«Ἡ ὀμορφιά θά σώση τόν κόσμο»

Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία κατά τήν λιτανεία τοῦ ἁγίου Χριστοφόρου, στήν Πλατεία τοῦ Ἀγρινίου (9 Μαΐου 2022)

Δεῖτε τὴν ὁμιλία ἀπὸ τὸ κανάλι τῆς «Ἐκκλησιαστικῆς Παρέμβασης»

Ἐντιμότατοι ἄρχοντες, τίμιο πρεσβυτέριο, Χριστοῦ διακονία, περιούσιε καί εὐλογημένε λαέ τοῦ Κυρίου τῆς πόλεως καί ἐπαρχίας αὐτῆς.

Μέ τήν σημερινή λιτανεία τήν ὁποία κάνουμε καί μέ τήν ἀρτοκλασία ἐδῶ στήν πλατεία Δημοκρατίας οὐσιαστικά περατώνονται γιά φέτος τουλάχιστον οἱ ἑορτές γιά τόν ἅγιο Χριστοφόρο, ὁ ὁποῖος εἶναι Προστάτης καί Ἔφορος τῆς ἐπαρχίας ταύτης καί τῆς πόλεως, θά ἔλεγα τῆς μεγαλωνύμου αὐτῆς πόλεως, καί θά μποροῦσα νά τό πῶ μετά βεβαιότητος, καί τῆς μαρτυρικῆς πόλεως τοῦ Ἀγρινίου.

Πανηγυρίζουμε λαμπρότατα αὐτές τίς ἡμέρες τόν ἅγιο Χριστοφόρο ὅλος ὁ λαός μέ εὐλάβεια καί ἀγάπη στόν Θεό, στήν Ἐκκλησία καί στόν Ἅγιο.

Διαβάζοντας τόν βίο τοῦ ἁγίου Χριστοφόρου, μεταξύ τῶν ἄλλων παρατήρησα ὅτι σήμερα μαζί μέ τόν ἅγιο Χριστοφόρο ἑορτάζουν καί δύο γυναῖκες, ἡ Καλλινίκη καί ἡ Ἀκυλίνα• καί μάλιστα γράφεται ὅτι αὐτές οἱ δύο γυναῖκες προσελκύστηκαν στόν Χριστό ἀπό τόν ἅγιο Χριστοφόρο καί μαζί μέ τόν ἅγιο μαρτύρησαν γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ.

Πῶς ὅμως ἔχει τό θέμα καί ποιά εἶναι ἡ σχέση τοῦ ἁγίου Χριστοφόρου μέ τίς δύο αὐτές γυναῖκες;

Ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης στό Συναξάριό του γράφει ὅτι ὁ ἅγιος Χριστοφόρος δέν ἦταν ὄμορφος ἐξωτερικά, ἀλλά ἦταν δύσμορφος καί ἄμορφος. Χαρακτηριστικά γράφει: «Ἦτο ἄσχημος καί ἄμορφος στό πρόσωπο». Καί πιό κάτω γράφει: «Ἀνθρώπινο πρόσωπο εἶχε καθώς καί οἱ λοιποί ἄνθρωποι, ἄσχημον ὅμως καί φοβερόν καί ἠγριωμένον». Ἐξωτερικά εἶχε ἕνα πρόσωπο τό ὁποῖο ἦταν ἄγριο, ἀπό τήν φυλή ἀπό τήν ὁποία καταγόταν καί ἀπό τήν ὁποία προερχόταν. Ὅταν ὅμως γνώρισε τόν Χριστό, ἔγινε πιστός. Καί ὁ αὐτοκράτωρ προκειμένου νά τόν μεταπείση νά μήν πιστεύη πιά στόν Χριστό, μεταξύ τῶν ἄλλων, ἔστειλε δύο γυναῖκες, τήν Καλλινίκη καί τήν Ἀκυλίνα, οἱ ὁποῖες ἦταν γυναῖκες ἐλευθερίων ἠθῶν, εἶχαν ἐξωτερικό κάλλος, ἦταν πανέμορφες γυναῖκες καί ἤλπιζε μέ τόν τρόπο αὐτό ὅτι θά ἐξαναγκάση τόν ἅγιο Χριστοφόρο νά ἀρνηθῆ τόν Χριστό.

