Τά στάδια τῆς θεολογίας τοῦ ἁγίου Μαξίμου τοῦ Ὁμολογητοῦ. (Video)

τοῦ Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

Κήρυγμα ἀπομαγνητοφωνημένο, στόν Μητροπολιτικό Ναό Ἰωαννίνων 21 Ἰανουαρίου 2018. Ἀκοῦστε τὸ Κήρυγμα

*

Σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει ἕναν μεγάλο ἅγιο, τόν ἅγιο Μάξιμο τόν Ὁμολογητή, ὁ ὁποῖος ἔζησε τόν 7ο αἰώνα μ.Χ., ἕναν καθοριστικό αἰώνα, καί ἦταν ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος διέσωσε ὁλόκληρη τήν ὀρθόδοξη παράδοση στήν ἐποχή του.

Ἐάν θά μποροῦσε κανείς νά χρησιμοποιήση ἕνα παράδειγμα γιά νά δείξη τί εἶναι ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής, τότε θά ἔλεγε ὅτι εἶναι μιά θεολογική δεξαμενή, πού συγκέντρωσε ὅλο τό ὕδωρ τό ζῶν τόσων αἰώνων, τῶν Προφητῶν, τῶν Ἀποστόλων καί τῶν Πατέρων –σέ αὐτούς πού ἀπεκαλύφθη ὁ Ἄσαρκος Λόγος τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης στούς Προφῆτες, ὁ σεσαρκωμένος λόγος τοῦ Θεοῦ στούς Ἀποστόλους καί τούς Πατέρες– τό ζωντανό νερό τῆς θεολογίας, καί στήν συνέχεια τό διοχέτευσε σέ ὅλους τούς ἑπόμενους αἰῶνες.

Αὐτήν τήν μεγάλη δωρεά, τόν θεολογικό πλοῦτο, ἀξιοποιεῖ ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, ὁ μεγάλος αὐτός Πατέρας τοῦ 8ου αἰῶνος, ὁ ὁποῖος συνόψισε ὅλη τήν διδασκαλία τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων, χρησιμοποίησε δέ τόν ἅγιο Γρηγόριο τόν Θεολόγο καί τόν ἅγιο Μάξιμο τόν Ὁμολογητή.

Καί στήν συνέχεια ὅλη αὐτή ἡ θεολογία ἀπό τήν δεξαμενή τοῦ ἁγίου Μαξίμου προχώρησε γιά νά φθάση στόν ἅγιο Γρηγόριο τόν Παλαμᾶ, τόν 14ο αἰώνα. Ὥστε, τότε ἡ συζήτηση πού ἔγινε μεταξύ τοῦ σχολαστικοῦ Βαρλαάμ καί τοῦ ἡσυχαστοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ ἔγινε κυρίως ἐπί τῇ βάσει τοῦ ἁγίου Διονυσίου τοῦ Ἀρεοπαγίτου, ὅπως τόν ἑρμήνευε ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής. Καί ὅλη αὐτή ἡ θεολογία, ὅλος αὐτός ὁ πλοῦτος, ὅλο αὐτό τό θεολογικό ρεῦμα, νά περάση καί νά φθάση μέχρι τόν ἅγιο Νικόδημο τόν Ἁγιορείτη καί μέχρις ἡμῶν. Ἕνας τέτοιος μεγάλος ἅγιος εἶναι ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής. Εἶναι ἐκεῖνος πού καθορίζει τόν πυρήνα τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας σέ ἀντιδιαστολή μέ τήν δυτική θεολογία.

