Ὑποδοχή στήν Ἱερά Μονή Βατοπαιδίου, 22 Σεπτεμβρίου 2015

Προσφώνηση Ἡγουμένου τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Βατοπαιδίου Ἀρχιμ. π. Ἐφραίμ

(ἀπομαγνητοφωνημένη)

Σεβασμιώτατε, μέ πολλή χαρά σᾶς ὑποδεχόμαστε στήν Ἱερά Μονή μας. Εἶναι ἡ δεύτερη φορά πού ἔρχεσθε ἐδῶ ὡς Ἀρχιερεύς. Εὐχαριστοῦμε πολύ πού ἀνταποκριθήκατε στήν πρόσκλησή μας νά ἔλθετε γιά μερικές μέρες, ὥστε νά μᾶς δανείσετε ἀπό τήν σοφία σας.

Εἶστε σέ ἕνα Μοναστήρι πού γνωρίζετε –γνωρίζετε τό Ἅγιον Ὄρος, γνωρίζετε τά δεδομένα– εἶναι ἕνα ὄντως Θεομητορικό Μοναστήρι. Δεσπόζουν οἱ ἑπτά θαυματουργές εἰκόνες τῆς Παναγίας καί αὐτή ἡ ἁγιωτάτη Θεομητορική ζώνη.

Τό Βατοπαίδι εἶναι ἕνας τόπος ἡσυχαστικός, γιατί πέρασαν τόσοι ἡσυχαστές, τόσοι ἐνάρετοι, τόσοι ὅσιοι. Ἔχουμε ἑβδομήντα τόν ἀριθμό ἁγίους πού γιορτάζουμε μέ τό νέο ἡμερολόγιο 22-23. Γίνεται μεγάλη πανήγυρις. Εἶναι ἕνας χῶρος πού ἐπέρασαν τόσοι ἄνθρωποι, οἱ ὁποῖοι προσέφεραν. Εἶναι ἕνας χῶρος πού διαθέτει ὄχι μόνο τόπο γιά τήν ἡσυχαστική μερίδα, ἀλλά, ὅπως ἔλεγε ὁ μακαριστός Γέροντάς μας, τό Βατοπαίδι ἔχει δύο πόδια, τό ἕνα πόδι στήν ἡσυχία καί τό ἄλλο πόδι στήν προσφορά στό γένος.

Ἀπόδειξη περί τούτου εἶναι ἡ Ἀθωνιάς Ἀκαδημία μέ τόν Εὐγένιο Βούλγαρη, πού ἐφιλοξένησε τόσους πολλούς μαθητές, οἱ ὁποῖοι προσέφεραν στό ἔθνος. Μεταξύ αὐτῶν ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, γιά τόν ὁποῖο ἔχετε γράψει καί ἔχετε πεῖ τόσα πολλά. Ἦταν ὁ Ρήγας ὁ Φερραῖος, ὁ ὁποῖος συνέβαλε πάρα πολύ στήν ἐπανάσταση τότε καί τόσοι ἄλλοι. Καί πραγματικά τό Μοναστήρι αὐτό φαίνεται ὅτι ἐπρωτοστάτησε στήν προσφορά γιά τό γένος μας.

Ἐμεῖς ἐδῶ χαιρόμεθα πού εἶστε μαζί μας, χαιρόμεθα πού διαβάζουμε τά βιβλία σας. Μπορῶ νά πῶ ὅτι, χωρίς νά μειώνω τούς Ἱεράρχες τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ἀλλά εἶστε ὁ πρῶτος Ἱεράρχης, πού ἔχετε γράψει, ἔχετε πεῖ τόν αὐθεντικό πατερικό λόγο, γι' αὐτό κι ἐμεῖς χαιρόμεθα πού διαβάζουμε τά βιβλία σας, χαιρόμεθα πού θά σᾶς ἀκούσουμε αὐτές τίς μέρες.

