Ἀρχιερατική θ. Λειτουργία στό σπήλαιο τοῦ Ἁγίου Νικολάου Βαράσοβας

Τό Σάββατο 19 Σεπτεμβρίου πραγματοποιήθηκε ἀρχιερατική θ. Λειτουργία στό σπήλαιο τοῦ Ἁγίου Νικολάου Βαράσοβας, ἐπ’ εὐκαιρία τῆς λήξεως τῶν φετινῶν ἐργασιῶν τῆς ἐρευνητικῆς ὁμάδος τοῦ Πανεπιστημίου Ἰωαννίνων, μέ ἐπικεφαλῆς τόν Καθηγητή κ. Ἀθανάσιο Παλιούρα, πού πραγματοποιεῖ ἀνασκαφή στήν περιοχή. Ἡ ἀνασκαφή αὐτή ἔφερε στό φῶς τήν μικρή σκήτη - ἐγκλείστρα τοῦ Ἁγίου Νικολάου.

Ἡ μικρή σκήτη διέθετε, μέσα στό περιορισμένο ἄνοιγμα τῶν βράχων, ἐκτός ἀπό τό Καθολικό, τά κελλιά τῶν μοναχῶν καί τήν “ἐγκλείστρα”, καί ὅλους τους ἀπαραίτητους βοηθητικούς χώρους: τράπεζα, ἑστία, δεξαμενή νεροῦ, φοῦρνο, παρατηρητήριο - πύργο, κοιμητήριο. Στό κοιμητήριο τοῦ Σπηλαίου ἔχουν βρεθῆ μέχρι τώρα πολλά σκηνώματα μοναχῶν. Τό τελευταῖο ἀπό αὐτά ἀνήκει στόν “Ἀγάπιο”.

Ἀγάπιο ὀνόμασαν οἱ φοιτητές τῆς ἐρευνητικῆς ὁμάδας τόν Μοναχό του ὁποίου τό σκήνωμα βρῆκαν στίς 17 Σεπτεμβρίου 1998, ἑορτή τῶν Μαρτύρων Σοφίας καί τῶν τέκνων αὐτῆς Πίστεως, Ἐλπίδος καί Ἀγάπης. Ὁ τόπος, ὁ τρόπος καί ὁ χρόνος πού βρέθηκε ἔπεισαν τούς ἐρευνητές ὅτι ἡ φανέρωση τοῦ “Ἀγαπίου” δέν ἔγινε τυχαία. Δύο ἡμέρες μετά ἦταν προγραμματισμένη Ἀρχιερατική θ. Λειτουργία, ἡ ὁποία καί θά ἐπισφράγιζε τήν φετινή περίοδο ἐργασιῶν τῆς ὁμάδος.

Ἡ ἐκδρομή στό σπήλαιο καί ἡ θ. Λειτουργία λίγο ἔλειψε νά ματαιωθοῦν λόγω τῶν καιρικῶν συνθηκῶν καί τῆς ἀδυναμίας εὕρεσης κατάλληλου θαλασσίου μεταγωγικοῦ μέσου. Ὅμως, ἡ 19η Σεπτεμβρίου 1998 ἦταν μία θαυμάσια ἡμέρα, παρά τίς προβλέψεις τῆς ΕΜΥ, καί σέ ἀντίθεση μέ τίς προηγούμενες ἡμέρες. Ἔτσι, οἱ μικρές βαρκοῦλες μπόρεσαν ἀκινδύνευτα νά μεταφέρουν τούς Ἱερεῖς, τά μέλη τῆς ὁμάδος καί ὅλους ὅσους θέλησαν νά συμμετάσχουν στήν λατρευτική αὐτή ἐκδήλωση.