Εἶναι ἀλήθεια ὅτι χθές στόν Ἑσπερινό πού ἀνήγγειλε ὁ Μητροπολίτης σας ὅτι σήμερα θά πῶ μερικά λόγια γιά τόν ἅγιο Μάξιμο τόν Ὁμολογητή, χθές τό βράδυ, δεκάδες θέματα ἦρθαν στόν νοῦ μου γιά νά σᾶς παρουσιάσω γύρω ἀπό τήν μεγάλη αὐτή φυσιογνωμία, ἀλλά τελικά κατέληξα νά πῶ γιά τήν θεολογία τοῦ ἁγίου Μαξίμου τοῦ Ὁμολογητοῦ, καί μάλιστα γιά τά τρία στάδια τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας του. Νομίζω ὅτι εἶναι πάρα πολύ σημαντικό νά τήν γνωρίζουμε γιατί ἔχει πολύ μεγάλη σχέση μέ τήν ζωή μας.

Τό πρῶτο στάδιο τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας τοῦ ἁγίου Μαξίμου ἦταν ἐκεῖνο τό ὁποῖο διαπνεόταν ἀπό τόν ὀρθόδοξο ἡσυχασμό. Λέγεται Ὁμολογητής, ἀλλά στήν πραγματικότητα ἦταν ἡσυχαστής. Ἔζησε τήν ὀρθόδοξη ἡσυχία σέ ὅλο τό βάθος της. Ὁ ἴδιος ἔλεγε: «Δαιμόνων ἐστί θεολογία ἡ δίχα πράξεως γνῶσις». Μία γνώση θεολογική ἡ ὁποία δέν εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς πράξεως, δηλαδή τῆς καθάρσεως τῆς καρδίας καί τοῦ φωτισμοῦ τοῦ νοῦ, εἶναι δαιμονική θεολογία. Καί εἶναι δαιμονική θεολογία, γιατί γίνεται μέ τήν φαντασία καί τόν στοχασμό.

Ἡ διαφορά μεταξύ ὀρθοδόξου θεολογίας καί δυτικῆς θεολογίας βρίσκεται ἀκριβῶς σέ αὐτό τό σημεῖο. Ἡ ὀρθόδοξη θεολογία εἶναι κατά βάσιν ἡσυχαστική θεολογία, αὐτή εἶναι ἡ βάση γιά νά προχωρῆ κανείς πιό πέρα, ἐνῶ ἡ δυτική θεολογία εἶναι μία θεολογία πού στηρίζεται στήν φιλοσοφοῦσα διάνοια.

Ὁπότε, ξεκινάει ἀπό αὐτήν τήν παράδοση ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής. Γνωρίζει πάρα πολύ καλά τί σημαίνει ἡσυχαστική ζωή, τί σημαίνει κάθαρση τῆς καρδιᾶς ἀπό τά πάθη καί φωτισμός τοῦ νοός καί ἀνέπτυξε διεξοδικότατα τί θά πῆ πρακτική φιλοσοφία, φυσική θεωρία καί μυστική θεολογία.

Ἔχοντας ὅλα αὐτά τά ἐχέγγυα τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας, ἀξιώθηκε ἀπό τόν Θεό νά περάση καί στό δεύτερο στάδιο τῆς θεολογίας, πού εἶναι στήν πραγματικότητα ἡ ὁμολογία, ἡ ὁμολογία τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ, πού εἶναι στήν πραγματικότητα ἡ θεολογία τῶν Πατέρων, τῶν Ἀποστόλων καί τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας, εἶναι ἡ θεολογία τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων.

