Γεγονὸς καὶ σχόλιο: Τά σύγχρονα προβλήματα τῆς Ἐκκλησίας

Ὁ μακαριστός π. Ἰωάννης Ρωμανίδης ἔζησε τόν 20ό αἰώνα, ἀφοῦ ἐκοιμήθη τό 2001, στήν ἀρχή τοῦ 21ου αἰώνα, καί ἀντιμετώπισε ὅλα τά προβλήματα τῆς ἐποχῆς του μέσα ἀπό τήν ἐμπειρική θεολογία τῆς Ἐκκλησίας.

Ἀκριβῶς, ἐπειδή στηρίχθηκε στήν θεολογία τῶν ἁγίων, οἱ ὁποῖοι δέν ὁμιλοῦν περί τοῦ Θεοῦ, ἀλλά γιά τόν Θεό, γι’ αὐτό καί εἶχε ἀποκτήσει μιά πνευματική εὐαισθησία νά διαβλέπη τά προβλήματα πού ὑπάρχουν σέ κάθε ἐποχή καί χρειάζεται νά ἀντιμετωπισθοῦν ἀπό τούς ποιμένες τῆς Ἐκκλησίας.

Μάλιστα, ἰσχυριζόταν ὅτι ὁ θεολόγος εἶναι καί πνευματικός πατέρας καί ὁ πνευματικός πατέρας εἶναι καί θεολόγος. Αὐτό τό ἔλεγε γιατί ἡ πραγματική θεολογία, πού εἶναι ἡ οὐσία τῆς ποιμαντικῆς, διακρίνει τό ἄκτιστο ἀπό τό κτιστό, τίς ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ ἀπό τίς ἐνέργειες τοῦ διαβόλου, πράγμα πού χαρακτηρίζεται ὡς διάκριση. Τόσο ὁ θεολόγος ὅσο καί ὁ πνευματικός πατέρας πρέπει νά ἔχουν τήν πατερική διάκριση γιά νά βοηθοῦν τά πνευματικά τους παιδιά.

Ἀναφερόμενος στό ποιές προκλήσεις θά κληθῆ νά ἀντιμετωπίση ἡ Ἐκκλησία στό μέλλον, καί ἐννοοῦσε βασικά τόν 21ο αἰώνα, δηλαδή τήν ἐποχή μας, ἔλεγε ὅτι θά εἶναι τρεῖς.

Πρώτη πρόκληση θά εἶναι ὁ Οἰκουμενισμός πού συγχέει τήν θεολογία τῶν Προφητῶν, Ἀποστόλων καί Πατέρων μέ τήν θεολογία τῶν φιλοσόφων καί στοχαστῶν, μέ ἀποτέλεσμα νά ἐπικρατῆ ἕνας συγκρητισμός.

Δεύτερη πρόκληση θά εἶναι ἡ ἀναζήτηση ἀπό ὅλους τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων. Βέβαια, δέν πρέπει νά ἀμνηστεύουμε τήν καταπάτηση τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων στήν παιδεία, τήν κοινωνία, τήν ἐλευθερία, πού γίνονται ἀπό τίς δυνάμεις τοῦ σύγχρονου κόσμου καί τῶν δικτατορικῶν νοοτροπιῶν, ἀλλά δέν πρέπει νά παραμένουμε μόνον σέ αὐτήν τήν ἐξωτερική πλευρά τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων καί νά ἀγνοοῦμε τήν δυνατότητα πού ἔχει κάποιος νά δῆ τήν δόξα τοῦ Θεοῦ ἀνάλογα μέ τήν ἐπίτευξη τῆς ἀνιδιοτελοῦς ἀγάπης.

Τρίτη πρόκληση θά εἶναι ἡ σχέση μεταξύ θεολογίας καί ἐπιστήμης. Στήν Δύση ὁ Χριστιανισμός στηρίχθηκε στήν φιλοσοφική μεταφυσική, γι’ αὐτό καί ἦλθε σέ σύγκρουση μέ τήν ἀναπτυσσόμενη τότε ἐπιστήμη. Ἀντίθετα, ἡ Ὀρθόδοξη θεολογία ἔχει ἄλλο σκοπό, νά ὁμιλῆ γιά τόν Θεό τῆς Ἀποκαλύψεως καί νά ὁδηγῆ τόν ἄνθρωπο στήν μέθεξη τοῦ Θεοῦ, γι’ αὐτό καί δέν μπορεῖ νά ὑπάρξη σύγκρουση μεταξύ πραγματικῆς θεολογίας καί πραγματικῆς ἐπιστήμης.

Ὁ π. Ἰωάννης Ρωμανίδης μέ τήν θεολογική γνώση πού εἶχε καί τήν προφητική θεολογία πού ἐξέφραζε συνέλαβε τίς προκλήσεις πού ἔχει ἡ Ἐκκλησία στίς ἡμέρες μας. Πράγματι, ὅλα τά σύγχρονα προβλήματα πού προκαλοῦν τήν Ἐκκλησία, προέρχονται ἀπό τόν οἰκουμενισμό, τήν θεοποίηση τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων καί τήν σύγκρουση μεταξύ πίστεως καί ἰατρικῆς ἐπιστήμης. Καί, φυσικά, ἡ Ἐκκλησία ἔχει πρόβλημα ἀπό Χριστιανούς, Κληρικούς καί μοναχούς, πού δέν μποροῦν νά διακρίνουν τήν ὀρθόδοξη θεολογική γνώση ἀπό τήν σύγχυση πού προκαλοῦν ὁ συγκρητικός Οἰκουμενισμός, ἡ θεοποίηση τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων καί τά σύγχρονα ἐπιστημονικά ἐπιτεύγματα.

Γι’ αὐτό περισσότερο ἀπό κάθε ἄλλη φορά σήμερα χρειαζόμαστε Κληρικούς, μοναχούς καί θεολόγους, πού νά ἔχουν ἀφ’ ἑνός μέν «γρήγορον νοῦν, σώφρονα λογισμόν, καρδίαν νήφουσαν», ἀφ’ ἑτέρου δέ νά γνωρίζουν τά δεδομένα τῆς σύγχρονης ἐποχῆς, τῆς κοινωνίας καί τῆς ἐπιστήμης, γιά νά διακρίνουν τό κτιστό ἀπό τό ἄκτιστο, τό θεϊκό ἀπό τό δαιμονικό, τήν πνευματική ὑγεία ἀπό τήν παράνοια καί τόν φανατισμό.

Χρειαζόμαστε ἀνθρώπους πού νά μετέχουν τῆς καθαρτικῆς, φωτιστικῆς καί θεοποιοῦ ἐνεργείας τοῦ Θεοῦ, ἀλλά ταυτόχρονα, ὅπως ἔκαναν οἱ μεγάλοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, νά γνωρίζουν καί τά δεδομένα τῆς ἐποχῆς μας γιά νά καθοδηγοῦν μέ νηφαλιότητα καί ψυχραιμία τά μέλη τῆς Ἐκκλησίας. Ὅταν δέν ὑπάρχουν τέτοια πατερικά ἀναστήματα, ἀλλά ἐπικρατοῦν μονομερεῖς καί φανατισμένοι ἄνθρωποι, τότε θά πρέπει νά ἔχουμε περισσότερη ἐμπιστοσύνη στά θεσμικά ὄργανα τῆς Ἐκκλησίας, τίς Συνοδικές Ἐπιτροπές καί τίς Συνοδικές ἀποφάσεις γιά νά ἀποφεύγονται οἱ συγχύσεις καί τά σχίσματα.

Ν. Ι.