Ἐπίκαιροι Σχολιασμοί: Περί πλεονάσματος Ἐκκλησίας

τοῦ Πρωτοπρεσβύτερου Θωμᾶ Βαμβίνη

Μερικοί πολίτες τοῦ Κράτους μας φαίνεται ὅτι αἰσθάνονται τήν Ἐκκλησία σάν ἕνα μεγάλο βάρος. Δέν ἀνέχονται τήν παρουσία της μέσα στήν κοινωνία. Ταράζονται ὅταν προβάλλεται αὐτό πού πραγματικά εἶναι: Ἡ Πνευματική Μητέρα τοῦ λαοῦ. Ἡ Ζωή τοῦ κόσμου. Ἡ γέφυρα ἡ μετάγουσα, ὅπως ἡ Παναγία, τούς ἐν γῇ πρός οὐρανόν. Αἰσθάνονται ὅτι τίθεται ἐν ἀμφιβόλῳ ἡ εὐρωπαϊκή ταυτότητά τους, ὅταν σέ δημόσιους χώρους προβάλλονται κάποια ψήγματα τῆς ἀλήθειας της. Γιά τήν ἀκρίβεια, ὅταν ὑπάρχῃ ἡ ὑπόνοια ὅτι θά προβάλλονται κάποια ἐλάχιστα ἀπό τά φωτιστικά μηνύματά της.

Μᾶλλον φοβοῦνται μή τυχόν ἀποκαλυφθῆ τό κρυμμένο ἀπό τούς πολλούς πρόσωπό της καί ξυπνήση στούς ἀνύποπτους ἐπιβάτες, π.χ. τοῦ Μετρό τῆς Ἀθήνας, τό ἐνδιαφέρον γιά ὀμορφιές μή βλεπόμενες, γιά ἀναφεῖς ὡραιότητες, καί πνεύσει ἀνεπαισθήτως στίς ψυχές τους τό Πνεῦμα πού ἐξανθρωπίζει τούς ἀνθρώπους, εἰρηνοποιεῖ τήν κοινωνία, ἀποκαλύπτει ἀθορύβως τό ἀναστάσιμο νόημα τῆς ζωῆς.

Οἱ ὡς ἄνω Εὐρωπαῖοι Ἕλληνες ἀνέχονται τήν Ἐκκλησία μόνον ὅταν δικαιώνη τήν ὕπαρξή της ὡς ὑποκατάστατο τοῦ Ὑπουργείου Κοινωνικῆς Ἀλληλεγγύης. Εἶναι ἱκανοί νά δεχθοῦν τήν Ἐκκλησία μόνον ὡς μιά ἰσχυρή ΜΚΟ, μέ λαϊκό ἔρεισμα καί ἰσχυρό δίκτυο ἐθελοντῶν, πού καλύπτει τά τραγικά κενά τοῦ Κράτους στόν τομέα τῆς μέριμνας τῶν οἰκονομικά ἀδυνάτων.

Ὅλα τά παραπάνω μᾶς τά ἐνέπνευσε ἕνα ἄρθρο τῆς Λίλας Σταμπούλογλου στήν ἠλεκτρονική σελίδα Protagon, στό ὁποῖο σχολιάζεται ἡ ἀπόφαση πού ἔλαβε τό διοικητικό συμβούλιο τῆς ΣΤΑ.ΣΥ (Σταθερές Συγκοινωνίες Α.Ε.) γιά στενότερη συνεργασία μέ τήν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος. Ὅπως ἀποφασίστηκε, ἡ ΣΤΑ.ΣΥ θά προσφέρη ἄνευ ἀνταλλάγματος προβολή τοῦ ἔργου τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας τῆς Ἐκκλησίας στούς σταθμούς τοῦ Μετρό γιά τό χρονικό διάστημα ἀπό 2 Μαΐου ἕως καί 15 Ἰουνίου 2017. Τό διάστημα αὐτό θά προβάλλεται βίντεο τῆς Ἐκκλησίας στίς ὀθόνες τῶν σταθμῶν τῶν γραμμῶν 1, 2 καί 3 τοῦ Μετρό καί ἐπίσης, κατά τό ἴδιο διάστημα, θά διατεθῆ δωρεάν χῶρος στά διαφημιστικά πλαίσια τῶν σταθμῶν ὅλων των γραμμῶν γιά ἀνάρτηση ἀφίσας μέ σκοπό τήν προβολή καί  ἀνάδειξη τοῦ έργου πού ἐπιτελεῖ ἡ Ἀποστολική Διακονία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.