Ὁ ἴδιος, ὅταν ρωτήθηκε ἀπό ἕναν διάκονο τοῦ Πατριαρχείου Ἀλεξανδρείας, πού λεγόταν Κοσμᾶς, νά τοῦ πῆ τί ἔλεγαν οἱ Πατέρες καί κυρίως οἱ Καππαδόκες Πατέρες γύρω ἀπό τόν Τριαδικό Θεό, γράφει μία ἐπιστολή καί στήν ἀρχή τῆς ἐπιστολῆς γράφει κάτι τό μεγαλειῶδες: «Ἐμόν οὐδέν ἐρῶ παντελῶς, ἅ δέ καί παρά τῶν Πατέρων ἐδιδάχθην ταῦτά φημι». Δέν πρόκειται νά σοῦ πῶ δικά μου πράγματα, «ἐμόν οὐδέν ἐρῶ παντελῶς», δέν θά πῶ τίποτα δικό μου. Γιατί μέσα στήν Ἐκκλησία δέν ἔχουμε τίποτα προσωπικό, δέν εἶναι δικό μας, ὅλα αὐτά εἶναι οἱ ἀποκαλύψεις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, οἱ ἀποκαλύψεις τοῦ Ἀσάρκου Λόγου στήν Παλαιά Διαθήκη, τοῦ σεσαρκωμένου Λόγου τῆς Καινῆς Διαθήκης σέ ἐκείνους οἱ ὁποῖοι ἦταν ἄξιοι νά δεχθοῦν αὐτήν τήν ἀποκάλυψη.

Καί πράγματι παρατηροῦμε ὅτι σέ αὐτό τό δεύτερο στάδιο πού ἐκφράζει τήν θεολογία, εἶναι ἐκεῖνος πού παρουσιάζει τήν διδασκαλία τῶν Ἁγίων Πατέρων, τῶν Καππαδοκῶν Πατέρων, τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, τοῦ Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, τοῦ Γρηγορίου Νύσσης καί στήν πραγματικότητα τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων γύρω ἀπό τό θέμα τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ. Ὅτι τά πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδος ἔχουν μία οὐσία - φύση, καί εἶναι τρία πρόσωπα, ἔχουν τρία ὑποστατικά ἰδιώματα. Εἶναι μία ἔκφραση, ἕνα ρεῡμα, καί ἦταν ἀποτέλεσμα τῆς ἐμπειρίας.

Γιατί, ὅταν προχωρήση κανείς ἀπό τήν πρακτική φιλοσοφία στήν φυσική θεωρία καί στήν μυστική θεολογία, τότε βλέπει τόν Θεό μέσα στό Φῶς, τρία Φῶτα, καί ὑπάρχει ἀλληλοπεριχώρηση μεταξύ τῶν τριῶν Φώτων καί αὐτό τό εἶπαν τρία πρόσωπα, μία οὐσία, μία ἐνέργεια. Καί αὐτή εἶναι ἡ βάση τῆς θεολογίας τῶν πρώτων Οἰκουμενικῶν Συνόδων.

Τά παρέλαβε ὁ ἅγιος Μάξιμος Ὁμολογητής ἀπό τούς Πατέρες καί στήν συνέχεια ἔκανε κάτι καταπληκτικό. Παρέλαβε αὐτήν τήν ὁρολογία, πού εἶναι τά ρητά ρήματα καί νοήματα καί εἰκονίσματα τῆς ἀρρήτου δόξης, καί αὐτήν τήν ὁρολογία ἀπό τήν Τριαδολογία τήν μεταφέρει στήν Χριστολογία μέ ἕναν διαφορετικό τρόπο. Εἶναι αὐτό πού εἶπα προηγουμένως, «ἐμόν οὐδέν ἐρῶ παντελῶς, ἃ δέ παρά τῶν Πατέρων ἐδιδάχθην ταῦτά φημι». Καί ἐνῶ οἱ Καππαδόκες Πατέρες, τῶν ὁποίων τό ἔργο ἀξιοποίησε, ὁμιλοῦσαν γιά τό ὅτι στόν Τριαδικό Θεό ὑπάρχουν τρία πρόσωπα, ἀλλά μία φύση-οὐσία, ἐκεῖνος χρησιμοποιεῖ αὐτήν τήν ὁρολογία στήν Χριστολογία μέ ἕναν διαφορετικό τρόπο. Στόν Χριστό εἶναι ἕνα πρόσωπο, ἀλλά ἔχει δύο φύσεις καί οὐσίες. Εἶναι ἡ θεία καί ἡ ἀνθρώπινη φύση πού ἑνώθηκαν ἀσυγχύτως, ἀτρέπτως, ἀδιαιρέτως καί ἀχωρίστως στήν μία ὑπόσταση τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ. Ὁπότε παραμένει σταθερός στήν διδασκαλία τῶν Ἁγίων Πατέρων, στήν παράδοση τήν ὁποία παρέλαβε καί στήν συνέχεια τήν ἀξιοποιεῖ γιά νά ἀντιμετωπίση τά προβλήματα τῆς ἐποχῆς του.

