Ἐγκώμιον εἰς τόν ἅγιον Παΐσιον τόν Ἁγιορείτην

τοῦ Μητροπολίτου Ναυπάκτου κ. Ἱεροθέου

«Εὐλογητός ὁ Θεός καὶ πατὴρ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ εὐλογήσας ἡμᾶς ἐν πάσῃ εὐλογίᾳ πνευματικῇ ἐν τοῖς ἐπουρανίοις ἐν Χριστῷ», ὁ «προορίσας ἡμᾶς εἰς υἱοθεσίαν διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ εἰς αὐτόν, κατὰ τὴν εὐδοκίαν τοῦ θελήματος αὐτοῦ, εἰς ἔπαινον δόξης τῆς χάριτος αὐτοῦ, ἐν ᾗ ἐχαρίτωσεν ἡμᾶς ἐν τῷ ἠγαπημένῳ» (Ἐφ. α΄, 3,5-6), ὁ ἀναγεννήσας ἡμᾶς καί καταστήσας ἡμᾶς μέλη τοῦ ἁγιασμένου Σώματός Του, δηλαδή τῆς Ἐκκλησίας Του.

Εὐλογητός ὁ Θεός διά τήν Ἁγίαν Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν, τό εὐλογημένον σῶμα τοῦ Χριστοῦ εἰς τό ὁποῖο ἁγιαζόμαστε καί γνωρίζουμε «τό ὑπερβάλλον μέγεθος τῆς δυνάμεως αὐτοῦ εἰς ἡμᾶς τοὺς πιστεύοντας κατὰ τὴν ἐνέργειαν τοῦ κράτους τῆς ἰσχύος αὐτοῦ» (Ἐφ. α΄, 19) καί εἰς τό ὁποῖο ζοῦμε τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ μέ τά Μυστήρια καί τήν ἀσκητική ζωή. «Ὦ, βάθος πλούτου καὶ σοφίας καὶ γνώσεως Θεοῦ! ὡς ἀνεξερεύνητα τὰ κρίματα αὐτοῦ καὶ ἀνεξιχνίαστοι αἱ ὁδοὶ αὐτοῦ!» (Ρωμ. ια΄, 33).

Εὐλογητός ὁ Θεός, διότι Αὐτός ἐφώτισε τόν Οἰκουμενικόν Πατριάρχην κ. Βαρθολομαῖον καί τήν περί αὐτόν Ἱεράν Σύνοδον νά ἀκούσουν τήν φωνή τῶν εὐσεβῶν Χριστιανῶν, Κληρικῶν, Μοναχῶν καί λαϊκῶν, καί νά κατατάξουν τόν μοναχόν π. Παΐσιον τόν Ἁγιορείτην εἰς τάς δέλτους τῶν ἁγίων, εἰς τό Συναξάριον τῆς Ἐκκλησίας, τήν ἀληθινή ἐκκλησιαστική ἱστορία.

Εὐλογητός ὁ Τριαδικός Θεός, διότι ἀνέδειξε καί ἀναδεικνύει εἰς τήν ἐποχή μας ἠγαπημένους ἁγίους, οἱ ὁποῖοι διέπρεψαν στήν πράξη καί τήν θεωρία, τήν κάθαρση καί τόν φωτισμό, τόν δοξασμό καί τήν γνώση, καί ἐμεγάλυνε τούς φίλους Του, οἱ ὁποῖοι παρέδωκαν τόν ἑαυτόν τους στήν ἀγάπη Του, καί ἁγιάσθηκαν, ἀνεδείχθησαν μέλη τίμια τοῦ εὐλογημένου Σώματός Του, ἐκλεκτοί φίλοι Του, οἱ ὁποῖοι ἔζησαν τό μυστήριον τῆς σωτηρίας, ἤτοι τό μυστήριον τῆς φιλανθρωπίας τοῦ Θεοῦ, τῆς ἐνδόξου κενώσεώς Του, «τῆς θεολογίας τῆς ἀσθενείας Του», κατά τό ἅγιον Διονύσιον τόν Ἀρεοπαγίτην, καί «τήν θεολογίαν τῆς (θείας) ὡραιότητος», κατά τόν ἅγιον Ἀνδρέα Κρήτης.

Εὐλογητός ὁ Θεός διά τήν παρουσίαν εἰς τούς καιρούς μας εὐλογημένου καί ἐξαγιασμένου Πατρός, τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἡμῶν Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου, ὁ ὁποῖος ἐμεγάλυνε εἰς τήν ζωήν του τό ὄνομα τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ καί ἐμεγαλύνθη ὑπ᾿ Αὐτοῦ.