Εἶναι φανερό ὅτι τό διάστημα αὐτό συμπίπτει μέ τήν ἔλευση τοῦ ἱεροῦ Λειψάνου τῆς ἁγίας Ἑλένης στήν Ἀθήνα, μέ πρωτοβουλία τοῦ προϊσταμένου τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας Ἐπισκόπου Φαναρίου Ἀγαθαγγέλου καί ἡ παραχώρηση τῶν διαφημιστικῶν πλαισίων καί τῶν ὀθονῶν τοῦ Μετρό προφανῶς θά βοηθήση στήν προβολή αὐτοῦ τοῦ γεγονότος.

Ἡ δημοσιογράφος ὅμως δέν ἦταν σέ θέση νά προσέξη αὐτήν τήν λεπτομέρεια, οὔτε φαίνεται νά ἀντιλαμβάνεται τό θεολογικό νόημα τῆς προσκύνησης τῶν ἱερῶν Λειψάνων. Σκανδαλίστηκε ἀπό τήν εἴδηση. Προσπάθησε νά ξεπεράση τόν σκανδαλισμό της σκεπτόμενη ὅτι ἡ εἴδηση θά ἀφορᾶ τό φιλανθρωπικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας. Γράφει: «Διαβάζοντας τήν εἴδηση, πίστεψα ὅτι πρόκειται γιά φιλανθρωπικό ἔργο, καθώς μόνο κάτι τέτοιο δικαιολογεῖ (τουλάχιστον στό δικό μου μυαλό) τήν προβολή ἐκκλησιαστικῶν βίντεο καί διαφημίσεων μέσα στό μετρό». Ὅμως ὁ πειρασμός δέν τήν ἄφησε ἥσυχη καί ἔψαξε νά βρῆ ποιό εἶναι τό ἔργο τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας. Ἔτσι, μπῆκε στήν σελίδα της στό διαδίκτυο καί ἐκεῖ, οἱ ἐλπίδες της, ὅτι ἡ παραχώρηση διαφημιστικοῦ χώρου στήν Ἐκκλησία ἀπό τό Μετρό τῆς Ἀθήνας θά ἦταν γιά φιλανθρωπικό σκοπό, διαλύθηκαν. Ἐκεῖ, ὅπως γράφει, διάβασε, ὅτι «ὁ σκοπός τοῦ συγκεκριμένου ἐκκλησιαστικοῦ ὀργανισμοῦ εἶναι νά “μεριμνᾶ διά τόν προγραμματισμόν, τήν διοργάνωσιν καί τήν ἐκτέλεσιν τοῦ καθ’ ὅλου ἱεραποστολικοῦ καί μορφωτικοῦ ἔργου τῆς Ἐκκλησίας”: ἐπιμόρφωση ἱεροκηρύκων, ὀργάνωση κατηχητικοῦ ἔργου καί καταρτισμός συνεργατῶν, ἐνίσχυση ὀρθόδοξου φρονήματος τοῦ λαοῦ κτλ.».