Καί ἀφοῦ πέρασε μέ ἕναν καταπληκτικό τρόπο –φυσικά σέ ὅλη τή ρωμαϊκή αὐτοκρατορία ὄχι μόνο στήν Ἀνατολή καί στήν Δύση πῆγε καί στήν Καρθαγένη καί στήν βόρεια Ἀφρική γιά νά ὁμιλήση γιά τά θέματα αὐτά– εἰσέρχεται στό τέλος στό τρίτο στάδιο τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας, πού εἶναι ἡ θεολογία τοῦ μαρτυρίου.

Ἐάν τό πρῶτο στάδιο ἦταν ἡ θεολογία τοῦ ἡσυχασμοῦ, τό δεύτερο ἦταν ἡ θεολογία τῆς ὁμολογίας, τῆς μαρτυρίας, εἰσέρχεται στό τρίτο στάδιο, τήν θεολογία τοῦ μαρτυρίου. Γιατί; Διότι τότε, ὅπως καί χθές εἶπε ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης σας Μάξιμος ἐδῶ στόν ἑσπερινό, τότε, ὅταν εἶχαν τελειώσει τά δόγματα, ὁ καταρτισμός τῶν δογμάτων τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ καί τοῦ Χριστοῦ μέ τήν Δ' Οἰκουμενική Σύνοδο καί τήν Ε', ὑπῆρχαν Χριστιανοί οἱ ὁποῖοι ἐσχίσθηκαν ἀπό τήν Ἐκκλησία, γιατί δέν ἔκαναν ἀποδεκτές αὐτές τίς ἀποφάσεις. Προκειμένου ἡ πολιτική ἐξουσία νά ἑνώση τά διεστῶτα καί μάλιστα ἐκεῖνα τά διαφορετικά ὡς πρός τόν τρόπο τῆς θεολογίας, χρησιμοποίησε τήν διπλωματία.

Τότε ὁ ἅγιος Μάξιμος ἐστράφη ἐναντίον τῆς διπλωματίας πού εἰσέρχεται στά θεολογικά ζητήματα. Γιατί, ὅταν ὁ αὐτοκράτωρ, ἡ πολιτική ἐξουσία τῆς ἐποχῆς ἐκείνης εἶπε, ναί ὁ Χριστός ἔχει δύο φύσεις, θεία καί ἀνθρώπινη στό ἕνα πρόσωπό του, ἀλλά μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι ὁ Χριστός ἔχει μία θεανδρική ἐνέργεια. Πῆραν αὐτήν τήν ὁρολογία ἀπό τόν ἅγιο Διονύσιο Ἀρεοπαγίτη, τόν ὁποῖον εἶχε ἑρμηνεύσει ὁ ἅγιος Μάξιμος.

Τότε, λοιπόν, ὁ ἅγιος Μάξιμος ὕψωσε τό ἀνάστημά του καί εἶπε ὅτι δέν χωρᾶ διπλωματία στά θεολογικά ζητήματα, δέν μπορεῖ ὁ Χριστός νά ἔχη δύο φύσεις καί νά ἔχη μία ένέργεια. Δέν ὑπάρχει φύση χωρίς ἐνέργεια, δέν ὑπάρχει φύση ἀνενέργητος. Ἡ διαφορά ὅμως εἶναι ὅτι ἐάν ἡ φύση εἶναι κτιστή, τότε κτιστή εἶναι καί ἡ ἐνέργεια, ἐάν ἡ φύση εἶναι ἄκτιστη, τότε ἄκτιστη εἶναι καί ἡ ἐνέργεια. Ἑπομένως, ὅπως ὁ Χριστός ἔχει δύο φύσεις, ἔτσι ἔχει καί δύο ἐνέργειες καί ὅλα αὐτά εἶναι συντονισμένα στό ἕνα πρόσωπο, στήν μία ὑπόστασή Του.