Ὁρμώμενος κἀγώ ἀπό τήν ἀγάπη ὅλων ὅσοι τόν γνώρισαν καί εὐεργετήθηκαν ἀπό τήν προσευχή καί τήν καθοδήγησή του, εἰς τό νά ἀνυμνήσω τόν ἐν ἁγίοις θαυμαστόν πατέρα Παΐσιον, καί συγκρατούμενος ἀπό τήν περιωπή τοῦ ἐγκωμιαζομένου Πατρός, συστέλλομαι φόβῳ καί τρόμῳ, εὑρισκόμενος πρό τοῦ μυστηρίου τῆς κενώσεως καί τῆς θεώσεως τοῦ ἱεροῦ αὐτοῦ ἀνδρός, ἀλλά καί συνεχόμενος συγχρόνως ἀπό καρδιακό πόθο. Φόβος καί πόθος καταλαμβάνουν τήν ψυχή μου.

Τί εἴπω καί τί λαλήσω περί τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἡμῶν Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου, τοῦ πάνυ θαυμαστοῦ καί μεγάλου, τοῦ κρατίστου ἀσκητοῦ καί ἐρημίτου;

Οἱ λίθοι, οἱ βράχοι καί οἱ πέτρες κεκράξονται περί αὐτοῦ. Ἀληθῶς τά ὄρη καί τά σπήλαια, οἱ πεδιάδες καί οἱ πόλεις, τά Μοναστήρια καί τά ἀσκητήρια, οἱ Σκῆτες καί τά ἐρημητήρια βοοῦν περί αὐτοῦ, καί ἐξυμνοῦν τήν θαυμαστήν ἀσκητικήν πολιτείαν του, τήν νοερά καρδιακή προσευχή του, τά πυρφόρα δάκρυά του ὑπέρ τῶν ἀνθρώπων, τήν θεόπνευστη καί διακριτική διδαχή του, ἀλλά, κυρίως, τό μυστήριον τῆς εὐλάλου σιωπῆς καί τῆς νοερᾶς κραυγῆς του πρός τόν Θεόν ὑπέρ ἑαυτοῦ καί ὁλοκλήρου τῆς οἰκουμένης.
Ἀλλά, κυρίως, κράζουν οἱ καρδιές τῶν πνευματικῶν του υἱῶν καί θυγατέρων, οἱ περισσότεροι ἀπό τούς ὁποίους ἐγνώρισαν τήν μετατροπή τῶν λιθίνων καρδιῶν τους σέ σάρκινες καί πνευματικές καρδιές (πρβλ. Β΄ Κορ. γ΄, 3), μέσα στίς ὁποῖες ἐγράφη ὁ πύρινος καί φλογερός λόγος του, καί ἔγιναν ἱερή «στηλογραφία» (Ψαλμ. ιε΄), ἀλλά καί ἄκουσαν τόν ἱερό προφητικό λόγο του, ὁ ὁποῖος ἔπιπτε καί πίπτει στίς καρδιές τους «ὡς δρόσος Ἀερμὼν ἡ καταβαίνουσα ἐπὶ τὰ ὄρη Σιών» (Ψαλμ. ρλβ΄, 3), ὡς ἁπαλή βροχή καί ὄχι ὡς καταρρακτώδης ὑετός, καί τίς μετέτρεπε σέ ἀγρόν καλλιεργήσιμον πρός ἁγιασμόν καί σωτηρίαν. Κράζουν ἐν χαρᾷ καί ἀγαλλιάσει ὅσοι γεύθηκαν δι᾿ αὐτοῦ τό μυστήριον τῆς σωτηρίας, δοκίμασαν τόν ἄκρατον οἶνον τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ, ἐμέθυσαν ἀπό τόν ἄκρατον οἶνον τοῦ Πνεύματος.

