Νέο Βιβλίο τοῦ Μητροπολίτη Ναυπάκτου μέ ἀναφορά στό Οὐκρανικό ζήτημα: Τό Συνοδικό καί ἱεραρχικό πολίτευμα τῆς Ἐκκλησίας

Πρόλογος

Μέ ἀφορμή τό Οὐκρανικό ἐκκλησιαστικό ζήτημα ἔγραψα μερικά ἄρθρα, τά ὁποῖα εἶχαν εὐρεία δημοσίευση καί διάδοση καί προκάλεσαν διάφορα σχόλια. Δημοσιεύονται ἐδῶ σέ μιά ἑνότητα, ὥστε οἱ ἀναγνῶστες νά καταλάβουν τήν ἄποψή μου συνολικά.

Βασική μου σκέψη εἶναι ὅτι τό πολίτευμα τῆς Ἐκκλησίας εἶναι «συνοδικόν ἱεραρχικῶς» καί «ἱεραρχικόν συνοδικῶς». Μέσα στήν Ἐκκλησία δέν λειτουργεῖ τίποτα αὐτόνομα, ἀλλά ὅλα ἔχουν μιά ἑνότητα καί ἀλληλεξάρτηση. Ὁ διοικητικός τρόπος λειτουργίας τῆς Ἐκκλησίας γίνεται κατά τόν τρόπο τοῦ συλλείτουργου στήν θεία Λειτουργία καί εἶναι ἐπέκταση αὐτῆς.

Μέ αὐτήν τήν ἔννοια λειτουργεῖ τό λεγόμενο «αὐτοκέφαλο» μιᾶς Ἐκκλησίας, ἀλλά καί τό πρωτεῖο τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. Στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία δέν ὑπάρχει οὔτε τό παπικό πρωτεῖο οὔτε ἡ συνομοσπονδία τῶν Προτεσταντικῶν κοινοτήτων.

Ἔτσι ἡ συνοδικότητα εἶναι ἀντίθετη μέ τόν Παπισμό καί ἡ ἱεραρχικότητα εἶναι ἀντίθετη μέ τήν προτεσταντική συνομοσπονδία. Αὐτή εἶναι ἡ ὀμορφιά τῆς ὀρθόδοξης ἐκκλησιολογίας, ἡ ὁποία στίς ἡμέρες μας ὑπονομεύεται.

Μερικοί, ἐπειδή φοβοῦνται τήν ἱεραρχικότητα, ὑποστηρίζουν μόνον τήν συνοδικότητα, χωρίς Πρῶτον, μέ ἀποτέλεσμα νά ἀποκλίνουν πρός τήν προτεσταντική συνομοσπονδία.

Νύξεις γιά τό μεγάλο αὐτό θέμα ἐπισημαίνουν τά ἄρθρα πού ἀκολουθοῦν.

Ἐπειδή τά ἄρθρα αὐτά ἔχουν γραφῆ σέ διαφορετικούς χρόνους, γι’ αὐτό οἱ ἐπικαλύψεις εἶναι ἀναπόφευκτες, ἀλλά καί ὠφέλιμες, διότι ἀλληλοσυμπληρώνονται καί ἐπεξηγοῦνται ἀκόμη περισσότερο.

Ἡ κύρια ἐπιδίωξή μου εἶναι ἡ ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας καί ἡ ἀποφυγή τῶν σχισμάτων. Ὁ Θεός γνωρίζει τά ἀγαθά κίνητρά μου, κατά τόν λόγο τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου «ὅτι μείζων ἐστὶν ὁ Θεός τῆς καρδίας ἡμῶν καὶ γινώσκει πάντα» (Α΄ Ἰω. γ´, 20) καί τό κάνω ἀπό ἀγάπη καί σεβασμό στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησιολογία, ὅπως καθορίσθηκε ἀπό τούς Πατέρες τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων.

Ἔγραφα στήν Ναύπακτο
τήν Κυριακή, 1η Σεπτεμβρίου 2019,
ἀρχή τῆς Ἰνδίκτου,
ἤτοι ἀρχή τοῦ νέου ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους

† Ὁ Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱερόθεος

Περιεχόμενα

1. Τό πρόβλημα τῆς Οὐκρανίας

α) Ἱστορία καί Ἐκκλησία
β) Πολιτική καί θεολογία
γ) Τό ἔργο τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου

2. Τό Πρωτεῖο τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου
3. Ὑπάρχει «Τρίτη Ρώμη»;
4. Ὁ θεσμός τῆς Αὐτοκεφαλίας στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία

α) Ὁ ὅρος Αὐτοκέφαλη Ἐκκλησία
β) Τό Αὐτοκέφαλο καί ἡ ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας
γ) Οἱ σύγχρονες Αὐτοκέφαλες Ἐκκλησίες
δ) Αὐτοκεφαλία καί αὐτοκεφαλαρχία

5. «Ἡ συζήτηση γιά τήν ἀνακήρυξη Αὐτοκεφαλίας σέ μιά Ἐκκλησία»

α) Τό κείμενο γιά τό «Αὐτοκέφαλον καί ὁ τρόπος ἀνακηρύξεως αὐτοῦ»
β) Ἡ Διορθόδοξη Προπαρασκευαστική Ἐπιτροπή τοῦ Δεκεμβρίου 2009
γ) Τελικό συμπέρασμα

6. Τό θέμα τῆς Οὐκρανίας καί ἡ ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας
7. Ἱεροί Κανόνες καί Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο

α) Τό ἐκκλησιαστικό πολίτευμα
β) Ὁ θεσμός τῆς «Πενταρχίας»
γ) Ἡ παραθεώρηση τῆς κανονικῆς δομῆς τῆς Ἐκκλησίας