Γράφει ὁ ἅγιος Νικόδημος στό Συναξάριο: «Ὡραῖες μέν οἱ γυναῖκες αὐτές στήν ὄψη, πόρνες δέ καί ἀκόλαστες στήν γνώμη». Καί ὅταν πλησίασαν τόν ἅγιο Χριστοφόρο ἐκεῖνος ἄρχισε νά τούς μιλάη γιά τόν Χριστό καί αἰχμαλωτίσθηκαν ἀπό αὐτά τά ὁποῖα τούς εἶπε. Πίστεψαν στόν Χριστό, ὁμολόγησαν τόν Χριστό καί μαρτύρησαν μαζί μέ τόν ἅγιο Χριστοφόρο.

Ἐκεῖνο τό ὁποῖο κάνει ἰδιαίτερη ἐντύπωση εἶναι τό ἑξῆς: Τί εἶχε μέσα του ὁ ἅγιος Χριστοφόρος ὁ ὁποῖος, ἐνῶ ἐξωτερικά ἦταν ἄμορφος καί δύσμορφος, πού προσείλκυσε αὐτές τίς ὡραῖες ἐξωτερικά γυναῖκες, ὥστε νά ἀρνηθοῦν τά κάλλη τους, τήν ὀμορφιά τους καί αὐτήν τήν βιολογική ζωή, νά μαρτυρήσουν καί νά φύγουν ἀπό τόν κόσμο αὐτόν;

Ἤ τί ἦταν αὐτό πού ἔκανε τίς γυναῖκες αὐτές οἱ ὁποῖες ἀναζητοῦσαν τό κάλλος, τήν ὀμορφιά καί τήν ἡδονή, νά τά ἀπαρνηθοῦν; Ἐραστές ἦταν τοῦ κάλλους καί τῆς ἡδονῆς, κι ὅμως συμπάθησαν καί ἀγάπησαν μέχρι θανάτου τόν ἅγιο Χριστοφόρο, πού ἦταν ἄσχημος ἐξωτερικά. Θυμᾶμαι αὐτό πού γράφει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Σιναΐτης ὅτι «ἡ ἀγάπη εἶναι πηγή πυρός», ἡ ἀγάπη φτάνει μέχρι τήν φωτιά• μέχρι νά θυσιάζη κανείς τόν ἑαυτό του γιά τόν Χριστό.

Μέ τήν εὐκαιρία αὐτή νά πῶ ὅτι ὁ περίφημος Ρῶσος λογοτέχνης Ντοστογιέφσκι στό μυθιστόρημά του «Ὁ ἠλίθιος» ἀναφέρεται σέ ἕναν ἀθῶο καί καλοκάγαθο πρίγκιπα, ὁ ὁποῖος λεγόταν Μίσκιν καί ὁ ὁποῖος ἔπρεπε νά διαλέξη μεταξύ δύο γυναικῶν, οἱ ὁποῖες ἦταν πολύ ὡραῖες καί διαφορετικές ἡ κάθε μία. Καί τότε ὁ Ντοστογιέφσκι βάζει στόν ἥρωά του, τόν Μίσκιν, τά ἑξῆς λόγια: «Ἡ ὀμορφιά μοῦ δίνει μία αἴσθηση πληρότητας, εἶναι μέτρον εἰρήνευσης καί παλλόμενης θρησκευτικῆς ταύτισης μέ τήν πανουσία τῆς ζωῆς. Ἡ ὀμορφιά θά σώση τόν κόσμο».