Ὁ ἅγιος Μάξιμος ἦταν ἕνα ἀνάχωμα στήν προσπάθεια νά εἰσέλθη ἡ διπλωματία, ἡ πολιτική μέσα στήν Ἐκκλησία καί κυρίως στό θέμα τῶν ὀρθοδόξων δογμάτων.

Καί ὅταν δέν ἐλύθη αὐτό τό θέμα, τότε προσπάθησαν νά βροῦν μία ἄλλη λύση πάλι νά ἑνώσουν τά διεστῶτα. Εἶπαν ὅτι βεβαίως ὁ Χριστός ἔχει δύο φύσεις, δύο ἐνέργειες, ἀλλά ἔχει μία θέληση καί συνέδεσαν τήν θέληση μέ τό πρόσωπο. Ὅπως τό πρόσωπο εἶναι ἕνα, ἔτσι τό πρόσωπο ἔχει μία θέληση, ἔχει ἡ κάθε φύση τήν ἐνέργειά της, ἀλλά ἕνα εἶναι τό πρόσωπο, μία εἶναι ἡ θέλησή Του.

Ἀντιστάθηκε ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής. Δέν εἶναι δυνατόν αὐτά νά συμβαίνουν μέσα στήν ὀρθόδοξη θεολογία, δέν εἶναι δυνατόν ὁ Χριστός νά ἔχη δύο φύσεις, δύο ἐνέργειες καί νά ἔχη μία θέληση. Αὐτά εἶναι ἀπαράδεκτα γιά τήν ὀρθόδοξη θεολογία. Ἡ θέληση –γράφει– εἶναι ὄρεξη τῆς φύσεως καί ὄχι ὄρεξη τοῦ προσώπου. Ἡ φύση συνδέεται μέ τήν ἐνέργεια καί μέ τήν θέληση. Τό πρόσωπο εἶναι ὁ θέλων. Καί ἀνέπτυξε ὅλη αὐτήν τήν θεολογία καί εἶναι βέβαια ἡ ἀπόφαση τῆς ΣΤ' Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ὅτι ἡ θέληση εἶναι ὄρεξη τῆς φύσεως, ἐνῶ ἡ προαίρεση εἶναι ὄρεξη διασκεπτική πού συνετέλεσε στήν πτώση.

Τά ἀνέπτυξε διεξοδικότατα αὐτά ὁ ἅγιος Μάξιμος, στήν πραγματικότητα ἀντιστάθηκε στήν διπλωματία καί φυσικά αὐτό κατέληξε σέ διωγμούς, φυλακίσεις, ἐξορίες, κακώσεις. Δέν θέλησε νά ὑποκύψη καθόλου σέ αὐτά τά θεολογικά θέματα. Γιατί; Ὄχι γιατί ἦταν φιλοσοφήματα∙ δέν ἦταν ἀπόρροια φιλοσοφικῶν στοχασμῶν, ἀλλά γιατί ἦταν ἐμπειρία προσωπική, πού σημαίνει ξεκίνησε τήν θεολογία του βιώνοντας τόν Θεό καί γνωρίζοντας τί θά πῆ θεογνωσία. Στήν συνέχεια στάθηκε σταθερά ἐπάνω στήν διδασκαλία τῶν Ἁγίων Πατέρων καί ἔτσι μπόρεσε νά προχωρήση τό θέμα ὀρθοδόξως καί νά δοκιμάση διωγμούς καί διώξεις.

