Δελτίο τύπου Ἱερᾶς Συνόδου γιά τά θρησκευτικά

Συνῆλθε σήμερα Τετάρτη, 13 Ἰανουαρίου 2016, στὴ δεύτερη Συνεδρία Της γιὰ τὸν μήνα Ἰανουάριο, ἡ Διαρκὴς Ἱερὰ Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ὑπὸ τὴν Προεδρία τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καὶ πάσης Ἑλλάδος κ. Ἱερωνύμου.

Κατὰ τὴ χθεσινὴ καὶ τὴ σημερινὴ Συνεδρία:
Ἡ Διαρκὴς Ἱερὰ Σύνοδος ἐπικύρωσε τὰ Πρακτικὰ τῆς Ἐξουσιοδοτήσεως.

Ἡ Ἱερὰ Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος συνῆλθε στὴν ἀπογευματινή Συνεδρίασή Της τὴν 12.1.2016 ἀπὸ κοινοῦ μὲ τοὺς Κοσμήτορες καὶ Προέδρους Τμημάτων τῶν Θεολογικῶν Σχολῶν Ἀθηνῶν καὶ Θεσσαλονίκης καὶ ἐκπροσώπους ἐπιστημονικῶν συλλόγων Θεολόγων, γιὰ νὰ συζητήσουν τὸ θέμα τῆς διδασκαλίας τοῦ μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν στὴ Μέση Ἐκπαίδευση.

Στὴ Συνεδρίαση εἰσηγήθηκε τὸ θέμα ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου κ. Ἱερόθεος, ὁ ὁποῖος ἐπικέντρωσε τὸ ἐνδιαφέρον στὸ περιεχόμενο τοῦ μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν, παρουσίασε τὰ δυὸ Ἀναλυτικὰ Προγράμματα Σπουδῶν (τὸ ἰσχῦον καὶ τὸ νέο προτεινόμενο Πρόγραμμα), καὶ κατέληξε σὲ συνθετικὴ πρόταση, ὥστε νὰ ἐπικεντρωθεῖ ἡ προσπάθεια περαιτέρω ἐμπλουτισμοῦ τοῦ τρέχοντος Πρόγραμματος Σπουδῶν καὶ ἐπ’ αὐτοῦ νὰ γίνουν προσθῆκες σὲ ἐπιστημονικὴ βάση, χρησιμοποιώντας χρήσιμα στοιχεῖα τοῦ νέου Ἀναλυτικοῦ Προγράμματος Σπουδῶν. Οἱ παριστάμενοι ἐκπρόσωποι Θεολογικῶν Σχολῶν ἐπαίνεσαν τὴν εἰσήγηση ὡς συγκροτημένη καὶ ἀναλυτική.

Στὴ σημερινὴ Συνεδρίαση τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου ἔγινε εὐρύτατη συζήτηση μεταξὺ τῶν Συνοδικῶν Ἀρχιερέων ἐπὶ τῆς πρότασης τοῦ Σεβασμιώτατου Μητροπολίτη Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου καὶ ἡ Ἱερὰ Σύνοδος τὴν ἀποδέχθηκε καὶ κατέληξε στὰ ἑξῆς:

1. Ἡ διαδιδόμενη ἄποψη ὅτι τὰ βιβλία τοῦ μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν εἶναι κατηχητικά καὶ ὁμολογιακὰ εἶναι ἐσφαλμένη ἕως καὶ παραπλανητική. Ὁ χαρακτήρας τῶν σύγχρονων βιβλίων στὴν χώρα μας εἶναι γνωσιολογικὸς καὶ πολιτιστικὸς μὲ θρησκειολογικὴ ἀναφορά. Ἤδη ἡ διδασκόμενη ὕλη εἶναι σημαντικὰ ἐμπλουτισμένη στὶς τάξεις τοῦ Λυκείου μὲ γνωστικὸ ὑλικὸ γιὰ ἄλλα θρησκεύματα καὶ δόγματα καὶ μὲ εὐκαιρίες προβληματισμοῦ γιὰ τὶς θρησκευτικὲς καὶ ἠθικὲς διαστάσεις σύγχρονων προβλημάτων.
2. Τὸ γεγονὸς ὅτι τὸ ἰσχῦον πρόγραμμα σπουδῶν κυριαρχεῖται ἀπὸ τὴν παροχὴ γνώσεων γύρω ἀπὸ τὴν ὀρθόδοξη θρησκευτικὴ παράδοση τοῦ τόπου δὲν τὸ μετατρέπει ἀπὸ μάθημα θρησκευτικῆς μόρφωσης σὲ διαδικασία προσηλυτισμοῦ των μὴ ὀρθοδόξων μαθητῶν ἢ κατηχήσεως τῶν ὀρθοδόξων μαθητῶν, οὔτε ἀπευθύνεται ἀποκλειστικὰ στοὺς τελευταίους. Κατ’ ἀνάγκην ἡ διδακτέα ὕλη πρέπει νὰ λαμβάνει ὑπ’ ὄψιν τὰ τοπικά, ἱστορικά, θρησκευτικὰ καὶ πληθυσμιακὰ συμφραζόμενα τῆς ἑλληνικῆς σχολικῆς τάξης καὶ τὸν στόχο τῆς ὁμαλῆς ἔνταξης τοῦ μαθητὴ στὴν ἑλληνικὴ κοινωνία, ποὺ κατὰ πλειοψηφία ἀσπάζεται τὸ Ὀρθόδοξο Χριστιανικὸ δόγμα. Ἰσχυρισμοὶ περὶ δῆθεν ὁμολογιακοῦ χαρακτῆρος ἐκκινοῦν ἀπὸ ἀρνητικὴ προϊδέαση γιὰ τὸ μάθημα καὶ τὸν ρόλο τῶν ἐκπαιδευτικῶν, ἐπιστημόνων θεολόγων, ὡς φορέων δῆθεν θρησκευτικοῦ μισσιοναρισμοῦ στὸ ἑλληνικὸ σχολεῖο.
3. Παλαιὲς καὶ πρόσφατες ἀποφάσεις διοικητικῶν δικαστηρίων, ποὺ ἑρμηνεύουν τὸ Σύνταγμα, ἀποφαίνονται ὁμόφωνα ὑπὲρ τῆς ὑποχρεωτικῆς διδασκαλίας τοῦ μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν μὲ κύρια βάση τὴν ὀρθόδοξη χριστιανικὴ παράδοση καὶ μὲ δικαίωμα ἀπαλλαγῆς γιὰ ὅσους δὲν εἶναι ὀρθόδοξοι χριστιανοί. Παράλληλα, ὅπως ἔχει ἐξηγήσει τὸ Εὐρωπαϊκὸ Δικαστήριο, τὸ μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν πρέπει νὰ διέπεται ἀπὸ τὶς ἀρχὲς τῆς ἀντικειμενικότητας καὶ τοῦ πλουραλισμοῦ, οἱ ὁποῖες δὲν παραβιάζονται μόνο καὶ μόνο ἐπειδὴ τὸ μάθημα ἀναφέρεται κατὰ κύριο λόγο στὴν κυρίαρχη θρησκευτικὴ παράδοση τοῦ οἰκείου κράτους.
4. Ἡ παρέλευση μερικῶν ἐτῶν ἀπὸ τότε ποὺ ἐγράφησαν τὰ βιβλία ποὺ διδάσκονται στὴν Μέση Ἐκπαίδευση δικαιολογεῖ τὴν ἐπικαιροποίησή τους. Παραμένοντας στὴν ἴδια μεθοδολογία τοῦ ἰσχύοντος Προγράμματος Σπουδῶν ὅσον ἀφορᾶ στὴν ἱστορικὴ ὀργάνωση τῆς ὕλης, εἶναι δυνατὸν νὰ ὑπάρξουν προσθῆκες, οἱ ὁποῖες διευρύνουν τὸ θρησκειολογικό, ἰδεολογικὸ καὶ πολιτιστικὸ πεδίο τῆς ὕλης μὲ σκοπὸ τὴν ἐπαύξηση τῆς μορφωτικῆς ἀξίας καὶ συμβολῆς του στὴν ἐκπαίδευση τῶν νέων. Προτείνεται αὐτὲς οἱ προσθῆκες νὰ γίνουν στὸ τέλος κάθε βιβλίου, ὥστε οἱ μαθητές, τῶν ὁποίων ἡ πλειοψηφία ἀνήκει στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ἀλλὰ καὶ ὅσοι μὴ ὀρθόδοξοι μαθητὲς ἐπιθυμοῦν νὰ ἀποκτήσουν σφαιρικὲς γνώσεις γιὰ τὴν θρησκευτικὴ καὶ πολιτιστικὴ παράδοση τοῦ τόπου μας, νὰ ἀποκτήσουν συγκροτημένη εἰκόνα.
5. Στὴν ἐποχή μας ποὺ ἰσχυροποιοῦνται φονταμενταλιστικὲς ἀπόψεις ἄλλων θρησκειῶν, ἀντικοινωνικὲς τάσεις παραθρησκευτικῶν φαινομένων καὶ ἐπικίνδυνων σεκτῶν, ἡ διδασκαλία τῆς Ὀρθοδόξου Θεολογίας, ποὺ διακρίνεται γιὰ τὴν ἀγάπη, ἀνεκτικότητα, εἰρηνικὴ διάθεση καὶ εἶναι ἀπηλλαγμένη ἀπὸ φονταμενταλισμοὺς καὶ ρατσισμούς, θὰ βοηθήσει ἀρκούντως καὶ στὴν κοινωνικὴ συνοχή. Στὸ θέμα αὐτὸ δὲν πρέπει νὰ ἐπικρατοῦν οἱ ἀγκυλώσεις καὶ προκαταλήψεις τοῦ παρελθόντος, διότι τὸ σχολεῖο καὶ ἡ σχολικὴ κοινότητα δὲν εἶναι χῶρος ἐπιβεβαίωσης καμίας πολιτικῆς συνθηματολογίας, τὰ σχολικὰ μαθήματα δὲν μποροῦν νὰ διαχωρίζονται σὲ «προοδευτικά» καὶ «συντηρητικά», οὔτε ἐπιτρέπεται ἡ διεξαγωγὴ ὁποιουδήποτε ἀτύπου δημοψηφίσματος φρονημάτων στὴν πλάτη τῶν μαθητῶν, ὅπως ἐπιχειρήθηκε μὲ τὶς ὑποσχέσεις περὶ ἀναιτιολόγητης ἀπαλλαγῆς ἀπὸ τὸ μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν.

