Ὁ ἅγιος Γερβάσιος Πατρῶν κατά τόν ἅγιο Καλλίνικο, Μητροπολίτη Ἐδέσσης

Μητροπολίτου Ναυπάκτου & Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

Ἡ πρώτη ἑορτή τοῦ ἁγίου Γερβασίου τῶν Πατρῶν μοῦ ἔφερε ἀναμνήσεις ἀπό τίς διηγήσεις τοῦ Γέροντός μου, ἁγίου Καλλινίκου Μητροπολίτου Ἐδέσσης, Πέλλης καί Ἀλμωπίας περί αὐτοῦ. Μοῦ διηγοῦνταν συχνά γιά τόν βίο καί τήν πολιτεία του. Τόν γνώρισε ὡς Πρωτοσύγκελλο τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν, ὅταν ἦταν φοιτητής, καί στήν συνέχεια ἀπό τήν διακονία του στήν Πάτρα ἀπό δύο πλευρές.

Πρῶτον, ἀπό τόν ἐπιστήθιο φίλο του Σπυρίδωνα Τσαντίλη, μετέπειτα π. Ἱερόθεο, Πρωτοσύγκελλο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Πατρῶν, καί ἀργότερα Μητροπολίτη Ὕδρας. Ἦταν φίλοι ἀπό λαϊκοί καί μαζί συζητοῦσαν γιά τήν εἰσαγωγή τους στήν Ἱερωσύνη. Ὁ π. Ἱερόθεος εἶχε πνευματικό πατέρα τόν π. Γερβάσιο καί αὐτή ἦταν ἡ αἰτία νά τόν γνωρίση καί ἐκεῖνος.

Δεύτερον, στήν Πάτρα ἔμενε ἡ ἀδελφή του μέ τήν οἰκογένειά της πού συνδέονταν μέ τόν ἅγιο Γερβάσιο καί ἄκουγε πολλά γιά τήν ἱεραποστολική δράση του.

Ἔτσι, παρευρέθηκε στήν ἐξόδιο ἀκολουθία του ὡς Πρωτοσύγκελλος τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Αἰτωλίας καί Ἀκαρνανίας καί ὁμίλησε διαπρυσίως γι' αὐτόν ἑρμηνεύοντας τό ρητόν «ἔπεσεν ἡ ὑψίκορμος δρῦς».

Στήν Ἔδεσσα, στά ἱερατικά Συνέδρια ἀναφερόταν στίς ἀπόψεις τοῦ ἁγίου Γερβασίου, κυρίως στά Λειτουργικά θέματα, ἀντλώντας ἐπιχειρήματα ἀπό τό βιβλίο του «Ἑρμηνευτική Ἐπιστασία ἐπί τῆς Θείας Λειτουργίας». Σέ μία Ἐγκύκλιό του, τήν ὁποία ἀπέστειλε στούς Κληρικούς τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἐδέσσης, γράφει: «Ὁ μακαρίᾳ τῇ λήξει γενόμενος Ἀρχιμανδρίτης π. Γερβάσιος Παρασκευόπουλος, Ἱεροκῆρυξ, κυρίως ἐν Πάτραις λίαν καρποφόρως ἐργασθείς, γράφει εἰς τό περισπούδαστον ἔργον του "Ἑρμηνευτική Ἐπιστασία ἐπί τῆς Θείας Λειτουργίας"...».

Στό ἀρχεῖο τοῦ ἁγίου Καλλινίκου βρῆκα μία ὁμιλία του γιά τόν π. Γερβάσιο, χωρίς νά ὑπάρχει ἔνδειξη ποῦ τήν ἐξεφώνησε. Προφανῶς προέρχεται ἀπό τήν δεκαετία τοῦ 1970 καί ἴσως εἶναι ἀπό τό μνημόσυνο τῶν δέκα ἐτῶν ἀπό τήν κοίμησή του.

Στήν ὁμιλία του αὐτή παρουσιάζει τόν ἅγιο Γερβάσιο, «ὡς μιμητήν τοῦ Ἰωάννου τοῦ Βαπτιστοῦ, τοῦ Προφήτου Ἠλιοῦ, τῶν παλαιοτέρων καί μεταγενεστέρων Πατέρων, ἐν οἷς καί ὁ Ἱερομάρτυς, Ἐθνομάρτυς καί Ἰσαπόστολος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός», θεωρεῖ ὅτι τό ἔργο του ἦταν «ἔργον Εὐαγγελιστοῦ», ἦταν «Ἀπόστολος Χριστοῦ», «ὡμίλει ὡς κῆρυξ τοῦ Εὐαγγελίου τῆς χρυσῆς πατερικῆς ἐποχῆς», ἦταν «Ἀπεσταλμένος Θεοῦ», ἦταν «ἀγωνιστής τῆς Ἀληθείας», ἦταν «Ἀποστολικός ἀνήρ». Κάνει λόγο γιά «τήν ἁγίαν του ζωήν καί τήν καρποφόρον δρᾶσιν», «τήν ἀσκητικήν μορφήν του» κ.λ.π.

Τήν παραθέτω ὁλόκληρη.

***

Ἑδραῖος καί ἀμετακίνητος

(Ἀρχιμ. π. Γερβάσιος Παρασκευόπουλος)

 «Τί ἐξήλθετε εἰς τήν ἔρημον θεάσασθαι;

κάλαμον ὑπό ἀνέμου σαλευόμενον;»

(Ματθ. ια΄, 7)

Ὄχι. Δέν ἦτο «κάλαμος» ὁ Τίμιος Πρόδρομος. Ἀτρόμητος, ἄκαμπτος, ἀλύγιστος ἦτο. Δέν ὑπεχώρησεν οὐδέ ἐνώπιον τοῦ βασιλέως Ἡρώδου. Ἀπεκεφαλίσθη, ἀλλά δέν ἐκλονίσθη. Ἔπεσε μαχόμενος ὑπέρ τῆς Ἀληθείας, ἀλλά δέν ἐλυγίσθη.

Ὁ Τίμιος Πρόδρομος ἦτο τό ἴνδαλμα τοῦ πρό ὀλίγου καιροῦ κοιμηθέντος ἐν Κυρίῳ ἀοιδίμου Ἀρχιμανδρίτου π. Γερβασίου Παρασκευοπούλου. Ἡ ἀγγελική ζωή καί ἡ ὑπεράνθρωπος δρᾶσις τοῦ ἐνδόξου Προφήτου ἐνεθουσίαζον τόν ἁγνόν Ἱερομόναχον, π. Γερβάσιον. Ἡ μορφή τοῦ λέοντος τῆς Ἐρήμου τοῦ Ἰορδάνου τόν ἠλέκτριζεν.

Ἀπεσπάσθη ὁ ἀείμνηστος ἀπό τούς βράχους τῆς Γορτυνίας καί ἔμεινε διά βίου παντός βράχος. Βράχος εἰς τήν ἠθικήν ζωήν. Ἠγωνίζετο ἕως γήρατος νά μείνῃ πιστός εἰς τά παραγγέλματα τοῦ Κυρίου. Ἁγνός, ὅπως ἐξῆλθεν ἐκ τῆς κοιλίας τῆς μητρός του. Καθαρός, ὅπως μᾶς θέλει ὁ Καθαρός Κύριος. Ἠθικός ἐν τῇ στενῇ καί εὐρυτέρᾳ ἐννοίᾳ. Πιστός εἰς τόν Θεόν. Μαθητής τοῦ Κυρίου ἐκλεκτός, Χριστιανός ζωντανός. Εὐθύς ἐν παντί. Ἀγωνιστής διά νά γίνῃ «τέλειος καί ὁλόκληρος ἐν μηδενί λειπόμενος» (Ἰωάν. α΄, 4). Συμφέροντα δέν τόν ἐλύγιζον. Ὅ,τι θέλει ὁ Θεός ἦτο Νόμος δι’ αὐτόν. Ἔπεσαν ἐπ’ αὐτοῦ αἱ θλίψεις καί αἱ περιστάσεις τῆς ζωῆς καί δέν τόν παρέσυρον. «Ὠκοδόμησε τήν οἰκίαν αὐτοῦ ἐπί τήν πέτραν καί κατέβη ἡ βροχή καί ἦλθον οἱ ποταμοί καί ἔπνευσαν οἱ ἄνεμοι καί προσέπεσον τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ, καί οὐκ ἔπεσε· τεθεμελίωτο γάρ ἐπί τήν πέτραν» (Ματθ. ζ΄, 24-25). 

Βράχος ἀμετακίνητος καί εἰς τό ἔργον τοῦ Εὐαγγελιστοῦ. Ὁ ἀοίδιμος Πατήρ μιμητής τοῦ Ἰωάννου τοῦ Βαπτιστοῦ, τοῦ Προφήτου Ἠλιοῦ, τῶν παλαιοτέρων καί μεταγενεστέρων Πατέρων, ἐν οἷς καί ὁ Ἱερομάρτυς, Ἐθνομάρτυς καί Ἰσαπόστολος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, ἤξευρε νά ζῇ καί νά διδάσκῃ τήν Εὐαγγελικήν Ἀλήθειαν ἀνόθευτον, καθαράν καί ἀπηλλαγμένην ἀκόμη καί τῆς μορφῆς τῆς λογοτεχνίας. «Ὁ λόγος καί τό κήρυγμα οὐκ ἐν πειθοῖς ἀνθρωπίνης σοφίας λόγοις» (Α΄ Κορ. β, 4). Ἀλήθειαν καί μόνον Ἀλήθειαν ἐκήρυττεν. Ἕν τόν ἐνδιέφερεν: ἡ μετάδοσις τῆς σωζούσης Ἀληθείας. Δέν ἐνέβλεπεν εἰς πρόσωπον ἀνθρώπου. Δέν ἐκολάκευεν. Δέν εἱλίσσετο. Ἤξευρε νά κηρύσσῃ τό Εὐαγγέλιον τοῦ Χριστοῦ πρός πᾶσαν κατεύθυνσιν ἀδιαφορῶν διά τάς συνεπείας, τάς ὁποίας θά εἶχεν ἐπ’ αὐτοῦ ἡ παρρησία. Οἱ Λόγοι τοῦ Ἀποστόλου Παύλου «εἰ ἀνθρώποις ἤρεσκον, Χριστοῦ δοῦλος οὐκ ἄν ἤμην» (Γαλ. α΄, 10) ἦσαν νόμος ἀπαράβατος δι’ αὐτόν. Ἀηδίαζεν ἀπό τούς ἑλιγμούς. Ἠγανάκτει ἀπό τήν σκοπιμότητα. Ἁγνός ἄνθρωπος μεθυσμένος ἀπό τόν πνευματικόν οἶνον τῆς Ἁγίας Γραφῆς ἤθελε νά ποτίζῃ ἀπό τό ἴδιον ποτόν καί τούς Χριστιανούς του. «Κατά σκοπόν ἐδίωκεν ἐπί τό βραβεῖον τῆς ἄνω κλήσεως» (Φιλ. γ΄, 14). Ἀπόστολος Χριστοῦ ἐνδιαφέρον εἶχεν ἕν: νά φωτίσῃ, νά διδάξῃ, νά βοηθήσῃ εἰς τήν σωτηρίαν τῶν ἀθανάτων ψυχῶν τῶν ἀκροατῶν του. Οὔτε οἱ ἰσχυροί τῆς ἡμέρας, οὔτε τά ρεύματα τῆς ἐποχῆς τόν παρέσυραν. Ὡμίλει ἀκριβῶς, ὅπως θά ὡμίλει ἕνας Κῆρυξ τοῦ Εὐαγγελίου τῆς χρυσῆς Πατερικῆς ἐποχῆς. Ὁ τεχνικός καί τεχνητός πολιτισμός δέν τόν ἐπηρέαζεν. Ἀπεσταλμένος Θεοῦ, τό θέλημα τοῦ Θεοῦ ἐξήγγειλεν.

Καί τί ἐκέρδισε μέ τήν ἀκαμψίαν αὐτήν θά εἴπουν ἴσως οἱ κατ’ ὄψιν κρίνοντες; Τί ἐκέρδισεν; Ἔμεινεν εἰς τό περιθώριον! Πλάνη οἰκτρά! Ὁ Ἱερεύς τοῦ Θεοῦ τοῦ Ὑψίστου εἰς τό περιθώριον; Ὁ Λειτουργός τοῦ Φρικτοῦ Μυστηρίου, τῆς Ἀναιμάκτου Μυσταγωγίας, εἰς τό περιθώριον; Ὁ ἁπτόμενος τοῦ Θείου Σώματος ἄνθρωπος εἰς τό περιθώριον; Ὁ βιβλικός ἀνήρ π. Γερβάσιος εἰς τό περιθώριον; Μεγίστη ἀφροσύνη νά παραδεχθῶμεν ἕν τοιοῦτο πρᾶγμα. Ὁ Πατήρ Γερβάσιος ζῶν ἔτι ἐδοκίμασε χαράν, ἱκανοποίησιν, ἀγαλλίασιν, τιμήν, τήν ὁποίαν δέν ἐδοκίμασαν ἄλλοι ἀξιωματοῦχοι. Βράχος ἐπάνω εἰς τόν βράχον τῶν αἰώνων ἠσθάνετο βαθυτάτην ἱκανοποίησιν, ὅταν ἔβλεπεν, ὅτι «πολλά τά τέκνα τῆς ἐρήμου μᾶλλον ἤ τῆς ἐχούσης τόν ἄνδρα» (Γαλ. δ΄, 27), ὅτι ὡς Ἱερομόναχος περιεστοιχίζετο ἀπό ἀναρίθμητα τέκνα, τά ἄσματα δέ τῶν ἀθώων παιδίων ἦσαν δι’ αὐτόν ἀγγελικά ἄσματα. Μόνον ὅποιος ἀντελήφθη τί σημαίνει Ἀπόστολος Χριστοῦ εἶναι εἰς θέσιν νά ἀντιληφθῇ, ὅτι εὐτυχέστερος ἄνθρωπος εἰς τόν κόσμον δέν ὑπάρχει ἀπό «τόν ἀνεπαίσχυντον ἐργάτην τοῦ Εὐαγγελίου» (Β΄Τιμ. β΄, 15). Οἱ κόποι, οἱ μόχθοι, οἱ διωγμοί, αἱ περιφρονήσεις, αἱ στερήσεις καί ὁ θάνατος ἀκόμη ὁ μαρτυρικός ἀποτελοῦν παράσημα, δόξαν, μεγαλεῖα, τιμήν, ἀνυπολόγιστα ἀγαθά.

 Ἐκέρδισεν ὁ π. Γερβάσιος εἰς τόν κόσμον αὐτόν. Ἐκέρδισε καί τήν αἰωνιότητα. Ἐκέρδισε τό πᾶν. Ἀγωνιστής τῆς Ἀληθείας θά λάβῃ τόν στέφανον τῆς Ἀληθείας. «Γίνου πιστός ἄχρι θανάτου καί δώσω σοι τόν στέφανον τῆς ζωῆς» (Ἀπ. β΄, 10). Θά λάβῃ ἀπό τόν Κύριον τό δίκαιον ὄφλημα, ἀπό τόν Ἐξαποστείλαντα αὐτόν τόν μισθόν τῆς ἐργασίας. «Ἄξιος ὁ ἐργάτης τοῦ μισθοῦ αὐτοῦ» (Α΄Τιμ. ε΄, 18). Ἐκέρδισεν «ἅ ὀφθαλμός οὐκ εἶδε καί οὖς οὐκ ἤκουσε καί ἐπί καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη» (Α΄ Κορ. β΄, 9).

