Γεγονότα καὶ Σχόλια: Ἐκμετάλλευση θρησκευτικῶν στοιχείων - Ἀποκατάσταση τῆς ἀρχοντιᾶς

Ἐκμετάλλευση θρησκευτικῶν στοιχείων

Ἡ θρησκεία εἶναι ζυμωμένη μέ τίς παραδόσεις τῶν λαῶν, ὅλων τῶν λαῶν, ὁποιασδήποτε θρησκείας. Δέν μπορεῖ κανείς νά τήν ἀποβάλη ἀπό τήν καθημερινότητα τοῦ κόσμου, χωρίς νά δημιουργήση μεγάλους τριγμούς στήν συνοχή τῶν κοινωνιῶν. Γίνεται, ὅμως, συχνά καί ἐκμετάλλευση στοιχείων τῆς θρησκείας, προκειμένου νά ἐξυπηρετηθοῦν ἀλλότρια πρός αὐτήν συμφέροντα.
Στόν πόλεμο, γιά παράδειγμα, πού γίνεται στήν Παλαιστίνη ὑπάρχει ἔντονο τό θρησκευτικό στοιχεῖο καί ἀπό τήν πλευρά τῶν Σιϊτῶν Μουσουλμάνων καί ἀπό τήν πλευρά τοῦ Ἰσραήλ. Ὑπάρχει καί ἡ σχετική ἐκμετάλλευση τῶν θρησκειῶν γιά νά ἐνταθῆ ἡ ἀντιπαλότητα.

Σέ ἀνάρτηση στήν ἠλεκτρονική σελίδα τῆς ἐφημερίδας Τά Νέα (26.07.2024) διαβάσαμε μιά παρουσίαση σημείων τῆς ὁμιλίας τοῦ πρωθυπουργοῦ τοῦ Ἰσραήλ στό Κογκρέσο (24 Ἰουλίου 2024). Χαρακτηριστικό εἶναι τό παρακάτω ἀπόσπασμα:

«“...ἔχουμε δεῖ μιὰ τρομακτικὴ ἄνοδο τοῦ ἀντισημιτισμοῦ στὴν Ἀμερικὴ καὶ σὲ ὅλο τὸν κόσμο” εἶπε [ὁ Νετανιάχου], ἐνῷ χλεύασε καὶ τοὺς φοιτητὲς ποὺ “Δὲν παίρνουν μόνο ἕνα μηδενικὸ στὴ γεωγραφία, ἀλλὰ καὶ ἕνα μηδενικὸ στὴν ἱστορία... Ἀποκαλοῦν τὸ Ἰσραὴλ ἀποικιοκρατικὸ κράτος. Δὲν ξέρουν ὅτι ἡ γῆ τοῦ Ἰσραὴλ εἶναι ὅπου προσευχήθηκαν ὁ Ἀβραάμ, ὁ Ἰσαὰκ καὶ ὁ Ἰακώβ, ὅπου κήρυτταν ὁ Ἡσαΐας καὶ ὁ Ἱερεμίας καὶ ὅπου βασίλεψαν ὁ Δαβὶδ καὶ ὁ Σολομών”».

Ἔτσι περιέγραψε τά σύνορα τοῦ Ἰσραήλ μέ τόν ἐπισημότερο τρόπο μιλώντας μέσα στό Κογκρέσο τῶν Η.Π.Α. Στά παραπάνω μποροῦν νά ἐπισημανθοῦν δύο ἀλληλένδετα μεταξύ τους πράγματα: πρῶτον, ἡ ἱστορία τοῦ σύγχρονου Ἰσραηλινοῦ κράτους νομιμοποιεῖ τά σύνορά του μέ ἀναδρομή στήν ἱστορία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης· ἐκεῖ πού προσευχήθηκαν οἱ πρό τοῦ Μωσαϊκοῦ νόμου δίκαιοι, ὅπου κήρυξαν οἱ μετά τόν Μωσαϊκό νόμο Προφῆτες καί βασίλευσαν οἱ μετά τόν Κριτή Σαμουήλ Βασιλεῖς εἶναι τόπος τοῦ Ἰσραήλ, ἐπικράτεια τοῦ Ἰσραηλινοῦ κράτους. Σέ αὐτήν τήν ἄποψη φανερώνεται καθαρά ἡ στενή σύνδεση τῆς Ἰουδαϊκῆς θρησκείας μέ τό σύγχρονο κράτος τοῦ Ἰσραήλ, χωρίς ἀναφορά στίς ἱστορικές ἀλλαγές πού ἔχουν συμβῆ.

Δεύτερον, ἄν ἡ παραπάνω μέθοδος ὁριοθέτησης συνόρων ἐφαρμοστῆ καί ἀπό ἄλλα κράτη, τότε θά πρέπη νά γίνουν μεγάλες ἀλλαγές στούς γεωγραφικούς χάρτες. Γιά παράδειγμα, ἄν τήν ἐφαρμόσουμε ἐμεῖς, διεκδικώντας τούς τόπους πού προσευχήθηκαν ὀρθόδοξοι Ἕλληνες ἀσκητές ἤ κήρυξαν μεγάλοι Ἕλληνες Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ἤ, πρό παντός, ὅπου βασίλευσε ὁ Μέγας Ἀλέξανδρος,τότε μπορεῖ νά φανταστῆ κανείς τί ἀναστάτωση θά προκαλούσαμε σέ πολύ κόσμο. Ὅμως, τέτοια ἀνάμιξη στοιχείων τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἱστορίας μέ τήν ἱστορία τοῦ ἔθνους, μέ ἐπεκτατικές μάλιστα κοσμικές σκοπιμότητες, εἶναι τελείως ξένη πρός τήν πνευματική μας παράδοση.

Ἀποκατάσταση τῆς ἀρχοντιᾶς

Πῶς ἆραγε ἐπιβιώνει ἡ δική μας «πνευματική παράδοση»; Διακηρύχθηκε καί τό δεχθήκαμε (χωρίς πολλή περίσκεψη) ὅτι «ἀνήκομεν εἰς τήν Δύσιν», ἐνταχθήκαμε στήν Εὐρωπαϊκή Ἕνωση, ἡ ὁποία (στά «χαρτιά» τουλάχιστον) προστατεύει τίς ἰδιαίτερες ἐθνικές παραδόσεις τῶν μελῶν της, ὅμως, ἐμεῖς τί κάνουμε γιά νά μή φθάσουμε στήν πολιτιστική διάλυση τοῦ δυτικοῦ κόσμου, στήν ἀποκαθήλωση ὅλων τῶν παραδοσιακῶν ἀρχῶν, στόν θρησκευτικό ἀποχρωματισμό, στήν ἀποχριστιανοποίηση τῶν κοινωνιῶν καί τῶν θεσμῶν τους;

Χρειαζόμαστε τήν ἐνίσχυση τοῦ θεολογικοῦ μαθήματος στά σχολεῖα συνδεδεμένου μέ τήν ἱστορία. Αὐτό δέν ἀποτελεῖ ὀπισθοδρόμηση. Ἡ ὀρθόδοξη θεολογία δέν ὁριοθετεῖ κρατικά σύνορα, ἀνοίγει προοπτικές· προσφέρει πλοῦτο πού ἀποκαθιστᾶ τήν ἀρχοντιά μας, τήν πνευματική, ὄχι τήν ὑλική· μιά ἀρχοντιά πού εἶναι ἄρρηκτα συνδεδεμένη μέ ὑψηλό νόημα ζωῆς.

π.Θ.Α.Β.