Γραπτὸ Κήρυγμα: Ἐπάνοδος στό βάθος

Ἐπάνοδος στό βάθος

«ὡς δέ ἐπαύσατο λαλῶν, εἶπε πρός τόν Σίμωνα· ἐπανάγαγε εἰς τό βάθος καί χαλάσατε τά δίκτυα ὑμῶν εἰς ἄγραν» (Λουκ. ε΄, 4)

Ἀγαπητοί ἀδελφοί,

Μέ τήν σημερινή Κυριακή ἀρχίζει μιά μεγάλη περίοδος στήν Ἐκκλησία, κατά τήν ὁποία θά διαβάζονται κάθε Κυριακή περικοπές ἀπό τό Εὐαγγέλιο τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ καί αὐτό θά γίνη μέχρι τήν Κυριακή πρό τῆς τοῦ Χριστοῦ Γεννήσεως.

Τό Εὐαγγέλιο πού ἔγραψε ὁ Εὐαγγελιστής Λουκᾶς ἔχει μερικές ἰδιαιτερότητες πού τό διακρίνουν ἀπό τά ἄλλα Εὐαγγέλια, ὅτι δείχνει περισσότερο τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ στούς πτωχούς, τούς περιφρονημένους, τίς γυναῖκες, τά παιδιά, τούς ἁμαρτωλούς, καί ἔχει μέσα του ἕναν οἰκουμενικό χαρακτήρα, ἀφοῦ δείχνει τό ἐνδιαφέρον τοῦ Χριστοῦ καί στούς Ἰουδαίους καί στούς Ἐθνικούς. Χρησιμοποιεῖται δέ καί μιά ἰατρική ὁρολογία, ἀφοῦ προέρχεται ἀπό τόν Εὐαγγελιστή Λουκᾶ πού ἦταν ἰατρός κατά τό ἐπάγγελμα.

Στό σημερινό Εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα ὡς θέμα παρουσιάζεται ἡ κλήση τῶν πρώτων Μαθητῶν καί αὐτό ἔγινε μέ ἀφορμή τήν θαυματουργική ἁλιεία. Οἱ ἁλιεῖς ὅλη τήν νύκτα δέν εἶχαν πιάσει ψάρια καί ἔπλεναν τά δίκτυά τους. Ὁ Χριστός εἰσῆλθε σέ ἕνα ἀπό τά πλοῖα πού ἦταν τοῦ Σίμωνα Πέτρου καί ἄρχισε νά διδάσκη τόν λαό. Μόλις τελείωσε τήν διδασκαλία του εἶπε στόν Σίμωνα Πέτρο νά ἐπανέλθη στό βάθος τῆς λίμνης καί νά ρίξη πάλι τά δίκτυα. Ὁ Σίμων Πέτρος ἐπειδή ἤξερε ὡς ψαράς ὅτι αὐτό δέν μποροῦσε νά ἔχη ἀποτέλεσμα, ἔφερε μιά ἀντίρρηση, ἀλλά τελικά ἔκανε ὑπακοή καί συνέλεξε πολλά ψάρια. Αὐτό τόν ἔκανε νά γεμίση ἀπό δέος καί ὁ Χριστός ἐκάλεσε καί αὐτόν καί τούς υἱούς τοῦ Ζεβεδαίου, τόν Ἰάκωβο καί τόν Ἰωάννη νά Τόν ἀκολουθήσουν, ὅπως καί ἔγινε.

Ἔχει, λοιπόν, μεγάλη σημασία αὐτό τό «ἐπανάγαγε εἰς τό βάθος» πού ἐλέχθη μετά πού τελείωσε τήν ὁμιλία Του. Ἔτσι πρέπει νά γίνη σέ μᾶς μέ ἄλλην, βέβαια, ἔννοια. Παρατηροῦμε στίς ἡμέρες μας ὅτι ὅλη ἡ σύγχρονη ζωή καί ἡ δραστηριότητα τοῦ ἀνθρώπου κινεῖται ἐξωτερικά, ἡ προσοχή τοῦ ἀνθρώπου παραμένει στήν ἐπιφάνεια.

