Ἀπὸ τὸ Ἁγιολόγιο τοῦ Μηνός: Ἀπόστολος Τίτος, 25 Αὐγούστου

Πρωτοπρεσβύτερου Π. Γεώργιου Παπαβαρνάβα

Ὁ Ἀπόστολος Τίτος ἦταν Ἕλληνας, προφανῶς ἀπό τήν Ἀντιόχεια, ὁ ὁποῖος, ὅπως φαίνεται, εἶχε σπουδάσει ἑλληνική φιλοσοφία καί ποίηση στά πρῶτα χρόνια τῆς ζωῆς του. Εἶχε ἑλκυσθῆ στήν ἀληθινή πίστη ἀπό τόν Ἀπόστολο Παῦλο, τόν ὁποῖο συνόδευσε στά Ἱεροσόλυμα τό ἔτος 49 μ.Χ., γιά νά συμμετάσχη στήν Ἀποστολική Σύνοδο.

Στήν συνέχεια, ὁ Ἀπόστολος Τίτος ἐπιφορτίστηκε μέ τήν ὑπεύθυνη ἀποστολή νά πάη στήν Κόρινθο γιά νά ἐξετάση τήν κατάσταση τῆς ἐκεῖ Ἐκκλησίας. Πράγματι, πῆγε καί ἔδωσε λύσεις στά ἀνακύψαντα προβλήματα, καί τά διευθέτησε μέ τόν καλύτερο τρόπο. Μετά τήν ἐπιτυχία αὐτῆς τῆς ἀποστολῆς πῆγε στήν Μακεδονία, ὅπου συνάντησε τόν Ἀπόστολο Παῦλο, ὁ ὁποῖος, εὐχαριστημένος ἀπό τήν ἐπιτυχῆ ἔκβαση τῶν γεγονότων, ἔγραψε τήν Β΄ πρός Κορινθίους ἐπιστολή του.

Ἀργότερα, ὁ Ἀπόστολος Τίτος ἐπέστρεψε καί πάλι στήν Κόρινθο μέ μεγαλύτερη συνοδεία, εἶχε δέ μαζί του καί δύο Κορινθίους. Κατόπιν, ὁ Ἀπόστολος Παῦλος τόν ἔστειλε νά ὀργανώση τίς συλλογές ἐλεημοσύνης γιά τούς Χριστιανούς τῶν Ἱεροσολύμων.

Ὁ Ἀπόστολος Τίτος, ὅπως πολύ εὔστοχα ἔχει γραφῆ, «ἦταν ἕνα "ἐργαλεῖο" ἀντιμετώπισης προβλημάτων, εἰρηνευτής, διαχειριστής καί ἱεραπόστολος». Ἔτσι, ἀσφαλῶς, θά τόν αἰσθανόταν καί ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, κυρίως, ὅμως, ὅπως ὁ ἴδιος ὁμολογεῖ, ὡς «γνήσιον τέκνον» του καί «ἀδελφόν» του. Γι’ αὐτό καί, ὅταν πῆγε στήν Τρωάδα γιά νά κηρύξη τό Εὐαγγέλιο καί δέν τόν βρῆκε ἐκεῖ, ἔφυγε καί πῆγε στήν Μακεδονία. Γράφει στήν Β΄ πρός Κορινθίους Ἐπιστολή του: «Ἐλθών δέ εἰς τήν Τρῳάδα εἰς τό εὐαγγέλιον τοῦ Χριστοῦ, καί θύρας μοι ἀνεῳγμένης ἐν Κυρίῳ, οὐκ ἔσχηκα ἄνεσιν τῷ πνεύματί μου τῷ μή εὑρεῖν με Τίτον τόν ἀδελφόν μου, ἀλλά ἀποταξάμενος αὐτοῖς ἐξῆλθον εἰς Μακεδονίαν».

Σύμφωνα μέ ἐκκλησιαστική παράδοση ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, μετά τήν ἀπελευθέρωσή του ἀπό τήν πρώτη φυλάκισή του στήν Ρώμη, καί πιθανόν μετά τήν περιοδεία του στήν Ἰσπανία, σταμάτησε στήν Κρήτη γιά νά κηρύξη. Ἐκεῖ χειροτόνησε Ἐπίσκοπο Κρήτης τόν μαθητή του Τίτο, γιά νά ὁλοκληρώση τό ἔργο πού ἐκεῖνος εἶχε ξεκινήσει. Καί τοῦ ἀπέστειλε τήν γνωστή «πρός Τίτον Ἐπιστολή» ἀπό τήν ὁποία μαθαίνουμε, μεταξύ τῶν ἄλλων, ὅτι ὁ Ἀπόστολος Τίτος εἶχε λαμπρούς συνεργάτες στήν Κρήτη, ὅπως τόν Ζηνᾶ τόν νομικό καί τόν περίφημο Ἀπολλώ.

Ἐτελειώθη ἐν εἰρήνῃ τό ἔτος 105 μ.Χ.

Ὁ βίος του καί ἡ πολιτεία του μᾶς δίνουν τήν ἀφορμή νά τονίσουμε τά ἀκόλουθα.

Οἱ Ἐπιστολές τοῦ Ἀποστόλου Παύλου πρός τούς μαθητές του καί Ἐπισκόπους, Ἐφέσου Τιμόθεο καί Κρήτης Τίτο, ἀποτελοῦν «μνημεῖα» ἐκκλησιαστικοῦ λόγου καί πηγή ἔμπνευσης γιά τούς πνευματικούς ποιμένες καί διδασκάλους τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλά καί γιά ὅλους τούς Χριστιανούς. Σέ αὐτές φαίνεται καθαρά ὁ τρόπος μέ τόν ὁποῖο ὁ Ἀπόστολος Παῦλος παιδαγωγεῖ καί κατευθύνει, ὡς πνευματικός πατέρας, τά πνευματικά του παιδιά, ἀλλά καί τό πῶς πρέπει οἱ πιστοί νά ζοῦν, νά συναναστρέφονται καί νά συμπεριφέρονται μέσα στήν Ἐκκλησία, ἡ ὁποία εἶναι «οἶκος Θεοῦ ζῶντος, στύλος καί ἑδραίωμα τῆς ἀληθείας».

Στήν συνέχεια, θά προσπαθήσουμε νά εἰσέλθουμε στόν πνευματικό ἀνθόκηπο, πού ὀνομάζεται πρός «Τίτον Ἐπιστολή» τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, γιά νά ἀπολαύσουμε τό μεθυστικό ἄρωμα τῶν πνευματικῶν ἀνθέων του, ἤτοι νά ἐμπνευσθοῦμε στόν ἀγώνα μας γιά τήν βίωση τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς. Μέ ἄλλα λόγια, θά παρουσιασθοῦν ἐπιλεκτικά μερικά χωρία καί θά ἐπιχειρηθῆ ἡ ἑρμηνεία καί ἀνάλυσή τους βάσει τῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως τήν ἐκφράζει ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης:

- «Τίτῳ γνησίῳ τέκνῳ».

Ὁ Ἀπόστολος Τίτος ἀποκαλεῖται ἀπό τόν Ἀπόστολο Παῦλο γνήσιο παιδί του, ἐπειδή εἶναι γνήσιο παιδί τοῦ Θεοῦ, ἀφοῦ ἀγαπᾶ ἀληθινά τόν Θεό καί ἀγωνίζεται νά ζῆ σύμφωνα μέ τό θέλημά Του. Αὐτό εἶναι πολύ σημαντικό, διότι, ὅπως λέγει ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, μπορεῖ κάποιος νά ἔχη γίνει μέλος τῆς Ἐκκλησίας μέ τό Βάπτισμα, καί νά ἔλαβε τήν δωρεά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μέ τό Χρίσμα, ἀλλά, ἄν δέν ζῆ σύμφωνα μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί ἁμαρτάνη χωρίς νά μετανοῆ, τότε δέν εἶναι γνήσιο παιδί τοῦ Θεοῦ, ἐπειδή μέ τόν τρόπο τῆς ζωῆς του ἀρνεῖται τόν Θεό καί «κάμνει πατέρα του τόν διάβολο».

