Ἐγκύκλιος Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος: «Περί τῶν Ἀποφάσεων τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς 1.4.2020, ὡς πρός τό ζήτημα τοῦ νέου κορωνοϊοῦ Covid-19»

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 3016 

Θέμα: «Περί τῶν Ἀποφάσεων τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς 1.4.2020, ὡς πρός τό ζήτημα τοῦ νέου κορωνοϊοῦ Covid-19» 

Ἡ Ἐγκύκλιος σὲ pdf

Πρός
Τούς Σεβασμιωτάτους Μητροπολίτας
Τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος
Εἰς τάς Ἕδρας αὐτῶν

Σεβασμιώτατε ἐν Χριστῷ ἀδελφέ,
Γνωρίζομεν ὑμῖν ὅτι ἡ Διαρκής Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, κατά τήν Συνεδρίαν Αὐτῆς τῆς 1ης μηνός Ἀπριλίου 2020, συνεζήτησε ἐκτενῶς ἐπί τοῦ θέματος τῆς παρατάσεως ἰσχύος τῆς Κοινῆς Ἀποφάσεως τῶν Ὑπουργῶν Παιδείας καί Θρησκευμάτων καί Ὑγείας ἕως καί τῆς 11ης Ἀπριλίου 2020 (ΦΕΚ Β΄ 1082/29.3.2020), μέ τήν προοπτικήν περαιτέρω τροποποιήσεων αὐτῆς, καί ἀπεφάσισε τά κάτωθι: 

1) Κατανοεῖ ἀπολύτως τήν ἀγωνίαν τῆς Ἑλληνικῆς Πολιτείας κατά τήν ἰδιαιτέρως δυσχερῆ ταύτην περίοδον καί ἐκτιμᾶ τόν διακριτικόν καί ἐπιτυχῆ τρόπον μέ τόν ὁποῖον διαχειρίζεται τήν ἐπελθοῦσαν κρίσιν, ἐπί τῷ σκοπῷ τῆς προστασίας τῆς δημοσίας ὑγείας. 

2) Προτρέπει ἅπαντας νά τηροῦν ἀπαρεγκλίτως τάς ὑποδείξεις τῶν ὑγειονομικῶν ἀρχῶν καί τῶν εἰδικῶν ἐπιστημόνων καί νά μή παρασύρονται ἀπό ἐκείνους οἱ ὁποῖοι τούς ὑποδεικνύουν τήν παρακοήν, ἥτις, εἰς τήν παροῦσαν τραγικήν χρονικήν συγκυρίαν, δέν δικαιολογεῖται οὔτε ἐν ὀνόματι τῆς χριστιανικῆς πίστεως, δεδομένου ὅτι ἡ εἰς Χριστόν πίστις χαρίζει τήν ζωήν καί δέν ἐπιφέρει τόν θάνατον.

3) Μέ ὑψηλόν αἴσθημα εὐθύνης ἀποδέχεται τάς αὐστηράς ὑποδείξεις, αἱ ὁποῖαι προτείνονται ὑπό τῶν ὑγειονομικῶν ἀρχῶν καί τῆς Ἑλληνικῆς Πολιτείας, διά τήν χρονικήν περίοδον μέχρι τῆς 11ης Ἀπριλίου 2020, καί προτρέπει ἅπαντας νά παραμένουν εἰς τάς οἰκίας των καί νά τηροῦν μετά σχολαστικότητος τά ἐπιβεβλημένα μέτρα προστασίας. 

4) Εὐχαρίστως ἐπληροφορήθη τήν δήλωσιν τῆς Ἀξιοτίμου Ὑπουργοῦ Παιδείας καί Θρησκευμάτων κ. Νίκης Κεραμέως, τῆς 30ῆς Μαρτίου 2020, εἰς τά Μέσα Γενικῆς Ἐνημερώσεως. Ἡ ἐν λόγῳ δήλωσις περί λειτουργίας τῶν Ἱερῶν Ναῶν καί τῶν Ἱερῶν Μονῶν μας, ἔστω καί «κεκλεισμένων τῶν θυρῶν», κατά τήν Ἑβδομάδα τῶν Παθῶν καί τήν Ἑορτήν τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου ἀποτελεῖ ὄντως «πηγήν ὕδατος ζῶντος» εἰς τήν «λειτουργικήν ἐρημίαν» τῶν Κληρικῶν μας.

5) Ἐπισημαίνει μετ’ ὀδύνης καί, κυριολεκτικῶς, μεθ᾿ αἱμασσούσης καρδίας ὅτι τήν προσεχῆ Μεγάλην Ἑβδομάδα καί, βεβαίως, κατά τήν Ἀνάστασιν τοῦ Κυρίου, θά κληθῶμεν ἅπαντα τά μέλη τῆς Ἐκκλησίας νά βιώσωμε πρωτοφανεῖς καταστάσεις, ὡς ἐκ τῆς «κατ᾿ οἰκονομίαν» ἀποχῆς τῶν χριστιανῶν ἀπό τάς Ἱεράς Ἀκολουθίας, τήν Θείαν Λειτουργίαν, ἀλλά καί ἀπό αὐτήν τήν Θείαν Κοινωνίαν. Ὡς ἐκ τούτου, ἡ Ἱερά Σύνοδος ἀπεφάσισεν ἵνα παρακαλέσῃ πατρικῶς τούς πιστούς νά μή λησμονοῦν ὅσα ὁ αὐθεντικός ἑρμηνευτής τῶν Γραφῶν καί μεγάλος Πατήρ καί Διδάσκαλος τῆς Ἐκκλησίας μας, Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, διδάσκει: «Δύναται ὁ ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος ἐξ ἀνάγκης ἀδυνατεῖ νά ἐκκλησιασθῇ, νά κάμνῃ τόν ἑαυτόν του Θυσιαστήριον, μέ τό νά προσεύχεται κατ᾿ ἰδίαν». Ὁ ἴδιος ἱερός Πατήρ, ἀναφερόμενος εἰς τήν κενωτικήν πρός τόν πλησίον ἀγάπην, καί μάλιστα πρός τόν δοκιμαζόμενον ἀδελφόν, ἐπισημαίνει τά ἑξῆς σημαντικά: «Ἐσύ σέβεσαι τό παρόν ἐπίγειον Θυσιαστήριον, διότι δέχεται τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά συμπεριφέρεσαι περιφρονητικῶς πρός τόν συνάνθρωπον, ὁ ὁποῖος εἶναι ὁ ἴδιος Σῶμα Χριστοῦ, καί τόν βλέπεις μέ ἀδιαφορίαν νά χάνεται. Αὐτό, ὅμως, τό ἀνθρώπινον Θυσιαστήριον δύνασαι νά τό ἰδῇς θεμελιωμένον παντοῦ, καί εἰς στενούς δρόμους καί εἰς τήν ἀγοράν, καί δύνασαι ἐπίσης νά ἐπιτελῇς θυσίας ἐπάνω εἰς αὐτό ἀνά πᾶσαν ὥραν» . Ἀλλά καί ὁ νέος Ὅσιος τῆς Ἐκκλησίας μας, Γέρων Ἐφραίμ ὁ Κατουνακιώτης († 27 Φεβρουαρίου 1998), ἀναφέρει ὅτι ὁ χριστιανός, ὁ ὁποῖος δέν εἶναι δυνατόν νά προσέλθῃ εἰς τήν Θείαν Λειτουργίαν, μπορεῖ «αὐτήν τήν ὥραν νά κάνῃ τόν ἑαυτόν του Θυσιαστήριον, λέγοντας τήν προσευχήν». 

Πρός αὐτήν τήν κατεύθυνσιν ἡ Ἱερά Σύνοδος ἀπεφάσισεν ὅπως προτρέψῃ πατρικῶς ἅπαντας τούς ἀδελφούς, μέλη τῆς τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας, ἵνα «ἐκτενέστερον» προσεύχωνται εἰς τάς οἰκίας των, ἀναδεικνύοντες ἑαυτούς Θυσιαστήριον, θυσιάζοντες κενωτικῶς καί ἀγαπητικῶς τήν φυσικήν παρουσίαν των εἰς τόν Ἱερόν Ναόν καί τήν προσέλευσίν των εἰς τήν Θείαν Εὐχαριστίαν, πρός χάριν ὅλων τῶν ἀδελφῶν των, οἱ ὁποῖοι ἀποτελοῦν ἔμψυχα Θυσιαστήρια τοῦ ζῶντος Θεοῦ. Πρός τόν σκοπόν δέ τῆς ἐνισχύσεως τοῦ πιστοῦ Λαοῦ, θά ἀποστείλῃ καί θά δημοσιεύσῃ παραμυθητικήν Ἐγκύκλιον Αὐτῆς πρός τό Χριστεπώνυμον Πλήρωμα.

Ἐπί πλέον, παρακαλεῖ ὑμᾶς ὅπως προτρέψητε ἅπαντας τούς ὑφ᾿ ὑμᾶς Κληρικούς νά παραμένουν πιστοί εἰς τό καθῆκον αὐτῶν, εὑρισκόμενοι καθημερινῶς εἰς τούς Ἱερούς Ναούς καί τούς λοιπούς χώρους τῆς διακονίας των (πλήν ἐκείνων τῶν Ἱερέων, οἱ ὁποῖοι ἀνήκουν εἰς τάς λεγομένας ὑγειονομικῶς εὐπαθεῖς ὁμάδας) καί νά ἱερουργοῦν, ἔστω πρός καιρόν, «κεκλεισμένων τῶν θυρῶν», ὅσον καί ἄν αὐτό εἶναι δύσκολον καί στενόχωρον δι’ ἅπαντας, ὑπέρ «τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς καί σωτηρίας», ὑπέρ τῶν ἐν ἀσθενείαις κατακειμένων, τῶν Ἰατρῶν καί Νοσηλευτῶν καί πάντων τῶν ἐθελοντῶν, οἱ ὁποῖοι μετά πνεύματος αὐτοθυσίας προσφέρουν τόν ἑαυτόν των, διά νά προστατεύσουν τήν ζωήν ὅλων καί τήν δημοσίαν ὑγείαν, καί «ὑπέρ πάντων τῶν δι᾿ εὐλόγους αἰτίας ἀπολειφθέντων». 

Ἡ Ἱερά Σύνοδος, ἐπαναβεβαιώνει τήν ἀπό 16ης Μαρτίου ἐ.ἔ. ἀπόφασιν Αὐτῆς, ὡς πρός τήν λιτήν τέλεσιν τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν, ἰδιαιτέρως δι᾿ ὅσας μεταδίδονται ἀπό τηλεοράσεως ἤ προβάλλονται ὑπό ἄλλων μέσων ἐπικοινωνίας, ἐνῷ συνιστᾶ τήν ἀποφυγήν˙ τελέσεως συλλειτούργων καί δημοσίευσιν φωτογραφικῶν στιγμιοτύπων ἐξ αὐτῶν, χρήσεως τῶν μεγαφώνων τῶν Ἱερῶν Ναῶν καί πανηγυρικῶν κωδωνοκρουσιῶν. Ἐπιφυλάσσεται δέ, ἐάν χρειασθῇ, νά ἀποστείλῃ καί εἰδικωτέρας ὁδηγίας, ἐπί ζητημάτων τελέσεως τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν κατά τήν Μεγάλην Ἑβδομάδα, μετά τήν ἔκδοσιν τῆς νέας ὑπουργικῆς Ἀποφάσεως.