Κατ’ ἀρχάς ἐπικρατεῖ μιά ἔντονη αἰσθησιοκρατία, μιά ἱκανοποίηση τῶν αἰσθήσεων μέ τήν ἀπόλαυση τῆς ἡδονῆς. Παντοῦ κυριαρχεῖ ἡ εἰκόνα, ἡ εἴδηση, ἡ πληροφορία, ἡ ἀπόλαυση. Μιά «εἰκονική πραγματικότητα» κυριαρχεῖ στήν ζωή μας, ἡ ὁποία εἶναι ψευδής καί ἀπατηλή ἀπόλαυση. Μέ τήν αἰσθησιοκρατία συνδέεται καί ἡ εὐδαιμονία. Στήν καλύτερη τῶν περιπτώσεων οἱ ἄνθρωποι ἀσχολοῦνται μέ τήν λογική ἐπεξεργασία τῶν ἐννοιῶν, τῶν λέξεων, τῶν εἰκόνων, ὁπότε αὐτό χαρακτηρίζεται ὡς λογικοκρατία πού συνδέεται μέ τήν φαντασία.

Βέβαια, δέν μποροῦμε νά ἀπορρίψουμε τόν κόσμο τῶν αἰσθήσεων καί τῆς λογικῆς, ἀλλά δέν μποροῦμε νά τά ἀναγάγουμε σέ αὐθεντίες, μέ τό νά τά ἀπομονώσουμε ἀπό τήν ὅλη ζωή τοῦ ἀνθρώπου. Ἄλλο εἶναι οἱ αἰσθήσεις καί ἄλλο ἡ αἰσθησιοκρατία∙ ἄλλο εἶναι ἡ λογική καί ἄλλο ἡ λογικοκρατία∙ ἄλλο εἶναι ὁ ὀρθός λόγος καί ἄλλο ὁ ὀρθολογισμός.

Δυστυχῶς, αὐτή ἡ ἐνασχόληση μέ τήν ἐπιφάνεια παρατηρεῖται καί στήν ἐκκλησιαστική ζωή. Ἀσχολούμαστε ὑπερβολικά μέ αὐτό πού φαίνεται, μᾶς ἀρέσει ὁ ἐξωτερικός διάκοσμος, οἱ ἐξωτερικές δραστηριότητες, πού λέγεται ἀκτιβισμός, καί δέν ἀσχολούμαστε μέ τό βάθος τῆς ζωῆς μας πού εἶναι ὁ νοῦς, ἡ καρδιά, ὁ Θεός, ἡ σωτηρία μας, τό αἰώνιο μέλλον μας. Ἐπομένως, ὁ λόγος τοῦ Χριστοῦ «ἐπανάγαγε εἰς τό βάθος» ἔχει πολλή σημασία στίς ἡμέρες μας.

Πρῶτα πρέπει νά τονισθῆ ὅτι ὁ Χριστός εἶπε αὐτόν τόν λόγο, ὅταν τελείωσε τήν ὁμιλία του, πού σημαίνει ἀκοῦμε καί διαβάζουμε τούς λόγους τοῦ Χριστοῦ καί τῶν ἁγίων. Καί αὐτό εἶναι ἀπαραίτητο σέ μιά ἐποχή πού μᾶς ἀποσποῦν τόν νοῦ οἱ λόγοι τῶν ἀνθρώπων, ποικίλης κατεύθυνσης, καί μᾶς ἀποπροσανατολίζουν. Ἔτσι, ἀφοῦ τηρήσουμε τίς ἐντολές τοῦ Χριστοῦ καί ὁ νοῦς μας ἀρχίζει νά συγκεντρώνεται ἀπό τήν παραζάλη τῆς περιπλάνησής του στόν αἰσθητό καί φανταστικό κόσμο, τότε θά εἰσέλθουμε στό βάθος τῆς ψυχῆς μας. Στήν συνέχεια θά ἀκούσουμε τόν λόγο τοῦ Χριστοῦ νά Τόν ἀκολουθήσουμε καί νά γίνουμε μαθητές Του, δηλαδή μαθητές τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ.

