Γεγονὸς καὶ σχόλιο: Ὁ προπονητής

Στό πρόσφατο Μουντιάλ (παγκόσμιο πρωτάθλημα ποδοσφαίρου) πού διοργανώθηκε στό Κατάρ ἔπαιξαν σημαντικό ρόλο οἱ ποδοσφαιριστές, ἀλλά τόν μεγαλύτερο ρόλο τόν ἔπαιξαν οἱ προπονητές. Ἄν οἱ παῖκτες εἶχαν τό ταλέντο, τά χαρίσματα, οἱ προπονητές εἶχαν τό σύστημα τοῦ παιχνιδιοῦ, τήν ὀργάνωση τῆς ὁμάδας καί τήν κατάλληλη ἀξιοποίηση τῶν παικτῶν πού ἔχουν τά ἰδιαίτερα προσόντα.

Ἔχουν σημειώσει εἰδικοί ὅτι τό παλαιό ποδόσφαιρο στηριζόταν κυρίως στήν πρωτοβουλία καί τήν εὑρηματικότητα τῶν παικτῶν, γι’ αὐτό καί κάθε ὁμάδα ἔπαιζε διαφορετικό ποδόσφαιρο, ἐνῶ τώρα ὅλες οἱ ὁμάδες παίζουν τό ἴδιο ποδόσφαιρο, χρησιμοποιώντας τά ἴδια συστήματα καί τήν ἴδια ὀργάνωση, ἁπλῶς διαφοροποιοῦνται στίς λεπτομέρειες. Μοῦ ἄρεσε ἡ ἔκφραση ὅτι τώρα οἱ παῖκτες «εἶναι "προϊόντα" διαφορετικῶν "ἐργοστασίων"». Ἔτσι, στήν ἐπιτυχία κάποιας ὁμάδας ἔχει σημαντικό ρόλο ὁ προπονητής, ὁ ὁποῖος ἀφ’ ἑνός μέν ἐπιλέγει τούς καλύτερους, κατά τήν γνώμη του, παῖκτες στήν ὁμάδα, ἀφ’ ἑτέρου δέ καταρτίζει τό κατάλληλο σύστημα, ἀξιοποιώντας τά ἰδιαίτερα χαρίσματα τῶν ποδοσφαιριστῶν του.

Παντοῦ ὁ προπονητής, ὁ δάσκαλος, ὁ καθηγητής, ὁ ἐκπαιδευτής παίζει σημαντικό ρόλο στήν ἐπιτυχία τῶν χαρισματούχων ἀνθρώπων καί μιᾶς συγκεκριμμένης ὁμάδας στήν ὁποία ἀνήκει. Χωρίς προπονητή, ἐκπαιδευτή, δάσκαλο, ἐρευνητή δέν μπορεῖ κανείς νά μάθη τά μυστικά μιᾶς ἐπιστήμης, μιᾶς τέχνης, καί νά ἔχη ἐπιτυχία στόν τομέα πού ἐπιθυμεῖ. Εἶναι, βέβαια, καλό τό χάρισμα, ἀλλά χρειάζεται μιά ἰδιαίτερη ἀξιοποίησή του ἀπό τόν κατάλληλο καί εἰδικό ἄνθρωπο.

Στίς ὁμιλίες μου συχνά ἀναφέρομαι στήν ἀναγκαία παρουσία τοῦ προπονητοῦ στήν ζωή μας. Αὐτό τό κάνω καί ὅταν μιλῶ στούς νέους, γιά νά τούς δείξω τήν μεγάλη σημασία τοῦ δασκάλου στήν ζωή τους, ἀλλά καί ὅταν μιλῶ σέ συζύγους, γιά νά καταλάβουν ὅτι ἀπαιτεῖται ἕνας προπονητής πού νά τούς μάθη πῶς νά συζοῦν χωρίς νά ὑφίστανται κορεσμό, πῶς νά ἀγαποῦν χωρίς νά ὑφίστανται τήν ἀλλοίωση τοῦ χρόνου, πῶς νά χαίρονται αὐτό πού κάνουν, χωρίς νά ἀπογοητεύονται.

Ὅταν ἀφήνεται κάποιος νά αὐτοσχεδιάζη, ὅταν στηρίζεται στό «ἐγώ» του, στό χάρισμά του, στήν φιλαυτία του, τότε εἶναι σίγουρο ὅτι θά εἶναι αὐτοκαταστροφικός καί διαλυτικός.

Ἡ παρουσία τοῦ κατάλληλου «προπονητοῦ» εἶναι ἀπαραίτητη καί στήν χριστιανική-πνευματική ζωή. Αὐτόν τόν ρόλο παίζει ὁ πνευματικός πατέρας, ὁ κατάλληλος πνευματικός καθοδηγός, ὁ ὁποῖος θά γνωρίζη τά μυστικά τοῦ πνευματικοῦ ἀγώνα, θά ἐλέγχη τήν ἔμπνευση τοῦ ἀνθρώπου τόν ὁποῖο καθοδηγεῖ, θά τόν τιθασεύη γιά νά ἀποφεύγη τίς ὑπερβολές καί θά τοῦ μάθη πῶς νά ὑπερβαίνη τήν φιλαυτία καί νά διαπνέεται ἀπό τήν φιλοθεΐα καί τήν φιλανθρωπία.

Φυσικά, ἐννοεῖται ὅτι ὁ πνευματικός πατέρας θά εἶναι γνώστης τόσο τῆς πνευματικῆς πορείας ὅσο καί τῆς πνευματικῆς γνώσεως, ἀλλά καί νά ἔχη πνευματική διάκριση καί σύνεση, ὥστε νά ἐμπνέη χωρίς νά καταργῆ τήν ἐλευθερία τοῦ καθοδηγουμένου.

Δέν μπορεῖ κανείς νά μάθη τήν σοφία τοῦ Θεοῦ, χωρίς ἔμπειρο πνευματικό καθοδηγό, χωρίς ἐξαγιασμένο πνευματικό πατέρα, ὁ ὁποῖος ὄχι μόνον θά τόν κατευθύνη πνευματικά, ἀλλά καί θά τόν κατεβάση ἀπό τήν ἐξέδρα γιά νά τόν βάλη μέσα στό γήπεδο, θά τοῦ διδάξη τήν κατάλληλη μέθοδο τοῦ πνευματικοῦ ἀγῶνος γιά τήν βίωση τῆς αἰωνιότητας.

Ν. Ι.