Ἀπὸ τὸ Ἁγιολόγιο τοῦ Μηνός: Ἅγιος Λογγίνος ὁ ἑκατόνταρχος ὁ ἐπί τοῦ Σταυροῦ, 16 Ὀκτωβρίου

Πρωτοπρεσβύτερου Π. Γεώργιου Παπαβαρνάβα

Ὁ ἅγιος Λογγίνος καταγόταν ἀπό τήν Καππαδοκία καί ἔζησε στά χρόνια τοῦ Χριστοῦ. Ἦταν ἑκατόνταρχος ὑπό τόν Πιλάτο, τόν ἡγεμόνα τῆς Ἰουδαίας, καί ἔλαβε διαταγή ἀπό ἐκεῖνον νά εἶναι παρών στήν σταύρωση καί τήν ταφή τοῦ Χριστοῦ. Ὅταν εἶδε τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο «ἐξέπνευσε» ὁ Χριστός πάνω στόν Σταυρό, καθώς, ἐπίσης, τόν σεισμό, τήν μεταβολή τοῦ ἡλίου σέ σκοτάδι καί τίς πέτρες πού σχίστηκαν, ἐπειδή ἦταν καλοπροαίρετος ἄνθρωπος, ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ τόν ἐπεσκίασε, τόν ἀλλοίωσε, καί τότε μέ πίστη φώναξε: «Ἀληθῶς Θεοῦ Υἱός Θεοῦ ἦν οὗτος». Γι’ αὐτό καί τά ἀργύρια πού τοῦ δόθηκαν ἀπό τούς Ἰουδαίους, προκειμένου νά πῆ ψέματα γιά τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, δέν τά δέχθηκε. Γύρισε στήν πατρίδα του, μαζί μέ δύο στρατιῶτες του πού πίστευσαν στόν Χριστό, καί κήρυττε τό Εὐγγέλιο μέ παρρησία. Ὁ Πιλάτος, ὅταν τό πληροφορήθηκε, τόν κατήγγειλε στόν Τιβέριο, ὁ ὁποῖος διέταξε τόν ἀποκεφαλισμό του, ὅπως καί τῶν δύο στρατιωτῶν του.

Τήν κεφαλή τοῦ ἁγίου Λογγίνου τήν ἔθαψαν σέ κοπριά, ὅμως δέν παρέμεινε γιά πάντα ἐκεῖ, διότι μετά ἀπό μερικά χρόνια ὁ Ἅγιος ἐμφανίστηκε σέ ὄνειρο σέ κάποια εὐλαβῆ Χριστιανή ἀπό τήν Καππαδοκία καί τήν προέτρεψε νά τήν ξεθάψη, ὑποδεικνύοντάς της τό σημεῖο πού ἦταν θαμμένη. Μετά τήν εὕρεση τῆς τιμίας κεφαλῆς τοῦ Ἁγίου ἡ γυναίκα αὐτή θεραπεύθηκε ἀπό τήν τύφλωση ἀπό τήν ὁποία ἔπασχε, ἀλλά καί ἀξιώθηκε νά δῆ τόν κεκοιμημένο γιό της μέσα στήν δόξα τοῦ Παραδείσου, ὅπως τῆς τό εἶχε ὑποσχεθῆ ὁ Ἅγιος. Στήν συνέχεια ἀπό εὐγνωμοσύνη στόν ἅγιο Λογγίνο ἀνήγειρε περικαλλῆ Ἱερό Ναό πρός τιμήν του, ὅπου τοποθέτησε τήν τιμία κάρα του.

Ὁ Ἰωσήφ ὁ ὑμνογράφος, ἀναφερόμενος στόν ἅγιο Λογγίνο, ὁμιλεῖ ταυτόχρονα καί γιά τόν ληστή πού συσταυρώθηκε μέ τόν Χριστό καί μετά τήν ὁμολογία του σώθηκε, γιά νά πῆ ὅτι καί οἱ δύο αὐτοί ἄνδρες ἦταν τό φόβητρο τῶν ἀνθρώπων, ἀφοῦ, ὁ ἕνας ἦταν σκληροτράχηλος ἀξιωματικός καί ὁ ἄλλος ἐπικίνδυνος ληστής. Ὅμως, ἀξιώθηκαν καί οἱ δύο νά συναριθμηθοῦν στόν χορό τῶν ἁγίων, καί αὐτό δείχνει τό μεγαλεῖο τῆς ἀληθινῆς μετάνοιας, ἡ ὁποία ἑλκύει τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ πού μεταμορφώνει τά ἄγρια θηρία σέ ἄκακα ἀρνία.