Οἱ Ἐπίσκοποι, οἱ Κληρικοί, οἱ Μοναχοί, οἱ Χριστιανοί καί τά τίμια μέλη τοῦ «πνευματικοῦ Φροντιστηρίου» τό ὁποῖο ἐκεῖνος καθοδηγοῦσε πνευματικά, ἤγουν ἡ Ἡγουμένη καί οἱ ἀδελφές τοῦ Ἡσυχαστηρίου τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου Σουρωτῆς, ὅπου καί παραμένει τό ἱερό σκήνωμά του, ἐγνώρισαν τόν ἐν ἁγίοις ἡμῶν Πατέρα Παΐσιον, τόν Ἁγιορείτην, ὁ ὁποῖος μετέφερε στίς ἡμέρες μας ὄχι μόνον τήν ἔνδοξη Καππαδοκική παράδοση, ἀλλά τόν βίο καί τήν πολιτεία τῶν Προφητῶν τῆς Παλαιᾶς καί Καινῆς Διαθήκης, τῶν ὁσίων ἐρημιτῶν καί Πατέρων τοῦ Γεροντικοῦ, τῶν Μαρτύρων καί Ὁμολογητῶν τῆς πίστεως. Ἐγνώρισαν ἕναν ζωντανό ὀργανισμό, ὁ ὁποῖος τούς μετέδωσεν ζωήν κατά Θεόν, τούς ἔδωσε τό «ζῶν δόγμα» τῆς πίστεως. Ἐκεῖνος παρέλαβε τήν πνευματική ζωή ἀπό ζωντανό ὀργανισμό, τόν ἅγιον Ἀρσένιο τόν Καππαδόκη, ἐθήλασε ἐξ αὐτοῦ τό ἀμώμητο γάλα τῆς αἰωνίου ζωῆς, ἐτελειώθη κατά Χριστόν καί στήν συνέχεια ὁ ἴδιος ἔγινε βίβλος ζωῆς, πηγή ὕδατος ζῶντος, ἱερός μαστός κατά Χριστόν σέ ὅσους ἔτρεχαν κοντά του γιά νά ἀκούσουν «ρήματα ζωῆς αἰωνίου» (Ἰω. στ΄, 68). Ὅλοι ὅσοι τόν γνώρισαν καί ἀκολούθησαν τίς συμβουλές του εἶναι, κατά τόν λόγο τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, ἡ ἐπιστολὴ αὐτοῦ «ἐγγεγραμμένη ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν, γινωσκομένη καὶ ἀναγινωσκομένη ὑπό πάντων ἀνθρώπων» (Β΄ Κορ. γ΄, 2).

Συλλαμβάνω τόν πόθο καί τήν ἀγάπη τῶν καρδιῶν τῶν ἀναρίθμητων ἀνθρώπων πού ζοῦν σέ ὅλην τήν οἰκουμένην, ἀνδρῶν καί γυναικῶν, Κληρικῶν καί λαϊκῶν, Ἐπισκόπων καί μοναχῶν, Ἁγιορειτῶν καί κοσμικῶν, ὑγιῶν καί ἀσθενῶν, οἱ ὁποῖοι ἐγνώρισαν τόν ἅγιον Παΐσιον καί διαφυλάσσουν στήν καρδία τους «λόγον ἀγαθόν καί σωτήριον», ὁ ὁποῖος ἐκπορευόταν ἀπό τά ἁγιασμένα χείλη του. Συλλαμβάνω, ἐπίσης, καί τήν εὐγνωμοσύνη ὅλων τῶν ἀνθρώπων οἱ ὁποῖοι ἐδοκίμασαν τίς θαυματουργικές ἐπεμβάσεις του, ὅσο ζοῦσε καί μετά τήν κοίμησή του, καί ὅσους ἐθεράπευσε ἀπό ἀσθένειες σωματικές, ψυχικές καί δαιμονικές, καί τούς προσανατόλισε στόν δρόμο πρός τόν ἁγιασμό.

Ὁ λόγος μου εἶναι ἀσθενικός καί ἀδύναμος νά παρουσιάση τήν δόξα τῆς θεοφιλοῦς πολιτείας τοῦ ἁγίου Παϊσίου τοῦ Σιναΐτου καί Ἁγιορείτου καί γενικά τοῦ παγκοσμίου αὐτοῦ ἐν Χριστῷ ἀνθρώπου, τοῦ ἀληθοῦς οἰκουμενικοῦ διδασκάλου. Ἄν μποροῦσα νά σιωπήσω καί νά ἀφήσω νά ἐκδηλωθῆ τό ξεχείλισμα τῶν καρδιῶν ὅσων τόν γνώρισαν πνευματικά, τότε εἶμαι βέβαιος ὅτι θά σχηματιζόταν μιά ἰσχυρή κραυγή «ὡς φωνήν ὑδάτων πολλῶν» (Ἀποκ. ιθ΄, 6), ὡς φωνή καταρρακτῶν ἐξ οὐρανοῦ, πού θά ἀντηχοῦσε σέ ὅλη τήν οἰκουμένη καί πέραν τῆς γῆς, θά σχηματιζόταν ἕνα ποτάμιον ρεῦμα δοξολογίας, εὐχαριστίας καί εὐγνωμοσύνης πρός τόν Θεό, «τόν δόντα ἐξουσίαν τοιαύτην τοῖς ἀνθρώποις» (Ματθ. θ΄, 8), δηλαδή στούς φίλους Του, στά μέλη τοῦ ἐνδόξου Σώματός Του, μεταξύ τῶν ὁποίων συγκαταλέγεται καί ὁ ἐν ἁγίοις θαυμαστός μοναχός Παΐσιος.