6) Αὕτη ἡ πρόσκαιρος παραμονή τῶν χριστιανῶν εἰς τήν κατ’ οἶκον προσευχήν δέν ὑπονοεῖ οὐδεμίαν ἀμφιβολίαν ἤ, πολύ περισσότερον, δέν σημαίνει ἀμφισβήτησιν τοῦ Μυστηρίου τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Διό, ἡ Ἱερά Σύνοδος ἐπαναλαμβάνει ἐκεῖνο τό ὁποῖον ἀπό τήν ἀρχήν τῆς παρούσης κρίσεως διεκήρυξε, εἰς τό ἀπό 9.3.2020 Ἀνακοινωθέν Αὐτῆς, ὅτι «ἡ προσέλευσις εἰς τήν Θείαν Εὐχαριστίαν καί ἡ κοινωνία ἀπό τό Κοινόν Ποτήριον τῆς Ζωῆς, ἀσφαλῶς καί δέν εἶναι δυνατόν νά γίνῃ αἰτία μεταδόσεως ἀσθενειῶν... Ὅσοι προσέρχονται “μετά φόβου Θεοῦ, πίστεως καί ἀγάπης” ἀπολύτως ἐλευθέρως, χωρίς κανένα δυναστικόν καταναγκασμόν, κοινωνοῦν τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ, τό ὁποῖον γίνεται ”φάρμακον ἀθανασίας”, ”εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καί εἰς ζωήν αἰώνιον”». Ἡ οἱαδήποτε ὑπόνοια περί μεταδόσεως νοσημάτων ἐκ τῆς Θείας Εὐχαριστίας εἶναι καταδικαστέα, διότι θίγει τήν δογματικήν Ἀλήθειαν καί τήν Ἀποστολικήν Πίστιν καί Παράδοσιν τῆς Ἐκκλησίας. Ὡς ἐκ τούτου, εἶναι ἀδύνατον νά γίνῃ ἀποδεκτή ὑπό τῆς Ἐκκλησίας, ἥτις ἐμμένει εἰς τήν ἀκλόνητον πεποίθησιν Αὐτῆς, περί τῆς ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι πραγματικῆς παρουσίας τοῦ Κυρίου εἰς τό Μυστήριον τῆς Θείας Εὐχαριστίας καί εἰς τήν μακραίωνα ἐπί τοῦ θέματος τούτου ἐμπειρίαν Αὐτῆς. Ὡσαύτως, ὑπό τάς παρούσας συνθήκας, οἱαδήποτε συζήτησις καί περί αὐτοῦ τοῦ τρόπου μεταδόσεως τῆς Θείας Μεταλήψεως, τυγχάνει ἄκαιρος, ἀδιάκριτος, δέν οἰκοδομεῖ καί διά τοῦτο τυγχάνει ἀπορριπτέα. 

7) Ἡ Ἱερά Σύνοδος συνεζήτησε ἐκτενῶς καί τό θέμα τῆς προσφορᾶς ὑλικῆς βοηθείας πρός τούς πάσχοντας ἀδελφούς καί πρός τά Νοσηλευτικά Ἱδρύματα τῆς Χώρας καί εἰς συλλογικόν ἐπίπεδον, διότι αὕτη ἤδη πραγματοποιεῖται τόσον ὑπό τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς, ὅσον καί ὑπό πάντων τῶν Ἱερῶν Μητροπόλεων τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Ἐν τῷ πλαισίῳ τούτῳ: 

α) Ὡς πρώτην ἔμπρακτον ἐκδήλωσιν τῆς ἐν λόγῳ συμπαραστάσεως ἡ Ἱερά Σύνοδος ἀπεφάσισεν ὅπως ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος προσφέρῃ ἀμέσως τό ποσόν τῶν 150.000 εὐρώ, ἐνῷ ἀνέθεσεν εἰς τήν Διοικοῦσαν Ἐπιτροπήν τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Κεντρικῆς Ὑπηρεσίας Οἰκονομικῶν (Ε.Κ.Υ.Ο.) νά ἔλθῃ εἰς ἐπικοινωνίαν μετά τῶν ὑπευθύνων Δημοσίων Φορέων Παροχῆς Ὑγείας, προκειμένου ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος νά ἐνισχύσῃ περαιτέρω αὐτόν τόν τομέα. 

