Ἰωάννης Θάνος, ἕνας διδάσκαλος τοῦ Γένους

Μητροπολίτου Ναυπάκτου & Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

Ἐκοιμήθη πλήρης ἡμερῶν, μόλις συμπλήρωσε τό 100ό ἔτος τῆς ἡλικίας του, ὁ Ἰωάννης Θάνος, Δάσκαλος καί Ἐπιθεωρητής, καταγόμενος ἀπό τόν ἅγιο Σπυρίδωνα Δωρίδος, πού δραστηριοποιεῖτο ἐπαγγελματικά στήν Ναύπακτο καί τήν περιοχή της, καί κατά τήν διάρκεια τοῦ χειμώνα ἔμενε στήν Ἀθήνα.

Πρόκειται γιά ἕναν ἄνθρωπο, Χριστιανό, Ἐκπαιδευτικό μέ πολλά χαρίσματα, πού εἶχε ὅλα τά χαρακτηριστικά γνωρίσματα τῶν μεγάλων διδασκάλων τοῦ Γένους. Εἶχε γνώση τῶν παιδαγωγικῶν ἀρχῶν, ἐκπαιδευτικό ἦθος, ἀπέραντες κοινωνικές γνώσεις, ἀγάπη γιά τήν παιδεία καί φυσικά προσέφερε πολλά στήν κοινωνία, τήν παιδεία καί τήν πατρίδα.

Ὅσοι τόν εἶχαν προϊστάμενο στήν Στοιχειώδη Ἐκπαίδευση εἶχαν νά λένε πολλά γιά τόν χαρακτήρα του καί τό πολυποίκιλο ἔργο του. Τόν χαρακτήριζαν ὡς «ἐκλεκτό καί δυσεύρετο προϊστάμενο, ἀλλά καί πατέρα γιά ὅλους». Ἀγαποῦσε ὅλους τούς ὑφισταμένους του «χωρίς διακρίσεις, μέ στοργική ἀγάπη, μέ σπάνια δικαιοσύνη, μέ ἀπέραντη ἀνθρωπιά». Ὑπῆρξε γιά τούς ὑφισταμένους του «ἕνας μοναδικός δάσκαλος καί ἄνθρωπος». Κατά τήν ὑπηρεσία του ἦταν ἀκριβοδίκαιος, εἶχε σθένος καί ὑποστήριζε τό δίκαιο καί τό ὀρθό σέ δύσκολες κοινωνικές καταστάσεις, καί ὑποστήριζε τούς ὑφισταμένους του.

Τό ὑπεύθυνο ἔργο του τό ἔκανε μέ ἔμπνευση, κουράστηκε καί ὑπέφερε πολύ, περπατώντας ἐκείνη τήν δύσκολη ἐποχή τά ἄγονα βουνά τῆς ὀρεινῆς Ναυπακτίας, γιά νά δῆ ἀπό κοντά τούς μαθητές καί τό ἔργο πού ἔκαναν οἱ δάσκαλοι στά παιδιά, γιά νά δώση πολύτιμες συμβουλές καί ὁδηγίες μέ «ἀγάπη καί ἀνθρωπιά», καί γι’ αὐτό κέρδισε δίκαια τήν ἀγάπη καί τόν σεβασμό ὅλων. Ἐπί πλέον δέν διαμαρτυρήθηκε ποτέ γιά τό δύσκολο ἔργο του καί δέν εἰρωνεύθηκε κάποιον δάσκαλο γιά κάποια ἐλαττώματά του, ἀλλά πάντα ἦταν διδακτικός καί ὠφέλιμος. Μιά ὑφισταμένη του δασκάλα ἔγραψε ὅτι, ἄν δέν ἦταν δάσκαλος, ἔπρεπε νά ἦταν ὑπουργός δικαιοσύνης καί ἡ Ἑλλάδα θά ἔβλεπε καλύτερες ἡμέρες ἀπό τήν προσφορά του, ἀλλά καί ὡς Προϊστάμενος διδασκάλων κατόρθωσε νά θεωρῆται «Ὑπουργός δικαιοσύνης τῆς Παιδείας».

