Ἡ Ὑγιῆς καὶ ἡ ἄρρωστη μοναξιά

Όλοι οι άνθρωποι συνειδητοποιούν και ομολογούν ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα των ημερών μας είναι η μοναξιά. Βέβαια, το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στο γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι σήμερα είναι εγκατελειμμένοι από τους οικείους τους ή ακόμη παρέμειναν μόνοι στην ζωή τους ύστερα από διαδοχικούς θανάτους αγαπητών τους προσώπων.

Δεν μπορεί κανείς να αρνηθή και αυτό το είδος της μοναξιάς, αλλά κυρίως εκείνο που πρέπει να επισημανθή είναι ότι σήμερα κυριαρχεί ένα άλλο είδος μοναξιάς που είναι τρομακτική, ψυχοφθόρα και φοβερή. Πρόκειται, δηλαδή, για την έλλειψη επικοινωνίας με τους συνανθρώπους μας. Κάποιος σύγχρονος στοχαστής έχει υπογραμμίσει: “μοναξιά δεν σημαίνει είμαι μόνος· σημαίνει δεν ανήκω σε σάς, δεν σάς καταλαβαίνω, δεν με καταλαβαίνετε”.

Ο Καθηγητής Τζιάκομο Ντακουίνο, που έχει ασχοληθή με την αρρωστημένη μοναξιά, την λεγομένη συναισθηματική μόνωση, θα τονίση επιγραμματικά: “Η άρρωστη μοναξιά δεν οφείλεται στην απουσία συντροφιάς, δεν εξαρτάται από εξωτερικά αίτια, αλλά συνδέεται με μια ψυχική κατάσταση, που μας κάνει να αισθανόμαστε μόνοι ακόμη κι αν είμαστε περιτρυγισμένοι από την στοργή συγγενών και φίλων. Η μοναξιά αυτού του είδους ισοδυναμεί με αδυναμία να επικοινωνήσουμε, να βγούμε από τον εαυτό μας και να πλησιάσουμε τους άλλους. Είναι η ανάγκη των άλλων με τους οποίους, όμως, αδυνατούμε να έρθουμε σε επαφή. Είναι η αδυναμία να ζούμε με οικειότητα εξαιτίας εσωτερικών συγκρούσεων, που μας κάνουν ανασφαλείς, δειλούς, αδέξιους, φοβητσιάρηδες” (Ελευθεροτυπία, 30-10-1997).

Όπως φαίνεται από αυτό το απόσπασμα αυτή η συναισθηματική μόνωση, η ψυχική μοναξιά έχει σχέση με τραυματισμένη ψυχική κατάσταση, με διεσπασμένο εσωτερικό κόσμο, πράγμα το οποίο έχει φοβερές συνέπειες στην διαπροσωπική επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων.

Υπάρχει όμως και μια υγιής μοναξιά, η οποία θεραπεύει αυτόν τον διεσπασμένο ψυχικό κόσμο και βοηθά τον άνθρωπο να αποκαταστήση τις σχέσεις του με τους συνανθρώπους του. Πρόκειται για την προσπάθεια να βρεθούμε, για τακτά χρονικά διαστήματα, μόνοι μας, ώστε να έλθουμε σε μεγαλύτερη επαφή με τον εσωτερικό μας κόσμο, να τον καταλάβουμε και να τον βοηθήσουμε να ενοποιηθή. Πρόκειται για την λεγομένη σωματική και ψυχική ησυχία, για την οποία γίνεται λόγος στα πατερικά κείμενα.

Επομένως, έχουμε μεγάλη ανάγκη το να επιδιώκουμε για λίγο χρονικό διάστημα την απομόνωση για να μελετήσουμε, να προσευχηθούμε, να δούμε τα εσωτερικά μας τραύματα και να αναδομήσουμε την κατεστραμμένη εσωτερική μας ύπαρξη.

Βέβαια, αυτή η υγιής μοναξιά δεν μπορεί να ονομασθή μοναξιά, γιατί διακατέχεται από την κοινωνία με τον Θεό και τους αδελφούς. Ο άνθρωπος που έρχεται σε επαφή με τον Θεό και τους αγίους γίνεται πρόσωπο, καί, επομένως, είναι ο πιο κοινωνικός άνθρωπος. Αυτό είναι θέμα εμπειρίας και δεν μπορεί να διατυπωθή για να πείση τους άλλους.

Επειδή ζούμε σε μια τραυματισμένη κοινωνία και βιώνουμε το δράμα της εσωτερικής μοναξιάς, μας χρειάζεται κάποια υγιής “μοναξιά”, κάποια κοινωνία με τον Θεό.

Ν.Ι.