Ντίνου Μακρυγιάννη: Ναυπακτίτες Kληρικοί τό Eἰκοσιένα

Γιορτάζοντας τήν 196η ἐπέτειο τῆς Παλιγγενεσίας καί τήν 189η τῆς Ἀπελευθέρωσης τῆς Ναυπάκτου, καλόν εἶναι νά θυμηθοῦμε καί τήν συμμετοχή τοῦ Ναυπακτιακοῦ Κλήρου στούς Ἀγῶνες της.

Στήν Ἐκκλησιαστική Παρέμβαση (φύλλα 107 καί 108/2005) δημοσιεύθηκε ἡ μελέτη τοῦ Χαράλαμπου Λ. Χαραλαμπόπουλου «Ὁ Κλῆρος τῆς Ναυπακτίας στόν Ἀγώνα τοῦ ‘21».

Μελετώντας βαθύτερα τήν δράση του μέσα ἀπό τήν ἐν λόγῳ μελέτη, μοῦ γεννήθηκε ἡ ἰδέα νά ἀποδώσω τά κατορθώματά τους σέ 15σύλλαβο στίχο, ὅπως ἔπραξα καί σέ πολλούς Ἀγωνιστές τοῦ ’21 (Βλέπε Ντίνου Μακρυγιάννη, «Κραβαρίτες Ἀγωνιστές τοῦ '21»), παρά τίς στιχουργικές δυσκολίες λόγῳ τῶν πολλῶν ὀνομάτων καί τοπωνυμίων.

Βέβαια, δέν εἶναι μόνο οἱ ἑπτά (7), πού σκιαγραφοῦνται σήμερα παρακάτω ἐμμέτρως, ἀλλά πάρα πολλοί ἄλλοι πού ἔλαβαν μέρος στόν Ἀγώνα. Ὅμως τά λιγοστά στοιχεῖα τους δέν μοῦ ἐπιτρέπουν νά τούς περιγράψω.

Οἱ Κληρικοί πού περιγράφονται ἐδῶ εἶναι οἱ ἑξῆς:
1. Ὁ Ἡγούμενος Δαμιανός Τσουνόπουλος, ἀπό τά Κουτουλίστια (Κρυονέρια).
2. Ὁ Παπανδρέας Καλιαμπάκος, ἀπό τήν Μεγ. Λομποτινά (Ἄνω Χώρα).
3. Ὁ Παπαχρῆστος Γεροπαναγιωτόπουλος, ἀπό Ἀμόρανη (Καταφύγιο).
4. Ὁ Παπαγγελῆς, ἀπό τόν Ἔπαχτο.
5. Ὁ Παπακώστας Κυριαζῆς, ἀπό τήν Βονόρτα (Κάτω Πλάτανο).
6. Ὁ Παπακανέλλος Οἰκονόμου, ἀπό τήν Κλεπᾶ.
7. Ὁ Παπαγιώργης Πρωτοπαπάς, ἀπό τόν Πλάτανο.

Ἄς εἶναι αἰωνία ἡ μνήμη τους.

Οἱ ἔμμετρες βιογραφίες τους, πού ἀνθολόγησα ἀπό διάφορες δημοσιευμένες πηγές καί πιστοποιητικά ἐκδουλεύσεων, ἔχουν ὡς ἑξῆς:

Ἡγούμενος Δαμιανός

Στά Κουτουλίστια ἔχτισε σπουδαῖο Μοναστήρι
Καί Φιλικός ἐγίνηκε ἀπό τόν Πατριάρχη!
Ἁρματολούς καί προεστούς μύησε στόν Ἀγώνα.
Δικό του σῶμα ἔκαμε, σέ μάχες πολεμάει
Ἔπαχτο, Σάλωνα, Δαδί, Κρεμμύδι, Καρπενήσι.
Τίς Θερμοπύλες ὄργωσε, στήν Καλιακούδα φτάνει
καί στῆς φρουρᾶς τήν ἔξοδο, Μεσολογγιοῦ τό τέλος
μέ τῶν Ρωγῶν, τά γυναικόπαιδα, τόν Χρῆστο τόν Καψάλη,
μάρτυρας ἀναδείχθηκε καί ζωντανός ἐκάη...
Μεσολογγίτικο πουλί, πικρό χαμπέρι φέρνει
στοῦ Ἀϊδημήτρη τή Μονή ὅπου μοιρολογάει
τοῦ ἥρωα τόν χαμό, τοῦ Ἡγουμενοκαπετάνιου.