Καί ταπεινά νά εὔχεστε καί γι' ἐμᾶς, πού καταγόμεθα ἀπό ἕνα γένος ἡσυχαστικό, ὅπως τό γένος τό ἀσκητικό τοῦ παπποῦ τοῦ Ἰωσήφ τοῦ Ἡσυχαστοῦ. Καί πραγματικά αὐτός ὁ ἄνθρωπος προσέφερε πάρα πολύ στό Ἅγιον Ὄρος, αὐτός ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἐκεῖνος πού χωρίς νά τό καταλάβη καί χωρίς νά τό ἐπιδιώξη, σέ μιά σπηλιά καθήμενος συνέβαλε ὥστε νά στραφῆ τό Ἅγιον Ὅρος στήν ἡσυχαστική παλαμική θεολογία. Γι' αὐτό καί γιά μᾶς εἶναι μεγάλη εὐθύνη, εἶναι πολύ μεγάλη καί βαρειά κληρονομιά. Νά εὔχεστε καί μέσα στό κοινόβιο νά μήν ξεχνοῦμε αὐτήν τήν ὁδό πού, ὅπως ξέρετε πολύ καλά, κρεῖττον ἐμοῦ, αὐτή ἡ ὁδός ὁδηγεῖ στήν θέωση καί στόν ἁγιασμό.

Ἐμεῖς ὡς ἔκφραση τῆς ἀγάπης μας σᾶς δίνουμε ἕνα ἐγκόλπιο, τό ὁποῖο εἶναι ἀντίγραφο παλαιοτέρου πού ἔχουμε στό Μοναστήρι μας πού εἰκονίζει τήν Ἀνάσταση, νά τό ἔχετε καί νά ἐνθυμῆστε τήν ἀγάπη μας καί τόν σεβασμό.

Ἀντιφώνηση Σεβασμιώτατου Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου κ. Ἱεροθέου

(ἀπομαγνητοφωνημένη)

Πανασιολογιώτατε ἅγιε καθηγούμενε, ἀγαπητέ πάτερ Ἐφραίμ, καί ἀγαπητοί ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,

Θέλω νά σᾶς εὐχαριστήσω, γιατί μέ προσκαλέσατε νά ἔλθω στήν Ἱερά Μονή τοῦ Βατοπαιδίου, ἡ ὁποία εἶναι μέσα στήν μνήμη μου καί μέ τιμᾶτε καί μέ αὐτά πού εἴπατε.

Εἶναι ἡ τρίτη φορά πού ἔρχομαι στό Μοναστήρι σας. Ἡ πρώτη φορά ἦταν τό 1966, πρίν ἔρθετε ἐσεῖς ἐδῶ. Τότε τό Μοναστήρι αὐτό ἦταν ἰδιόρρυθμο. Ἦρθα νά παραμείνω μερικές μέρες, ἀλλά ἦταν σέ μιά κατάσταση, ἡ ὁποία ἦταν πρός τήν πτώση του καί τήν διάλυσή του.

Στήν συνέχεια ἐπί τῶν ἡμερῶν σας ἦρθα, σέ μιά πανήγυρη, τήν ἱερά πανήγυρη τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου τό 1998, τρία χρόνια μετά τήν εἰς Ἐπίσκοπο χειροτονία, κι ἔχω καλές ἀναμνήσεις ἀπό τήν Ἱερά Μονή καί ἀπό τό πανηγύρι ἐκεῖνο.

Καί βέβαια ὕστερα ἀπό τήν πρόσκληση τήν ὁποία μου κάνατε ἦρθα τώρα γιά νά ἔχω αὐτή τήν ἐπικοινωνία μαζί σας καί νά ὠφεληθῶ κυρίως ἐγώ περισσότερο ἀπό τόν ζῆλο σας, τήν ἀγάπη σας, τόν πόθο σας γιά τόν Θεό. Γιατί ὅταν κανείς ἔρχεται σέ ἕναν τόπο, στόν ὁποῖο ὑπάρχουν ἄνθρωποι πού ἀγαποῦν πραγματικά τόν Θεό, τότε περισσότερο ἐκεῖνος ἔχει νά ὠφεληθῆ.