Βεβαίως, ὁ Χριστός εἶναι «σωτὴρ πάντων ἀνθρώπων, μάλιστα πιστῶν» (Α΄ Τιμ. δ΄, 10), ἀλλά στούς ἁγίους κατοικεῖ ὁ Ἴδιος ὁ Θεός, καί ὁμιλεῖ δι᾿ αὐτῶν «ἐπί τόπου πεδινοῦ» (Λουκ. στ΄, 17), ἀκόμη ἀποκαλύπτεται δι᾿ αὐτῶν «εἰς ὄρος ὑψηλόν» (Μάρκ. θ΄, 2), ἀναλόγως μέ τήν πνευματική κατάσταση τοῦ κάθε φίλου Του. Καί ἀπό τήν ζωή τοῦ ἁγίου Παϊσίου ὁμιλοῦσε «ὁ Κύριος Σαβαώθ, ὁ Κύριος τῶν δυνάμεων» (πρβλ. Ἡσ. στ΄) ἐπί «ὄρους ὑψηλοῦ» (πρβλ. Μάρκ. θ΄, 2), ἀπό τῆς ὑψηλῆς –λόγῳ καθάρσεως, φωτισμοῦ καί θεώσεως– καρδίας του, διότι ὁ μακάριος Πατήρ, μέ τήν ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἀλλά καί μέ τόν δικό του ζῆλο, ἔγινε ὄρος ὑψηλόν, θρόνος τοῦ Κυρίου τῆς δόξης.
Τί ἦταν, λοιπόν, ὁ ἅγιος Παΐσιος;

Εὐλογήθηκε ἐκ κοιλίας τῆς μητρός του ἀπό μακάριο ἄνδρα, τόν ὅσιο Πατέρα μας Ἀρσένιο, τόν Καππαδόκη, τοῦ ὁποίου τά ἱερά λείψανα φυλάσσονται στό Ἱερό Ἡσυχαστήριο τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου Σουρωτῆς, καί προσφέρθηκε μέ τά τίμια καί ἅγια χέρια του στόν Θεό ἀπό τήν βρεφική του ἡλικία, καί ἐπί πλέον ἔλαβε τό ὄνομα καί τήν χάρη του καί ἀπό τήν νεότητά του ἔστρεψε ὅλον τόν πόθο του πρός τόν Θεό καί ἔτσι ἔζησε μέ ἁγιότητα, ἀλλά καί μέ ἁγιότητα καί μαρτύριο ἐκοιμήθη. Ἀσκήτευσε στήν Κόνιτσα, στό ἁγιώνυμον Ὄρος, στό θεοβάδιστον ὄρος Σινᾶ καί πάλιν στό Ἅγιον Ὄρος. Ἔζησε κοινοβιακή, ἰδιόρρυθμη, ἡσυχαστική, ἐρημική καί σκητιωτική ζωή σέ ὅλο τό πλάτος καί τό βάθος αὐτῶν τῶν τρόπων ζωῆς καί ἀνῆλθε σέ ὕψος θεοπτίας καί ἔτσι ἔλαβε μεγάλη πείρα, καθοδηγώντας μέ διακριτικό καί ἀπλανῆ τρόπο ὅλους, καί τούς ἐγγάμους καί τούς ἀγάμους, καί τούς νέους καί τούς μεσήλικες καί τούς γέροντες καί τούς ἀναρχικούς καί τούς εὐλαβεῖς στήν μοναχική πολιτεία καί στήν ζωή, σύμφωνα μέ τίς ἐντολές τοῦ Χριστοῦ.