8. Ὁ μύθος τοῦ «λευκοῦ καμηλαυκίου»
9. Πρόταση στήν Ἱερά Σύνοδο

1. Σύντομο ἱστορικό τῶν Αὐτοκεφαλιῶν καί τῶν Πατριαρχικῶν ἀξιῶν
2. Οἱ Πατριαρχικοί καί Συνοδικοί Τόμοι γιά τήν χορηγία Αὐτοκεφαλίας καί Πατριαρχικῆς ἀξίας
3. Ἡ συζήτηση γιά τόν τρόπο ἀνακηρύξεως μιᾶς Ἐκκλησίας σέ Αὐτοκέφαλη
4. Ἡ ἀντιμετώπιση τοῦ θέματος τῆς Οὐκρανίας

10. Ἡ χορήγηση τοῦ Αὐτοκεφάλου στήν Ἐκκλησία κατ’ ἀκρίβειαν καί κατ’ οἰκονομίαν
11. Ἐκκλησία, "Ἐκκλησίες" καί Ἱερωσύνη
12. Ἀποστολική Παράδοση καί Ἀποστολική Διαδοχή στό μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας

α) Τό μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας
β) Ἀποστολική Παράδοση καί Ἀποστολική Διαδοχή, κατά τόν π. Γεώργιο Φλωρόφσκι
γ) Ἀποστολική Παράδοση καί Ἀποστολική Διαδοχή, κατά τόν π. Ἰωάννη Ρωμανίδη
δ) Ἐκκλησιαστικές συνέπειες

13. Τό πολίτευμα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας

α) Συνοδικότητα καί ἱεραρχικότητα
β) Ἡ θεία Λειτουργία, πρότυπο ἱεραρχικῆς συνοδικότητας τῆς Ἐκκλησίας
γ) Τό συνοδικό καί ἱεραρχικό πολίτευμα σέ ὅλα τά ἐπίπεδα τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς

14. Οἱ Αὐτοκέφαλες Ἐκκλησίες καί ὁ θεσμός τῆς «Πενταρχίας»

α) Οἱ πρῶτες Ἐκκλησίες
β) Τό Αὐτοκέφαλο τῆς Ἐκκλησίας
γ) Ὁ θεσμός τῆς «Πενταρχίας»

15. Ὁ ὅρος Αὐτοκέφαλη Ἐκκλησία

α) Ὁ Χριστός κεφαλή τῆς Ἐκκλησίας
β) Ὁ Μητροπολίτης θεωρεῖται ὡς κεφαλή τῆς Ἐπαρχιακῆς Συνόδου εἰς τύπον Χριστοῦ
γ) Ὁ «Αὐτοκέφαλος Ἀρχιεπίσκοπος»
δ) Οἱ «Αὐτοκέφαλες Ἐκκλησίες» - «αὐτοκεφαλισμός»
ε) Ὁ Πάπας ὡς «ἄκρος Ἀρχιερεύς» καί οἱ «ἀδελφοί Πατριάρχες»
στ) «Ἐκκλησία συστήματος καί συνόδου ἐστίν ὄνομα»
ζ) Τό δυνάμει καί ἐνεργείᾳ σχίσμα

16. «Ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρωσίας, ἡ θεωρία τῆς Τρίτης Ρώμης»

α) Τά περιεχόμενα τῆς μεταπτυχιακῆς ἐργασίας
β) Εἰσαγωγικά
γ) Βασικά-κομβικά σημεῖα τῆς ἐργασίας αὐτῆς

17. Οἱ ἐκκλησιολογικές μετα-πτώσεις τοῦ Πατριαρχείου Μόσχας

1. Ἡ ἀπόφαση τοῦ «Συνεδρίου»-Συνάξεως στήν Μόσχα τό 1948 κατά τοῦ Παπισμοῦ
2. Ἡ σκοπιμότητα τοῦ «Συνεδρίου»-Συνάξεως στήν Μόσχα τό 1948
3. Ἡ οἰκουμενιστική δραστηριότητα τοῦ Πατριαρχείου Μόσχας
4. «Κοινή Δήλωση» τοῦ Πάπα καί τοῦ Πατριάρχου Μόσχας στήν Ἁβάνα

18. Ἀκρίβεια καί οἰκονομία γιά τίς χειροτονίες τῶν ἐκτός τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας

1. Ἀνάλυση τοῦ θέματος ἀπό τόν καθηγητή Παναγιώτη Τρεμπέλα
2. «Φωτίου τοῦ Πατριάρχου, ἐρωτήματα ...»
3. Ἑρμηνεία τοῦ ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου στόν 68ο Ἀποστολικό Κανόνα
4. Συμπέρασμα

19. Διευκρινίσεις γιά τίς ἀπόψεις μου γιά τό Οὐκρανικό ζήτημα
20. Πρόταση γιά τήν ἀντιμετώπιση τοῦ Οὐκρανικοῦ ζητήματος

1. Ὁ κλονισμός τῆς ἑνότητας τῆς Ἐκκλησίας
2. Ἡ σύγχρονη κατάσταση τῆς Ἐκκλησίας μέ ἀφορμή τό Οὐκρανικό θέμα
α) Τά ὑπάρχοντα δεδομένα
β) Μερικές ἄτυπες ἐνέργειες
γ) Μιά πρόταση γιά ἐπεξεργασία

21. Συμπερασματικές διαπιστώσεις

Ἐπίμετρον

1.Εὐαγγέλου Βενιζέλου «Οὐκρανικό Αὐτοκέφαλο: Ἡ ἱστορία, τά γεγονότα καί οἱ προεκτάσεις τους»
2. Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου Οἱ Ρῶσοι στήν Γεωργία καί στήν Οὐκρανία