Διαβάζοντας τά παραπάνω ἔπαθε, ὅπως φαίνεται, κάποιο πολιτιστικό σόκ, γι’ αὐτό μέ βαρυθυμία καί ἐκνευρισμό συμπεραίνει: «Κατήχηση δηλαδή, μέ τά ὅλα της, τοποθετημένη μέσα σ’ ἕνα μέσο μαζικῆς μεταφορᾶς στό ὁποῖο μπαινοβγαίνει ἕνα κάρο κόσμος. Κατήχηση καί κάλεσμα στήν Ὀρθοδοξία, στό μετρό μιᾶς πολυπολιτισμικῆς πιά πρωτεύουσας, πού ὑποτίθεται θέλει ν’ ἀνήκει στή Δύση καί ν’ ἀναπνέει εὐρωπαϊκό ὀξυγόνο. Ἀλλά ἀντί νά κάνει βήματα πρός τά ἐκεῖ, ἐπιλέγει νά μένει σ’ ἕνα ἀναχρονιστικό πλαίσιο καί νά εἰσπνέει τίς ἀναθυμιάσεις του».

Δημιουργοῦν πραγματική θλίψη οἱ παραπάνω διατυπώσεις. Πῶς μπορεῖ νά χωρέση τόσο σκοτάδι σέ λίγες γραμμές; Ποιό εἶναι αὐτό τό «εὐρωπαϊκό ὀξυγόνο» καί ποιές εἶναι αὐτές οἱ δικές μας «ἀναθυμιάσεις», πού εἰσπνέουμε κλεισμένοι «σ’ ἕνα ἀναχρονιστικό πλαίσιο» ζωῆς; Μήπως «εὐρωπαϊκό ὀξυγόνο»  εἶναι τό «φιλελεύθερο» ξεσάλωμα τοῦ «προοδευτισμοῦ» καί ἡ ἐπιδεινούμενη ἠθική μυωπία, ἡ ὁποία προκαλεῖται ἀπό τήν εἰδωλοποίηση τῶν «ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων»; «Εὐρωπαϊκό ὀξυγόνο» εἶναι ἡ «προοδευτική» κατάργηση τῶν κριτηρίων γιά τό φυσικό καί τό ἀφύσικο, τό ἀληθινό καί τό ψεύτικο; Μήπως, ἀπό τήν ἄλλη μεριά, «ἀναθυμιάσεις» εἶναι οἱ ἁπλές ζωές τῶν ἁπλῶν καί ἀνοιχτῶν ἀνθρώπων, πού φώτισαν ὅλη τήν ὕπαρξή τους μέ τήν πίστη, τήν ἐλπίδα καί τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ καί κάνουν (καί γίνονται οἱ ἴδιοι) προσευχές γιά ὅλους τούς ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖες κατευθύνονται ὡς θυμίαμα στόν «χαμηλό οὐρανό μέρα καί νύχτα»;

Πάντως δέν μπορεῖ νά εἶναι «ὀξυγόνο» ἡ εὐρωπαϊκή ἀποδέσμευση τῆς ἀλήθειας ἀπό τήν ἐλευθερία. Ἡ ἐλευθερία χωρίς ἀλήθεια εἶναι καταστροφική ἀναρχία, πού ἤδη κατατρώει τόν κοινωνικό ἱστό τῆς Εὐρώπης.

Ἡ ἀρθρογράφος ὅμως γράφει καί ἄλλα. Αἰσθάνεται ὅτι στήν πατρίδα μας ἔχουμε ὑπερπαραγωγή Ὀρθοδοξίας. Αὐτή τήν αἴσθηση εἶναι σαφές ὅτι τήν συνδέει μέ τίς χωματερές. Καί μᾶλλον στό ὑποσυνείδητό της ἔχει ὀργανώσει ἤδη τίς δικές της σχετικές χωματερές. Γράφει: «Τό πρόβλημα αὐτῆς τῆς χώρας εἶναι ὅτι παράγει περισσότερη Ὀρθοδοξία ἀπ’ ὅση χρειάζεται». Ξέρουμε ὅτι ἡ ὑπερπαραγωγή τῶν φρούτων τά ὁδηγοῦσε στίς χωματερές. Μᾶλλον κάτι τέτοιο θέλει νά προτείνη μέ ὅσα γράφει γιά τήν πλεονάζουσα κατ’ αὐτήν  Ὀρθοδοξία. «Χωματερή» στήν προκειμένη περίπτωση εἶναι ἡ περιφρόνιση, ἡ ἀπαξίωση, ἡ ἀποβολή ἀπό τό προσκήνιο τῆς καθημερινότητας. Αὐτό μπορεῖ νά γίνη μόνον μέ τήν διαβολή. Γράφει: «Μέ τήν Ὀρθοδοξία πορευτήκαμε τόσα χρόνια, στήν Ὀρθοδοξία ὁρκίζονταν οἱ κυβερνήσεις, ἀλλά τά χάλια τῆς χώρας ἀποδεικνύουν ὅτι μᾶλλον δέν βοηθάει ἡ τόση πιά Ὀρθοδοξία πού καταναλώνουμε».