- «Ὑπομίμνησκε αὐτούς... μηδένα βλασφημεῖν, ἀμάχους εἶναι, ἐπιεικεῖς»

Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος προτρέπει τόν Ἐπίσκοπο Κρήτης Τίτο νά διδάσκη τούς Χριστιανούς νά μή βλασφημοῦν, δηλαδή «νά μή κατηγοροῦν καί δυσφημίζουν κανένα ἄνθρωπον, ὅ,τι καί νά ἔχη κάνει, ἐπειδή τό στόμα τῶν Χριστιανῶν πρέπει νά εἶναι καθαρόν ἀπό κάθε κατηγορία καί λοιδορία».
Οἱ Ἅγιοι, ἐπειδή εἶναι αὐστηροί στόν ἑαυτό τους, γι’ αὐτό καί εἶναι ἐπιεικεῖς στούς ἄλλους, γεμάτοι ἀγάπη καί καλωσύνη. Ἀντίθετα, ὅσοι εἶναι ἐπιεικεῖς στόν ἑαυτό τους αὐτοί εἶναι σκληροί στούς ἄλλους καί δημιουργοῦν συνεχῶς προβλήματα, ἔριδες καί συγκρούσεις, στήν οἰκογένειά τους, στήν Ἐκκλησία καί στήν κοινωνία.

- «Σωφρόνως καί δικαίως καί εὐσεβῶς ζήσωμεν ἐν τῷ νῦν αἰῶνι».

Τό σωφρόνως «δέν δηλώνει μόνον τήν ἀποχή τῆς πορνείας καί τῶν σαρκικῶν παθῶν, ἀλλά ὅλων τῶν παθῶν καί κακιῶν». Ἐπειδή «καί ἐκεῖνος πού ἀγαπᾶ τά χρήματα δέν εἶναι σώφρων, ἀλλά εἶναι καί τοῦ ἀκολάστου καί πόρνου ἀνθρώπου πλέον ἀκολαστότερος, καθ’ ὅτι ἡ φιλαργυρία δέν εἶναι φυσικόν πάθος, καθώς εἶναι ἡ πορνεία». Γενικά, ὅποιος νικᾶται ἀπό τό οἱονδήποτε πάθος, αὐτός δέν εἶναι σώφρων. Καί λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ὅτι σέ αὐτόν τόν αἰώνα πρέπει νά ζήσουμε μέ σωφροσύνη, δικαιοσύνη καί εὐσέβεια, ἐπειδή «ὁ αἰώνας αὐτός τῆς παρούσης ζωῆς ἔχει τόν ἀγώνα καί τόν πόλεμο, ὁ δέ μέλλων αἰώνας ἔχει τίς ἀντιδόσεις καί τά στεφάνια».

- «Ἐπεφάνη ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ ἡ σωτήριος πᾶσιν ἀνθρώποις»

Ἐπειδή ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἐζήτησε ἀπό τούς Χριστιανούς, ἀκόμη καί ἀπό τούς δούλους, πολλές καί μεγάλες ἀρετές, δείχνει τώρα ἐδῶ «ὅτι δικαίως καί πρεπόντως ζητεῖ αὐτές τίς ἀρετές», διότι, ὅπως λέγει, «ἐπέφανεν σέ ὅλους τούς ἀνθρώπους ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ, καί σέ αὐτούς ἀκόμη τούς δούλους, καί χάρισε σέ αὐτούς τήν συγχώρηση πολλῶν ἁμαρτημάτων». Γι’ αὐτό ὅλοι οἱ πιστοί, «καί αὐτοί ἀκόμη οἱ δοῦλοι, πρέπει νά πολιτεύονται καί νά ζοῦν πρός δόξαν τοῦ Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος εἶναι τόσο μεγάλος εὐεργέτης τους». Ἐπίσης, αὐτός ὁ λόγος, «ἐπεφάνη ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ», φανερώνει τήν πρώτη παρουσία τοῦ Κυρίου, ἡ ὁποία «ἔδιδε στούς ἀνθρώπους Χάρη καί συγχώρηση τῶν ἁμαρτιῶν τους».

Ἡ «σωτήριος Χάρις τοῦ Θεοῦ», διά τῆς ὁποίας γινώσκεται ὁ Θεός, νικῶνται τά πάθη καί ἀποκτᾶται ἡ αὐθεντική ἀγάπη πού ἀγκαλιάζει καί αὐτούς ἀκόμα τούς ἐχθρούς, «ἐνοικεῖ πλουσίως» στά «γνήσια τέκνα τοῦ Θεοῦ», ἤτοι σέ ἐκείνους πού μετανοοῦν καί ἀγωνίζονται νά ζοῦν σύμφωνα μέ τό θέλημά Του.