Γεγονότα καὶ Σχόλια: Ἄθεος, πολιτιστικά Ὀρθόδοξος - Ἄθεος Χριστιανός

Ἄθεος, πολιτιστικά Ὀρθόδοξος

Παλαιότερα μοῦ ἔκανε ἐντύπωση ἡ δήλωση ἑνός ἐκπαιδευτικοῦ σέ κατ’ ἰδίαν συζήτηση: «Θρησκευτικά εἶμαι ἄθεος, πολιτιστικά Ὀρθόδοξος». Τό τί ἤθελε νά πῇ μέ αὐτή τήν δήλωση μπορεῖ κανείς κάπως νά ὑποψιαστῇ. Ὁπωσδήποτε πάντως μέσα της βρίσκεται ἡ ἀποδοχή ἑνός πολιτισμοῦ, πού εἶναι ζυμωμένος μέ τήν θεολογία καί τήν ζωή τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, ἀλλά ταυτόχρονα ἀκυρώνεται ἡ στροφή πρός τόν Θεό ἤ μᾶλλον κλείνεται τό παράθυρο τῆς πίστης. Μένουν τά ὑλικά πού ἀναφέρουν στόν Θεό: ναοί, εἰκόνες, τελετές, μουσικές καί ποίηση, σάν μορφοποιημένα ὑλικά, σάν τέχνη τοῦ λόγου καί τῶν ἤχων· ὅλα ἐνδοκοσμικά, ἀποσπασμένα ἀπό τόν λόγο γιά τόν ὁποῖο δημιουργήθηκαν.

Ὁ αὐτοχαρακτηρισμός «θρησκευτικά ἄθεος, πολιτιστικά Ὀρθόδοξος» δηλώνει τήν εἰλικρινῆ ἀποδοχή τοῦ πολιτισμοῦ πού ἀναπτύχθηκε σ’ αὐτόν τόν τόπο, ἀλλά ὄχι ὡς παράδοση ζωῆς· ἐκλαμβάνεται περισσότερο σάν ἔνα συμπαθές ἤ ἀκόμη θαυμαστό μουσειακό ἔκθεμα ἤ σάν ἕνας τρόπος νά ποικίλουμε τήν ζωή μας, μέ γιορτές, λιτανεῖες, πανηγύρια, πού ἀκουμποῦν ἴσως τό συναίσθημα καί μᾶς χαλαρώνουν κάπως, ὄχι ὅμως ὡς φορεῖς σωστικῆς θεραπευτικῆς ἀλήθειας, ἀλλά σάν τά παραμύθια τῆς γιαγιᾶς.

Γιά τούς πολιτιστικά Ὀρθόδοξους καί θρησκευτικά ἄθεους, θά ὑπάρχουν ὁπωσδήποτε κάποιες ἐκκλησιαστικές εὐθύνες, πού δέν πρέπει νά παραθεωροῦμε. Ὅμως σέ καμμιά περίπτωση δέν καταργεῖται ἡ ἀτομική εὐθύνη τοῦ καθενός «Ὀρθόδοξου ἀθέου».

Ὁ καθένας μας εἶναι ὑπεύθυνος γιά τήν ζωή του, τήν καθημερινότητά της καί τήν προοπτική της· καί πρέπει νά αἰσθανόμαστε αὐτήν τήν εὐθύνη διαρκῶς, βάζοντας εἰλικρινά τόν ἑαυτό μας κατενώπιον τοῦ πολιτισμοῦ τῶν προγόνων μας καί τοῦ Θεοῦ τῶν Πατέρων μας.

Ἄθεος Χριστιανός

Μιά νέα ἐκδοχή τοῦ «πολιτιστικά ὀρθόδοξος καί θρησκευτικά ἄθεος» βρήκαμε σέ πρόσφατο ἄρθρο τοῦ γνωστοῦ στοχαστῆ Νίκου Δήμου, στό ὁποῖο ὁ ἀρθρογράφος αὐτοπροβάλλεται ὡς «ἄθεος Χριστιανός»!

Ἡ πρόθεσή του, στό ἄρθρο αὐτό, πού ἔχει τίτλο: «Ποῦ εἶναι ὁ Χριστός;»(Τό Βῆμα, 25.6.2018), εἶναι ἡ εὔκολη καί πεπαλαιωμένη κριτική τῶν Ἐκκλησιῶν καί τῶν ποιμένων τους, μέ τό ἐπικαιροποιημένο ἐρώτημα: Τί κάνουν γιά τούς πρόσφυγες, τούς Ρομά καί ὅλους τούς ἐμπερίστατους; Ἡ εὔκολη ἐκκλησιαστική ἀπάντηση, γιά τόν δικό μας ἐνδοελλαδικό χῶρο, εἶναι: Ἡ Ἐκκλησία κάνει ὅ,τι δέν κάνει τό Κράτος, πού φορολογεῖ ἀγρίως τούς πολίτες του. Στέκεται, ὅσο μπορεῖ ἀποτελεσματικότερα, δίπλα στόν ἐμπερίστατο ἄνθρωπο ἐνισχύοντάς τον ὑλικά, ψυχικά καί πνευματικά.

Ἀλλά τό θέμα μέ τόν κ. Νίκο Δήμου δέν εἶναι τό τί κάνουν οἱ Χριστιανοί. Βρίσκει ἁπλῶς εὐκαιρία νά κραυγάσῃ, νομίζοντας ὅτι φορτίζει συναισθηματικά τούς ἀναγνῶστες του, παραθέτοντας γνωστά ἀποσπάσματα ἀπό τό κατά Ματθαῖον Εὐαγγέλιο. Μέσα στήν συναισθηματική φόρτιση, γιά νά γίνῃ πειστικότερος στήν κριτική του, δηλώνει Χριστιανός.

Ὅμως, πῶς μπορεῖ νά σηκώσῃ τό βάρος μιᾶς τέτοιας ὁμολογίας; Πῶς μπορεῖ νά τήν συμβιβάσῃ μέ πολλά κείμενά του, γιά τά ὁποῖα πιθανῶς ἀκόμη νά αἰσθάνεται ὑπερήφανος;

Χρησιμοποίησε τό Εὐαγγέλιο καί τόν αὐτοχαρακτηρισμό Χριστιανός, γιά νά κατακρίνῃ τίς Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες, τόν Πάπα καί τούς «τηλε-ευαγγελιστές τῶν ΗΠΑ», ὄχι γιά νά ὁμολογήσῃ πίστη. Γι’ αὐτό πρόσθεσε: «ἄθεος Χριστιανός».

Δέν εἶναι εὔκολο πράγμα ἡ ὁμολογία πίστης στόν Χριστό. Καί προπαντός δέν μπορεῖ αὐτή ἡ ὁμολογία νά εἶναι στοιχεῖο ἐνισχυτικό τῆς κατάκρισης σύμπαντος τοῦ ὁμόδοξου καί ἑτερόδοξου Χριστιανισμοῦ. Εἶναι μιά κίβδηλη ὁμολογία, μιά ἀρθρογραφική μπλόφα.

π. Θ.Α.Β.