Παπανδρέας Καλιαμπάκος

Στό ΕΙΚΟΣΙΕΝΑ ὕψωσε χέρι κατά τῶν Τούρκων
καί πῆγε καί συντάχθηκε μέ ἄλλους χωριανούς του.
«Ἤ τάν ἤ ἐπί τᾶς», «θάνατος ἤ ἐλευθερία»
γι’ αὐτή τήν κακοτράχαλη ὑπόδουλη Πατρίδα.
Μέ τριάντα τρεῖς ἀγωνιστές, τόν γέρο του πατέρα
στ’ Ἀντίρριο βρεθήκανε νά πολεμοῦν ἀντρεῖα,
μέ Παναγιώτη Σωτηρόπουλο, Πιλάλα καί Γιολδάση
ἀλλά καί Μάρκο Μπότσαρη, Τζαβέλα, Καραϊσκάκη!
ὡς μαγκατζής ἀρρενωπός μέ πάθος, ὀργή καί πεῖσμα.
Ληστές τά σπίτια κάψανε, τούς γιούς του ἐσκοτῶσαν
κι αὐτός ἐτραυματίσθηκε στ’ ἀριστερό του χέρι.
Τί θά τόν κάνεις Λομποτνά τόν Δημογέροντά σου,
τόν σεβαστό Λευίτη σου, ἀγωνιστή τοῦ Γένους;
Ἀπόνεμέ του εὐλάβεια, δόξα, τιμή καί στέμα...

Παπαχρῆστος Γεροπαναγιωτόπουλος

Τά ὅπλα του ἐζώστηκε καί στόν Ἀγώνα μπῆκε
ὁ Γεροπαναγιωτόπουλος, ὁ παπα-Ἀμορανίτης.
Σαφάκα ἀκολούθησε, Τζαβέλα, Ἀποκορίτη
Λομποτινά καί Ναύπακτο μέ ταϊφά δικό του,
στό Μεσολόγγι κι ἀλλαχοῦ ξέρει νά πολεμάει
καί ν’ ἀλωνίζει σάν φαρί σ’ ὅλη τήν Αἰτωλία.
Εἶχε τόν ζῆλο πύρινο, ἀδάμαστο τό βλέμμα,
εὐπείθεια, σεμνοπρέπεια, ἀκλόνητη τήν πίστη!
Τό θάρρος τ’ ἀκατάβλητο, ἡρωϊσμό τοῦ φέρνει
καί μέ τριγμούς κι ἀλαλαγμούς τόν Τοῦρκο παραδέρνει.
Τοῦ Παπαχρήστου, Ἀμόρανη, δῶσε τιμή κι ἀξία,
γιατί γιά σένα ἔδωσε ψυχή, καρδιά καί ἀντρεία...

Παπαγγελῆς

Ὁ φλογερός Παπαγγελῆς μέ τρία ἀπ’ τά παιδιά του
ὅταν ἡ σάλπιγξ ἤχησε στόν Σκαλτσοδῆμο πῆγε,
ἀφήνοντας ὑπάρχοντα καί ὅλο του τό βιός του.
Μαζί του παραβρέθηκε, μαζί του πολεμάει
στ’ Ἀντίρριο, στόν Ἔπαχτο καί τίς πολιορκίες
μέ ζῆλο ἀπαράμιλλο, περίσσεια γενναιότη.
Διορισμένος ἀπ’ τόν Κόμητα στήν πτώση τοῦ Ἐπάχτου
πενήντα ἀπαιχμαλώτισε ἀπ’ τῶν Τουρκῶν τά χέρια.
Ὁ τελευταῖος γιός ἀντάμειψη ζητάει ἀπ’ τήν Πατρίδα
γιά ὅσα τῆς προσέφεραν αὐτός καί τά παιδιά του.
Στό γέννημά σου, Ἔπαχτε, ἕνας Σταυρός ταιριάζει
τίς δούλεψες, τίς θυσίες του, ἀείποτε ν’ ἁγιάζει...