Μέ τήν Ἱερά Μονή σας –βεβαίως δέν ἔχω ἔρθει πολλές φορές– ἔχω πολύ μεγάλες σχέσεις κυρίως μέ τούς πνευματικούς προγόνους σας. Θέλω νά σᾶς πῶ ὅτι ἔχω ὠφεληθῆ πάρα πολύ, ὄχι μόνο γενικά ἀπό τό Ἅγιον Ὅρος, πού εἶναι πνευματική μου πατρίδα, ἀλλά καί ἀπό τόν Γέροντα Ἰωσήφ τόν Ἡσυχαστή, τόν ὁποῖο δέν γνώρισα, ἀλλά γνώρισα ὅλα τά πνευματικά του παιδιά. Διότι ἀμέσως μόλις ἔγινα μοναχός στήν Ἱερά Μονή τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς, στά Γιανιτσά, στήν Ἱερά Μητρόπολη Ἐδέσσης, Πέλλης καί Ἀλμωπίας, ἦρθα γιά ἕνα περίπου μήνα νά κάνω τήν δοκιμή μου, ὡς μοναχός στήν Νέα Σκήτη τό 1971. Ἐκεῖ γνώρισα τόν πατέρα Ἐφραίμ, τόν μετέπειτα ἡγούμενο τῆς Φιλοθέου καί τώρα στήν Ἀμερική. Ἐκεῖ γνώρισα τόν πατέρα Θεοφύλακτο, μέ τόν ὁποῖο εἶχα πάρα πολύ μεγάλη ἐπικοινωνία καί ἐκτιμοῦσα τήν ἁπλότητά του. Φυσικά γνώρισα, καί μέ ὅλη τήν ἀναστροφή τήν ὁποία εἶχα, τόν πατέρα Ἐφραίμ Κατουνακιώτη, ἄλλη μεγάλη φυσιογνωμία. Ἐπί πλέον γνώρισα καί τόν Πνευματικό σας Πατέρα, τόν Γέροντά σας καί τόν παπποῦ πολλῶν ἐδῶ, τόν πατέρα Ἰωσήφ, ὁ ὁποῖος τότε ἐμόναζε καί ἡσύχαζε στήν Νέα Σκήτη, ὄχι στήν συνοδεία τοῦ πατρός Ἐφραίμ. Μοῦ ἔκανε μεγάλη ἐντύπωση ἡ ἁπλότητά του καί ἡ ἀγάπη τήν ὁποία ἔδειξε σέ ἐμᾶς τούς νέους φοιτητές καί στήν συνέχεια καί νέους κληρικούς, μᾶς πλησίασε γιά νά μᾶς μιλήση μέ πολλή εὐγένεια, μέ πολύ μεγάλη ταπείνωση.

Φυσικά γνώρισα καί συνδέθηκα πνευματικά μέ τόν π. Χαράλαμπο, τόν Ἡγούμενο τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ ἁγίου Διονυσίου. Καί ὅταν λέω συνδέθηκα πνευματικά, ὄχι μόνο ὡς φοιτητής, ἀλλά πολλές φορές ἐξομολογήθηκα σέ ἐκεῖνον ὡς Ἱερεύς μέ τήν ἄδεια τοῦ γέροντός μου τοῦ Μητροπολίτου Ἐδέσσης, Πέλλης καί Ἀλμωπίας Καλλινίκου. Ἦρθα καί εἶχα ἐπικοινωνία καί τοῦ ἔλεγα διάφορα θέματα, τά ὁποῖα μέ ἀπσχολοῦσαν, κυρίως θέματα ἡσυχαστικῆς παραδόσεως καί ἡσυχαστικῆς ζωῆς καί ἐκεῖνος μοῦ ἔλεγε πάρα πολλές ἐμπειρίες, τίς ὁποῖες εἶχε γιά νά βοηθήση.

Ὁπότε θέλω νά σᾶς πῶ ὅτι εἶμαι κατά κάποιο τρόπο ὀφειλέτης στό Ἅγιον Ὅρος ὡς πρός τήν παράδοση πού ξεκίνησε ἀπό τόν Γέροντα Ἰωσήφ τόν Σπηλαιώτη.