Ἐκέρδισεν καί ἡ κοινωνία ἀπό τό πέρασμα τοῦ μακαριστοῦ ἀνδρός ἀπό τόν κόσμον αὐτόν. Μυριάδες ψυχῶν ὠφελήθησαν ἀπό τήν Διδασκαλίαν του. Μυριάδες προβάτων τοῦ Χριστοῦ ἐδροσίσθησαν ἀπό τό ὕδωρ τό ζῶν, τό ὁποῖον ἔδιδε καί ἐπί τῆς κλίνης ἀκόμη. Μυριάδες ἀπολωλότων εὗρον διά τοῦ π. Γερβασίου τόν Καλόν Ποιμένα. Πλήθη πολλά ἔτρεχον πρός αὐτόν καί εὕρισκον «ἀνάπαυσιν ταῖς ψυχαῖς αὐτῶν», διότι οὗτος τούς ὡδήγει εἰς τόν Σωτῆρα καί Λυτρωτήν. Καί μόνον ὁ ἀριθμός τοῦ πλήθους, τό ὁποῖον παρηκολούθησεν ἐν πολλῇ συγκινήσει καί βαθεῖ πόνῳ τήν ἐξόδιον αὐτοῦ Ἀκολουθίαν, μαρτυρεῖ τό τί προσέφερεν ὁ ἀποστολικός ἀνήρ εἰς τό Χριστεπώνυμον πλήρωμα. Ὡς ἐλαία κατάκαρπος ἔδιδεν ἔλαιον πρός τροφήν καί φωτισμόν εἰς κύματα εὐσεβοῦς Λαοῦ τῆς Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας τῶν Πατρῶν καί μακράν αὐτῆς. Μόνον ὁ Καρδιογνώστης Κύριος γνωρίζει ἀκριβῶς τό μέγεθος τῆς προσφορᾶς τοῦ π. Γερβασίου.

Ἐκοιμήθη ἐν Κυρίῳ ὁ ἀείμνηστος Λειτουργός Αὐτοῦ. Ἐκοιμήθη. «Ἀναπαύεται ἐκ τῶν κόπων αὐτοῦ» (Ἰωάν. ιδ΄, 13). Μένει ὅμως τό παράδειγμά του, ἡ ἁγία του ζωή καί ἡ καρποφόρος δρᾶσις του. Μένουν μεταξύ τῶν γνωρίμων αὐτοῦ ἡ ἀσκητική μορφή του, ὁ δυναμικός του χαρακτήρ, ἡ ἀκεραιότης καί ἡ ἀκαμψία _. Μένει εἰς τούς Κληρικούς καί Λαϊκούς τό παράδειγμα τῆς εὐλαβείας, τῆς ὀρθοπραξίας καί Ὀρθοδοξίας. Καί ἔχομεν ἀνάγκην, τήν σημερινήν ἐποχήν μάλιστα, τοιούτων ἀνδρῶν, τοιούτων Μορφῶν, τοιούτων ἑδραίων καί ἀμετακινήτων. Εἰς τήν γενεάν μας, εἰς τήν ὁποίαν ἡ ἐπάρατος σκοπιμότης κλείει τά στόματα, αἱ ὑλιστικαί θεωρίαι καί πεποιθήσεις ξηραίνουν τά ἄνθη τῆς Πίστεως καί τῆς Ἁγιότητος, χρειάζονται εὐθαρσεῖς Πατέρες Γερβάσιοι.

 Ἄς εὐχηθῶμεν, ὅπως ὁ Κύριος καί Ἰδιοκτήτης τοῦ Θείου Ἀμπελῶνος, τῆς Ἁγίας μας Ἐκκλησίας, ἀναστήσῃ μιμητάς τοῦ μακαριστοῦ Πατρός. Ἄς δεηθῶμεν «τοῦ Κυρίου τοῦ θερισμοῦ, ὅπως ἐκβάλῃ ἐργάτας εἰς τόν θερισμόν αὐτοῦ» (Ματθ. θ΄, 38).

***

Φαίνεται ὅτι ἰσχύει γιά τά πνευματικά, ὅ, τι ἰσχύει καί γιά ὅλα τά θέματα, ὅτι οἱ ἅγιοι γνωρίζουν καλύτερα τούς ἁγίους!!