Ἡ θ. Λειτουργία ἦταν ἀρχαιοπρεπής, κατανυκτική, ἀξέχαστη γιά ὅσους συμμετεῖχαν. Ἀμέσως μετά ὁ Σεβασμιώτατος τέλεσε τρισάγιο πάνω ἀπό τόν ἀνοικτό, ἀβαθῆ –μόλις λίγα ἑκατοστά κάτω ἀπό τήν ἐπιφάνεια– τάφο, μέ τόν κίτρινο σάν φλουρί σκελετό τοῦ “Ἀγαπίου”, ὁ ὁποῖος ἀναπαύεται ἐκεῖ, δίπλα στό ἱερό, ἐδῶ καί τετρακόσια περίπου χρόνια. Τό θ. κήρυγμα, παίρνοντας ἀφορμή ἀπό τό θαυμάσιο ἀποστολικό ἀνάγνωσμα τῆς ἡμέρας (Ἅ' Κορ. α', 26 - β', 5), ἀναφέρθηκε εὔστοχα στήν ἐσώτερη πνευματική ζωή τήν ὁποία ζοῦσαν ὁ “Ἀγάπιος” καί ἡ συνοδεία αὐτοῦ, καί χάριν τῆς ὁποίας κατώκησαν στά βράχια τῆς Βαράσοβας. Μιά ζωή πού θεμελιώνεται καί ἐμπνέεται ἀπό τήν ὀρθόδοξη θεολογία, ἡ ὁποία εἶναι ἐμπειρική καί ὄχι σχολαστική. Ἡ ὅλη τελετουργία τῆς ἡμέρας ἦταν τό καλύτερο δῶρο γιά τόν “Ἀγάπιο”, ἀλλά καί μιά συγκινητική συνέχιση τῶν θ. Λειτουργιῶν καί τῶν προσευχῶν, πού ἄρχισαν νά ἀναπέμπονται ἀπό τό σπήλαιο αὐτό ἐδῶ καί χίλια περίπου χρόνια.

Μετά τήν θ. Λειτουργία οἱ ἐκδρομεῖς - προσκυνητές γεύτηκαν ἐλαφροῦ προγεύματος, καί ἄκουσαν ἀπό τό στόμα τοῦ κ. Παλιούρα τά σχετικά μέ τήν ἱστορία τοῦ σπηλαίου, ὅπως τήν ζωντάνεψε ἡ πρόσφατη ἀνασκαφή.

Τέλος, στήν Κάτω Βασιλική καί ἐκ μέρους τῆς Ι. Μητροπόλεως προσεφέρθη γεῦμα στούς φοιτητές-μέλη τῆς ἐρευνητικῆς, ἀνασκαφικῆς ὁμάδος, σέ ἔνδειξη εὐχαριστίας καί συμπαράστασης γιά τό ἔργο τους.

Πρέπει νά ποῦμε ὅτι ἡ ὅλη λατρευτική ἐκδήλωση τῆς 19ης Σεπτεμβρίου, καί ἄλλες παρόμοιες πού πραγματοποιοῦνται στό σπήλαιο αὐτό, προβάλλουν καθαρά τρεῖς βασικές ἀνάγκες-αἰτήματα τῶν χριστιανῶν τῆς Μητροπόλεως:

Νά γίνη πλήρη ἀποκατάσταση καί ἀναστήλωση τοῦ μικροῦ μοναστηριακοῦ συγκροτήματος, ὅπως τό ἔχει συλλάβει ἡ ἐπιστημονική διαίσθηση τοῦ κ. Παλιούρα.

Νά ἀποτελέση καί πάλι, τό σπήλαιο αὐτό, λατρευτικό κέντρο, ὅπου ἔστω καί περιοδικά θά ἀναπέμπονται δεήσεις καί προσευχές πρός τόν Θεό τῶν γνώσεων. Γι’ αὐτόν τόν σκοπό ἄλλωστε τό κατοίκησαν οἱ πρῶτοι “ἰδιοκτήτες” τοῦ ἀσκητές, οἱ “πελεκάνοι οἱ ἐρημικοί”. Ἄν πρόκειται νά γίνη πολιτιστικό ἤ θρησκευτικό μαγαζί, κάλλιο νά μείνη ὅπως τό εἶχε συναντήση ὁ κ. Καθηγητής πρίν τήν ἀνασκαφή: σπήλαιο ἀλόγων. Ἄλλωστε, σέ σπήλαιο - φάτνη ἀλόγων καταδέχθηκε νά γεννηθῆ ὁ Χριστός, ἀλλά δέν ἀνέχθηκε νά μετατραπῆ ὁ Ναός Του σέ θρησκευτικό κατάστημα.

Τέλος, ἡ μεταφορά τοῦ πνεύματος καί τῆς παραδόσεως τῶν ἡσυχαστῶν μοναχῶν –ποῦ δέν εἶναι ἄλλη ἀπό τήν ἡσυχαστική παράδοση καί τήν ἐμπειρική θεολογία τῆς Ἐκκλησίας μας– στίς κοινωνίες μας, ἤ ἀλλιῶς ὁ προσανατολισμός μας στήν προοπτική τους, πού εἶναι ἡ προοπτική θεώσεως καί ὑπερβάσεως τοῦ θανάτου, μέσω τῆς μετανοίας, διά τῆς συνελίξεως τοῦ νοῦ, διά τοῦ ἡσυχασμοῦ.

Ν.Γ.