«Ἀπαύγασμα τῆς δόξης»

Ἡ μαρτυρία τοῦ Πατρός ὅτι ὁ βαπτιζόμενος δέν εἶναι ἕνας κοινός ἄνθρωπος, ἀλλά ὁ Υἱός Του ὁ ἀγαπητός δείχνει τήν θεότητα τοῦ Λόγου, τό ὁμοούσιό Του μέ τόν Πατέρα.

...

Μαρτυρούμενος ὁ Υἱός ἀπό τόν Πατέρα, φανερώνεται ὅτι εἶναι «ἀπαύγασμα τῆς δόξης τοῦ Πατρός», ἀφοῦ κοινή εἶναι ἡ οὐσία καί ἡ ἐνέργεια τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ. Στήν πρός Ἑβραίους ἐπιστολή του ὁ Ἀπόστολος Παῦλος χρησιμοποιεῖ αὐτήν τήν φράση γιά νά δείξη τήν θεότητα τοῦ Λόγου: «ὅς ὤν ἀπαύγασμα τῆς δόξης καί χαρακτήρ τῆς ὑποστάσεως αὐτοῦ» (Ἑβρ. α΄, 3).

Ἡ λέξη ἀπαύγασμα δηλώνει τήν λάμψη, τήν ἀκτινοβολία πού προέρχεται ἀπό ἕνα φωτεινό σῶμα. Ὅταν τό σῶμα εἶναι κτιστό, καί τό ἀπαύγασμα εἶναι κτιστό, ὅταν πρόκειται γιά ἄκτιστη δόξα, καί τό ἀπαύγασμά της εἶναι ἄκτιστο. Βέβαια, ὅταν λέγεται ὅτι ὁ Υἱός εἶναι ἀπαύγασμα (δόξα) τοῦ Πατρός δέν ἐννοεῖται ὅτι εἶναι ἐνέργειά Του, ἀφοῦ ὁ Λόγος εἶναι ἕνα ἰδιαίτερο Πρόσωπο, ἀλλά τό Πρόσωπο αὐτό εἶναι Θεός, ὅμοιος μέ τόν Πατέρα, καί γι' αὐτό ἔχουν τήν ἴδια δόξα, ἐνέργεια, ὅπως τό ἴδιο ἰσχύει καί γιά τό Ἅγιον Πνεῦμα. Στήν Ἁγία Τριάδα ὑπάρχει οὐσία, ἐνέργεια καί Πρόσωπα. Τρία εἶναι τά Πρόσωπα, τά ὁποῖα ἔχουν κοινή φύση, οὐσία, ἐνέργεια, δόξα.

Χρησιμοποιεῖται ἡ λέξη ἀπαύγασμα γιά νά δηλωθοῦν μερικές θεολογικές ἀλήθειες, ὅπως τίς ἐκφράζει ὁ ἱερός Θεοφύλακτος. Πρῶτον, γιά νά φανῆ ὅτι, ὅπως τό ἀπαύγασμα γεννᾶται ἀπό τόν ἥλιο, ἔτσι καί ὁ Υἱός γεννᾶται ἀπό τόν Πατέρα. Δεύτερον, γιά νά ἀποδειχθῆ ὅτι γεννᾶται ὁ Υἱός ἀπαθῶς ἀπό τόν Πατέρα, ὅπως ἡ δόξα τοῦ ἡλίου. Τρίτον, ὅπως ὁ ἥλιος μέ τήν λάμψη του δέν ἐλαττώνεται, ἔτσι καί ὁ Πατήρ δέν ἐλαττώθηκε, γεννώντας τόν Υἱό.

Τέταρτον, ὅπως ἡ δόξα, τό ἀπαύγασμα τοῦ ἡλίου, εἶναι ἀχώριστο ἀπό αὐτόν, ἔτσι καί ὁ Υἱός ἐλλάμπει ἀϊδίως καί ἀνάρχως ἀπό τόν Πατέρα.

(Ναυπάκτου Ἱεροθέου: Δεσποτικές Ἑορτές)