Ἡ Ἱερὰ Σύνοδος υἱοθέτησε τὴν πρόταση τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου, ἡ ὁποία ἔχει ὡς ἐξῆς: «Ἡ πρότασή μου, λοιπόν, εἶναι νὰ ἐπικεντρωθεῖ τὸ ἐνδιαφέρον στὸ τρέχον Πρόγραμμα Σπουδῶν μὲ τὴν δική του θεματικὴ μεθοδολογία, στὸ ὁποῖο ὅμως νὰ γίνουν μερικὲς βελτιώσεις, ἐντάσσοντάς το στὰ σύγχρονα παιδευτικὰ δεδομένα, ὁπότε νὰ εἰσαχθοῦν σὲ κάθε βιβλίο –ὄχι σὲ κάθε μάθημα– μερικὰ κεφάλαια θρησκειολογικά, ἀνάλογα μὲ τὴν θεματολογία τοῦ βιβλίου, ἀφοῦ ὅμως δοθεῖ προτεραιότητα στὴν ὀρθόδοξη παράδοση, τὴν ὁποία ἀκολουθεῖ ἡ πλειοψηφία τῶν Ἑλλήνων πολιτῶν, ἀλλὰ καὶ νὰ χρησιμοποιηθοῦν ὡς ἐφαρμογὲς καὶ τὰ καλὰ στοιχεῖα τοῦ Νέου Προγράμματος Σπουδῶν».

Ἡ Ἱερὰ Σύνοδος προσκάλεσε τὰ Μέλη τῆς Ἐπιτροπῆς Διορθοδόξων καὶ Διαχριστιανικῶν Σχέσεων, τοὺς Σεβ. Μητροπολίτες Περιστερίου κ. Χρυσόστομο, Δημητριάδος κ. Ἰγνάτιο καὶ Μεσσηνίας κ. Χρυσόστομο προκειμένου νὰ ἐνημερωθεῖ γιὰ τὴν σύγκληση τῶν Προκαθημένων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν ποὺ θὰ πραγματοποιηθεῖ στὴ Γενεύη ἀπὸ τὶς 21 ἕως τὶς 28 Ἰανουαρίου 2016, καθὼς καὶ γιὰ τὰ θέματα ποὺ πρόκειται νὰ συζητηθοῦν. Ἀποφασίστηκε νὰ ἐκπροσωπήσει τὸν Μακαριώτατο στὴν ἐν λόγῳ σύγκληση ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Ἠλείας κ. Γερμανὸς συνοδευόμενος ἀπὸ τοὺς Σεβ. Μητροπολίτες Περιστερίου κ. Χρυσόστομο καὶ Μεσσηνίας κ. Χρυσόστομο.

Ἐπίσης ἡ Δ.Ι.Σ. ἀσχολήθηκε μὲ τρέχοντα ὑπηρεσιακὰ θέματα.

Ἐκ τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου