Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, τό καύχημα τῆς Θεσσαλονίκης

Μητροπολίτου Ναυπάκτου & Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

Ἀπομαγνητοφωνημένο κήρυγμα στήν θεία Λειτουργία τῆς Β΄ Κυριακῆς τῶν Νηστειῶν, κατά τήν ἑορτή τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, στήν Θεσσαλονίκη, τήν 31η Μαρτίου 2024

Ἐν πρώτοις θά ἤθελα νά εὐχαριστήσω θερμότατα τόν Παναγιώτατο Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης καί ἀγαπητό ἐν Χριστῷ ἀδελφό Φιλόθεο, διότι μέ προσκάλεσε νά ἔρθω σήμερα σ’ αὐτήν τήν πανήγυρη τοῦ Ἱεροῦ αὐτοῦ Ναοῦ, πού ἑορτάζει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, ὁ πολιοῦχος καί μεγάλος Πατέρας αὐτῆς τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως τῆς Θεσσαλονίκης. Καί ἀξιώθηκα νά δῶ καί τόν σεβαστό πρώην Μητροπολίτη Ἄνθιμο, νά συλλειτουργήσω καί μέ τόν Ἐπίσκοπο Σκοπέλου Νικόδημο καί μέ ὅλους τούς ἄλλους Ἱερεῖς καί Διακόνους καί νά ἐπικοινωνήσω μέ τόν εὐσεβῆ Κλῆρο καί τόν λαό τῆς Ἱερᾶς αὐτῆς Μητροπόλεως.

Γνωρίζω, ἀγαπητοί ἀδελφοί, τόν Παναγιώτατο πολλά χρόνια καί ἐκτιμῶ τήν ἀγάπη του γιά τήν Ἐκκλησία, τήν εὐφυία πού τόν διακρίνει, τήν μεθοδικότητα μέ τήν ὁποία ἐργάζεται. Ἐπειδή συνεργάστηκα μαζί του σέ μεγάλα ἐκκλησιαστικά ζητήματα, διέγνωσα ὅλα αὐτά τά χαρίσματα πού διαθέτει καί θεωρῶ ὅτι εἶστε εὐλογημένοι διότι ἔχετε ἕναν τέτοιο Μητροπολίτη μέ σοφία, γνώση, διάκριση, εὐφυία καί ἀγάπη γιά τό ποίμνιο καί πρό παντός γιά τόν Θεό.

1. Ὁ σύνδεσμος μέ τήν διδασκαλία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ

Θά ἀρχίσω τήν σημερινή μου ὁμιλία μέ μιά ὁμολογία.

Τελείωσα τήν Θεολογική Σχολή Θεσσαλονίκης, πάνω ἀπό 50 χρόνια, καί καθ’ ὅλη τήν διάρκεια τῆς ἱερατικῆς μου διακονίας, 53 συναπτά ἔτη, δέν ἔχω ἔρθει πολλές φορές στήν Θεσσαλονίκη, μόνον μία φορά πρίν 23 χρόνια λειτούργησα στόν ἑορτάζοντα αὐτόν Ἱερό Ναό πού ἔχει ἀνεγερθῆ πρός τιμήν τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ καί ὑπάρχει καί τό ίερό λείψανό του. Ἄρα, λείπω πάρα πολλά χρόνια ἀπό τήν Θεσσαλονίκη, ἀλλά νομίζω ὅτι δέν ἔχει διακοπῆ καθόλου ὁ πνευματικός καί ἐκκλησιαστικός ὀμφάλιος λῶρος μέ αὐτήν τήν μεγαλούπολη.

Εἶναι χαρακτηριστικό ὅτι, ὅπου πηγαίνω καί ὁμιλῶ γιά θέματα ὀρθοδόξου θεολογίας καί ἀναφέρομαι στά βασικά θέματα πού ἀπασχολοῦν τήν Ἐκκλησία, ὅλοι μοῦ λένε ὅτι κατάγομαι ἀπό τήν Θεσσαλονίκη. Καί αὐτό διότι διακρίνουν τήν θεολογία τήν ὁποία παρουσιάζω ὅτι εἶναι ἡ θεολογία ὄχι τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, ἐπειδή δέν ἔχει δημιουργήσει δική του θεολογία, ἀλλά τήν θεολογία τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία ἐκφράστηκε ἀπό τόν ἅγιο Γρηγόριο Παλαμᾶ, Ἀρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης.

Μέ αὐτήν, λοιπόν, τήν ἔννοια δέν διέκοψα ποτέ τήν ἐκκλησιαστική αὐτή ἐπικοινωνία μέ τήν πόλη αὐτή, ἰδιαιτέρως λόγῳ, ἐπαναλαμβάνω, τῆς παρουσίας στήν ζωή μου καί στήν διδασκαλία μου τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ.

Ἐπειδή ὁ Παναγιώτατος Μητροπολίτης μοῦ ἔδωσε τήν διακονία τοῦ θείου λόγου, σήμερα, αὐτήν τήν σπουδαία ἡμέρα, θά μποροῦσα νά ἀναφέρω πάρα πολλά στοιχεῖα γύρω ἀπό τόν βίο, τήν ζωή καί τήν διδασκαλία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, ἀλλά θά ἤθελα νά μοῦ ἐπιτραπῆ ἁπλῶς νά ἀναφερθῶ στό τόσο γνωστό σέ σᾶς ἀπολυτίκιο τοῦ Ἁγίου, πού νομίζω ἀποτελεῖ τήν πεμπτουσία καί τήν σύνοψη ὅλης τῆς διδασκαλίας του καί τῆς ζωῆς του. Διότι σέ αὐτό τό ἀπολυτίκιο φαίνονται ὅλα τά σημεῖα τῆς ζωῆς του, στήν πραγματικότητα, ὄχι μόνο τῆς δικῆς του θεολογίας, ἀλλά ὅλης τῆς θεολογίας τῆς Ἐκκλησίας μας.

2. Ἡ ἀνάλυση τοῦ ἀπολυτικίου τοῦ ἁγίου Γρηγορίου

Στό ἀπολυτίκιο αὐτό, μεταξύ τῶν ἄλλων, γράφεται ὅτι ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς εἶναι τῆς «Θεσσαλονίκης τό καύχημα». Καί, πράγματι, εἶναι τό καύχημα τῆς Θεσσαλονίκης, ἡ ὁποία καυχᾶται γιά πολλά πράγματα, γιά ὅλη τήν ἱστορία της διά μέσου τῶν αἰώνων, ἀλλά ἀπό πλευρᾶς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς καυχᾶται γιά τόν μέγα αὐτόν Διδάσκαλο τῆς Ἐκκλησίας μας, τόν συμπολιοῦχο τῆς πόλεως αὐτῆς μαζί μέ τόν ἅγιο Δημήτριο. Καί τό ἐρώτημα τό ὁποῖο τίθεται εἶναι: Γιατί καυχιέται αὐτή ἡ πόλη τῆς Θεσσαλονίκης στό ὄνομα καί στήν παρουσία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ;

Διότι, ὅπως γράφεται στό ἀπολυτίκιο, ὁ ἅγιος Γρηγόριος εἶναι τῆς «Ἐκκλησίας τό στήριγμα καί διδάσκαλος». Φυσικά, ἡ Ἐκκλησία εἶναι τό Σῶμα Χριστοῦ, ὅπως γράφει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, καί ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς ἀνέπτυξε ἀκόμη περισσότερο αὐτό καί προσέθεσε ὅτι εἶναι «καί κοινωνία θεώσεως». Πράγματι, ἡ Ἐκκλησία δέν εἶναι ἕνας ἀνθρώπινος κατεστημένος θεσμός, ἀλλά τό Σῶμα τό εὐλογημένο τοῦ Χριστοῦ, ταυτόχρονα εἶναι καί ἡ κοινωνία τῆς θεώσεως. Δέν ὑφίστανται ρωγμές στην Ἐκκλησία, ἀλλά οἱ ἄνθρωποι καί τά μέλη τῆς Ἐκκλησίας ὑφίστανται διάφορα προβλήματα διά μέσου τῶν αἰώνων, γι’ αὐτό καί λέγεται ἐδῶ Ἐκκλησίας στήριγμα.

Σέ μιά ἐποχή, τόν 14ο αἰώνα, πού ἔζησε ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, ἄρχισαν νά εἰσέρχονται μέσα στόν δικό μας χῶρο σιγά-σιγά τά προϊόντα τῆς σχολαστικῆς θεολογίας τῆς Δύσεως, στό πρόσωπο τοῦ Βαρλαάμ. Ἡ σχολαστική θεολογία ἀναπτύχθηκε μεταξύ του 11ου καί τοῦ 13ου αἰῶνος στήν Δύση καί στηριζόταν στήν λογική καί στήν πλατωνική, τήν νεοπλατωνική φιλοσοφία καί τήν ἀριστοτελική φιλοσοφία. Πρώτη φορά συναντᾶται αὐτή ἡ σχολαστική θεολογία μέ τήν ὀρθόδοξη θεολογία ἐδῶ στήν Θεσσαλονίκη στό πρόσωπο τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ.
Ἀκόμη, ὁ ἅγιος Γρηγόριος δέν εἶχε νά ἀντιμετωπίση μόνο τόν δυτικό σχολαστικισμό, ἀλλά καί τόν ἐγχώριο οὐμανισμό, πού στηριζόταν πάνω στήν φιλοσοφία καί δέν ἔβλεπε καθόλου τήν ἐμπειρία καί τήν θεολογία τῶν ἁγίων, πού ἐκφραζόταν ἀπό τήν Γρηγόριο Ἀκίνδυνο καί τόν Νικηφόρο Γρηγορᾶ.

Σέ αὐτήν τήν δύσκολη ἐποχή τοῦ 14ου αἰῶνος ἐμφανίζεται αὐτός ὁ μέγας Ἅγιος καί ἀντιμετωπίζει μέ παρρησία, μέ γνώση καί μέ τήν εὐφυία τήν ὁποία εἶχε, ἀλλά περισσότερο μέ τήν ἐμπειρία πού ἀπέκτησε, καί τά δύο αὐτά προβλήματα, δηλαδή καί τόν σχολαστικισμό καί τόν οὐμανισμό, καί παρουσίασε τήν ὀρθόδοξη διδασκαλία.

Γι’ αὐτό, ὅπως λέγεται στό τροπάριο, εἶναι «Ὀρθοδοξίας ὁ φωστήρ». Δέν μπορεῖ νά ὑπάρξη ἡ Ἐκκλησία χωρίς τήν Ὀρθοδοξία, καί ἡ Ὀρθοδοξία δέν εἶναι ἕνα ἁπλό ἰδεολόγημα, ἀλλά εἶναι ἡ ὀρθή δόξα, εἶναι ἡ ὀρθή πίστη τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία εἶναι ἡ πίστη ἡ ὁποία εἶναι ἀποκεκαλυμμένη, διότι ὁ ἄσαρκος Λόγος στήν Παλαιά Διαθήκη ἀπεκάλυψε αὐτήν τήν ἀλήθεια περί τοῦ Θεοῦ καί τῶν κτισμάτων στούς Προφῆτες καί στήν συνέχεια ὁ σεσαρκωμένος Λόγος, δηλαδή ὁ ἄσαρκος Λόγος πού προσέλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση, ἀπεκάλυψε καί συμπλήρωσε, θά ἔλεγα, αὐτήν τήν ἀποκαλυπτική ἀλήθεια στούς Ἀποστόλους καί στούς ἁγίους διά μέσου τῶν αἰώνων.

Καί ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς ἦταν Ὀρθόδοξος Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας, μέ τήν ἔννοια ὅτι παρουσίασε ὅλη αὐτήν τήν ἀποκεκαλυμμένη πίστη, γι’ αὐτό καί γράφει κάπου: «Τοῦτο τελειότης σωτήριος», δηλαδή αὐτό εἶναι ἡ τελειότης ἡ σωτήριος «ἔν τε γνώσει καί δόγμασι, τό ταὐτά φρονεῖν προφήταις, ἀποστόλοις καί Πατράσι, πᾶσιν ἁπλῶς, δι' ὧν τό Ἅγιον Πνεῦμα μαρτυρεῖται λαλῆσαν περί τε Θεοῦ καί τῶν κτισμάτων αὐτοῦ». Ἡ Ὀρθοδοξία δέν εἶναι, ἐπαναλαμβάνω, ἰδεολόγημα, ἀλλά εἶναι ἡ ταυτότητα τῆς διδασκαλίας τῶν Προφητῶν, τῶν Ἀποστόλων καί τῶν Πατέρων. Καί ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς ἔκανε μία καταπληκτική σύνοψη ὅλης αὐτῆς τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας.

Γι’ αὐτό καί στό τροπάριο λέγεται ὅτι ὁ ἅγιος Γρηγόριος εἶναι, ἐπί πλέον, «τῶν θεολόγων ὑπέρμαχος ἀπροσμάχητος». Θεολόγοι εἶναι, ὅπως ἔλεγε καί ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, «οἱ διαβεβηκότες ἐν θεωρίᾳ καί πρό τούτων ψυχή καί σῶμα κεκαθαρμένων ἤ τό μετριώτατον οἱ καθαιρόμενοι». Αὐτήν τήν διδασκαλία ἐξέφραζε ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς. Γι’ αὐτόν ἡ θεολογία εἶναι θεοπτία καί θεολόγοι εἶναι οἱ θεόπτες. Θεολόγος εἶναι ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος βλέπει τόν Θεό μέσα στό Φῶς, μέσα στήν δόξα καί εἶναι θεολόγος ἐξ ἐμπειρίας. Καί, βεβαίως, μπορεῖ νά λέγονται θεολόγοι καί οἱ ἄλλοι οἱ ὁποῖοι ἀκολουθοῦν αὐτήν τήν ἐμπειρική θεολογία.

Ὁ ἅγιος Γρηγόριος εἶναι «τῶν θεολόγων ὑπέρμαχος ἀπροσμάχητος», διότι εἶναι ἡ σύνοψη ὅλων τῶν θεολόγων τῆς Ἐκκλησίας μας. Καί ἄν σκεφθῆ κανείς ὅτι ἡ προσωνυμία «Θεολόγος» δόθηκε σέ τρεῖς μεγάλους Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας, τόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Θεολόγο, τόν ἅγιο Γρηγόριο τόν Θεολόγο, τόν ἅγιο Συμεών τόν Νέο Θεολόγο, τότε τέταρτος θεολόγος εἶναι ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς. Ἔτσι τόν παρουσιάζει μέσα στήν ὑμνογραφία ὁ φίλος του καί συμμοναστής καί βιογράφος του καί Πατριάρχης Φιλόθεος ὁ Κόκκινος, καί ἔτσι ἁγιογραφεῖται στήν Ἱερά Μονή Βλατάδων, ὡς ὁ τέταρτος θεολόγος πού παρουσίασε μέ καταπληκτικό τρόπο ὅλη αὐτήν τήν θεολογία.

Ἐπί πλέον, ὁ ἅγιος Γρηγόριος εἶναι «τῶν μοναστῶν ἡ καλλονή», εἶναι ἡ ὀμορφιά τῶν μοναχῶν καί τῶν ἀσκητῶν. Γιατί; Διότι οἱ μοναχοί πού ἀκολουθοῦν τήν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας, ἀσχολοῦνται μέ τόν ἱερό ἡσυχασμό γιά τόν ὁποῖο μίλησε ὑπερβαλλόντως ὁ ἅγιος Γρηγόριος. Ἡ ἱερά ἡσυχία δέν εἶναι τίποτα ἄλλο παρά εἶναι ἡ ὑποδομή ὅλων τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων, εἶναι ἡ προϋπόθεση γιά νά μπορεῖ κανείς νά θεολογῆ ὀρθοδόξως μέσα στήν Ἐκκλησία. Εἶναι γνωστά τά ὑπέροχα κείμενά του «ὑπέρ τῶν ἱερῶς ἡσυχαζόντων».

Γι’ αὐτό καί θεωρεῖται καί εἶναι «κῆρυξ τῆς Χάριτος», διότι ὁμιλοῦσε συνεχῶς γιά τήν ἄκτιστη Χάρη καί ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ. Ὑπάρχει διαφορά μεταξύ κτιστοῦ καί ἀκτίστου, δέν ὑφίσταται καμμία ὁμοιότητα μεταξύ ἀκτίστου καί κτιστοῦ, παρά μόνο ὅτι ἑνώθηκαν στό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ ἡ ἄκτιστη οὐσία μέ τήν κτιστή ἀνθρώπινη οὐσία καί φύση. Καί μέ αὐτήν τήν προοπτική ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁμιλοῦσε γιά τήν μέθεξη τῆς ἀκτίστου Χάριτος καί ἐνεργείας τοῦ Θεοῦ, τῆς καθαρτικῆς, τῆς φωτιστικῆς καί θεοποιοῦ ἐνεργείας τοῦ Θεοῦ.

Ἄρα, στό ἀπολυτίκιο τοῦ Ἁγίου μας, τόν ὁποῖον ἀγαποῦμε ὑπερβαλλόντως, ἑνώνονται πάρα πολύ στενά ἡ Ἐκκλησία μέ τήν Θεολογία, τήν Ὀρθοδοξία καί τόν ἱερό ἡσυχασμό καί δέν ξεχωρίζονται ὅλα αὐτά μεταξύ τους. Καί αὐτό εἶναι τό ἐκκλησιαστικό ἦθος καί τό ὀρθόδοξο ἐκκλησιαστικό φρόνημα. Καί ὡς ἐπιβεβαίωση αὐτῆς τῆς ἑνότητος εἶναι ὅτι ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς ἔκανε πολλά θαύματα, ἐπειδή κατασκήνωνε ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ καί γι' αὐτό καί χαρακτηρίζεται ὡς «θαυματουργός».

3. Ἡ ἐπικαιρότητα τῆς διδασκαλίας του

Εἶναι σημαντικό νά τονίζεται στήν ἐποχή μας αὐτή ἡ ἑνότητα μεταξύ Ἐκκλησίας, Ὀρθοδοξίας, Θεολογίας καί ἱεροῦ ἡσυχασμοῦ, γιατί, δυστυχῶς, ἐπιχειρεῖται μιά διάσπαση μεταξύ αὐτῶν τῶν πραγμάτων πού παρουσίασα προηγουμένως. Πολλοί ἄνθρωποι στήν ἐποχή μας θέλουν μιά Ἐκκλησία πού νά μή θεολογῆ, ἁπλῶς νά εἶναι ἕνας κατεστημένος φιλανθρωπικός θεσμός. Φυσικά, ἡ Ἐκκλησία ἀσκεῖ καί τήν φιλανθρωπία, ἀλλά ἔχει τήν θεολογία της καί, ὅταν ἀπομονώνεται καί ἀποδεσμεύεται ἀπό τήν θεολογία, παύει νά εἶναι ἀληθινή Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ.

Ὑπάρχουν ἄλλοι οἱ ὁποῖοι θεολογοῦν χωρίς τήν ἐμπειρία καί χωρίς νά ἔχουν σχέση μέ τόν ἱερό ἡσυχασμό, μέ τήν καθαρτική, φωτιστική καί θεοποιό ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, τήν πράξη καί τήν θεωρία, τήν πρακτική φιλοσοφία, τήν φυσική θεωρία καί τήν μυστική θεολογία, κατά τόν ἅγιο Μάξιμο τόν Ὁμολογητή, ὅπως τό παρουσιάζει καί ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς.

Γι’ αὐτό εἶναι καύχημα τῆς Θεσσαλονίκης ὁ ἅγιος Γρηγόριος, εἶναι καύχημα ὁλοκλήρου τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καί δέν νοεῖται θεολογία ἔξω ἀπό τόν βίο καί τήν διδασκαλία του.

Παναγιώτατε Μητροπολῖτα τῆς Ἱερᾶς αὐτῆς Μητροπόλεως καί ἀγαπητέ ἐν Χριστῷ ἀδελφέ Φιλόθεε,

ἔχετε τήν ἐξαιρετική καί μεγάλη εὐλογία ἀπό τόν Θεό νά ποιμαίνετε αὐτόν τόν εὐλογημένο Κλῆρο καί λαό τῆς Θεσσαλονίκης, καί κυρίως νά εἶστε διάδοχος μεγάλων πατερικῶν μορφῶν, τούς ὁποίους ὑπερέβαλε ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς. Εἶστε Μητροπολίτης σέ μιά Μητρόπολη στήν ὁποία ὑπάρχει σφριγηλή θεολογική ζωή μέ τήν Θεολογική Σχολή, ὑπάρχει μοναστική ζωή καί ἐμπειρία τοῦ Θεοῦ.

Καί θά μποροῦσα νά πῶ, ἀποδεχόμενος τόν λόγο τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Νύσσης, τοῦ ἀδελφοῦ τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, τόν ὁποῖον λόγο βλέπουμε διάχυτα καί μέσα στήν διδασκαλία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, ὅτι στήν Ἐκκλησία οἱ Ἐπίσκοποι εἶναι οἱ ὀφθαλμοί οἱ ὁποῖοι βλέπουν τόν Θεό καί στήν συνέχεια ὁμιλοῦν στόν λαό• εἶναι οἱ ὁρῶντες, εἶναι οἱ βλέποντες. Ἐπί πλέον, στήν Ἐκκλησία οἱ θεολόγοι εἶναι οἱ ὀδόντες, οἱ ὁποῖοι λειαίνουν τόν λόγο τοῦ Θεοῦ καί τόν προσφέρουν στόν λαό. Καί οἱ μοναχοί εἶναι ἡ κόμη τῆς κεφαλῆς ἤ ἡ κόμη τῆς Ἐκκλησίας, τό στολίδι τῆς Ἐκκλησίας, διότι αὐτοί νεκρώθηκαν κατά κόσμον καί γι’ αὐτό εἶναι ἡ ὀμορφιά της Εκκλησίας. Ὅπως τά μαλλιά εἶναι νεκρά κύτταρα καί εἶναι ἡ ὀμορφιά τῆς κεφαλῆς στόν ἄνθρωπο, ἔτσι καί οἱ μοναχοί πού ἀκολουθοῦν τήν ὀρθόδοξη παράδοση εἶναι νεκροί κατά κόσμον καί ἡ ὀμορφιά τῆς Ἐκκλησίας.

Αὐτόν τόν λαό ποιμαίνετε ἐσεῖς ὡς βλέπων καί ὁρῶν. Καί δέομαι τοῦ ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ, διά πρεσβειῶν τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ νά σᾶς προστατεύη σέ αὐτόν τόν ἀγώνα τόν ὁποῖον κάνετε σέ αὐτήν τήν πόλη, καί ἤδη τά δείγματα εἶναι ἁπτά σέ ὅλους γιά τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖον ἐργάζεστε καί τήν προσωπικότητα τήν ὁποίαν ἔχετε.

Ἑπομένως, εὔχομαι ὁ Θεός, διά πρεσβειῶν τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, νά σᾶς προστατεύη, νά σᾶς ἐνισχύη στόν ἀγώνα αὐτόν, νά συμμετέχετε καί ἐσεῖς σέ αὐτό τό ὡράισμα καί τό κλέος τῆς πόλεως αὐτῆς, τῆς Θεσσαλονίκης, νά ἀναδειχθεῖτε μέγας Ἐπίσκοπος τῆς Ἐκκλησίας αὐτῆς. Ἀμήν.

Δεῖτε τὸ θεῖο κήρυγμα