Ὅπως ὅλοι διαβεβαιώνουν μέ γραπτές καί προφορικές μαρτυρίες, ἦταν φίλος τοῦ Χριστοῦ, τέκνον τοῦ Θεοῦ, κατοικητήριον ἱερό καί τίμιο τοῦ Παντάνακτος Βασιλέως τῆς δόξης, φίλος καί θεατής τῶν ἁγίων, ἔχοντας χρισθῆ ἀπό τό Ἅγιον Πνεῦμα, ἔχοντας βιώσει τόν σταυρό τῆς ἀσκήσεως, τοῦ μαρτυρίου τῆς συνειδήσεως καί τῆς ἀγάπης, ἀφιερωμένος ὁλοκληρωτικά στόν Θεό, καθώς καί υἱός τοῦ φωτός καί θεοδίδακτος θεατής καί ἐκφραστής τῶν μυστηρίων, βυθισμένος στήν ταπείνωση καί τήν μετάνοια, μέ μεγάλη ἀγάπη γιά τήν ἄσκηση πέρα ἀπό τίς ἀνθρώπινες δυνάμεις, θεατής τοῦ κάλλους τοῦ Θεοῦ, κρατώντας τά ἀρώματα τοῦ Θείου Πνεύματος μέσα στό εὔθραυστο σῶμα του καί ἐν ὀλίγοις ἦταν «ὑπερόπτης τῶν κάτω καί παρεπίδημος, ἐραστής καί θεατής τῶν ἄνω καί ἐρημοπολίτης».

Ὁ ἅγιος Παΐσιος ἀναδείχθηκε ὁμοιόβαθμος καί ἰσότιμος τῶν παλαιῶν ἀσκητῶν καί ἁγίων στήν ἄσκηση, τήν ταπείνωση, τήν ὑπακοή, τήν ἀκτημοσύνη, τήν ξενιτεία, τήν ἡσυχία, τήν θεοπτία, κοσμούμενος μέ σπάνιες ἀρετές καί πληρούμενος ἀπό τήν Χάρη καί ἐνέργεια τοῦ Παναγίου Πνεύματος, ἡ ὁποία ἐκφράσθηκε μέ τά χαρίσματα τῆς ἀέναης προσευχῆς, ἰδιαίτερα ὑπέρ αὐτῶν πού πονοῦν κατ᾿ ἄμφω, δηλαδή καί στήν ψυχή καί στό σῶμα, καί ὑπέρ τῶν κεκοιμημένων. Ἐπίσης ἦταν κοσμημένος καί μέ τά χαρίσματα τῆς διοράσεως καί προοράσεως, τῶν θεραπειῶν καί πάρα πολλῶν ἄλλων χαρισμάτων.

Ἀπενέκρωσε τελείως τά πάθη τῆς σαρκός μέ προσευχές, νηστεῖες καί ἀγρυπνίες πολλές, εἶδε τόν Χριστό μέσα στήν δόξα Του, εἶδε τήν Θεοτόκο καί τούς ἁγίους, συνομίλησε μαζί τους καί γεύθηκε τά δῶρα τά ὁποῖα τοῦ χάρισαν∙ εἶδε ἀγγέλους καί τόν φύλακά του ἄγγελο καί δέχθηκε ἀπό αὐτούς φιλάνθρωπη διακονία, ἐπειδή αὐτοί (οἱ ἄγγελοι) εἶναι πνεύματα πού διακονοῦν τούς ἀνθρώπους μέ σκοπό τήν σωτηρία τους∙ γνώρισε τά ἔσχατα ἀπό αὐτήν τήν ζωή, εἶχε ἐμπειρία τῆς εἰς τούς οὐρανούς Ἐκκλησίας μέ τό μεταμορφωμένο σῶμα του, ἀκόμα ἀπό τήν κοίμησή του, ἡ ὁποία εἶναι συγχρόνως μαρτυρική καί ὁσιακή, μακάρια, πράγματι, τελείωση.

Ἀσκοῦσε, ἄν καί μοναχός, ἔμμεση ποιμαντική διακονία, μέ πλήρη σεβασμό πρός τόν ἱερό θεσμό τῆς Ἐκκλησίας, ἀπαλλάσσοντας τούς ἀσθενεῖς ἀπό τίς δαιμονικές ἐπιδράσεις πού ἐνεργοῦν στούς λογισμούς, στίς ἐπιθυμίες καί στά σώματά τους, καθιστώντας εὐθεῖς τούς δρόμους διέλευσης τοῦ Κυρίου στίς καρδιές τῶν ἀνθρώπων, ἐπιτελώντας κάθε εἴδους ἰάσεις καί διδάσκοντας τά μυστήρια τοῦ Πνεύματος σέ αὐτούς πού ἐπιθυμοῦν νά μετάσχουν σέ αὐτά. Ὁ θεοδίδακτος λόγος τοῦ ὁσίου αὐτοῦ ἀσκητοῦ, ὁ ὁποῖος ἔχει ἐκδοθῆ σέ ἕξι τόμους ἀπό τό Ἱερό Ἡσυχαστήριο τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου στήν Σουρωτή, εἶναι μνημεῖο ἀνθρώπου πού μεταμορφώθηκε ἀπό τό ἄκτιστο θεῖο Φῶς.