Καί στήν συνέχεια τονίζει ὅτι καί οἱ δύο αὐτοί ἄνδρες, ὅπως ἀποδείχθηκε, εἶχαν πολύ τρυφερή καρδιά, ἀλλά καί μεγάλη ἀνδρεία. Ὁ ληστής παρακάλεσε νά τόν θυμηθῆ ὁ Χριστός στήν Βασιλεία Του, καί ὁ ἑκατόνταρχος Τόν ὁμολόγησε μέ παρρησία, καί σφράγισε τήν ὁμολογία του μέ τό αἷμα τοῦ μαρτυρίου του.

Ὁ βίος του καί ἡ πολιτεία του μᾶς δίνουν τήν ἀφορμή νά τονίσουμε τά ἀκόλουθα.

Πρῶτον. Συμβαίνει πολλές φορές ἄνθρωποι μέ τρυφερή καί εὐαίσθητη καρδιά νά μεγαλώνουν σέ περιβάλλον στό ὁποῖο δέν ὑπάρχει τρυφερότητα, ἀγάπη καί καλοσύνη, πού ἔχουν ἀνάγκη ὅλοι οἱ ἄνθρωποι, καί ἰδιαίτερα τά παιδιά, ἀλλά σέ σκληρή καί ἀπάνθρωπη ἀτμόσφαιρα, χωρίς πίστη στόν Θεό καί εἰλικρινές ἐνδιαφέρον γιά τήν πρόοδο καί τήν προκοπή τους, πράγμα πού χαρακτηρίζει ἀρνητικά τήν ὅλη μετέπειτα ζωή τους. Ὅπως μπορεῖ νά συμβῆ καί τό ἀντίθετο, δηλαδή ἄνθρωποι «σκληροτράχηλοι καί ἀπερίτμητοι», ὅταν βρεθοῦν σέ περιβάλλον ὅπου βασιλεύει ἡ ἀληθινή ἀγάπη, νά ἀλλοιωθοῦν ἐσωτερικά καί νά γίνουν πρότυπα ἀγάπης καί καλοσύνης.

Πράγματι, εἶναι ἀποδεδειγμένο τό ὅτι, κατά κανόνα, τά παιδιά πού μεγαλώνουν σέ οἰκογένεια στήν ὁποία ἐπικρατεῖ γαλήνη καί ἠρεμία, βιώνεται ἡ ἀληθινή πίστη, ἐκδηλώνεται ἡ θυσιαστική ἀγάπη μεταξύ τῶν συζύγων καί γενικά ὑπάρχουν ὑγιῆ πρότυπα, ἐπηρεάζονται θετικά στήν ζωή τους, γεμίζει ἡ καρδιά τους ἀπό ἀγάπη καί στήν συνέχεια προσφέρουν ἁπλόχερα αὐτήν τήν ἀγάπη. Ἐνῶ τά παιδιά πού μεγαλώνουν σέ περιβάλλον μέ πολλά καί ποικίλα προβλήματα, ὅπου ὑπάρχουν βία καί ἐντάσεις, ἀπουσιάζει ἡ πίστη στόν Θεό, ἡ ἀγάπη στόν συνάνθρωπο καί κυριαρχεῖ ἡ ἀδιαφορία γιά τήν πρόοδο καί τήν προκοπή τους, ὄχι ἁπλά δέν νοιάζονται γιά τούς συνανθρώπους τους, ἀλλά καί τούς ἀντιμετωπίζουν μέ σκληρότητα, μίσος καί ἐπιθετική συμπεριφορά, ἡ ὁποία, συνήθως, ὁδηγεῖ σέ ἀκραῖες καταστάσεις μέ τραγικά ἀποτελέσματα. Καί, δυστυχῶς, καθημερινά γινόμαστε μάρτυρες τέτοιων ἀκραίων, ἐπιθετικῶν καί παραβατικῶν συμπεριφορῶν ἐκ μέρους τῶν παιδιῶν καί τῶν νέων, πού προκαλοῦν πόνο καί θλίψη.

