Γεγονός καὶ Σχόλιο: Πνευματική λεβεντιά

Γνωστός δημοσιογράφος (κ. Ἀντώνης Καρκαγιάννης) σέ σχόλιό του, κατά τήν περίοδο τῆς Τεσσαρακοστῆς, μεταξύ ἄλλων ἔγραφε καί τά ἑξῆς:

“Επιτρέψτε μοῦ νά κάνω καί μιά ἀκόμη παρατήρηση, ἄσχετη μέ τά παραπάνω: Κουλτουριάρηδες, κουλτουρίζοντες καί ἄλλοι εὐσεβεῖς Ἀθηναῖοι συνηθίζουν νά παρακολουθοῦν τίς ἀκολουθίες τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος στό Μετόχι τοῦ Παναγίου Τάφου, στήν Πλάκα. Εὖγε! Μετά τήν ἀκολουθία, ὅμως, κατέρχονται λάβροι καί κατακλύζουν τίς γύρω ταβέρνες, ὅπου σε μέρες αὐστηρῆς νηστείας καί θείου πάθους, ἐπιπίπτουν στήν μπριζόλα, τό λουκάνικο καί τόν μουσακά”.

Πρόκειται γιά μιά πράξη τήν ὁποία βλέπουμε συχνά γύρω μας, καί βέβαια δέν εἶναι προνόμιο μόνον τῶν Ἀθηναίων. Προσλαμβάνουμε καί δεχόμαστε ἀπό τήν Ἐκκλησία ὅ,τι μᾶς βολεύει καί ἀρνούμαστε ἐκεῖνα τά ὁποῖα δέν ἱκανοποιοῦν τά πάθη μας. Πράγματι, ὑπάρχουν ἄνθρωποι πού μαγεύονται ἀπό τό κατανυκτικό ὕφος τῆς Βυζαντινῆς Μουσικῆς, ἐπιθυμοῦν τήν κατανυκτική ἀτμόσφαιρα τῶν μικρῶν βυζαντινῶν Ναῶν μέ τόν παραδοσιακό διάκοσμο, ἀποστρέφονται τούς συγχρόνους Ναούς, μέ τά πολυποίκιλα καί ἐπιτηδευμένα ἀντικείμενα, ἐπικρίνουν τήν παρουσία μικροφωνικῶν καί μεγαφωνικῶν συσκευῶν, ἀλλά αὐτό δέν ἔχει ἐπιπτώσεις σέ ὅλο το ἦθος καί τήν ἐν γένει συμπεριφορά τους, ἀφοῦ δέν τηροῦν τό περιεχόμενο τῶν ἐκκλησιαστικῶν ὕμνων καί τόν σκοπό στόν ὁποῖο κατατείνουν ὅλες οἱ λειτουργικές τέχνες, πού εἶναι ἡ ἀναγέννηση τῶν ἀνθρώπων.

Βεβαίως, χρειάζεται νά πρσεχθοῦν οἱ Ναοί μας, ὥστε νά ἀντανακλοῦν τό κατανυκτικό καί ἡσυχαστικό πνεῦμα τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως, πρέπει οἱ Ἱερεῖς νά δώσουν ἰδιαίτερη προσοχή στόν διάκοσμο τῶν Ἱερῶν Ναῶν καί νά προσέξουν τό μέγεθος τοῦ ἤχου, ἀλλά ὅμως παράλληλα πρέπει νά προσέξουμε καί ὅλες τίς ἄλλες διατάξεις τῆς Ἐκκλησίας, πού ἀναφέρονται στήν νηστεία, τήν προσευχή, τήν ἀγάπη, τόν τρόπο ζωῆς.

Ὅταν κανείς ἀγαπᾶ τίς λειτουργικές Βυζαντινές ἐκκλησιαστικές τέχνες, ἀλλά δέν τηρεῖ τίς “ἀσκητικές διατάξεις” τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ψευτοκουλτουριάρης. Ὅταν κανείς τηρεῖ τίς τυπικές “ἀσκητικές διατάξεις”, ἀλλά δέν ἀγαπᾶ τήν κατανυκτική ἀτμόσφαιρα τῆς λατρείας καί τόν εὐαγγελικό τρόπο ζωῆς, τότε δείχνει ὅτι εἶναι φαρισαϊστῆς. Ὅταν κανείς τηρεῖ ὅλα αὐτά ἐξωτερικά, ἐπιδερμικά καί ἐπιφανειακά, ἀφήνοντας ἀνέγγιχτό το βάθος τῆς ψυχῆς του, εἶναι πουριτανός. Ὅπως ἐπίσης πουριτανός εἶναι καί ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος, ἐπειδή ὅπως πιστεύει ὁ ἴδιος, τηρεῖ ὅλες τίς διατάξεις τῆς Ἐκκλησίας, κατακρίνει τούς ἄλλους, οἱ ὁποῖοι ἀπό ἄγνοια ἤ ἀδιαφορία προσλαμβάνουν μερικά μόνον στοιχεῖα ἀπό τήν Παράδοση, ἔχοντας ὅμως τήν δυνατότητα κάποτε νά προχωρήσουν βαθύτερα.

Τό πράγμα ὅμως αὐτό ἔχει καί ἄλλες προεκτάσεις. Μερικοί Κληρικοί καί λαϊκοί λειτουργοῦν ἤ λειτουργοῦνται κατανυκτικώτατα, μνημονεύοντας τοῦ ὀνόματος τοῦ Ἐπισκόπου τους καί τῆς “ἐν Χριστῷ ἀδελφότητος”, ἀλλά πρό ἤ μετά τήν θεία Λειτουργία ζοῦν σάν νά μήν ἔχουν ἀδελφότητα, σάν νά μήν ἀνήκουν στήν πνευματική οἰκογένεια τῆς Ἐκκλησίας. Δηλαδή, ἡ λειτουργική ἀτμόσφαιρα δέν ἐπηρεάζει καθόλου τήν προσωπική καί κοινωνική τους ζωή. Λειτουργοῦν κατανυκτικώτατα, ἀλλά στίς ἐνέργειές τους ἐκφράζεται ὁ θηριώδης ἐσωτερικός τους κόσμος.

Ἀπαιτεῖται πνευματική λεβεντιά καί πνευματικό φιλότιμο.

Ν.Ι.