Φοβερή ἰδεολογική προπαγάνδα, μαύρη κατάμαυρη. Τά πράγματα ὅμως εἶναι ἁπλά καί ὡς ἁπλά ἔχουν φῶς. Ἡ Ὀρθοδοξία διδάσκει τήν πίστη στόν Χριστό, ὁ Ὁποῖος ἐμπνέει τήν δικαιοσύνη, τήν ἀγάπη, τήν ἀνιδιοτέλεια, τήν ὀλιγάρκεια. Μέ τί ἀπό αὐτά πορευτήκαμε τόσα χρόνια; Τί ἀπό αὐτά δημιούργησε τά χάλια μας; Οἱ κομματικές ἰδιοτέλειες, οἱ ἰδεολογικές ἀγκυλώσεις καί οἱ πελατειακές σχέσεις τῶν κυβερνήσεων δέν εὐθύνονται καθόλου γιά τά χάλια μας;

Εἶναι ἐνδεικτικό τοῦ ἰδεολογικοῦ ὑποβάθρου τῆς ἀρθρογράφου τό ποῦ ἐντοπίζει τό πλεόνασμα τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας. Γράφει: «Ἡ Ἐκκλησία εἶναι πάνω ἀπ’ τά κεφάλια τῶν δικαστῶν, πάνω ἀπ’ τά κεφάλια τῶν ἀσθενῶν στά νοσοκομεῖα, πάνω ἀπ’ τά κεφάλια τῶν μαθητῶν στά σχολεῖα, καί τώρα θά εἶναι καί πάνω ἀπ’ τά κεφάλια τῶν ἐπιβατῶν τοῦ μετρό. Ἥμαρτον πιά, Ἀθήνα εἴμαστε ἤ Μπαχρέιν;».

Τί θά ἤθελε ἆραγε πάνω ἀπό τά κεφάλια τῶν δικαστῶν, τῶν ἀσθενῶν, τῶν μαθητῶν καί τῶν ἐπιβατῶν τοῦ μετρό; Τί θά μποροῦσε νά μπῆ πού νά ἱκανοποιῆ τήν αἴσθηση, ἀλλά καί πού νά μιλᾶ στό νοῦ καί στό βάθος τῆς ψυχῆς; Πάντως δέν τήν συγκινοῦν οἱ εἰκόνες. Τήν ταράζουν. Σέ δημόσιους χώρους αἰσθάνεται ὅτι προσβάλλουν τήν εὐρωπαϊκή της ταυτότητα.

Μέ ὅσα παραπάνω ἀναφέραμε γιά τό ἄρθρο τῆς κ. Σταμπούλογλου εἶναι ἀνάλογος καί ὁ τίτλος του, προκλητικός καί προπαγανδιστικός: «Πόση ἐκκλησία σηκώνει μιά εὐρωπαϊκή χώρα;». Ἡ ἀλήθεια βέβαια εἶναι στήν καταφατική ἀντιστροφή τοῦ τίτλου. Καί μιά μικρή Ἐκκλησία, Ὀρθόδοξη στήν πίστη καί τήν ζωή, μπορεῖ νά σηκώση ἀπό τά βάραθρά τους πολλές Εὐρωπαϊκές χῶρες.