Ἀπὸ τὸ Ἁγιολόγιο τοῦ μηνός: Ἅγιες Μάρτυρες Παρθένες Θέκλα, Μαριάμνη, Μάρθα Μαρία καί Ἐνναθά, 11 Ἰουνίου

Πρωτοπρεσβύτερου Π. Γεώργιου Παπαβαρνάβα

Οἱ ἅγιες Παρθενομάρτυρες Θέκλα, Μαριάμνη, Μάρθα, Μαρία καί Ἐνναθά κατάγονταν ἀπό τήν Περσία καί ἔζησαν τόν 4ο αἰώνα μ.Χ., στά χρόνια τοῦ βασιλέως Σαβωρίου. Κατοικοῦσαν κοντά σέ ἕνα χωριό πού ὀνομαζόταν Ἀζά καί ἦσαν ἀφιερωμένες στόν Θεό. Ζοῦσαν μέ ἄσκηση καί προσευχή καί καθοδηγοῦτο ἀπό ἕναν ἱερέα πού ὀνομαζόταν Παῦλος, ὁ ὁποῖος, δυστυχῶς, ἦταν φιλάργυρος καί κρατοῦσε γιά τόν ἑαυτό του τά χρήματα πού ἔδιναν οἱ πιστοί γιά τίς ἀνάγκες τοῦ ἱεροῦ Ἡσυχαστηρίου. Καί τό πάθος του αὐτό, ἐπειδή δέν ἀγωνίσθηκε γιά νά τό νικήση, τόν ὁδήγησε, δυστυχῶς, στήν αἰώνια ἀπώλεια.

Στήν περιοχή πού ζοῦσαν οἱ μοναχές καί ὁ πνευματικός τους πατέρας Παῦλος, κατοικοῦσε καί ἕνας μάγος, ὁ ὁποῖος κατάλαβε ὅτι ὁ Παῦλος εἶχε χρήματα καί θέλησε μέ κάθε τρόπο νά τοῦ τά πάρη. Γι’ αὐτό παρουσιάσθηκε μπροστά στόν βασιλιά και τοῦ εἶπε ὅτι οἱ γυναῖκες αὐτές καί ὁ Παῦλος εἶναι Χριστιανοί. Ὁ βασιλιάς τούς κάλεσε καί τούς πρόσταξε νά ἀρνηθοῦν τόν Χριστό. Τότε οἱ μοναχές ὁμολόγησαν μέ παρρησία τήν πίστη τους στόν Χριστό, ὅμως, δέν ἔκανε τό ἴδιο καί ὁ Παῦλος. Ἀντίθετα, ζήτησε ἀπό τόν βασιλιἀ νά μή τοῦ ἀφαιρέση τά χρήματά του, καί ὅταν ἐκεῖνος τοῦ εἶπε ὅτι μπορεῖς νά κρατήσης τά χρήματά σου, ἄν ἀρνηθῆς τόν Χριστό, τότε εἶπε ὅτι Τόν ἀρνοῦμαι. Στήν συνέχεια, ὅμως, ὁ βασιλιάς τοῦ ἔθεσε ὡς ὅρο γιά νά κρατήση τά χρήματά του, τό νά ἀποκεφαλίση αὐτός ὁ ἴδιος τίς μοναχές, οἱ ὁποῖες ἐν τῷ μεταξύ εἶχαν ὑποβληθῆ σέ σκληρά βασανιστήρια. Αὐτός στήν ἀρχή δίστασε νά προβῆ σέ αὐτήν τήν ἀποτρόπαια πράξη, ἀλλά στήν συνέχεια, νικημένος ἀπό τό πάθος τῆς φιλαργυρίας, πῆρε τό σπαθί ἀπό τά χέρια τοῦ δημίου καί τίς ἀποκεφάλισε. Ἐκεῖνες, πρίν τίς ἀποκεφαλίσει προσπάθησαν μέ θερμά λόγια πίστης καί ἀγάπης γιά τόν Χριστό νά ξυπνήσουν τήν συνείδησή του καί νά τόν ὁδηγήσουν στήν μετάνοια, ἀλλά, δυστυχῶς, ἐκεῖνος παρέμεινε ἀμετανόητος. Τά χρήματα, ὅμως, πού τόσο λάτρεψε, δέν τά χάρηκε, ἀφοῦ στό τέλος τοῦ τά πῆρε ὁ μάγος, καί τότε στήν ἀπελπισία του αὐτοκτόνησε, ὅπως ὁ Ἰούδας, δηλαδή ἔβαλε θηλιά στό λαιμό του καί κρεμάσθηκε.