Μᾶς ἔδειξε, λοιπόν, ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, ὅτι ἡ θεολογία εἶναι λόγος περί τοῦ Θεοῦ καί δέν μπορεῖ κανείς νά θεολογήση γιά τόν Θεό, ἐάν δέν ἔχη γνώση τοῦ Θεοῦ. Καί αὐτή ἡ γνώση τοῦ Θεοῦ δέν εἶναι ἐγκεφαλική οὔτε φιλοσοφική, εἶναι πνευματική γνώση, εἶναι γνώση ἐξ ἐμπειρίας.

Μέσα στήν Ἐκκλησία ὑπάρχουν δύο τάσεις: ἡ μία τάση εἶναι ἐκείνη τῶν Προφητῶν καί τῶν Πατέρων καί ἡ ἄλλη τάση εἶναι τῶν φιλοσοφούντων καί τῶν στοχαστῶν. Ὅταν κυριαρχῆ ἡ τάση τῶν φιλοσοφούντων καί τῶν στοχαστῶν, τότε δημιουργοῦνται αἱρέσεις. Ὅταν ὅμως κυριαρχῆ ἡ τάση τῶν θεοπτῶν Πατέρων ἤ τοὐλάχιστον αὐτῶν πού ἀκολουθοῦν τούς θεούμενους Πατέρες, τότε κυριαρχεῖ ἡ ὀρθόδοξη παράδοση καί ζωή.

Καί γι’ αὐτό ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής στήν πρώτη μορφή θεολογίας πού ἔζησε, πολέμησε τόν διάβολο στά ὅρια τῆς προσωπικῆς του ζωῆς καί καθαρίστηκε ἐσωτερικά καί ἔφθασε στόν φωτισμό. Στό δεύτερο στάδιο ἀντιμετώπισε τούς αἱρετικούς, οἱ ὁποῖοι ἤθελαν διαφορετικά νά ὁμιλοῦν περί τῶν θεολογικῶν θεμάτων, καί στό τρίτο στάδιο πολέμησε τήν διπλωματία, ἀπό ὁπουδήποτε καί ἂν προέρχεται εἴτε ἀπό τήν πολιτική ἐξουσία εἴτε καί ἀπό τήν ἴδια τήν Ἐκκλησία. Γιατί ἡ Ἐκκλησία εἶναι χάρισμα καί θεσμός καί συνδέεται πάρα πολύ στενά τό χάρισμα μέ τόν θεσμό. Θεσμός χωρίς χάρισμα εἶναι κάτι τό ἐξωτερικό, ἀλλά δέν ἔχει οὐσιαστικό ὑπόβαθρο, καί ἐκεῖ πού ὑπάρχει τό χάρισμα ἐκεῖ γίνεται σεβαστός καί ὁ θεσμός.

Ὁ ἅγιος Μάξιμος μᾶς ἔδειξε, ὅτι ἡ ὀρθόδοξη θεολογία εἶναι σάν τόν ὀφθαλμό τοῦ ἀνθρώπου, πού δέν ἐπιδέχεται ἀπολύτως τίποτε ἐπάνω του, δέν ἀποδέχεται καί μία μικρή σκόνη, γιατί καί αὐτή δημιουργεῖ πρόβλημα. Εἶναι τόσο καθαρή ἡ ὀρθόδοξη θεολογία, πού δέν χωρᾶ καμμία διπλωματία σέ αὐτήν. Καί ὅταν προσπαθοῦν διά μέσου τῆς πολιτικῆς καί τῆς ἐκκλησιαστικῆς διπλωματίας νά ἀλλοιώσουν τήν ὀρθόδοξη θεολογία, τότε τυφλώνεται καί αὐτός πού τό κάνει, ἀλλά ἀλλοιώνεται καί ὅλη ἡ παράδοση τήν ὁποία ἐκεῖνος ἐκφράζει.

