Γεγονότα καὶ Σχόλια: Ἡσυχία ὅλων τῶν αἰσθήσεων - Ἡσυχία καί πεινασμένα πάθη

Ἡσυχία ὅλων τῶν αἰσθήσεων

Τό Σάββατο, 21 Σεπτεμβρίου 2024, τελέσαμε θεία Λειτουργία στόν ἐρειπωμένο Ναό, στό Καθολικό τῆς Ἱερᾶς σπηλαιώδους Μονῆς τοῦ ἁγίου Νικολάου τῆς Βαράσοβας. Μέ «μικράν λέμβον» μηχανοκίνητη ἀπό τήν Κάτω Βασιλική φθάσαμε στόν «ἀρσανά» τῆς Μονῆς καί ἀνηφορήσαμε κατόπιν ἀπό δύσβατο μονοπάτι. Ἱερεῖς καί λαός ξεχάσαμε τόν κόπο τῆς ἀνηφόρας ἀρχίζοντας τήν ἀκολουθία τοῦ Ὄρθρου καί κατόπιν τήν θεία Λειτουργία.

Ὅλοι οἱ συνδαιτυμόνες στόν «ἐν τῷ Σπηλαίῳ» Μυστικό Δείπνο προσπαθήσαμε νά μποῦμε στόν πυρήνα τῆς ζωῆς τῆς ὀρθόδοξης Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ ἁγίου Νικολάου. Ἡ ἄσκηση, ὅσο σκληρή καί ἄν εἶναι, ἔξω ἀπό τήν πίστη καί τήν θεολογία τῆς Ἐκκλησίας, ἔξω ἀπό τά Μυστήριά της, ἔξω ἀπό τήν ἱεραρχική καί χαρισματική συγκρότησή της, εἶναι ἕνα ἔργο πού παραμένει μέσα στά ὅρια τοῦ κόσμου τῆς φθορᾶς. Δέν σώζεται ἀπό τήν σκληρότητά του καί δέν σώζει.

Εἶναι φανερό ὅτι ἡ ἐπίσκεψή μας στήν σπηλαιώδη Ἱερά Μονή τῆς Βαράσοβας εἶχε χαρακτήρα προσκυνηματικό καί, γιατί ὄχι, ἀσκητικό. Θυμηθήκαμε μέ τιμή καί εὐγνωμοσύνη τόν καθηγητή Ἀθανάσιο Παλιούρα, γιά τόν ὁποῖο τελέσαμε Τρισάγιο, τοῦ ὁποίου ἡ μελέτη καί ἡ ἀνασκαφική ἐργασία ἔφερε στό φῶς αὐτό τό σημαντικό Μοναστήρι, πού εἶχε ζωή μέχρι καί τόν 19ο αἰώνα, ἀλλά προσπαθήσαμε νά θυμηθοῦμε, ἀναστηλώνοντας μέ τόν νοῦ μας τήν ζωή τοῦ Μοναστηριοῦ, τό ἡσυχαστικό πνεῦμα τῶν μοναχῶν του καί τήν μεγάλη ἄσκησή τους, τήν ὁποία μαρτυρεῖ ἡ σπάνια Ἐγκλείστρα πού ἀνακάλυψε ὁ κ. Παλιούρας.

Μετά τό τέλος τῆς θείας Λειτουργίας ἀπολαύσαμε τήν θέα τῆς θάλασσας καί τήν ἐπιβλητικότητα τῶν ἀπόκρημνων παραθαλάσσιων βράχων. Ὅμως τό Σπήλαιο γιά τούς μοναχούς πού τό κατοίκησαν δέν ἦταν «μπαλκόνι» γιά τουριστική θέα. Τό σπήλαιο ἦταν φραγμένο μέ κτίσμα φρουριακοῦ τύπου, στό ὁποῖο ὑπῆρχαν κελλιά καί ὁ Ναός ἦταν στό ἐσωτερικό τοῦ Σπηλαίου, χωρίς θέα πρός τήν θάλασσα.

Οἱ μοναχοί ἀγαποῦσαν τήν ἡσυχία ὅλων τῶν αἰσθήσεων, ὄχι μόνον τῆς ἀκοῆς. Ἡ θέα ἦταν ἕνας ὀπτικός θόρυβος γιά τήν ψυχή.

Ἡσυχία καί πεινασμένα πάθη

Τήν ἡσυχία ἀγαποῦν οἱ ἄνθρωποι πού ἀγαποῦν τήν προσευχή καί τήν κάθαρσή τους ἀπό τά θανατηφόρα πάθη. Αὐτοί θέλουν ἀπερίσπαστα νά βλέπουν τόν ἑαυτό τους, νἀ ἀνακαλύπτουν τά πάθη τους, νά βγάζουν στό φῶς τῆς προσευχῆς, εἰ δυνατόν, ὅλον τόν σκοτεινό ἑαυτό τους. Δέν φοβοῦνται νά δοῦν τόν ἑαυτό τους. Δέν ἀπογοητεύονται γιά τό κακό πού βλέπουν μέσα τους. Τρέφουν μέ τήν μετάνοια τήν προσευχή τους. Ἁγαποῦν τήν ἐλευθερία τους ἀπό τήν καταδυναστεία τῶν παθῶν.

Οἱ ἐμπαθεῖς δέν ἀγαποῦν τήν ἡσυχία, γιατί ἀφήνει πεινασμένα τά πάθη τους. Ὁ Εὐάγριος ἔλεγε ὅτι, ὅταν ἡ ψυχή φεύγη ἀπό τό σῶμα, τά ἀνικανοποίητα πάθη τήν ταλαιπωροῦν καί τήν κολάζουν. Γιά νά τό καταλάβουν αὐτό οἱ συζητητές του τούς ἔλεγε:

«Ἄς ἔλθη κάποιος ἀπό σᾶς νά τόν κλείσω σέ ἕνα σκοτεινό κελλί, καί νά μή φάη μόνο τρεῖς ἡμέρες, νά μή πιῆ, νά μή κοιμηθῆ, νά μή συνομιλήση μέ κανένα, νά μή ψάλη, νά μή προσευχηθῆ, νά μή μνημονεύση καθόλου τόν Θεό καί νά μέ πληροφορήση τί τοῦ κάνουν τά πάθη».

Στήν Ἐγκλείστρα τοῦ ἁγίου Νικολάου κατέφευγαν οἱ ἐραστές τῆς βαθειᾶς μετάνοιας καί τῆς ἀθόλωτης προσευχῆς. Ἄς ἔχουμε τίς πρεσβεῖες τους.

π.Θ.Α.Β.