικές καί πολιτικές καί νά διατυπωθοῦν σχόλια, ἐπικρίσεις καί κατακρίσεις. 

Τό θέμα αὐτό μπορεῖ νά τό δῆ κανείς ἀπό δύο πλευρές, ἡ μία εἶναι ἡ ἐκκλησιαστική-θεολογική καί ἡ ἄλλη εἶναι ἡ πολιτική.

Ἡ Ἐκκλησία σέβεται τά ἱερά λείψανα τῶν ἁγίων πού εἶναι τεκμήρια τῆς ἁγιότητος ἑνός μέλους της. Πρόκειται γιά τήν ἀποδοχή τοῦ σώματος ὡς δημιουργήματος τοῦ Θεοῦ, πράγμα πού ἀρνεῖται ἡ μεταφυσική, καί γιά τήν θέωση τοῦ σώματος μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ πού ὑπάρχει μέσα στήν Ἐκκλησία. Ἔτσι, τά ἱερά λείψανα τῶν ἁγίων κρύβουν μιά θεολογία, πού ὀνομάζεται ἡσυχαστική-ἐμπειρική. Οἱ ἅγιοι εἶναι «ζωντανοί ὀργανισμοί», πού ὑπερέβησαν τόν θάνατο, πράγμα πού φαίνεται στά λείψανά τους.

Ὁ ἄνθρωπος εἶναι μιά ἑνιαία ψυχοσωματική ἑνότητα, γι' αὐτό δέν μπορεῖ νά καταλήξη οὔτε στόν παγανισμό οὔτε στόν μανιχαϊσμό.

Ἀναμφίβολα δέχομαι τά ἱερά λείψανα, ἀναγνωρίζω τήν μεγάλη ἀξία καί σημασία τους καί τά ἀσπάζομαι, γιατί μέσα σέ αὐτά ἐνοικεῖ ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ. Ὅμως προβληματίζομαι ἀπό τρεῖς παραμέτρους τοῦ θέματος. Ἡ μία εἶναι ὅταν ὑπάρχουν Χριστιανοί, κληρικοί καί λαϊκοί, πού ἐπιθυμοῦν νά τιμοῦν τά ἱερά λείψανα, ἀλλά δέν ἀποδέχωνται τήν θεολογία τοῦ ἡσυχασμοῦ, μέ ἀποτέλεσμα νά τά ἀποδέχωνται ἴσως γιά διάφορες ἄλλες σκοπιμότητες. Ἡ δεύτερη εἶναι ὅταν τά τιμοῦν μέ ἕναν πολιτικό καί ὄχι θεολογικό τρόπο, ὅταν δηλαδή τά ἐξισώνουν μέ τό ἐπίπεδο τοῦ ἀρχηγοῦ Κράτους, γεγονός πού ὑποτιμᾶ τά ἱερά λείψανα. Καί ἡ τρίτη παράμετρος εἶναι ὅταν μέ τά ἱερά λείψανα ἐπιδιώκεται ἤ δημιουργεῖται μιά σχέση μεταξύ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καί τῶν ἐτεροδόξων, ἐπιδιώκοντας κάποια ἀποδοχή στήν πράξη.

Ἡ πολιτική πλευρά βλέπει τήν συμμετοχή στήν διαδικασία τῆς ἐλεύσεως τῶν ἱερῶν λειψάνων ὡς εὐκαιρία ἱκανοποιήσεως τῶν ψηφοφόρων πού τούς «τίμησαν» ἤ θά τούς «τιμήσουν» στό σύγχρονο «πελατειακό κράτος», πού δέν μπορεῖ νά καταργηθῆ. Ἀλλά καί οἱ ἀντιδράσεις ἑνός μέρους τῆς πολιτικῆς πλευρᾶς ἐνδέχεται νά κρύβουν ἄλλες σκοπιμότητες, ὅπως νά διαφορο-ποιηθοῦν ἰδεολογικά σέ μιά συγκεχυμένη κοινωνία. Ἐπειδή ἡ διαφορά μεταξύ μνημονιακῶν καί ἀντιμνημονιακῶν ὅσο περνᾶ ὁ καιρός ἀμβλύνεται, ἐκτός καί ἐντός κάθε κόμματος, γι' αὐτό μερικοί νομίζουν ὅτι πρέπει νά βρεθοῦν μερικές εὐκαιρίες γιά νά δημιουργηθοῦν νέες διαχωριστικές γραμμές μεταξύ «δεξιῶν καί ἀριστερῶν».