Ἀνεχώρησε, πράγματι, ὁ ἅγιος αὐτός μοναχός ἀπό τήν βιολογική καί φυσική του οἰκογένεια, ἀποκτώντας σέ βάθος τό χάρισμα τῆς ξενιτείας, καί εἰσῆλθε στήν οἰκογένεια τοῦ Ἀδάμ, ἀφοῦ βίωσε τόν πόνο ὅλης τῆς ἀνθρωπότητας, ἄκουσε τούς στεναγμούς αὐτῶν πού ζοῦν μετά τόν θάνατο καί πληροφορήθηκε, κατά τόν ἅγιο Μακάριο τόν Αἰγύπτιο, «ἐν αἰσθήσει καί πληροφορίᾳ».

Τί εἴπω καί τί λαλήσω περί τοῦ ἁγίου αὐτοῦ μοναχοῦ; Ὁ λόγος εἶναι ἀδύνατος μπροστά στό μεγαλεῖο τῆς ζωῆς του. Τί ἦταν, λοιπόν, ὁ ἅγιος Παΐσιος, ὁ ἄγνωστος στούς πολλούς, πού βλέπουν ἐντελῶς ἐπιφανειακά καί ἐξωτερικά;

Ἀποκαλυπτικός εἶναι ἕνας δικός του λόγος, τόν ὁποῖον ἀπεκάλυψε στίς μοναχές τοῦ Ἱεροῦ Ἡσυχαστηρίου τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου Σουρωτῆς, πού δείχνει τό μεγαλεῖο τῆς ζωῆς του:

«Ὅταν ἤμουν στά Κατουνάκια, στό Κελλί τοῦ Ὑπατίου, ἕνα ἀπόγευμα, ἀφοῦ ἔκανα τόν Ἑσπερινό μέ κομποσχοίνι, ἤπια ἕνα τσάϊ καί συνέχισα. Ἔκανα τό Ἀπόδειπνο καί τούς Χαιρετισμούς μέ κομποσχοίνι, καί ὕστερα ἔλεγα τήν εὐχή. Ὅσο τήν ἔλεγα, τόσο ἔφευγε ἡ κούραση καί αἰσθανόμουν ξεκούραστος. Ἔνιωθα μέσα μου μιά χαρά, πού δέν μοῦ ἔκανε καρδιά νά κοιμηθῶ∙ ἔλεγα συνέχεια τήν εὐχή. Γύρω στίς ἕντεκα τήν νύχτα γέμισε ξαφνικά τό κελλί μέ ἕνα φῶς γλυκό, οὐράνιο. Ἦταν πολύ δυνατό, ἀλλά δέν σέ θάμπωνε. Κατάλαβα ὅμως ὅτι καί τά μάτια μου "δυνάμωσαν", γιά νά μπορῶ νά ἀντέξω αὐτήν τήν λάμψη. Ὅσο ἤμουν σέ αὐτήν τήν κατάσταση, μέσα στό θεῖο ἐκεῖνο φῶς, ἤμουν σ᾿ ἕναν ἄλλον κόσμο, πνευματικό. Αἰσθανόμουν μιά ἀνέκφραστη ἀγαλλίαση, καί τό σῶμα μου ἀνάλαφρο· εἶχε χαθῆ τό βάρος τοῦ σώματος. Ἔνιωθα τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ, τόν θεῖο φωτισμό. Θεῖα νοήματα περνοῦσαν γρήγορα ἀπό τόν νοῦ μου σάν ἐρωταποκρίσεις. Δέν εἶχα προβλήματα, οὔτε θέματα νά ρωτήσω, ὅμως ρωτοῦσα καί εἶχα συγχρόνως καί τήν ἀπάντηση. Ἦταν ἀνθρώπινα λόγια οἱ ἀπαντήσεις, εἶχαν ὅμως καί θεολογία, ἀφοῦ ἦταν θεῖες ἀπαντήσεις. Καί ἦταν τόσο πολλά ὅλα αὐτά, ὥστε, ἄν τά ἔγραφε κανείς, θά γραφόταν ἄλλος ἕνας Εὐεργετινός.