β) Ἤδη ὁ Μακαριώτατος Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ. Ἱερώνυμος ἔδωκεν ἐντολάς καί σχετικάς κατευθυντηρίους γραμμάς εἰς τάς Δομάς καί τά Ἱδρύματα τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν (Γενικόν Φιλόπτωχον Ταμεῖον, Ὀργάνωσιν «Ἀποστολή» κ.λπ.) νά συμπράξουν μέ τάς ἁρμοδίους Ἀρχάς τῆς Πολιτείας, ἐνῷ, εἰς συνεργασίαν μέ τόν Δῆμον Ἀθηναίων, ἀπεφασίσθη ἡ συνέχισις τῆς παροχῆς τῶν συσσιτίων πρός τούς ἀναξιοπαθοῦντας. Τό αὐτό, ὡς γνωστόν, πράττουν καί αἱ Ἱεραί Μητροπόλεις τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, αἱ ὁποῖαι προτρέπονται ἀδελφικῶς καί εἰς μείζονα συνεργασίαν μετά τῶν ἁρμοδίων Ἀρχῶν.

γ) Ὅπως συμβαίνει μέχρι σήμερον ὑπό τῆς πλειονότητος τῶν Ἀρχιερέων καί Ἱερέων, οἱ ὁποῖοι, οὐχί σπανίως, προσφέρουν καί ἐκ τοῦ μισθοῦ των, χάριν τῶν ἐχόντων ἀνάγκην, οὕτω καί εἰς τήν προκειμένην περίπτωσιν τά Μέλη τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου ἔλαβον τήν ἀπόφασιν τῆς καταθέσεως ἑνός μισθοῦ των πρός τόν Εἰδικόν Λογαριασμόν Ἀντιμετωπίσεως Κορωνοϊοῦ καί προτρέπουν καί τούς λοιπούς Ἀρχιερεῖς νά πράξουν τό αὐτό, διά τάς ἀνάγκας τοῦ Ἐθνικοῦ Συστήματος Ὑγείας. Πρόκειται δέ νά ἀποσταλῇ κατ᾿ αὐτάς σχετικόν Συνοδικόν Γράμμα πρός τούς Σεβασμιωτάτους Ἀρχιερεῖς διά πλείονας λεπτομερείας.

δ) Ἡ Ἱερά Σύνοδος δηλώνει ὅτι, ὅπως κατά τά προηγούμενα ἔτη τῆς οἰκονομικῆς κρίσεως, ἀδιαλείπτως ἡ Ἐκκλησία της Ἑλλάδος παρίστατο πατρικῶς εἰς τάς ἀνάγκας τοῦ λαοῦ καί διεφύλαττε, ὡς οἱ πάντες ἀναγνωρίζουν, τήν Ἐθνικήν ἑνότητα, παρομοίως καί σήμερον παραμένει συνοδοιπόρος τοῦ εὐσεβοῦς ἡμῶν Γένους, ἐνῷ συντονίζει καί σχεδιάζει τήν παρουσίαν καί προσφοράν Της καί κατά τήν «ἑπομένην ἡμέραν», ὁπόταν θά ἐπέλθῃ ἡ λῆξις τῆς πανδημίας καί αἱ ποικίλαι ἀνάγκαι τῶν ἀνθρώπων θά πολλαπλασιασθοῦν.