Αὐτή ἡ περίφημη φράση ἔμεινε, εἶναι γνωστή καί τήν ἀκοῦμε συχνά: «Ἡ ὀμορφιά θά σώση τόν κόσμο». Ἀλλά ποιά ὀμορφιά θά σώση τόν κόσμο;

Βεβαίως, δέν ἀρνεῖται κανείς καί τό χάρισμα τῆς ἐξωτερικῆς ὀμορφιᾶς. Ἀλλά αὐτό μπορεῖ νά ὁδηγήση τόν ἄνθρωπο σέ πολύ μεγάλες περιπέτειες. Ἐδῶ ἐννοεῖ κάτι ἄλλο. Ἐννοεῖ τήν ἐσωτερική ὀμορφιά, τήν πληρότητα, τήν τρυφερότητα, τήν ἀγάπη τήν ἐσωτερική, τήν δικαιοσύνη, τήν ἐλευθερία. Ὁπότε πρόκειται γιά μία ἐσωτερική ὀμορφιά.

Νομίζω ὅτι αὐτή ἡ ὀμορφιά, αὐτή ἡ καλλονή, ὑπάρχει μέσα στήν Ἐκκλησία μας. Καί τό βλέπουμε αὐτό μέ ὅλες αὐτές τίς ἐκδηλώσεις τίς ὁποῖες ἔχουμε. Ἄλλωστε, ἡ Ἐκκλησία θεωρεῖται καί εἶναι πνευματικός νυμφώνας• ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἡ νύμφη τοῦ Χριστοῦ• ἡ Ἐκκλησία ἔχει Νυμφίο τόν Χριστό καί ἔχει πολλή ἐσωτερική ὀμορφιά.

Καί ποῦ φαίνεται αὐτή ἡ ὀμορφιά τῆς Ἐκκλησίας; Δέν τήν βλέπει ἴσως κανείς ἐξωτερικά, ἀλλά τήν αἰσθάνεται ἐσωτερικά. Ποῦ φαίνεται;

Πρῶτα-πρῶτα εἶναι ἀνοικτή σέ ὅλον τόν κόσμο. Δέν κλείνεται μέσα σέ συστήματα• ἡ Ἐκκλησία δέν εἶναι ἕνα ἀνθρώπινο σωματεῖο, ἀλλά εἶναι τό Σῶμα τοῦ Θεανθρώπου Χριστοῦ• δέν εἶναι ἕνας ἀνθρώπινος ὀργανισμός, ἀλλά εἶναι ὁ Θεανθρώπινος ὀργανισμός. Ἡ Ἐκκλησία ἔχει ἕνα ἄνοιγμα. Εἶναι χαρακτηριστικό ὅτι στήν εἰκόνα τῆς Πεντηκοστῆς, ὅταν κατέβηκε τό ἅγιο Πνεῦμα, οἱ Ἀπόστολοι παρουσιάζονται νά κάθωνται σέ ἕνα ἡμικύκλιο, πού σημαίνει ὅτι ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἀνοικτή• δέν ἀποκλείει κανέναν. Καί γι’ αὐτό ὁ ἐθνοφυλετισμός εἶναι αἵρεση μέσα στήν Ἐκκλησία καί ἔτσι καταδικάστηκε. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἀνοικτή καί δέν ἀποκλείει κανένα, δέν εἶναι κλειστό σύστημα. Αὐτή εἶναι ἡ ὀμορφιά τῆς Ἐκκλησίας.

Καί βεβαίως τό ἄλλο, εἶναι ὅτι ἡ Ἐκκλησία μοιάζει σάν ἕνα σχολεῖο πού εἶναι καί ἡμερήσιο καί νυκτερινό• ἔχει μαθητές πού φαίνονται, ἔχει καί μαθητές πού δέν φαίνονται ἐξωτερικά• ὅπως ὁ ἅγιος Νικόδημος, ὁ εὐσχήμων βουλευτής, ὁ ὁποῖος πῆγε νύκτα γιά νά συναντήση τόν Χριστό καί αὐτός μετά παρευρέθηκε στήν Ἀποκαθήλωση τοῦ Χριστοῦ ἀπό τόν Σταυρό.