Αὐτό κράτησε ὅλη τήν νύχτα, μέχρι τίς ἐννιά τό πρωΐ. Ὅταν πιά χάθηκε ἐκεῖνο τό φῶς, ὅλα μοῦ φαίνονταν σκοτεινά. Βγῆκα ἔξω καί ἦταν σάν νύχτα. "Τί ὥρα εἶναι; Δέν ἔφεξε ἀκόμη;", ρώτησα ἕναν μοναχό πού περνοῦσε ἀπό ἐκεῖ. Ἐκεῖνος μέ κοίταξε καί μοῦ ἀπάντησε μέ ἀπορία: "Τί εἶπες, πάτερ Παΐσιε;". "Τί εἶπα;", ἀναρωτήθηκα καί μπῆκα μέσα. Κοιτάζω τό ρολόι καί τότε συνειδητοποίησα τί εἶχε συμβῆ. Ἡ ὥρα ἦταν ἐννιά τό πρωΐ, ὁ ἥλιος ἦταν ψηλά, κι ἐμένα μοῦ φαινόταν σάν νύχτα! Ὁ ἥλιος δηλαδή μοῦ φαινόταν ὅτι ἴσα ἴσα φώτιζε· σάν νά εἶχε γίνει ἔκλειψη ἡλίου. Ἤμουν σάν ἕναν πού πετιέται ἀπότομα ἀπό τό δυνατό φῶς στό σκοτάδι· τόσο μεγάλη ἦταν ἡ διαφορά! Μετά ἀπό ἐκείνη τήν θεϊκή κατάσταση βρέθηκα στήν ἄλλη, τήν φυσική, τήν ἀνθρώπινη, καί ξεκίνησα νά κάνω ὅπως κάθε μέρα τό πρόγραμμά μου. Ἔκανα λίγο ἐργόχειρο, ἔκανα τήν Ἀκολουθία τῶν Ὡρῶν μέ κομποσχοίνι, μετά τήν Ἐνάτη ὥρα ἔβρεξα λίγο παξιμάδι γιά νά φάω, ἀλλά ἔνιωθα σάν ζῶο πού πότε ξύνεται, πότε βόσκει, πότε χαζεύει καί ἔλεγα μέσα μου: "Γιά δές μέ τί ἀσχολοῦμαι! Τόσα χρόνια ἔτσι τά πέρασα;". Μέχρι τό ἀπόγευμα εἶχα τέτοια ἀγαλλίαση, πού δέν ἔνιωθα τήν ἀνάγκη νά ξεκουραστῶ. Τόσο δυνατή ἦταν ἡ κατάσταση αὐτή. Ὅλη ἐκείνη τήν ἡμέρα ἔβλεπα θαμπά· ἴσα ἴσα πού μποροῦσα νά κάνω τήν δουλειά μου. Καί ἦταν καλοκαίρι· ὁ ἥλιος ἔλαμπε. Τήν ἄλλη μέρα ἄρχισα νά βλέπω τά πράγματα φυσιολογικά. Ἔκανα τό ἴδιο τυπικό, ἀλλά δέν ἔνιωθα πιά ἔτσι, σάν ζῶο».

Αὐτός ἦταν ὁ ἅγιος Παΐσιος. Ἀπό αὐτόν τόν θεῖο δοξασμό προέρχονταν οἱ θεολογικές διδασκαλίες του, ὁ προφητικός παρακλητικός λόγος του, κατά τόν λόγο τοῦ Θεοῦ «παρακαλεῖτε, παρακαλεῖτε τόν λαόν μου» (Ἡσ. μ΄, 1), τό προορατικό καί διορατικό του χάρισμα, οἱ θαυματουργικές ἐπεμβάσεις του, τό φωταυγές πρόσωπό του, ἡ ἱλαρότητα τῆς καρδιᾶς του, ἡ νοερά ἡσυχία τοῦ πνεύματός του, ὁ διαυγής καί ἀφάνταστος νοῦς του, ἡ ἀκένωτη κενωτική ἀγάπη του, ἡ μαρτυρική διάθεσή του, ἡ ἀέναη δοξολογία του, ἡ κατά Θεόν πολιτεία του.