Καί ὅταν μέ προσκαλέσατε –ἕνα πρωί πού μέ πήρατε στό τηλέφωνο γιά νά ἔλθω μερικές μέρες στήν Ἱερά Μονή καί νά ἔχουμε αὐτήν τήν ἐπικοινωνία– τό θεώρησα ἀμέσως πρῶτα πρῶτα ὡς δῶρο τῆς Παναγίας. Καί τό θεώρησα ὡς δῶρο τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, ἐπειδή μόλις εἶχα τελειώσει ἕνα βιβλίο γιά τίς Θεομητορικές ἑορτές. Παλαιότερα, πρίν εἴκοσι χρόνια περίπου, εἶχα γράψει ἕνα κείμενο γιά τίς Δεσποτικές ἑορτές καί εἶχα μέσα μου πάντοτε τήν ἐπιθυμία νά γράψω ἕνα βιβλίο γιά τίς Θεομητορικές ἑορτές. Ὁπότε ἄρχισα νά γράφω ἀπό τήν πρώτη ἑορτή, τοῦ Γενεθλίου τῆς Θεοτόκου, καί συνέχιζα νά γράφω ὄχι ὡς ἁπλῶς ἕνα βιβλίο μόνο γιά πνευματική ὠφέλεια τῶν Χριστιανῶν, ἀλλά ἕνα βιβλίο τό ὁποῖο νά συνδυάζη τήν ἱστορία τῆς Θεοτόκου μέ τήν θεολογία περί τῆς Θεοτόκου, ἀλλά ἀκόμη καί τήν ἱστορία καί τήν ἐξέλιξη τῶν ἑορτῶν τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, πότε καθιερώθηκαν οἱ γιορτές καί τί θεολογία ἔχουν. Γενικά θέλησα νά δῶ τό lex credendi καί τό lex orandi τῶν ἑορτῶν τῆς Θεοτόκου. Δηλαδή, μέσα στήν Ἐκκλησία μας καί μέσα στήν ἀληθινή θεολογία ὑπάρχει ἑνότητα μεταξύ τοῦ lex credendi, δηλαδή τοῦ νόμου τοῦ κανόνος τῆς πίστεως καί τοῦ lex orandi, τοῦ κανόνα τῆς προσευχῆς. Ὑπάρχει στενή σχέση μεταξύ τῶν δυό αὐτῶν παραγόντων καί ἐκεῖ ἀκριβῶς ὑπάρχει πλούσια ὀρθόδοξη θεολογία.

Καί γράφοντας τό βιβλίο αὐτό αἰσθανόμουν, ἂν μπορῶ νά τό πῶ, τήν μητρική Θεομητορική ἀγάπη, τήν ἀγάπη τῆς Παναγίας μας. Καί μόλις τελείωσα τό βιβλίο, τότε μοῦ τηλεφωνήσατε γιά νά μέ προσκαλέσετε νά ἔλθω στό Μοναστήρι. Καί τό θεώρησα ὡς μία εὐλογία τῆς Παναγίας.

Καί ἕνα δεύτερο, αἰσθάνομαι τό ὅτι ἦρθα σήμερα ἐδῶ –βεβαίως πρόσκληση καί ἀγάπη δική σας– ὅτι ἦταν δῶρο τοῦ Γέροντος Ἰωσήφ τοῦ Ἡσυχαστοῦ. Νομίζω σᾶς τό εἶπα στό τηλέφωνο, ὅτι ἕνα βράδυ μελέτησα κείμενα τοῦ Γέροντος Ἰωσήφ τοῦ Ἡσυχαστοῦ. Εἶχα μελετήσει καί παλαιά καί γι' αὐτό ὁ πατήρ Ἐφραίμ ὁ Φιλοθεΐτης μέ παρακάλεσε νά κάνω τόν πρόλογο τοῦ βιβλίου αὐτοῦ στά ἀγγλικά, γιά νά ἔχη ἕναν πρόλογο ἀπό ἕναν Ἀρχιερέα. Καί εἶχα διαβάσει μέ προσοχή μεγάλη τό κείμενο αὐτό καί εἶδα ὅτι τό βιβλίο αὐτό εἶναι κατ΄ ἐξοχήν θεολογικό, ἐμπειρικό καί θεολογικό. Τό βράδυ ἐκεῖνο, λοιπόν, διάβαζα γιά τόν Γέροντα Ἰωσήφ καί μοῦ κινήθηκε ἡ περιέργεια νά δῶ ἕνα video, πού εἶχα μάθει ὅτι ὑπῆρχε καί κυκλοφορεῖ, ἀπό τά μέρη στά ὁποῖα ὁ Γέρων Ἰωσήφ πέρασε, ἡσύχαζε, προσευχόταν. Καί ἔβλεπα ἐπί μία ὥρα τό video αὐτό, τίς σπηλιές στίς ὁποῖες ἔζησε ὁ Γέρων Ἰωσήφ ὁ Ἡσυχαστής, πῶς κατέβηκε μετά πιό κάτω, καί γενικά τήν ὅλη του ζωή τήν ὁποία διῆγε. Κι αὐτό μέ συνεκίνησε βαθύτατα καί τό ἔβλεπα καί τό ἄκουγα κυριολεκτικά κλαίγοντας. Πῆγε ἡ ὥρα μία, δυό καί πῆγα νά κοιμηθῶ. Τό πρωΐ στίς 8-9 ἡ ὥρα μέ πήρατε ἐσεῖς καί μοῦ εἴπατε νά ἔρθω στό Μοναστήρι.