Παρ’ ὅλη αὐτήν τήν σκοπιμότητα ὁ λαός σέβεται τά ἱερά καί τά ὅσια τῆς Ἐκκλησίας, ἀγαπᾶ τούς ἁγίους, θέλει νά ἐλπίζη μέσα στήν τόση ἀπελπισία μέ τήν ὁποία τόν ἔχουν δηλητηριάσει οἱ ἐπαγγελματίες κάθε εἴδους ἐξουσίας.

Εἶναι καλό νά θυμηθοῦμε ὅτι οἱ διαφωτιστικές ἀρχές πού ἐξαντλοῦν τήν ἀντιμετώπιση τῶν προβλημάτων μόνον στήν λογική, κατά τό λόγιο «cognito ergo sum», ἔχουν ξεπεραστῆ ἀκόμη καί ἀπό τήν ὑπαρξιακή φιλοσοφία, ἡ ὁποία στρέφεται «πρός τίς ἄκρες τῆς ζωῆς», ὅπου ὑπάρχει ἡ ὑπαρξιακή ἀγωνία μπροστά στήν ἄβυσσο, στό «ναυάγιο», τήν «πλήξη», «τό αἴσθημα τοῦ ἀνικανοποίητου πόθου» γιά τήν ζωή. Ποιός μπορεῖ νά ἀπαντήση σέ αὐτήν τήν ἀγωνία; Τί μπορεῖ νά προσφέρη ἡ ἄκρατη νοησιαρχία; Ποιός μπορεῖ νά στερήση τόν ἄνθρωπο ἀπό τήν ἀνάγκη νά ἐλπίζη; Μήπως ὁ φόβος μπροστά στήν ζωή εἶναι ὀδυνηρότερος ἀπό τόν φόβο μπροστά στόν θάνατο;

Τήν ἐλπίδα πρέπει νά προσφέρουμε στούς πονεμένους ἀνθρώπους καί διά τῶν τιμίων λειψάνων, χωρίς νά ἀγνοοῦμε τήν ἐπιστήμη, χωρίς νά συμμαχοῦμε μέ τούς ἐπαγγελματίες πολιτικούς, ἀλλά πάντως νά ἐνεργοῦμε μέ καθαρά ἐκκλησιαστικούς τρόπους. Ἡ τιμητική προσκύνηση τῶν ἱερῶν λειψάνων πρέπει νά γίνεται μέσα στήν ὅλη θεολογική ἀτμόσφαιρα τῆς Ἐκκλησίας καί μέ τήν χρησιμοποίηση ἀγαθῶν τρόπων.

Μοῦ ἔκανε ἰδιαίτερη ἐντύπωση ὅτι τό ἴδιο χρονικό διάστημα στήν Ἀθήνα βρισκόταν ἡ εἰκόνα τῆς Παναγίας τῆς Ἱεροσολυμίτισσας, οἱ εὐλαβεῖς Χριστιανοί τήν ἀσπάζονταν, ζητοῦσαν τήν βοήθεια τῆς Παναγίας, χωρίς νά προκληθοῦν ἀντιδράσεις. Αὐτό σημαίνει ὅτι καί τά ἅγια τῆς Ἐκκλησίας πρέπει νά τά ἀντιμετωπίζουμε μέ ἅγιο τρόπο.

Ν. Ι.

Μάϊος 2015