Οἱ ἐξωτερικές συνθῆκες, σίγουρα, παίζουν σημαντικό ρόλο στήν διαμόρφωση τοῦ ἤθους καί τοῦ τρόπου συμπεριφορᾶς τῶν ἀνθρώπων. Ὅμως, ὁ Θεός ὁ Ὁποῖος «ἐργάζεται» συνεχῶς τήν σωτηρία ὅλων τῶν ἀνθρώπων καί φροντίζει γιά τόν καθένα ξεχωριστά, στέλλει τήν Χάρη Του στούς καλοπροαίρετους πού Τόν ἀναζητοῦν, καί ἔτσι προκόπτουν καί προοδεύουν ζωή τους, ἁγιάζονται καί σώζονται. Καί ὑπάρχουν γι’ αὐτό πολλά παραδείγματα, παλαιά καί σύγχρονα. Ἑπομένως, δέν ὑπάρχει καμμιά δικαιολογία γιά τήν σκληρή καί ἀπάνθρωπη συμπεριφορά, ἀφοῦ, ὅταν ὑπάρχη ἀγαθή προαίρεση καί ὁ ἄνθρωπος ταπεινώνεται, τότε ὁδηγεῖται στήν γνώση τοῦ Θεοῦ μέ τήν μετάνοια, ὁ νοῦς του φωτίζεται ἀπό τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ καί ἀπό μισόθεος καί μισάνθρωπος γίνεται φιλόθεος καί φιλάνθρωπος.

Δεύτερον. Ἡ ἀνδρεία εἶναι δύναμη τῆς ψυχῆς πού δόθηκε ἀπό τόν Θεό, γιά νά μπορῆ ὁ ἄνθρωπος νά ἀντιστέκεται στόν διάβολο καί στήν ἁμαρτία, καί νά πορεύεται ἀταλάντευτος τήν ὁδό τῶν ἐντολῶν Του. Εἶναι τό θυμικό μέρος τῆς ψυχῆς, πού, ὅταν λειτουργῆ κατά φύση, βοηθᾶ τόν ἄνθρωπο νά κυβερνᾶ τόν ἑαυτό του, νά νικᾶ τά πάθη του καί τίς ἀδυναμίες του καί νά παραμένη ἐλεύθερος. Ἀντίθετα, ὅταν τό θυμικό μέρος τῆς ψυχῆς διαστρέφεται ἀπό τήν ἁμαρτία, τά πάθη καί τήν ἀμετανοησία, τότε ὁ ἄνθρωπος γίνεται δοῦλος τῆς ἁμαρτίας, τῶν παθῶν καί τοῦ διαβόλου. Καί ἀντί νά στρέφη τόν θυμό του ἐναντίον τοῦ διαβόλου καί τῆς ἁμαρτίας, τόν στρέφει ἐναντίον τῶν συνανθρώπων του, μέ τόν φθόνο καί τό μίσος, μέ ἀποτέλεσμα νά φθάνη σέ ἀκραῖες καταστάσεις, ἀκόμα καί στό ἔγκλημα. Ἡ ἔξαρση τῆς βίας καί τῆς ἐγκληματικότητας πού ὑπάρχει στήν ἐποχή μας εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς διαστροφῆς τοῦ θυμικοῦ μέρους τῆς ψυχῆς.

Ὅμως, ἡ ἀνδρεία, ὅταν δέν «ρυθμίζεται» ἀπό τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ, τότε φθάνει στά ἄκρα, δηλαδή στήν ἔλλειψη ἤ τήν ὑπερβολή. Καί σύμφωνα μέ τήν διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως τήν ἐκφράζει ὁ ἅγιος Γρηγόριος Νύσσης, ἡ ἔλλειψη τῆς ἀνδρείας εἶναι ἡ δειλία, καί ἡ ὑπερβολή της εἶναι τό θράσος. Καί τά δύο αὐτά, ἡ δειλία καί τό θράσος, γίνονται αἰτία ἀναταραχῆς καί σύγκρουσης μεταξύ τῶν ἀνθρώπων, στήν οἰκογένεια καί τήν κοινωνία.

Ἡ ἀνδρεία στήν αὐθεντική της μορφή γεννᾶ τήν ἐσωτερική ἰσορροπία, ἡ ὁποία εἶναι ἀληθινή εὐλογία, ἀφοῦ ἐπιφέρει εἰρήνη καί ἁρμονία στίς σχέσεις μεταξύ τῶν ἀνθρώπων.