Οἱ μαθητές του καί οἱ ὑφιστάμενοί του δάσκαλοι θά ἐκφραστοῦν κατάλληλα γιά τό ἔργο του καί τήν προσφορά του, κάποιος μαθητής του, κατά τήν ἐξόδιο ἀκολουθία του μοῦ εἶπε αὐθόρμητα, ἦταν «τό διαμάντι τῆς περιοχῆς μας». Γνώρισα τόν ἀείμνηστο Ἰωάννη Θάνο ὡς συνταξιοῦχο, πού ἔμενε τούς καλοκαιρινούς μῆνες στό χωριό του ἅγιος Σπυρίδων Δωρίδος, ἀλλά ἐρχόταν συχνά στήν Ναύπακτο. Γνώριζε πολύ καλά τήν ἐκπαιδευτική, ἐκκλησιαστική, κοινωνική καί πολιτική κατάσταση τῆς περιοχῆς μας καί εἶχε σαφέστατες ἀπόψεις.

Τόν γνώρισα σέ μιά δύσκολη περίοδο τῆς ζωῆς μου καί ἀρχικά ἦταν λίγο ἐπικριτικός γιά κάποιες ἐνέργειες, γιά τήν ἀποκατάσταση τῆς κανονικότητας καί νομιμότητας σέ μερικά θέματα πού ἀπασχολοῦσαν τήν περιοχή μας. Πολύ γρήγορα, ὅμως, κατάλαβε τήν ὅλη κατάσταση, εἶχε καί τήν δική του ἐμπειρία, καί ἀπό τότε εἴχαμε διαρκῆ ἐπικοινωνία καί μέ ἐκτιμοῦσε πολύ.

Στό ἀρχεῖο μου διατηρῶ δεκάδες χειρόγραφες ἐπιστολές πού μοῦ ἀπέστειλε, καθώς ἐπίσης καί τίς ἀπαντήσεις μου σέ αὐτόν. Τοῦ ἔστελνα βιβλία πού ἐξέδιδα καί ἐκεῖνος ἀπαντοῦσε κατάλληλα. Διάβαζε τήν ἐφημερίδα τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας «Ἐκκλησιαστική Παρέμβαση» καί πάντοτε σχολίαζε γεγονότα, ἄρθρα κ.ἄ. Παρακολουθοῦσε τά τεκταινόμενα γενικά στήν Ἑλλάδα ἀπό πολιτικούς καί ἐκκλησιαστικούς παράγοντες καί πάντοτε διατύπωνε στίς ἐπιστολές του τίς ἀπόψεις του. Ἐρχόταν στό Γραφεῖο μου καί ἐξέφραζε ἐξομολογητικά ὅλο τόν ἐσωτερικό του κόσμο καί ἀναπαυόταν. Ἦταν, ὄντως, ἕνας εὐαίσθητος καί ἄρτιος ἄνθρωπος.

Ἡ σχέση μου μαζί του ἦταν πάρα πολύ στενή, περισσότερο διά τῆς ἀλληλογραφίας. Διαβάζοντας τίς ἐπιστολές του καί συζητώντας μαζί του διέκρινα ἕναν ἄριστο Χριστιανό, ἕναν ὑπέροχο ἄνθρωπο, ἕναν κατά κυριολεξία Διδάσκαλο τοῦ Γένους. Ἡ πείρα του ἦταν μεγάλη, γι’ αὐτό πάντοτε ἦταν ἕτοιμος νά τήν ἐκφράζη γραπτῶς, νά μοῦ δίνη ὁδηγίες γιά τό πῶς ἐνεργεῖ ἕνας ἡγέτης σέ δύσκολες καταστάσεις καί πῶς πρέπει νά ἐργάζεται στόν τομέα τῆς ἁρμοδιότητάς του.

Ἦταν σοφός ἄνθρωπος καί πεπειραμένος διοικητής.

Πολλά ἦταν τά χαρίσματά του πού διέκρινα κατά τήν πολυχρόνια ἐπικοινωνία μας. Ἦταν τίμιος στό ἔπακρο, διδακτικός, εἰλικρινής, αὐθόρμητος, ἀκριβοδίκαιος, συναισθηματικός, ἐργατικός, παραδοσιακός καί σύγχρονος, μέ ἕναν λόγο ἦταν σοφός ἄνθρωπος. Διακρινόταν ἀπό τά δημοκρατικά ἰδεώδη καί ἀπό εὐθύτητα χαρακτῆρος καί γνώμης. Σέ ὅλα τά γράμματά του ἦταν ἀπόλυτα ἐξομολογητικός.