Σήμερα ἑορτάζουμε μαζί μέ τόν ἅγιο Μάξιμο καί τόν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη σας καί ἀγαπητό μας ἐν Χριστῷ ἀδελφό, τόν πατέρα Μάξιμο. Καί νομίζω ὅτι κάθε Ἐπίσκοπος εἶναι δῶρο τοῦ Θεοῦ στήν Ἐκκλησία, εἶναι δῶρο πού στέλνει ὁ Θεός στήν Ἐκκλησία, διότι, ὅπως λέει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, κάθε Ἐπίσκοπος πού ἔρχεται σέ μία Μητρόπολη εἶναι μία ἀναμμένη δάδα τῆς Πεντηκοστῆς. Ἄναψαν οἱ δάδες τήν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς, καί ὁ Ἐπίσκοπος μεταφέρει τό πνεῦμα καί τήν θεολογία καί τήν ζωή τῆς Πεντηκοστῆς, ὡς δῶρο τοῦ Θεοῦ στήν τοπική Ἐκκλησία.

Νομίζω ὅμως πέρα ἀπό τόν Ἐπίσκοπο τόν ὁποῖον ἔχετε, καί κάθε Μητρόπολη καί κάθε Ἐπισκοπή χαίρεται τόν Ἐπίσκοπό της, ἐσεῖς ἔχετε ἕνα ἐξαιρετικό δῶρο πού σᾶς ἔδωσε ὁ Θεός, τό δῶρο τοῦ ὀνόματος τοῦ ἁγίου Μαξίμου. Σᾶς δίνεται ἡ δυνατότητα καί ἡ εὐκαιρία κάθε φορά, ὄχι μόνο τότε πού ἑορτάζει ὁ Μητροπολίτης σας, ἀλλά καί ἄλλες φορές, ὅπως ἔγινε ἐδῶ στά Γιάννενα κάποια ἐκδήλωση, νά ἀκοῦτε γύρω ἀπό τόν μεγάλο Πατέρα τῆς Ἐκκλησίας μας, τόν ἅγιο Μάξιμο τόν Ὁμολογητή. Αὐτό εἶναι ἕνα πολύ μεγάλο δῶρο τοῦ Θεοῦ στήν τοπική αὐτή Ἐκκλησία τῶν Ἰωαννίνων.

Γι’ αὐτό, Σεβασμιώτατε καί ἀγαπητέ μας ἐν Χριστῷ ἀδελφέ, κ. Μάξιμε, καί ἐκ μέρους τῶν ἄλλων ἀδελφῶν Ἀρχιερέων, τοῦ Μητροπολίτου Σισανίου, Παύλου, καί τοῦ Μητροπολίτου Σταγῶν καί Μετεώρων, Θεοκλήτου, καί ἐκ μέρους τῶν ἱερέων θέλω νά σᾶς εὐχηθῶ Χρόνια πολλά, ὄχι τυπικά, ἀλλά οὐσιαστικά. Γιατί; Διότι ὅσα χρόνια ζήσετε, καί θά εἶναι πολλά τά χρόνια αὐτά, νά διαλαλῆται ἐδῶ στήν Μητρόπολη ἡ μεγάλη θεολογία τοῦ ἁγίου Μαξίμου τοῦ Ὁμολογητοῦ, καί νά ἀκούγεται αὐτός ὁ Ἅγιος, νά ἀκούγεται ἡ παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας. Καί, ὅπως καί ἐσεῖς δέν ἀγαπᾶτε τήν διπλωματία, ἀλλά ἀγαπᾶτε τήν θεολογία, νά ἀντιστεκόμαστε ὅλοι μαζί ὄντες ὀρθόδοξοι θεολόγοι, ἐναντίον κάθε διπλωματίας. Δέν εἶμαι ἐναντίον τῆς διπλωματίας πού ἀσκεῖ ἕνα Κράτος, ἀλλά εἶμαι ἐναντίον τῆς διπλωματίας πού εἰσέρχεται μέσα στά ἐσωτερικά τῆς Ἐκκλησίας καί κυρίως πού εἰσέρχεται μέσα στόν καθαρό ὀφθαλμό τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας.–