Skip to main content

Γεγονότα καὶ Σχόλια: Ἀνάγνωσμα μένοντας στό σπίτι - Ἐξωστρέφεια καί καρδιακή ἀπαιδευσία

Ἀνάγνωσμα μένοντας στό σπίτι

Ὁ ὅσιος Ἰωάννης ὁ Σιναΐτης, ὁ συγγραφέας τοῦ βιβλίου «Κλῖμαξ», ἀσκητικός Πατέρας τοῦ 6ου μ.Χ. αἰῶνος, μᾶς προσφέρεται μέ τόν βίο καί τό ἔργο του, μέσα στίς συνθῆκες τοῦ ἀκούσιου ἐγκλεισμοῦ στά σπίτια μας, ὡς ἕνα ψυχοθεραπευτικό ἀνάγνωσμα.

Ἡ ἐν ἡσυχίᾳ ἀνάγνωση τοῦ βιβλίου του «Κλῖμαξ», ὅταν μαθητεύουμε σ’ αὐτό μέ εἰλικρίνεια, ξελαμπικάρει τό ὀπτικό πεδίο τοῦ νοῦ μας, ξεμπερδεύει τό κουβάρι τῶν λογισμῶν μας, ἰσορροπεῖ τίς ἀντίρροπες κινήσεις τῶν ἐπιθυμιῶν μας, τίς ἀποφορτίζει ἀπό τό ἰδιοτελές φορτίο τους καί καταπραΰνει τίς ἄκαιρες καί ἀναίτιες ἐκρήξεις τοῦ θυμοῦ μας, ὁ ὁποῖος τίς πιό πολλές φορές δέν εἶναι δίκαιος, ἀλλά καί ὅταν εἶναι, δέν κινεῖται «ἔνδικα».

Ὁ ὅσιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος τιμᾶται στίς 30 Μαρτίου καί τήν Δ΄ Κυριακή τῶν Νηστειῶν, ὡς συνέχεια τῆς Κυριακῆς τῆς Σταυροπροσκυνήσεως. Εἶναι ἐκφραστής τῆς σταυρικῆς ζωῆς, ὅπως κηρύχθηκε ἀπό τόν Χριστό καί ὅπως βιώθηκε καί μεταδόθηκε στούς λαούς –«πάσῃ τῇ κτίσει»- ἀπό τούς Ἀποστόλους.

Ἡ ἀσκητική τοῦ ὁσίου Ἰωάννου δέν εἶναι μιά ἀνθρωποκεντρική αὐτοεξέταση μέ κανόνες αὐτοπειθαρχίας, χωρίς προοπτική· δέν εἶναι τυφλή, κλεισμένη στούς ἀδιαπέραστους τοίχους πού καθορίζονται ἀπό τήν ἱκανότητα τοῦ ὀπτικοῦ μας νεύρου. Ἔχει θεολογική θεμελίωση καί ἀπέραντη προοπτική μέ βάσεις ἐμπειρικά διακριβωμένες. Εἶναι καρπός θεολογίας, ἡ ὁποία ξεκινᾶ μέ τήν πίστη πού πρέπει νά ἔχη κάθε μαθητής πρός τόν δάσκαλό του καί κάθε ἀσθενής πρός τόν γιατρό του, τόν ὁποῖο ἐπέλεξε γιά νά τοῦ ἐμπιστευθῆ τήν θεραπεία ἀπό τήν ἀσθένειά του.

Ἐξωστρέφεια καί καρδιακή ἀπαιδευσία

Ἡ ἀπουσία ἐξωστρεφοῦς δραστηριότητας, σέ ἀνθρώπους πού δέν ἔχουν ἐπαφή μέ τόν πραγματικό ἑαυτό τους, εἶναι μιά κόλαση. Γι’ αὐτούς τό «μένουμε στό σπίτι» εἶναι μιά ἀποφευκτέα δοκιμασία. Πάντα βέβαια προσπαθοῦν νά βρίσκουν κάποιες ἐνδοοικιακές δραστηριότητες. Τήν ἀναγκαστική ἐπικοινωνία τους μέ τούς «οἰκιακούς» τους τήν ξεπερνοῦν συνήθως μέ τό βύθισμα στό διάβασμα ἤ στό διαδίκτυο. Ἀγνοοῦν τόν πλοῦτο τοῦ ἐγκλεισμοῦ σέ ἥσυχο περιβάλλον. Τούς εἶναι ξένη ἡ ἡσυχαστική ἀσκητική τῆς «Κλίμακος» τοῦ ὁσίου Ἰωάννου.

Ὁρισμένοι γιά νά ἰσορροποῦν καταφεύγουν σέ μαθήματα γιόγκα ἤ διαλογισμοῦ. Δέν ξέρουν τί σημαίνει προσευχή, ἀγνοοῦν παντελῶς τί σημαίνει ἡ λέξη νήψη, τούς εἶναι τελείως ἄγνωστο τό ὅτι ἡ νήψη μαζί μέ τήν προσευχή εἶναι μιά ὑψηλή τέχνη καί μιά σπουδαία ἐπιστήμη. Δέν γνωρίζουν τήν θεραπευτική ἐπιστήμη τῶν λογισμῶν. Γι’ αὐτό δέν μποροῦν νά ζήσουν χωρίς κίνηση καί θόρυβο, μόνοι μέ τόν ἑαυτό τους, οὔτε μποροῦν γνήσια νά ἐπικοινωνήσουν μέ τούς κοντινούς τους ἀνθρώπους.

Θά τολμήσουμε μιά παρατήρηση. Εἴχαμε πνιγῆ στίς λαμπρές τελετές, στίς πολυπληθεῖς πανηγύρεις. Κάτω ὅμως ἀπό τήν αἰσθητική λαμπρότητα τῶν τελετῶν μᾶλλον χάθηκε τό βαθύ περιεχόμενο τῆς ὀρθόδοξης λατρείας. Χάθηκε τό πῶς ἡ ψυχή μας γίνεται ἱκανή νά αἰσθανθῇ τόν Θεό. Χάθηκε τό πῶς ὁ νοῦς μας ἀποδεσμεύεται ἀπό τίς σκέψεις καί τίς φανταστικές εἰκόνες, τό πῶς τίς ἐλέγχει, τό πῶς καί ποιές ἀπορρίπτει ἤ πῶς καί ποιές χρησιμοποιεῖ ὡς ἐφαλτήριο ἔμπνευσης.

Τώρα πού χρειαζόμαστε αὐτήν τήν παιδεία, δέν τήν ἔχουμε σέ πρώτη ζήτηση. Ἔτσι ὁ λαός, πού ἔβλεπε μόνον τά ἐξωτερικά τῆς λατρείας, αὐτήν τήν «καρδιακή παιδεία» τήν ζητᾶ σέ ξένες ἀδιέξοδες παραδόσεις.

Καιρός νά ἀναδυθῇ ὁ λόγος της στό προσκήνιο τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς.

π.Θ.Α.Β.

ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΑ

  • Προβολές: 1813