Ὁ βίος τους καί ἡ πολιτεία τους μᾶς δίνουν τήν ἀφορμή νά τονίσουμε τά ἀκόλουθα.

Πρῶτον. Ἀληθινός πνευματικός πατέρας εἶναι ἐκεῖνος πού καθοδηγεῖ τά πνευματικά του παιδιά σύμφωνα μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, καί τά συνδέει μέ τόν Χριστό καί τήν Ἐκκλησία. Αὐτά τοῦ ὀφείλουν ὑπακοή, ὅταν καί ἐκεῖνος σέβεται τούς ἐκκλησιαστικούς θεσμούς καί ὑπακούη στήν Ἐκκλησία. Διαφορετικά, ὅταν, νικημένος ἀπό τά πάθη του, ἀπομακρύνεται ἀπό τήν ὁδό «τήν ἀπάγουσαν εἰς τήν ζωήν», καί τά ὁδηγῆ σέ ἀλλότριους δρόμους, τότε θά πρέπει νά διαχωρίσουν τήν θέση τους. Νά ἀπομακρυνθοῦν ἀπό αὐτόν, ἄν δέν μπορέσουν νά τόν πείσουν νά μετανοήση, καί ὁ Θεός δέν θά τούς ἐγκαταλείψη, ἀφοῦ Αὐτός εἶναι ὁ Σωτήρας τῶν ἀνθρώπων.

Δεύτερον. Οἱ ἀναταραχές, οἱ συγκρούσεις καί οἱ πόλεμοι στίς ἀνθρώπινες κοινωνίες, τά ἔθνη καί τά κράτη ὀφείλονται στά ἀνθρώπινα πάθη, καί κυρίως στό φοβερό πάθος τῆς φιλαργυρίας, τό ὁποῖο ὤθησε τόν Μαθητή τοῦ Χριστοῦ, τόν Ἰούδα, νά προδώση τόν Διδάσκαλό του. Ὁ ἱερός Χρυσόστομος, ἀναφερόμενος στόν Ἰούδα, ὁ ὁποῖος πρόδωσε τόν Χριστό γιά τριάντα ἀργύρια, λέγει ὅτι «τά ἀργύρια τήν οἰκουμένην ἄνω κάτω πεποίηκαν». Καί, πραγματικά, ἡ φιλαργυρία γίνεται αἰτία ἀναστατώσεων, συγκρούσεων καί πολέμων. Καί ὅταν ὁ ἄνθρωπος κυριεύεται ἀπό τό πάθος αὐτό, ὅπως καί ἀπό τά ἄλλα πάθη, ἤτοι τῆς φιληδονίας, τῆς κενοδοξίας, τοῦ φθόνου, τῆς μνησικακίας κλπ., τότε γίνεται δοῦλος τοῦ διαβόλου, ὁ ὁποῖος μέσα ἀπό τά παθη του τόν πολεμᾶ καί τόν ὑποδουλώνει, καί τελικά τόν καταστρέφει. Καί ὅπως οἱ σωματικές ἀσθένειες, ὅταν χρονίζουν, καθιστοῦν τήν θεραπεία δύσκολη ἤ καί ἀδύνατη, ἔτσι καί τά πάθη ὅταν εἶναι μακροχρόνια, ἀποκτοῦν δύναμη καί κυριαρχία πάνω στόν ἄνθρωπο, καί τότε εἶναι δύσκολο νά τά νικήση καί νά κυριαρχήση ἐπάνω σέ αὐτά. Γι’ αὐτό καί χρειάζεται συνεχής, ἐπίμονος καί ἐπίπονος ἀγώνας, ἀλλά καί θερμή προσευχή γιά ἄνωθεν βοήθεια, ἀφοῦ «τά ἀδύνατα παρ’ ἀνθρώποις δυνατά ἐστι παρά τῷ Θεῷ». Μέ ἄλλα λόγια, πρέπει κανείς νά ἀγωνίζεται, ἀλλά συγχρόνως νά ζητᾶ τό ἔλεος καί τήν βοήθεια τοῦ Θεοῦ. Ἄλλωστε, μέσα στήν Ἐκκλησία ὅλα εἶναι θεανθρώπινα. Ὁ Θεός εἶναι Ἐκεῖνος πού ἐνεργεῖ τήν σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου, καί ὁ ἄνθρωπος συνεργεῖ στό ἔργο τῆς σωτηρίας του.