Ἐπομένως, ἡ Ἐκκλησία ἔχει ἀνθρώπους παντοῦ• εἶναι ἄνθρωποι πού εἶναι πληγωμένοι, ματωμένοι, καί δέν ἐννοῶ σωματικά, ἐννοῶ ψυχολογικά, ὑπαρξιακά, μπορεῖ νά εἶναι ἔξω ἀπό τόν χῶρο τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλά μέσα τους σιγοκαίει ἕνα καντήλι πίστης καί ἀγάπης γιά τόν Χριστό.

Καί ἔχουμε πολλούς ἀνθρώπους, ὅπως ἐδῶ τόν ἅγιο Χριστοφόρο πού πρῶτα ἦταν εἰδωλολάτρης καί ἔπειτα πιστός, τίς γυναῖκες ἐλευθερίων ἠθῶν, καί σήμερα τούς γιορτάζουμε καί τούς πανηγυρίζουμε μαζί.

Τελικά, ἡ Ἐκκλησία εἶναι μιά μεγάλη μητρική ἀγκαλιά• χωράει τούς πάντες, ἀνεξαρτήτου φύλου, ἰδεολογίας, νοοτροπίας, ἐθνότητας. Καί μοιάζει σάν μία μάνα πού ἔχει μέσα στήν ἀγκαλιά της τά παιδιά της καί μέ τό ἕνα χέρι τούς δείχνει τί πρέπει νά κάνουν καί ὅταν ἐκεῖνα ἀστοχοῦν, τότε μέ τό ἄλλο χέρι τά ἀγκαλιάζει καί τά ἀσπάζεται. Αὐτή εἶναι ἡ τρυφερότητα τῆς Ἐκκλησίας. Ἔτσι τήν γνωρίσαμε τήν Ἐκκλησία, γι’ αὐτό καί τήν ἀγαπήσαμε.

Ὁπότε, εἴμαστε ἀναζητητές καί ἐραστές αὐτῆς τῆς ἐσωτερικῆς ὀμορφιᾶς. Παράδειγμα• στήν πόλη αὐτή ἔζησε πρίν πολλά χρόνια ἕνας λευίτης ἱερέας, ὁ ὁποῖος εἶχε λερωμένα ράσα ἐξωτερικά, ἦταν πάμφτωχος, ἀλλά εἶχε πολύ μεγάλη ἀγάπη καί σέ αὐτόν ὀφείλονται ἐν πολλοῖς ὅλα αὐτά τά ὁποῖα πανηγυρίζουμε τίς ἡμέρες αὐτές. Εἶναι ὁ παπα-Ἀποστόλης Φαφούτης, ὁ ὁποῖος ἐξωτερικά δέν φαινόταν νά εἶναι κάτι ἰδιαίτερο, ἦταν ἕνας ἁπλός παπαδάκος, ἀλλά εἶχε μία τέτοια ἐσωτερική καλλονή καί μία τέτοια ὀμορφιά, πού μέχρι τώρα ὅλοι ἔχουν σαγηνευθῆ ἀπό αὐτήν τήν ἐσωτερική πληρότητα.

Ὁπότε, θά ἔλεγα σάν ἕνα ἐπίλογο ὅλων αὐτῶν τῶν ἑορταστικῶν ἐκδηλώσεων: Δέν ἀποκλείει κανείς καί τήν ἐξωτερική ὀμορφιά, ἀλλά νά εἴμαστε ἀναζητητές καί ἐραστές τῆς ἐσωτερικῆς ὑπαρξιακῆς καί πνευματικῆς ὀμορφιᾶς.

Χριστός Ἀνέστη! Χρόνια πολλά!