Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καί Ρωμαϊκή Αὐτοκρατορία

Μεγάλη συμμετοχή στήν ἔκφραση ὅλου αὐτοῦ τοῦ οἰκουμενικοῦ καί πολιτισμένου τρόπου ζωῆς εἶχε ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μέ τήν ἀποκαλυπτική ἀλήθεια, ὅπως ἐκφραζόταν στά πρόσωπα τῶν θεουμένων ἁγίων.

Κατ’ ἀρχάς ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία πού διαφέρει σαφῶς ἀπό τό μονοκρατορικό σύστημα διοικήσεως τῆς παπικῆς «Ἐκκλησίας», διότι διακρίνεται ἀπό τήν ἀρχή τῆς συνοδικότητας, προσέλαβε τό διοικητικό σύστημα διαιρέσεως τῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας καί ἑπομένως τό σύστημα διοικήσεώς της εἶναι καθαρά συνοδικό. Στίς ὑπαρχίες τοῦ Ρωμαϊκοῦ Κράτους ὁρίσθηκε τό Πατριαρχικό σύστημα διοικήσεως, στίς ἐπαρχίες ὁρίσθηκε τό Μητροπολιτικό σύστημα διοικήσεως.

Ἀλλά ἐκεῖνο πού ἔχει μεγάλη σημασία δέν εἶναι μόνον τό ἐξωτερικό σύστημα διοικήσεως, πού διακρίνεται ἀπό τήν αὐτονομία, ἀλλά καί ὁ τρόπος ζωῆς καί πολιτείας τῶν Χριστιανῶν, τό ὅραμα πού εἶχε κάθε Χριστιανός πολίτης τοῦ Ρωμαϊκοῦ κράτους. Βάση τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς καί τῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας ἦταν οἱ θεούμενοι ἅγιοι, πού ζοῦσαν τήν διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ καί ὑπῆρξαν τό εἰκονογραφημένο Εὐαγγέλιο.

Εἶναι γνωστόν ὅτι ἡ βάση τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας εἶναι ὁ θεραπευτικός της χαρακτήρας. Ὁ ἄνθρωπος μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ πρέπει νά μετατρέψη τήν ἰδιοτελῆ ἀγάπη σέ ἀνιδιοτελῆ ἀγάπη, τήν φιλαυτία νά τήν κάνει φιλοθεΐα καί φιλανθρωπία. Οἱ Ἐνορίες καί τά Μοναστήρια λειτουργοῦσαν ὡς θεραπευτικές κοινότητες. Ὁ ἄνθρωπος θεραπευόμενος καθίσταται παράγων κοινωνικός καί λύει πολλά προβλήματα ἐσωτερικά, κοινωνικά καί οἰκολογικά. Ἐπίσης ἡ ἐσχατολογική προσδοκία τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ, πού ἦταν ὁ κύριος στόχος τῶν Χριστιανῶν, ἔδινε ἄλλη προοπτική στήν κοινωνική ζωή. Τελικά εἶναι φανερό ὅτι οἱ θεσμοί μποροῦν νά λειτουργοῦν καλά, ὅταν τό περιεχόμενό τους εἶναι ὑπαρξιακό, πνευματικό, ἰσορροπημένο.

Ὅλοι ἀναγνωρίζουν τήν σημαντική προσφορά τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας στήν διατήρηση γιά χίλια ἑκατό χρόνια τοῦ μεγαλείου τῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας.

Ναυπάκτου κ. Ἱεροθέου: Ἐνιαύσιον 2003