Ἀπὸ τὸ Ἁγιολόγιο τοῦ Μηνός: Μεγαλομάρτυς Μάμας, 2 Σεπτεμβρίου

Πρωτοπρεσβύτερου Π. Γεώργιου Παπαβαρνάβα

Ὁ ἅγιος Μάμας στήν ὀρθόδοξη ἁγιογραφία εἰκονίζεται ὡς καβαλάρης πάνω σε ἕνα λιοντάρι καί τοῦτο, διότι εἶχε φιλικές σχέσεις μέ τά ζῶα καί μέ αὐτά ἀκόμη τά λεγόμενα ἄγρια. Τό γεγονός αὐτό στόν χῶρο τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας δέν εἶναι παράδοξο καί τό συναντοῦμε στήν ζωή πολλῶν Ἁγίων. Δέν ἤσαν θηριοδαμαστές, ὅπως συμβαίνει στό “τσίρκο”, ἀλλά ἡμέρευαν τά ζῶα μέ τήν καθαρότητα τῆς καρδιᾶς τους, τήν ἁπλότητα καί τήν αὐθεντική ἀγάπη. Ἡ Χάρις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος πού πλημμύριζε τήν ὕπαρξή τους ἔκανε τά θηρία νά ἡμερεύουν καί νά τούς ὑπηρετοῦν.

Μικρός ὁ Μάμας ἔπινε γάλα ἀπό ἐλαφίνες. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ θεολόγος λέγει ὅτι κάθε ἔλαφος ἔτρεχε νά προλάβη τήν ἄλλη γιά νά δώση αὐτή πρώτη τόν μαστό της καί νά θυλάση τόν Ἅγιο. Αὐτό γινόταν γιατί ὀρφάνεψε μικρός. Οἱ γονεῖς τοῦ ἀξιώθηκαν νά χύσουν τό αἷμα τους γιά τήν δόξα τοῦ Χριστοῦ καί τό παιδί μεγάλωσε μέ τήν θετή μητέρα τοῦ Ἀμμίαν, τήν ὁποία φώναζε μαμᾶν, γι’ αὐτό καί τόν ὀνόμασαν Μάμα. Ἀπό μικρός ἔδειχνε ὅτι θά βαδίση στά ἀχνάρια τῶν Μαρτύρων γονιῶν του. Εἶχε τήν ἴδια ζωή μέ αὐτούς καί ἀξιώθηκε καί τοῦ ἰδίου μακαρίου τέλους.

Ὅσοι ἐκαθάρισαν τήν καρδιά τους μέ τήν προσευχή, τήν ἄσκηση καί τήν μυστηριακή ζωή, αὐτοί ἀξιώθηκαν τῆς μεγάλης δωρεᾶς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἔφθασαν στήν προπτωτική κατάσταση, δηλαδή ἀπόκτησαν ζωντανή κοινωνία μέ τόν Τριαδικό Θεό. Στόν παράδεισο οἱ πρωτόπλαστοι εἶχαν ἀγάπη μεταξύ τους, ἀλλά καί μέ τά ἄλογα ζῶα, μέ τά δένδρα, τά πουλιά, ἀκόμη καί μέ τά ἄγρια θηρία, τά ὁποῖα κάθονταν κοντά τους σάν ἤρεμα ἀρνάκια. Αὐτό πού διατάραξε καί διαταράσσει τίς σχέσεις τοῦ ἀνθρώπου μέ τήν λογική, ἀλλά καί τήν ἄλογη κτίση εἶναι ἡ ἁμαρτία, ἡ ὁποία ἔχει κοινωνικές προεκτάσεις. Ἡ ἁμαρτία εἶναι ἀρρώστεια. Ὅποιος ζῆ μέσα στήν ἁμαρτία χωρίς νά ζητᾶ νά ἀπαλλαγῆ ἀπό αὐτήν, ἀλλά καί ἀπό τά διάφορα πάθη πού αὐτή δημιουργεῖ, εἶναι ἄτομο ἀρρωστημένο. Καί τά ἀρρωστημένα ἄτομα εἶναι ἐκεῖνα πού ἀρρωσταίνουν τούς κοινωνικούς θεσμούς, ἀλλά καί οἱ κοινωνικοί θεσμοί, στήν συνέχεια, ἀρρωσταίνουν περισσότερό τα ἄτομα. Ἡ θεραπεία ἀπό αὐτή τήν ἀσθένεια γίνεται μέ τήν μετάνοια καί τήν ἄσκηση, δηλαδή μέ τήν προσπάθεια νά βιώση κανείς τίς ἐντολές τοῦ Χριστοῦ, νά καθαρθῆ ἀπό τά πάθη καί νά γίνη πρόσωπο. Νά βιώση τήν ἐσωτερική ἐλευθερία καί τήν ἀληθινή ἀγάπη ποῦ, κατά τόν ἅγιο Μάξιμο τόν ὁμολογητή, εἶναι “ἔκγονος ἀπαθείας”, καί ὁδηγεῖ στήν προσωπική κοινωνία μέ τόν προσωπικό Θεό τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλά καί στήν σωστή ἐπικοινωνία μέ τόν συνάνθρωπο, καί μέ ὅλη τήν κτίση.