Τά πάθη εἶναι ἡ παρά φύση λειτουργία τῶν δυνάμεων τῆς ψυχῆς, οἱ ὁποῖες μετά τήν πτώση τοῦ ἀνθρώπου στήν ἁμαρτία ἔχουν διαστραφῆ καί ἐκτραπῆ ἀπό τήν φυσική λειτουργία τους. Δηλαδή, τά πάθη δέν εἶναι κάτι ἐξωτερικό πού εἰσέρχεται μέσα στόν ἄνθρωπο καί πού πρέπει νά τό ἀποβάλη. Γι’ αὐτό ὁ ἀγώνας τοῦ ἀνθρώπου δέν εἶναι νά ξεριζώση τά πάθη του, ἀλλά νά τά νικήση καί νά τά μεταμορφώση, ἤτοι νά ὁδηγήση τίς δυνάμεις τῆς ψυχῆς, πού εἶναι τό λογιστικό (λογική καί νοῦς), ἡ ἐπιθυμία καί ὁ θυμός, ἀπό τό παρά φύση στό κατά φύση καί στό ὑπέρ φύση. Αὐτός ὁ ἀγώνας καρποφορεῖ, ὅταν γίνεται μέ ταπείνωση, προσευχή, ἄσκηση καί μυστηριακή ζωή, γιατί τότε ἐπισκιάζει τόν ἄνθρωπο ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ καί τόν ἐνισχύει καί τόν ἐνδυναμώνει. Διαφορετικά, ὁ διάβολος ἀποκτᾶ ἐξουσία πάνω του καί τόν ὁδηγεῖ στήν αἰώνια ἀπώλεια.

Στούς «Ἀναβαθμούς» τοῦ τρίτου ἤχου, πού ψάλλονται τίς Κυριακές στόν Ὄρθρο, καί συγκεκριμένα στό πρῶτο τροπάριο γράφεται: «Τήν αἰχμαλωσίαν Σιών σύ ἐξείλου ἐκ Βαβυλῶνος, κἀμέ ἐκ τῶν παθῶν πρός ζωήν ἕλκυσον, Λόγε». Ἐδῶ ὁ ἱερός ὑμνογράφος ἔχει προφανῶς ὑπ’ ὄψη του τήν αἰχμαλωσία τῶν Ἰσραηλιτῶν στούς Βαβυλωνίους καί τήν ἀπελευθέρωσή τους ἀπό αὐτήν, ὅπως περιγράφεται στήν Παλαιά Διαθήκη. Καί ἀπευθυνόμενος στόν Θεό τόν παρακαλεῖ νά τόν ἐλευθερώση ἀπό τά πάθη του, ὅπως ἐλευθέρωσε τούς Ἰσραηλίτες ἀπό τήν βαβυλώνεια αἰχμαλωσία τους, καί νά τόν ὁδηγήση στήν ζωή. Ἐδῶ φαίνεται καθαρά ὅτι τά πάθη συνδέονται μέ τήν ἀπώλεια τῆς ζωῆς, τῆς αἰώνιας θείας ζωῆς, καί ἡ μεταμόρφωση τῶν παθῶν συνδέεται μέ τήν ζωή, ἤτοι μέ τόν Χριστό ὁ Ὁποῖος, ὅπως τό διεκήρυξε ὁ Ἴδιος, εἶναι «ἡ ὁδός, ἡ ἀλήθεια καί ἡ ζωή». Τελικά, ὅποιος εἶναι ὑποδουλωμένος στά πάθη του, αὐτός ἐξουσιάζεται ἀπό τόν διάβολο, ὁ ὁποῖος τόν ὁδηγεῖ στήν αἰώνια ἀπώλεια.

Νά ἀγαπήσουμε τόν Χριστό, πού εἶναι ἡ «ἡ ζωή», καί καθημερινά νά τόν παρακαλοῦμε θερμά, λέγοντάς Του: «Κἀμέ ἐκ τῶν παθῶν πρός ζωήν ἕλκυσον, Λόγε».