8) Ἡ Ἱερά Σύνοδος ἐνημερωθεῖσα διά τήν προσφοράν ποσοῦ 50.000 εὐρώ ὑπό τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου πρός τήν Ἑλληνικήν Κυβέρνησιν, ὡς συμβολήν εἰς τόν διεξαγόμενον ἀγῶνα διά τήν καταπολέμησιν τοῦ κορωνοϊοῦ, εὐχαριστεῖ δημοσίως τόν Παναγιώτατον Οἰκουμενικόν Πατριάρχην κ. Βαρθολομαῖον δι’ αὐτήν τήν εὐγενῆ ἔνδειξιν συναντιλήψεως πρός τόν Ἑλληνικόν Λαόν. 

9) Καλεῖ ἅπαντας νά ἀποδέχωνται τήν κρίσιν καί τάς ἀποφάσεις τῆς Ἱερᾶς Συνόδου, ἡ Ὁποία μετά ποιμαντικῆς εὐθύνης, διακρίσεως καί εὐθυκρισίας, κατανοεῖ τήν ἀγωνίαν τοῦ ἱεροῦ Κλήρου καί τοῦ πιστοῦ Λαοῦ, ἀλλά καί συγχρόνως ἐκτιμᾶ, συμφώνως πρός τάς ὑποδείξεις τῶν εἰδικῶν ἐπιστημόνων, πότε αἱ συνθῆκαι ἐπιβάλλουν κατάλληλον ἀντιμετώπισιν πρός ὠφέλειαν τῆς δημοσίας ὑγείας καί ὅλων τῶν πολιτῶν τῆς Πατρίδος μας. Αὐτό ἐπιτάσσει ἄλλωστε καί ὁ θυσιαστικός χαρακτήρ τῆς Ἐκκλησίας. Πρός τοῦτο, παρακαλεῖ ἅπαντας τούς Ἀρχιερεῖς τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος νά ἐπικοινωνοῦν μετά τῶν Δημοσίων Ἀρχῶν, δι᾿ ἐκκλησιαστικά ζητήματα εὐρυτέρου ἐνδιαφέροντος, μέσῳ τῆς Ἱερᾶς Συνόδου, καθώς καί ἅπαντας τούς Ἱερεῖς, Μοναχούς καί Μοναχάς, νά ἀπευθύνωνται πρός τάς Ἀρχάς τῆς Πολιτείας ἤ καί αὐτήν τήν Ἱεράν Σύνοδον, διά πᾶν ἐκκλησιαστικόν ζήτημα, μόνο μέσῳ τῶν οἰκείων αὐτῶν Μητροπολιτῶν, ἐπιδεικνύοντες οὕτω πνεῦμα ἐμπιστοσύνης πρός τήν Ἱεράν Σύνοδον. 

Ἐπί πλέον, λόγῳ τῆς κρισιμότητος τῶν καιρῶν καί διά νά ὑπάρχῃ ἑνιαία φωνή τῆς ποιμαινούσης Ἐκκλησίας πρός τήν κοινωνίαν, ἀπεφάσισεν ὅπως οὐδείς ἀπολύτως, Ἀρχιερεύς, Ἱερεύς, Διάκονος, Μοναχός ἤ ἄλλος ἐργάτης τῆς Ἐκκλησίας, προβαίνῃ εἰς δημοσίας δηλώσεις ἤ ἐμφανίσεις εἰς τά Μέσα Γενικῆς Ἐνημερώσεως καί εἰς τό Διαδίκτυον, προτρέπουσα ταυτοχρόνως ἅπαντα τά πιστά τέκνα τῆς Ἐκκλησίας νά ἡσυχάζουν, νά ἀσκοῦνται εἰς τήν σιωπήν καί εἰς τήν ἐντονώτερον προσευχήν καί μελέτην. Ὡς δέ καθίσταται εὐνόητον, ἡ ἀπόφασις αὕτη ἐπ᾿ οὐδενί ἐμποδίζει ἤ ἔρχεται εἰς ἀντίθεσιν μέ τό διδακτικόν ἔργον, τό ὁποῖον ἕκαστος Ἐπίσκοπος ὀφείλει νά ἐπιτελῇ εἰς τά ὅρια τῆς Ἐπαρχίας αὐτοῦ. Ἡ Ἱερά Σύνοδος ὁρίζει τόν Σεβασμιώτατον Μητροπολίτην Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου κ. Ἱερόθεον, ὁ ὁποῖος κατά τά τελευταῖα ἔτη διατελεῖ ἐκπρόσωπος Τύπου τῶν Συνελεύσεων τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἱεραρχίας, ὡς τό μόνον ὑπεύθυνον πρόσωπον πρός τό ὁποῖον δέον νά ἀπευθύνωνται τά Μέσα Ἐνημερώσεως, διά νά λαμβάνουν ἁρμοδίως ἀπαντήσεις ἐπί τῶν ἐκκλησιαστικῶν ζητημάτων τῶν ἡμερῶν.