Οἱ ἅγιοι ἔχουν εὐαίσθητη καρδιά, ἀγαποῦν τήν φύση καί πονοῦν ὅταν τήν βλέπουν νά καταστρέφεται, ὅμως δέν τήν ἀπολυτοποιοῦν, δέν τήν εἰδωλοποιοῦν καί δέν τήν λατρεύουν. Δέν εἶναι φυσιολάτρες, ἀλλά εἶναι λάτρεις τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ καί ἀγαποῦν ὅλα ὅσα Ἐκεῖνος ἐδημιούργησε. Χαίρονται καί ἀγαποῦν τήν κτίση, γιατί μέσα σέ αὐτήν βλέπουν τούς λόγους τῶν ὄντων. Κάθε δημιούργημα τοῦ Θεοῦ ἔχει μέσα του τήν ἄκτιστη ἀνέργεια τοῦ Δημιουργοῦ Του. Ἡ ἄλογη λατρεία τῆς φύσης, ἀπό τήν μιά, καί ἡ καταστροφή της, ἀπό τήν ἄλλη, εἶναι παρά φύσιν καταστάσεις, ὅπου καί στίς δύο πρυτανεύει ἡ φιλαυτία καί προσωπικό συμφέρον. Στήν πρώτη, προστατεύεται ἡ κτίση ὄχι πρός δόξαν Θεοῦ καί ἀπό ἀνιδιοτελῆ ἀγάπη, ἀλλά ἀπό ἰδιοτέλεια καί φιλαυτία. Γιά νά ἀπολαμβάνη κανείς ὅλα τα ἀγαθά της καί νά περνᾶ καλά. Ἀλλά καί στήν δεύτερη, πάνω ἀπό ὅλα τίθεται τό συμφέρον χάριν τοῦ ὁποίου καταστρέφεται ἡ φύση μέ τραγικές συνέπειες γιά τόν ἄνθρωπο. Ἡ ἀπληστία δημιουργεῖ τήν ὑπερκατανάλωση, καί αὐτή μέ τήν σειρά τῆς τήν ὑπερπαραγωγή μέ ἀποτέλεσμα νά βιάζεται καί νά καταστρέφεται ἡ φύση, ἡ ὁποία στήν συνέχεια “ἐκδικεῖται τόν ἀνθρωπο”. Ὅμως στήν πραγματικότητα ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἐκεῖνος πού αὐτοκαταστρέφεται.

Διάβαζα, στίς ἀρχές τοῦ προηγουμένου μηνός, σέ ἡμερήσια ἀθηναϊκή ἐφημερίδα ὅτι κάπου μεταξύ Ἀθήνας καί Λαμίας ὑπάρχει νεκροταφεῖο ζώων. Μάλιστα, γιά τοῦ λόγου τό ἀληθές, δημοσίευε καί φωτογραφία. Ἔγραφε ὅτι γίνονται κηδεῖες στά ζῶα, καί σπαταλοῦνται ἀρκετά χρήματα γιά τάφους, μερικοί ἀπό τούς ὁποίους εἶναι πολυτελεῖς. Πάνω σε αὐτούς εἶναι γραμμένα τά ὀνόματα τῶν ζώων καί διάφορα στιχάκια πού φανερώνουν λατρεία σέ αὐτά. Ἡ ἀπουσία τοῦ Θεοῦ ἀπό τήν ζωή τοῦ ἀνθρώπου ὁδηγεῖ σέ τέτοιες ἀκραῖες καί ἀνισόρροπες καταστάσεις.

Ὁ ἅγιος Μάμας, ὅπως ἄλλωστε ὅλοι οἱ Ἅγιοι, ἦταν ἄνθρωπος ἀληθινός καί ἰσορροπημένος. Λάτρευε τόν Δημιουργό της κτίσεως καί ἀγαποῦσε καί σεβόταν τά δημιουργήματά Του, μέσα στά ὁποῖα ὑπάρχει ἡ ἄκτιστη ἐνέργειά Του.

Τελειώνοντας θά ἤθελα νά ἀναφέρω καί τό ὅτι, ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος τόν ὀνομάζει ὄχι μόνο μάρτυρα, ἀλλά καί ποιμένα, παρ’ ὅλο πού δέν εἶχε λάβει τήν μυστηριακή ἱερωσύνη. Καί τοῦτο, διότι οἱ ἅγιοι εἶναι οἱ ἀληθινοί ποιμένες τοῦ λαοῦ, πού τόν ὁδηγοῦν στήν σωστή καί ἰσορροπημένη ζωή καί τελικῶς στήν σωτηρία. “Μάμας ὁ περιβόητος καί ποιμήν καί μάρτυς, ὁ πρότερον τάς ἐλάφους ἀμέλγων νῦν δέ ποιμένων λαόν Μητροπόλεως...”.