Γεγονότα καὶ Σχόλια: Σύγκρουση ἐπινοημένη - Μέ τήν ἁπλή σοφία τῆς πίστης

Σύγκρουση ἐπινοημένη

Σέ ἄρθρο μέ τίτλο: «Ἀπό τόν “ἀπατεώνα” τοῦ 200π.Χ. στήν ἀπρόσωπη ἐπιστήμη, (Ἀντώνης Τριφύλλης, Τό Βῆμα, 10.9.2017), τό ὁποῖο ἀναφέρεται σέ ἐπιστήμονες πού ἀποτελοῦν σταθμούς στήν διαδρομή τῆς ἐπιστήμης, ἀπό τόν Ἀρχιμήδη ὥς τίς μέρες μας, διαβάσαμε: «Ἡ ἔρευνα καί ἡ ἐπιστημονική γνώση ἦρθαν σέ σύγκρουση μέ κατεστημένα συστήματα καί ἰδεολογίες καί θρησκευτικά δόγματα τῆς ἐποχῆς τους».

Ἡ ἄποψη τοῦ ἀρθρογράφου δέν εἶναι λανθασμένη. Εἶναι γνωστή καί χιλιοειπωμένη ἀπό πολλούς, πού ἀρέσκονται νά μιλοῦν γιά τήν σύγκρουση τῆς «ἐπιστημονικῆς γνώσης» μέ «θρησκευτικά δόγματα», περισσότερο ἀπό ὅσο μιλοῦν γιά τά καθ’ αὐτό ἀντικείμενα τῆς ἐπιστήμης.

Ἡ σύγκρουση, πράγματι, συνέβη στήν ἀποκομμένη ἀπό τόν κορμό τῆς Μίας Ἐκκλησίας δυτική χριστιανοσύνη. Μιά τέτοια σύγκρουση εἶναι, ἄλλωστε, ἀναπόφευκτη σέ δύο περιπτώσεις: πρῶτον, ὅταν τά «θρησκευτικά δόγματα» γίνονται ἰδεολογίες, καί δεύτερον, ὅταν ἡ «ἐπιστημονική γνώση» ἀποδεσμεύεται ἀπό τόν περιγραφικό καί διαπιστωτικό χαρακτήρα τῆς ἐξελισσόμενης ἔρευνας καί γίνεται ἰδεολογοποιημένο δόγμα.

Εἶναι χαρακτηριστικό ὅτι ὁ ἀρθρογράφος δέν ἀναφέρεται σέ σύγκρουση ἐπιστήμης καί θρησκείας, ἀλλά ἐπιστημονικῆς γνώσης καί θρησκευτικῶν δογμάτων. Πέφτει ὅμως στό κενό, ὅσο τουλάχιστον ἀφορᾶ στά δόγματα τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, λόγω τοῦ ὅτι ἀνάμεσα σ’ αὐτά τά δόγματα καί τήν ἐπιστημονική γνώση ὑπάρχει χάσμα μέγα. Ἤ διαφορετικά, εἶναι τελείως ἄλλα τά ἀντικείμενά τους, ὥστε νά μή μποροῦν νά ἔρθουν σέ σύγκρουση, ὅσο καί νά προσπαθήσουν.

Ὁ ἐπιστήμονας σ’ αὐτήν τήν περίπτωση, ἄν αἰσθάνεται ὅτι ἔρχεται σέ σύγκρουση ἡ ἐπιστημονική γνώση μέ τήν θεολογία τῆς Ἐκκλησίας ἤ ἔχει βγῆ ἔξω ἀπό τά ὅρια τῆς ἐπιστήμης του ἤ ἀγνοεῖ τά δόγματα τῆς πίστης ἤ τέλος ἐπινοεῖ τήν σύγκρουση.

Μέ τήν ἁπλή σοφία τῆς πίστης

Δέν εἶναι κακό νά θυμόμαστε ὅτι, ἀκόμη καί στήν δυτική χριστιανοσύνη πού ἐπινόησε τήν Ἱερά Ἐξέταση, σ’ αὐτήν ὁδηγοῦσαν τούς ἐπιστήμονες (ὅπως τόν Γαλιλαῖο) οἱ ἀνταγωνιστές συνάδελφοί τους καί ὄχι οἱ κληρικοί.

Ἐπίσης, εἶναι καλό νά θυμόμαστε τήν σχέση πολλῶν μεγάλων ἐπιστημόνων μέ τήν θρησκεία. Γιά παράδειγμα, ὁ Κοπέρνικος ἐκτός ἀπό Ἀστρονομία, σπούδασε Μαθηματικά, Ἰατρική, Θεολογία καί Ἐκκλησιαστικό Δίκαιο, ἔγινε κληρικός καί ἀνακηρύχθηκε μάλιστα «Πρίγκηψ-Ἐπίσκοπος» τῆς Βάρμιας.

Ὁ Νεύτωνας πάλι ἦταν φυσικός, μαθηματικός, ἀστρονόμος, φιλόσοφος, ἀλχημιστής καί θεολόγος. Λέγεται μάλιστα ὅτι ὡς νεαρός κρατοῦσε ἕνα «ἁμαρτιολόγιο», ἕναν κατάλογο δηλαδή ὅπου σημείωνε τίς ἁμαρτίες του. Αὐτό ἀποτελεῖ γιά τούς ἱστορικούς πηγή γιά τίς καταστάσεις πού ἔζησε στά παιδικά του χρόνια.

Ἀναφέραμε αὐτούς τούς δύο ἐπιστήμονες, διότι ὁ ἀρθρογράφος στό ἄρθρο πού ἀναφερόμαστε, ἀφοῦ μιλᾶ γι’ αὐτούς μέ τόν δικό τρόπο, συνεχίζει:
«Ὁ ἄλλος μεγάλος σταθμός προῆλθε ἀπό τόν πλέον ἀνόσιο τῶν ἐπιστημόνων, τόν Δαρβίνο. Μέ τήν θεωρία τῆς ἐξέλιξης τῶν εἰδῶν, ὅπως παλαιότερα ὁ Κοπέρνικος πού ἔβγαλε ἀπό τό κέντρο τοῦ Σύμπαντος τή Γῆ καί τόν ἄνθρωπο, ὁ Δαρβίνος ἀποκαθήλωσε τόν Θεό ἀπό τά τεκταινόμενα στή γῆ».
Ὁ Κοπέρνικος ἔβγαλε ἀπό τό κέντρο τοῦ Σύμποντος τόν ἄνθρωπο; Δηλαδή, ὁ θεολόγος-‘Επίσκοπος Κοπέρνικος ταύτιζε τόν ἄνθρωπο μέ τήν γῆ;
Καί ὁ ἀνόσιος Δαρβίνος κατάφερε ἆραγε νά ἀποκαθηλώση τόν Θεό ἀπό τά τεκταινόμενα στή γῆ;

Μέ τήν ἁπλή σοφία τῆς πίστης σκεφτόμαστε: Πόσοι ἅγιοι ἀναδείχθηκαν μετά ἀπό τό «ἀνοσιούργημα» τοῦ Δαρβίνου καί πόσα θαύματα ἐπιτέλεσαν μέ τήν χάρη τοῦ Θεοῦ;

π.Θ.Α.Β.