Ἅγιε Παΐσιε, τώρα πού ζῆς εἰς τήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, διαρκῶς εἰς τό ἄπλετο καί ἐπέραστο Φῶς τῆς θείας Δόξης τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ, εἰς τήν Ἐκκλησία τῶν Πρωτοτόκων ἐν οὐρανοῖς, εἰς τήν ἄκτιστη αὐτήν Πόλη καί Μητρόπολη, εἰς τήν ὁποία, κατά τήν ἱερά Ἀποκάλυψη, δέν ὑπάρχει Ναός, διότι «ὁ Κύριος ὁ Θεός ὁ παντοκράτωρ ναός αὐτῆς ἐστι, καὶ τό ἀρνίον. καὶ ἡ πόλις οὐ χρείαν ἔχει τοῦ ἡλίου οὐδὲ τῆς σελήνης ἵνα φαίνωσιν αὐτῇ· ἡ γὰρ δόξα τοῦ Θεοῦ ἐφώτισεν (καί φωτίζει) αὐτήν, καὶ ὁ λύχνος αὐτῆς τό ἀρνίον... καὶ οἱ πυλῶνες αὐτῆς οὐ μὴ κλεισθῶσιν ἡμέρας· νὺξ γὰρ οὐκ ἔσται ἐκεῖ» (Ἀπ. κα΄, 22-25), βλέψον ἱλέῳ ὄμματί σου πρός τόν εὐλογημένον λαό τοῦ Κυρίου, πού βρίσκεται στόν βίο αὐτό μέ τίς διαρκεῖς ἐναλλαγές τοῦ κτιστοῦ φωτός τοῦ ἡλίου καί τοῦ σκότους τῆς νυκτός, μέ τά θηρία πού ἐξέρχονται ἀπό τίς μάνδρες αὐτῶν κατά τήν διάρκεια τῆς νοητῆς νυκτός, μέ τίς μεθοδεῖες τοῦ διαβόλου, ὁ ὁποῖος «ὡς λέων ὠρυόμενος περιπατεῖ ζητῶν τίνα καταπίῃ» (Α΄ Πέτρ. ε΄, 8), μέ τόν πόνο ἀπό τήν φθαρτότητα, τήν παθητότητα καί τήν θνητότητα, μέ τά προβλήματα καί τίς δυσκολίες, καί πρέσβευε στόν ἀγαπήσαντά σε Θεό καί ἠγαπημένον σφόδρα ὑπό σοῦ ὑπέρ ὅλων ἡμῶν μέ τήν παρρησία πού ἀπέκτησες εἰς τόν Θεόν, ἤγουν πρέσβευε ὑπέρ Κληρικῶν, μοναχῶν καί λαϊκῶν, ὑπέρ ἀποκαστάσεως τοῦ σύμπαντος κόσμου, ὑπέρ εὐσταθείας τῶν ἁγίων τοῦ Θεοῦ Ἐκκλησιῶν.

Ἄρχισα, εὐλογημένοι ἑορταστές ὅπου γῆς καί φίλοι τοῦ φίλου τοῦ Θεοῦ, ἄρχισα τίς σκέψεις μου μέ τόν ἀποστολικό λόγο: «Εὐλογητός ὁ Θεός καί Πατήρ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ εὐλογήσας ἡμᾶς ἐν πάσῃ εὐλογίᾳ πνευματικῇ ἐν τοῖς ἐπουρανίοις ἐν Χριστῷ», «ὁ προορίσας ἡμᾶς εἰς υἱοθεσίαν διά Ἰησοῦ Χριστοῦ εἰς αὐτόν, κατά τήν εὐδοκίαν τοῦ θελήματος αὐτοῦ, εἰς ἔπαινον δόξης τῆς Χάριτος αὐτοῦ ἐν ᾗ ἐχαρίτωσεν ἡμᾶς ἐν τῷ ἠγαπημένῳ» (Ἐφ. α΄, 3,5-6). Καί θέλω νά περατώσω τόν λόγο μέ τήν εὐχαριστήρια ἀποστροφή.

Εὐχαριστοῦμε τόν οὐράνιο Πατέρα πού μᾶς ἐχαρίτωσε μέ τόν ἠγαπημένο Υἱόν Του. Εὐχαριστοῦμε τόν ἠγαπημένο Υἱό τοῦ Θεοῦ, γιατί μᾶς ἐχάρισε τόν ἅγιο Παΐσιο, τόν δικό Του καί δικό μας ἠγαπημένο ἅγιο. Γι᾿ αὐτό προσευχόμαστε: Ἅγιε ἔνδοξε Παΐσιε, πρέσβευε ὑπέρ ἡμῶν τῶν δεομένων σου ἐκτενῶς καί καρδιακῶς.