Τό «ἐπανάγαγε εἰς τό βάθος» σημαίνει τό νά ἀρχίζουμε νά σκεπτόμαστε ὀρθά σύμφωνα μέ τό θέλημα τοῦ Χριστοῦ, ἀφοῦ εἴμαστε Χριστιανοί, τό νά θέτουμε συνεχῶς καλούς λογισμούς, γιατί ἀπό αὐτούς τούς καλούς λογισμούς θά ἔλθη ἡ πνευματική ὑγεία, θά ἀποβάλουμε τήν αὐτονομία, τήν ἀπελπισία, τήν ἀπόγνωση, τήν θλίψη.

Ἔπειτα, τό «ἐπανάγαγε εἰς τό βάθος» σημαίνει ὅτι πρέπει νά κάνουμε αὐτοεξέταση μέσα μας γιά νά δοῦμε σέ ποιά κατάσταση βρίσκεται ἡ ψυχή μας. Ὅπως γιά νά βροῦμε τήν αἰτία διαφόρων ἀσθενειῶν τοῦ σώματος κάνουμε ὅλες τίς ἀπαραίτητες ἐξετάσεις, κατά τόν ἴδιο τρόπο πρέπει νά ἐξετάσουμε τόν ἑαυτό μας μέ τήν αὐτογνωσία, τήν αὐτοεξέταση μέσα στό πνεῦμα τῆς μετανοίας.

Ἀκόμη, τό «ἐπανάγαγε εἰς τό βάθος» σημαίνει νά βροῦμε τόν χῶρο τῆς πνευματικῆς καρδιᾶς, ὅπου κατοικεῖ ὁ Θεός. Αὐτό γίνεται μέ τήν προσευχή στόν Θεό, μέ τήν Εὐχή τοῦ Ἰησοῦ, τό «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, Υἱέ τοῦ Θεοῦ, ἐλέησόν με» καί μέ ὅλη τήν παράδοση πού ἔχει ἡ Ἐκκλησία μας πού χαρακτηρίζεται ἡσυχαστική, φιλοκαλική καί νηπτική ζωή.

Ἐπειδή οἱ ἄνθρωποι δέν ἀσκοῦνται σέ αὐτό τό ἐσωτερικό ἄθλημα, γι’ αὐτό πάσχουν ἀπό πόνο, ὀδύνη, θλίψη, κατάθλιψη. Καί ἄλλοι ἀπό αὐτούς καταλήγουν σέ φάρμακα, σέ ἠρεμιστικά καί ναρκωτικά, καί ἄλλοι φθάνουν σέ μεθόδους ἀνατολικῆς φιλοσοφίας καί θρησκείας, πού στήν βάση τους εἶναι, ὅπως ἔχουν χαρακτηρισθῆ, «ψυχοναρκωτικά».

Δυστυχῶς, εὐθυνόμαστε καί ἐμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι Κληρικοί, θεολόγοι καί μοναχοί πού, ἐνῶ ἔχουμε στήν Ἐκκλησία μας πλούσια νηπτική καί ἡσυχαστική παράδοση ἡ ὁποία βοηθᾶ σέ αὐτό τό «ἐπανάγαγε εἰς τό βάθος», οὔτε τό γνωρίζουμε οὔτε τό διδάσκουμε, ὁπότε πολλοί Χριστιανοί εἴτε παραμένουν στά ἐξωτερικά, τήν ἡδονοκρατία, τήν αἰσθησιοκρατία μέ ὅ,τι αὐτό συνεπάγεται γιά τήν πνευματική, ψυχική καί σωματική ὑγεία, εἴτε ἀναζητοῦν αὐτήν τήν ἐσωτερική ἠρεμία σέ ἀλλότριες παραδόσεις πού τούς ἐμπλέκουν σέ ἄλλες περιπέτειες. Πρέπει νά βροῦμε τόν τρόπο νά ἐξασκηθοῦμε στόν λόγο τοῦ Χριστοῦ: «Ἐπανάγαγε εἰς τό βάθος», γιά νά βροῦμε τόν χαμένο ἑαυτό μας.

Ὁ Μητροπολίτης

+ Ὁ Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱερόθεος