Ἡ Ὑγιῆς καὶ ἡ ἄρρωστη μοναξιά

Ὅλοι οἱ ἄνθρωποι συνειδητοποιοῦν καί ὁμολογοῦν ὅτι τό μεγαλύτερο πρόβλημα τῶν ἡμερῶν μᾶς εἶναι ἡ μοναξιά. Βέβαια, τό πρόβλημα ἐντοπίζεται κυρίως στό γεγονός ὅτι πολλοί ἄνθρωποι σήμερα εἶναι ἐγκατελειμμένοι ἀπό τούς οἰκείους τους ἤ ἀκόμη παρέμειναν μόνοι στήν ζωή τούς ὕστερα ἀπό διαδοχικούς θανάτους ἀγαπητῶν τους προσώπων.

Δέν μπορεῖ κανείς νά ἀρνηθῆ καί αὐτό τό εἶδος τῆς μοναξιᾶς, ἀλλά κυρίως ἐκεῖνο πού πρέπει νά ἐπισημανθῆ εἶναι ὅτι σήμερα κυριαρχεῖ ἕνα ἄλλο εἶδος μοναξιᾶς πού εἶναι τρομακτική, ψυχοφθόρα καί φοβερή. Πρόκειται, δηλαδή, γιά τήν ἔλλειψη ἐπικοινωνίας μέ τούς συνανθρώπους μας. Κάποιος σύγχρονος στοχαστής ἔχει ὑπογραμμίσει: “μοναξιά δέν σημαίνει εἶμαι μόνος• σημαίνει δέν ἀνήκω σέ σᾶς, δέν σᾶς καταλαβαίνω, δέν μέ καταλαβαίνετε”.

Ὁ Καθηγητής Τζιάκομο Ντακουίνο, πού ἔχει ἀσχοληθῆ μέ τήν ἀρρωστημένη μοναξιά, τήν λεγομένη συναισθηματική μόνωση, θά τονίση ἐπιγραμματικά: “Ἡ ἄρρωστη μοναξιά δέν ὀφείλεται στήν ἀπουσία συντροφιᾶς, δέν ἐξαρτᾶται ἀπό ἐξωτερικά αἴτια, ἀλλά συνδέεται μέ μιά ψυχική κατάσταση, πού μᾶς κάνει νά αἰσθανόμαστε μόνοι ἀκόμη κι ἄν εἴμαστε περιτρυγισμένοι ἀπό τήν στοργή συγγενῶν καί φίλων. Ἡ μοναξιά αὐτοῦ του εἴδους ἰσοδυναμεῖ μέ ἀδυναμία νά ἐπικοινωνήσουμε, νά βγοῦμε ἀπό τόν ἑαυτό μας καί νά πλησιάσουμε τούς ἄλλους. Εἶναι ἡ ἀνάγκη τῶν ἄλλων μέ τούς ὁποίους, ὅμως, ἀδυνατοῦμε νά ἔρθουμε σέ ἐπαφή. Εἶναι ἡ ἀδυναμία νά ζοῦμε μέ οἰκειότητα ἐξαιτίας ἐσωτερικῶν συγκρούσεων, πού μᾶς κάνουν ἀνασφαλεῖς, δειλούς, ἀδέξιους, φοβητσιάρηδες” (Ἐλευθεροτυπία, 30-10-1997).

Ὅπως φαίνεται ἀπό αὐτό τό ἀπόσπασμα αὐτή ἡ συναισθηματική μόνωση, ἡ ψυχική μοναξιά ἔχει σχέση μέ τραυματισμένη ψυχική κατάσταση, μέ διεσπασμένο ἐσωτερικό κόσμο, πράγμα τό ὁποῖο ἔχει φοβερές συνέπειες στήν διαπροσωπική ἐπικοινωνία μεταξύ των ἀνθρώπων.

Ὑπάρχει ὅμως καί μιά ὑγιής μοναξιά, ἡ ὁποία θεραπεύει αὐτόν τόν διεσπασμένο ψυχικό κόσμο καί βοηθᾶ τόν ἄνθρωπο νά ἀποκαταστήση τίς σχέσεις του μέ τούς συνανθρώπους του. Πρόκειται γιά τήν προσπάθεια νά βρεθοῦμε, γιά τακτά χρονικά διαστήματα, μόνοι μας, ὥστε νά ἔλθουμε σέ μεγαλύτερη ἐπαφή μέ τόν ἐσωτερικό μας κόσμο, νά τόν καταλάβουμε καί νά τόν βοηθήσουμε νά ἑνοποιηθῆ. Πρόκειται γιά τήν λεγομένη σωματική καί ψυχική ἡσυχία, γιά τήν ὁποία γίνεται λόγος στά πατερικά κείμενα.

Ἑπομένως, ἔχουμε μεγάλη ἀνάγκη το νά ἐπιδιώκουμε γιά λίγο χρονικό διάστημα τήν ἀπομόνωση γιά νά μελετήσουμε, νά προσευχηθοῦμε, νά δοῦμε τά ἐσωτερικά μας τραύματα καί νά ἀναδομήσουμε τήν κατεστραμμένη ἐσωτερική μας ὕπαρξη.

Βέβαια, αὐτή ἡ ὑγιής μοναξιά δέν μπορεῖ νά ὀνομασθῆ μοναξιά, γιατί διακατέχεται ἀπό τήν κοινωνία μέ τόν Θεό καί τούς ἀδελφούς. Ὁ ἄνθρωπος πού ἔρχεται σέ ἐπαφή μέ τόν Θεό καί τούς ἁγίους γίνεται πρόσωπο, καί, ἑπομένως, εἶναι ὁ πιό κοινωνικός ἄνθρωπος. Αὐτό εἶναι θέμα ἐμπειρίας καί δέν μπορεῖ νά διατυπωθῆ γιά νά πείση τούς ἄλλους.

Ἐπειδή ζοῦμε σέ μιά τραυματισμένη κοινωνία καί βιώνουμε τό δράμα τῆς ἐσωτερικῆς μοναξιᾶς, μᾶς χρειάζεται κάποια ὑγιής “μοναξιά”, κάποια κοινωνία μέ τόν Θεό.

Ν.Ι.