Ταῦτα πάντα γνωρίζουσα ὑμῖν ἡ Διαρκής Ἱερά Σύνοδος εὔχεται ὅπως, ὁ μέγιστος οὗτος κίνδυνος τῆς πανδημίας ἀποτελέσῃ συντόμως παρελθόν, ὥστε γηθοσύνως καί ὁμοθυμαδόν ἐπί τό αὐτό, ὁ ἱερός Κλῆρος μετά τοῦ πιστοῦ Λαοῦ, νά ἀξιωθῶμεν ἑορτάσαι τήν Λαμπροφόρον Ἀνάστασιν τοῦ Κυρίου ἡμῶν, διά τῆς τελέσεως Πανηγυρικῆς Ἀναστασίμου Παννυχίδος, κατά τήν Ἀπόδοσιν τῆς Μεγάλης Ἑορτῆς τοῦ Πάσχα, ἤτοι κατά τό μεσονύκτιον μεταξύ Τρίτης 26ης πρός Τετάρτην 27ην Μαΐου 2020. Διακηρύττει δέ, ὅτι ἅπαντες ὀφείλομεν νά μή λησμονῶμεν ὅτι ἡ ἀναμενομένη Ἑορτή τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου ἀποτελεῖ τήν «ἀπαρχήν» μιᾶς στάσεως ἐλπιδοφόρου ἀναμονῆς καί προσδοκίας «τῆς ἄλλης βιοτῆς, τῆς αἰωνίου», ἐπί τῷ σκοπῷ τῆς τελικῆς ἐπικρατήσεως τῆς ζωῆς καί τῆς ὁριστικῆς καταργήσεως τοῦ θανάτου. 

† Ὁ Ἀθηνῶν Ι Ε Ρ Ω Ν Υ Μ Ο Σ, Πρόεδρος
† Ὁ Θεσσαλονίκης Ἄνθιμος
† Ὁ Παραμυθίας, Φιλιατῶν καί Γηρομερίου Τίτος
† Ὁ Μηθύμνης Χρυσόστομος
† Ὁ Τριφυλίας καί Ὀλυμπίας Χρυσόστομος
† Ὁ Μεσσηνίας Χρυσόστομος
† Ὁ Λευκάδος καί Ἰθάκης Θεόφιλος
† Ὁ Θηβῶν καί Λεβαδείας Γεώργιος
† Ὁ Παροναξίας Καλλίνικος
† Ὁ Φωκίδος Θεόκτιστος
† Ὁ Νέας Κρήνης καί Καλαμαριᾶς Ἰουστῖνος
† Ὁ Φιλίππων, Νεαπόλεως καί Θάσου Στέφανος
† Ὁ Σισανίου καί Σιατίστης Ἀθανάσιος
Ὁ Ἀρχιγραμματεύς
† Ὁ Ὠρεῶν Φιλόθεος 

Ἀκριβές Ἀντίγραφον
Ὁ Ἀρχιγραμματεύς

† Ὁ Ὠρεῶν Φιλόθεος