Γεγονός καὶ Σχόλιο: Ψευτοδιλήμματα

Πολλές φορές βρισκόμαστε μπροστά σε διλήμματα, τά ὁποῖα ὅμως στήν πραγματικότητα εἶναι ψευτοδιλήμματα, ἀφοῦ μερικά ἀπό αὐτά ξεκινοῦν ἀπό σκοπιμότητες αὐτῶν πού τά θέτουν. Πράγματι, πολλοί, προκειμένου νά ὁδηγήσουν τήν σκέψη τοῦ ἐρωτουμένου σέ κάποιο ἀποτέλεσμα, θέτουν ἐρώτηση πού ἀναφέρεται σέ δύο θέσεις, ὥστε ὁ ἐρωτώμενος νά καταλήξη σέ μιά ἀπό αὐτές, πού εἶναι ἤδη προκαθορισμένες, χωρίς νά ἀφήνουν δυνατότητα νά ἐκφράση καί μιά τρίτη, πιό ὥριμη σκέψη. Στήν πραγματικότητα ὅσοι κάνουν τέτοιες προκατασκευασμένες ἐρωτήσεις “μπλοκάρουν” τήν ἀνθρώπινη σκέψη.

Παλαιότερα ἕνα τέτοιο δίλημμα ἀναφερόταν στήν σχέση μεταξύ Ἐπιστήμης καί Θρησκείας, ὁπότε ὁ ἄνθρωπος ἔπρεπε νά ἐπιλέξη μιά ἀπό τίς δύο πραγματικότητες. Ἔτσι, ἐδημιουργοῦντο διάφορες ἀντιπαλότητες καί φανατισμοί. Τό πρόβλημα λοιπόν δέν εἶναι ὅτι πρέπει νά ἐπιλέξουμε μεταξύ των δυό αὐτῶν πραγματικοτήτων, ἀλλά ὅτι μποροῦμε νά εἴμαστε ἐπιστήμονες σέ ἐπιστητά πράγματα, καί μποροῦμε νά εἴμαστε θεολόγοι σέ θέματα πού ἔχουν σχέση μέ τόν Θεό.

Κατά καιρούς παρουσιάζονται καί ἄλλα διλήμματα: “Εἶσθε ὑπέρ τῆς ἀποποινικοποίησης τῶν ναρκωτικῶν ἤ ὄχι;” Καί ἐδῶ πρόκειται γιά ἕνα ψευτοδίλημμα καί ἕνα ψευτοπρόβλημα. Ἀντί οἱ ἄνθρωποι νά ἀναζητήσουν τήν βαθύτερη αἰτία τῆς δημιουργίας τοῦ προβλήματος τῶν ναρκωτικῶν καί νά τήν θεραπεύσουν, ἀντί νά βροῦν τό γεγονός πού κάνει τούς νέους νά ἀναζητοῦν τήν ἐξάρτηση ἀπό ἑξαρτησιογόνες οὐσίες, θέτουν ἐρώτηση γιά τήν ἀποποινικοποίηση ἤ τήν ἀπόρριψη τῶν ναρκωτικῶν. Τό πρόβλημα εἶναι πῶς θά δημιουργήσουμε ἕναν ἄνθρωπο πού νά εἶναι ἐλεύθερος ἀπό ἐξαρτήσεις, ὁ ὁποῖος δέν θά ἔχει ἀνάγκη νά καταλήγη σέ ὑποκατάστατα τῆς εὐτυχίας.

Ἄλλοτε γίνεται λόγος γιά ὑποκατάστατα τῶν ναρκωτικῶν οὐσιῶν καί ἐρωτᾶται: “Εἶσθε ὑπέρ τῆς μεθαδόνης ἤ κατά;” Καί αὐτό εἶναι ἕνα ψευτοδίλημμα καί ψευτοπρόβλημα. Τό θέμα δέν εἶναι ποιός θά χορηγῆ τό ναρκωτικό, τό κράτος ἤ τό παρακράτος, ἀλλά πῶς θά κάνουμε τούς ἀνθρώπους νά μήν ἔχουν ἀνάγκη ἐξάρτησης.

Τελευταία παρουσιάστηκε ἕνας ἄλλος προβληματισμός: “Εἶσθε ὑπέρ τῶν προγαμιαίων σχέσεων ἤ κατά;” Βέβαια, ἡ Ἐκκλησία ἔχει μιά συγκεκριμένη ἄποψη, τήν ὁποία βλέπουμε στήν Ἁγία Γραφή, τήν θεολογία τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως ἐκφράζεται στό μυστήριο τοῦ γάμου καί τήν διδασκαλία τῶν ἁγίων Πατέρων, δηλαδή δέν υἱοθετεῖ τίς λεγόμενες “προγαμιαῖες σχέσεις”. Ἡ Ἐκκλησία ἔχει ἕνα ὑψηλό στόχο καί ταυτόχρονα θεραπεύει τόν ἄνθρωπο σέ ὅποια κατάσταση τόν συναντήση, χωρίς νά καλύπτη ἐνοχές καί νά κάνη θεολογία τῶν παθῶν. Ἀλλά τελικά πιστεύω ὅτι, ὅπως τίθεται τό θέμα, ἐκφράζει μιά προτεστάντικη ἀντίληψη. Ὁ ἄνθρωπος ἤ θά εἶναι πνευματικός μέχρι βαθειά τήν σάρκα του ἤ θά εἶναι σαρκικός μέχρι βαθειά τήν ψυχή του. Γιά παράδειγμα ἕνας ἄθεος μπορεῖ νά εἶναι “ἠθικός”, ἀλλά ἡ ἠθική του ἀπό ἄποψη Χριστιανική δέν ἔχει σημασία, ἐνῶ ἕνας ἄλλος εἶναι δυνατόν νά βρίσκεται στήν μετάνοια τοῦ τελώνου καί τῆς πόρνης καί νά βρῆ τόν προορισμό του. Τό βαθύτερο πρόβλημα εἶναι πῶς θά βοηθήσουμε τούς ἀνθρώπους, καί εἰδικά τους νέους μας, νά ὡριμάζουν ψυχολογικά καί πνευματικά καί νά ὑπερβαίνουν τήν ἀναγκαιότητα τοῦ ἐνστίκτου καί νά βιώσουν τήν ἐλευθερία τοῦ προσώπου. Ἡ Ἐκκλησία δέν περιορίζεται σέ μιά ἀπομονωμένη πλευρά τῆς ζωῆς, ἀλλά ἀποβλέπει στό νά θέση τόν ἄνθρωπο στήν πορεία τῆς θεώσεως καί, μέσα ἀπό αὐτή τήν προοπτική, νά ἀντιμετωπίζη ὅλα τα προβλήματα.

Ἀλλά δυστυχῶς ἡ σχιζοφρενική κοινωνία μᾶς ἀναζητᾶ ἤ δημιουργεῖ διαζευκτικές ἐρωτήσεις καί ἐμπλέκει τούς ἀνθρώπους στά ψευτοπροβλήματα καί στά ψευτοδιλήμματα, ἀφήνοντας ἀνέγγιχτά τα μεγάλα θέματα τῆς ζωῆς.

Ν.Ι.