Παπακώστας Κυριαζῆς

Ὁ Βονορτιάνος Κυριαζῆς, γνωστός ὡς Παπακώστας,
συνέβαλε τά μέγιστα στόν ἱερό Ἀγώνα,
ὡς στρατευμένος κληρικός κι ἀγωνιστής μέ δάφνες.
Στά Σώματα, τά στρατόπεδα καί ὅλες τίς συνάξεις,
ὅπού ‘χαν ἀνάγκη ἠθικοῦ, μεταλαβιᾶς καί σθένους
πρωτοστατοῦσε κι ἔδινε κουράγιο στούς συντρόφους.
Σέ ὅλη τή θητεία του ἀπ’ τήν ἀρχή ὡς τό τέλος
ἔδειξε ζῆλο θαυμαστό διαγωγή καλλίστη,
ἐμπιστοσύνη, φρόνηση, θρησκευτική σεμνότη.
Εἶναι ἀνάγκη νά ρωτᾶς γι’ αὐτόν τόν πατριώτη
πού Ἀριστεῖο ἔλαβε, διάκριση ρασοφόρου,
Βονόρτα, ροδοκάλλια καί τοῦ Πλατάνου κόρη;
Τοῦ Παπαγιάννη τόν ὑγιό ἥρωα τίμησέ τον!....

Παπακανέλος Οἰκονόμου

Παπακανέλος ἐκ Κλεπᾶς, ἀγωνιστής πατρίδας
ἀπ’ τήν ἀρχή ξεκίνησε τόν ἱερόν Ἀγώνα
καί ὑπηρέτησε πιστά θρησκεία καί πατρίδα.
Σ’ ὁπλαρχηγούς στρατεύθηκε, ντόπιους καπεταναίους
κι ἔδειξε ζῆλο καί ὁρμή, φλόγα καί προθυμία
γιά τῆς Ἑλλάδας τήν τιμή, τά ὅσια τῆς φυλῆς μας.
Ὀθωμανοί τοῦ ἅρπαξαν ὅλη τήν περιουσία
τό σπιτικό του ἔκαψαν, σέ ἔνδεια εὑρέθη
μέ ἕνα τσοῦρμο φαμελιά, στερούμενος τόν ἄρτο.
Ὑστερημένος, πάμφτωχος ἀπ’ τήν πατρίδα ἀναμένει
να δεῖ καρπούς βοήθειας γιά τίς πολλές θυσίες.
Κλεπᾶ τόν ἱερέα σου Κανέλον Οἰκονόμου
τίμησε τούς ἀγῶνες του, τίς προσφορές μέ κλέος....

Γεώργιος Πρωτοπαπάς

Ἀγωνιστής σεβάσμιος, γνήσιος πατριώτης,
τῆς ἐπαρχίας θέμελο, ἀρβάλα τοῦ Πλατάνου,
μέ λόγο, ρήση, κήρυγμα, φήμη καί νουθεσία.
Ἀπ’ τήν ἀρχή τῆς ἐξέγερσης-ξεσηκωμό τοῦ Γένους
μέ τόν Σαφάκα, τόν Σκαλτσά, στρατάρχη Καραϊσκάκη!
Τήν φλόγα του μετέφερε στίς μάχες τά πεδία.
Τόν ἀργυρό Σταυρό τῶν Ἱπποτῶν ὡς Ἀριστεῖο πῆρε,
γιά τήν ἀφιλοκέρδεια, διαγωγή καί πράξεις.
Ἐπιτελής στά Σώματα μέ τόν σταυρό στό χέρι,
διορισμό ἐπέτυχε στῆς Ἀμαλίας τήν κορβέτα!
Τόν ρασοφόρο πού ἐσήκωσε τῆς λευτεριᾶς τή δάδα,
τίμησε καί ἐκτίμησε Πλάτανε τῶν Κραβάρων....