Γι' αὐτό εἶπα θεωρῶ ὡς δῶρο τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου τό ὅτι εἶμαι ἐδῶ μαζί σας καί ὡς δῶρο τοῦ Γέροντος Ἰωσήφ, γιατί ὅλα τά κείμενα καί ὅλη θά ἔλεγα ἡ πεμπτουσία αὐτῶν πού διδάσκω ξεκινᾶ ἀπό τήν δική του διδασκαλία καί τίς συνομιλίες, τίς συζητήσεις πού εἶχα μέ τόν Γέροντα Ἐφραίμ τόν Κατουνακιώτη, τόν Γέροντα Ἐφραίμ τόν Φιλοθεΐτη, τόν ἰδικό σας Γέροντα τόν Ἰωσήφ, τόν Γέροντα Ἀθανάσιο τόν αὐτάδελφο τοῦ Γέροντα Ἰωσήφ. Γιατί πέρασα πολύ καιρό καί περνοῦσα πολύ καιρό στήν Νέα Σκήτη, ὄχι μόνο τήν πρώτη φορά καί κάθε χρόνο πήγαινα λόγῳ τοῦ π. Σπυρίδωνος, πού παρέμενα ἐκεῖ καί ἤμουνα ἑβδομάδες, εἶχα ἐπικοινωνία μέ ὅλους αὐτούς τούς ἁγίους καί εὐλογημένους Γέροντες.

Δοξάζω τόν Θεό γιά τήν ἔλευσή μου ἐδῶ, εὐχαριστῶ τήν Ὑπεραγία Θεοτόκο, τῆς ὁποίας ἡ Τιμία Ζώνη εἶναι στήν Μονή σας καί εὔχομαι αὐτή ἡ παραμονή μου στήν Μονή νά εἶναι καί γιά μένα καί γιά σᾶς ἕνα «προφητικό γεγονός». Τό Καθολικό τιμᾶται ἐπ΄ ὀνόματι τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Ἡ συνάντηση τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου μέ τήν Ἐλισάβετ, ἦταν κατά τόν γέροντα Σωφρόνιο, ἕνα «προφητικό γεγονός». Δηλαδή, μόλις συνάντησε τήν Ἐλισάβετ ἀμέσως ἐκείνη ἐπλήσθη Πνεύματος Ἁγίου ἀπό τό ἔμβρυο, τόν Τίμιο Πρόδρομο πού ἐσκίρτησε ἐν ἀγαλλιάσει στήν κοιλία της, ἔγινε προφήτης τό ἔμβρυο ἕξι μηνῶν, ἔκανε προφήτιδα τήν μητέρα του τήν Ἐλισάβετ, προεφήτευσε ἐκείνη ὅτι ἦρθε ἡ Μητέρα τοῦ Κυρίου. Στήν πραγματικότητα ἡ συνάντηση ἦταν μυστική καί θεολογική μεταξύ τοῦ Χριστοῦ, πού μόλις εἶχε συλληφθῆ, καί τοῦ Τιμίου Προδρόμου, πού ἦταν ἕξι μηνῶν ἔμβρυο στήν κοιλία τῆς μητέρας του, καί λόγῳ αὐτῆς τῆς ἐσωτερικῆς μυστικῆς συναντήσεως, τήν ὁποία εἶχαν ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ μέ τόν Τίμιο Πρόδρομο, αὐτό μεταδόθηκε στίς Μητέρες τους. Καί ὅταν ἡ Ἐλισάβετ εἶπε «καὶ πόθεν μοι τοῦτο ἵνα ἔλθῃ ἡ μήτηρ τοῦ Κυρίου μου πρός με;» (Λουκ. α΄, 43), ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος ξέσπασε σέ ἕναν ὕμνο δοξολογίας, ἐμπνεομένη ἀπό τό Ἅγιον Πνεῦμα. Αὐτή ἡ συνάντηση εἶναι καί λέγεται «προφητικό γεγονός».

Ἂς εὐχηθοῦμε αὐτή ἡ συνάντησή μας νά εἶναι πρῶτα γιά μένα καί φυσικά γιά ὅλους τούς ἄλλους νά εἶναι πραγματικά ἕνα γεγονός πού νά εἶναι κάτω ἀπό τήν ἔμπνευση καί τήν καθοδήγηση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, νά εἶναι ἕνα «προφητικό γεγονός». Ἀμήν.