Ἔτσι, γιά μένα ἦταν ἀδελφός, φίλος, πατέρας. Εἴχαμε μιά περίεργη ἐπικοινωνία. Τόν θεωροῦσα πατέρα μου, ἀλλά καί ἐκεῖνος μέ θεωροῦσε πνευματικό του πατέρα, δηλαδή ἄθελά του συμπεριφερόταν ὡς πατέρας καί ὡς πνευματικό παιδί. Ὅ,τι παράπονο ἐμφανιζόταν στόν εὐαίσθητο ψυχολογικό κόσμο, ἔπαιρνε μολύβι καί χαρτί καί μοῦ τό ἔγραφε μέ ἕνα ἰδιαίτερο χιοῦμορ καί πολλές φορές αὐτοσαρκασμό.

Σέ ἕνα ἀπό τά τελευταῖα γράμματά του ἔγραφε μεταξύ ἄλλων: «Ξέρετε, Σεβασμιώτατε, τήν ἀδυναμία μου, πού μοῦ χαρίζετε μέ τήν παρουσία Σας ἀπό τότε πού ὁ Παντοδύναμος Σᾶς ἔφερε κοντά μου ... Ἐγώ σκλαβώθηκα κοντά Σας ... Ποιό εἶναι πού μέ ἀναγκάζει νά Σέ βλέπω καί νιώθω πνευματικό μου Πατέρα καί ὁδηγό τῆς ζωῆς μου ὅσο μπορῶ νά τό κάνω».

Ἀναφερόμενος στήν ἁγιοκατάταξη τοῦ Γέροντά μου ἁγίου Καλλινίκου, Μητροπολίτου Ἐδέσσης καί τήν ἀνάδειξη τοῦ Πρωτοσυγκέλλου μου, τοῦ π. Καλλινίκου σέ Μητροπολίτη Καστορίας, γράφει:

«Τώρα καί μερικά χρόνια ἦρθε ὁ θερισμός σέ Σᾶς: 1. ὁ ἁγιασμός τοῦ πνευματικοῦ Σας πατέρα. 2. Τά πνευματικά Σας παιδιά πού ὅλοι καμαρώνουμε. Δέν τό κρύβω μοῦ θυμίζετε τή μητέρα μου∙ καμάρωνε τά παιδιά της, πονοῦσε πού σκορπίζαμε, χαιρότανε σάν μαζευόμαστε κι ἔκλαιγε σάν φεύγαμε - μάνα ἤτανε βλέπεις!

Σεβασμιώτατε ξέρω πῶς ζῆτε τέτοιες ὧρες, μέρες, καιρό! Καί μ’ ὅλη μου τή δύναμη τῆς ψυχῆς Σᾶς εὔχομαι πάντα τέτοιες στιγμές ἡ ζωή σας νἆναι πλημμυρισμένη ὡσότου ναρθεῖ τοῦ Κυρίου ἡ ἀμοιβή Σας, ὅταν Σᾶς καλέση κοντά Του.

Ἐπιτρέψτε μου νά Σᾶς φιλῶ τό χέρι σάν ἁμαρτωλός πού εἶμαι καί καμαρώνω τόν πνευματικό ὁδηγό Σας (τόν ἅγιο Καλλίνικο)».

Τοῦ ἀπάντησα μεταξύ τῶν ἄλλων. «Εὔχομαι νά σᾶς ἔχουμε μέ ἀκμαῖες τίς δυνάμεις σας μέχρι τό τέλος τῆς ζωῆς σας, γιατί εἶσθε μαχητής, μέ καλή καρδιά καί ἕνας τίμιος ἄνθρωπος, διδάσκαλος τοῦ Γένους καί καλός Χριστιανός». Αἰωνία ἠ μνήμη τοῦ πολυαγαπητοῦ μου Ἰωάννου Θάνου. Θά μοῦ λείψη ἡ ἀπουσία του, ἀλλά χαίρομαι γιά τήν παρουσία του στόν «ἥλιο τῆς δικαιοσύνης».