Ἀπὸ τὸ Ἁγιολόγιο τοῦ Μηνός: Ἅγιος Φίλων Ἐπίσκοπος Καρπασίας, 24 Ἰανουαρίου

Πρωτοπρεσβύτερου Π. Γεώργιου Παπαβαρνάβα

Ὁ ἅγιος Φίλων γεννήθηκε στήν Καρπασία τῆς Κύπρου τόν 4ο αἰώνα μ.Χ. καί ἦταν πνευματικό παιδί τοῦ ἁγίου Ἐπιφανίου, Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντίας τῆς Κύπρου, ὁ ὁποῖος ἐκτιμώντας τά πολλά χαρίσματά του τόν χειροτόνησε Ἐπίσκοπο Καρπασίας. Μάλιστα, τόσο πολύ τόν ἐκτιμοῦσε, ὥστε, ὅταν χρειαζόταν νά ἀπουσιάση τόν ὅριζε ὡς ἀντικαταστάτη του στόν Ἀρχιεπισκοπικό θρόνο. Π.χ. ὅταν ταξίδευσε στήν Ρώμη, τό 382 μ.Χ. γιά ἐκκλησιαστικά θέματα καί ἀργότερα στήν Κωνσταντινούπολη τό 401 μ.Χ., λίγο πρίν τήν κοίμησή του, τοῦ ἀνέθεσε τήν διοίκηση τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς καί, μάλιστα, μέ τό δικαίωμα νά προβαίνη σέ χειροτονίες Κληρικῶν.

Ἡ περιοχή τῆς Καρπασίας εἶναι ἡ χερσόνησος πού βρίσκεται στό βορειοανατολικό ἄκρο τῆς Κύπρου, στήν ὁποία κτίστηκαν κατά καιρούς ἀξιόλογοι Ἱεροί Ναοί ἀφιερωμένοι στήν μνήμη τοῦ ἁγίου Φίλωνος, μέ χαρακτηριστικές τοιχογραφίες, οἱ ὁποῖες, δυστυχῶς, μετά τήν τουρκική εἰσβολή τοῦ 1974 ἀφαιρέθηκαν, ἀλλά καί οἱ Ἱεροί Ναοί παραμένουν λεηλατημένοι καί ἐγκαταλελειμμένοι.

Πληροφορίες γιά τόν βίο καί τήν πολιτεία τοῦ ἁγίου Φίλωνος ἀντλοῦμε ἀπό τά Συναξάρια, τήν Ἀκολουθία του καί τόν βίο τοῦ ἁγίου Ἐπιφανίου, ὅπου βλέπουμε ὅτι «μέ τόν ἔνθερμο ζῆλο του προσήλκυσε στήν Ἐκκλησία πολλούς ἀπίστους καί πεπλανημένους», ὅτι «ἦταν ἀνήρ ὅσιος», «πεπαιδευμένος» ὁ ὁποῖος «ἠρεύνησε τόν βυθόν τῆς σοφίας», «Κληρικός ἀπό ἐκείνους πού ρητορεύουν πάνω στήν ἑρμηνεία τῶν ἁγίων Γραφῶν». Σύμφωνα μέ τόν ἱστορικό Σουΐδα συνέγραψε ὑπομνήματα στήν Πεντάτευχο καί στό Ἆσμα Ἀσμάτων. Ἐπίσης, τό συγγραφικό ἔργο του μνημονεύεται καί ἀπό τούς ἱστορικούς, Λεόντιο Μαχαιρά καί Στέφανο Λουζινιανό. Ὁ ἅγιος Φίλων εἶχε τήν ἰδιαίτερη εὐλογία νά εἶναι ὑπό τήν καθοδήγηση τοῦ ἁγίου Ἐπιφανίου, καί αὐτό εἶναι πολύ σημαντικό, διότι ἀφ’ ἑνός μέν εἶχε σωστή καθοδήγηση, ἀφ’ ἑτέρου δέ εἶχε πρότυπο ἁγίου Ἐπισκόπου στήν ἐπισκοπική του διακονία. Ἐτελειώθη ἐν εἰρήνῃ.

Ὁ βίος του καί ἡ πολιτεία του μᾶς δίνουν τήν ἀφορμή νά τονίσουμε τά ἀκόλουθα.

Πρῶτον. Χαρακτηριστικό γνώρισμα τῶν ἁγίων Κληρικῶν εἶναι τό ὅτι ποιμαίνουν τό λογικό ποίμνιο πού τούς ἐμπιστεύθηκε ὁ Χριστός διά τῆς Ἐκκλησίας, σύμφωνα μέ τήν θεόπνευστη διδασκαλία της, τήν ὁποία ἐφαρμόζουν στήν πράξη, καθώς καί μέ ἀνιδιοτελῆ-θυσιαστική ἀγάπη. Ἄλλωστε, αὐτά τά δύο δέν χωρίζονται μεταξύ τους, δηλαδή ἡ θεολογία καί ἡ «ποιμαντική τῆς ἀγάπης», ἀλλά εἶναι συνδεδεμένα. Αὐτό φαίνεται καθαρά στόν βίο καί τήν πολιτεία τῶν μεγάλων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας, οἱ ὁποῖοι, ὅπως τονίζει ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου κ. Ἱερόθεος, «ἐποίμαιναν θεολογοῦντες καί θεολογοῦσαν ποιμαίνοντες».

Οἱ ἅγιοι ἀγαποῦν ἀληθινά-θυσιαστικά, ἐπειδή τό Ἅγιον Πνεῦμα τό ὁποῖον ἐνοικεῖ στήν καθαρή καρδιά τους, τούς διδάσκει τήν τέλεια ἀγάπη ἡ ὁποία δέν κάνει διακρίσεις σέ φίλους καί ἐχθρούς, ἀφοῦ ὅλοι οἱ ἄνθρωποι εἶναι δημιουργήματα τοῦ Θεοῦ καί ἔμψυχες εἰκόνες τοῦ Χριστοῦ. Γι’ αὐτό καί δέν ξεχωρίζουν τούς ἀνθρώπους σέ «δικούς» τους καί σέ «ἄλλους», δέν κατακρίνουν τούς ἀλλοθρήσκους, τούς ἀπίστους, τούς πλανεμένους καί δέν ἐπιτίθενται ἐναντίον τῶν ἁμαρτανόντων, ἀλλά προσεύχονται γιά τήν μετάνοιά τους καί τήν σωτηρία τους. Δέν ἀρνοῦνται τόν διάλογο σέ κανέναν, ἀλλά διαλέγονται μέ ὅλους ἐκείνους οἱ ὁποῖοι τό ἐπιθυμοῦν, χωρίς, ὅμως, νά προδίδουν τήν πίστη τῶν Πατέρων τους, ἀλλά παρεμένουν σταθεροί καί ἀκλόνητοι σέ αὐτήν. Ἐπίσης, προσεύχονται, οὕτως ὥστε νά εὐοδοθῆ ὁ διάλογος αὐτός καί νά ὁδηγηθοῦν ὅλοι οἱ ἄπιστοι καί οἱ πλανεμένοι στούς κόλπους τῆς Ἐκκλησίας.

Σώζεται μιά προσευχή τοῦ ἁγίου Φίλωνος, τήν ὁποία ἀπευθύνει στόν Χριστό καί Τόν παρακαλεῖ εἰδικά γιά τούς πλανεμένους, λέγοντάς Του: «Κύριε, Ἰησοῦ Χριστέ, ὁ Θεός μου, ὅπου διά τήν σωτηρίαν τῶν ἀνθρώπων ἐκατέβης εἰς τήν γῆν, καί ἐφόρεσας τήν σάρκα τοῦ δούλου σου, καί ἔπαθες τόσους πειρασμούς ἀπό τόν κόσμον, ὅπου ἐσταυρώθης, ἐτάφης καί ἀνέστης, ἔσωσας τόν ἄνθρωπον, ἔτσι οἰκονόμησον καί τώρα, διά νά σωθοῦν καί ἐτοῦτοι οἱ πεπλανημένοι ἄνθρωποι ὅπου τούς ἐπλάνεσεν ὁ διάβολος».

Βλέπουμε σέ αὐτήν τήν προσευχή τήν μεγάλη ἀγάπη τοῦ Ἁγίου. Δέν ἐπιθυμεῖ νά κολασθοῦν οἱ πλανεμένοι, ἀλλά νά σωθοῦν. Δέν τούς κατηγορεῖ γιά τήν πλάνη τους, ἀλλά λέγει ὅτι τούς «ἐπλάνεσεν ὁ διάβολος» καί εὔχεται γιά τήν σωτηρία τους. Παρακαλεῖ τόν Χριστό, ὁ ὁποῖος ἐνηνθρώπησε, δοκίμασε πολλούς πειρασμούς, σταυρώθηκε, τάφηκε καί ἀναστήθηκε γιά τήν σωτηρία ὅλων τῶν ἀνθρώπων, νά ἐλευθερώση τούς πλανεμένους ἀπό τά δεσμά καί τήν κακία τοῦ διαβόλου καί νά τούς σώση. Δυστυχῶς, ὅμως, οἱ πλανεμένοι, ὅπως καί οἱ σχισματικοί καί οἱ αἱρετικοί σπάνια μετανοοῦν λόγῳ τῆς ὑπερηφάνειάς τους. Ὡστόσο, ὅμως, ἡ προσπάθεια πρέπει νά γίνεται, καί κυρίως μέ τήν προσευχή, γιά νά ἐνεργήση ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ καί νά τούς ὁδηγήση στήν μετάνοια.

Ἡ προσευχή γιά τούς ἄλλους προϋποθέτει ἀγάπη, ὅπως τονίζει ὁ ἅγιος Γεράσιμος ὁ ἐν Ἰορδάνῃ, ὁ ὁποῖος λέγει ὅτι «ὅταν προσεύχομαι γιά τούς ἄλλους, σημαίνει ὅτι τούς ἀγαπῶ». Καί ὅπως εἶναι γνωστόν, μέ τήν ἀγάπη του «αἰχμαλώτισε» ἕνα λιοντάρι, τό ὁποῖο ἐλευθέρωσε ἀπό τόν πόνο πού τοῦ προξένησε στό πόδι ἕνα καρφί, καί ἐκεῖνο ἀπό εὐγνωμοσύνη τόν ἀκολούθησε στό Μοναστήρι του καί τόν ὑπηρετοῦσε μέ θαυμαστή ὑπακοή, γεγονός παράδοξο γιά τούς «ἀμυήτους». Ὅμως, στήν ζωή τῶν ἁγίων αὐτό εἶναι κάτι τό «φυσικό», ἀφοῦ οἱ ἅγιοι μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ καί τόν ἀγώνα τους «διέφυγαν» τό παρά φύση, «διέσωσαν» τό κατά φύση καί «ἀνῆλθαν» στό ὑπέρ φύση, πού σημαίνει ὅτι ἑνώθηκαν μέ τόν Θεό, «ἐν προσώπῳ Ἰησοῦ Χριστοῦ». Γι’ αὐτό καί ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ πού ἐνοικεῖ σέ ὅλη τήν ὕπαρξή τους ἑλκύει καί μεταμορφώνει καί αὐτά τά «ἄγρια θηρία» σέ «ἄκακα ἀρνία».

Δεύτερον. Εἶναι πολύ σημαντικό τό νά ἔχη κανείς στήν ζωή του ὡς πρότυπο ἕναν ἅγιο, διότι ἐμπνέεται ἀπό τόν τρόπο τοῦ βίου καί τῆς πολιτείας του καί παρακινεῖται στήν μίμησή του. Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος, ἀπευθυνόμενος σέ ἐκείνους πού τοῦ ζήτησαν νά τούς διηγηθῆ τόν βίο καί τήν πολιτεία τοῦ ἁγίου Ἀντωνίου, λέγει, μεταξύ τῶν ἄλλων, καί τά ἑξῆς: «Γιά μένα εἶναι μέγα κέρδος καί μεγάλη ὠφέλεια καί μόνον νά ἀναφέρω τό ὄνομα τοῦ Ἀντωνίου. Γνωρίζω ὅτι καί ἐσεῖς πού θά ἀκούσετε τόν βίο καί τήν πολιτεία του θά θαυμάσετε τόν ἄνθρωπο καί θά θελήσετε νά ζηλώσετε τήν πρόθεση ἐκείνου».

Ὁ ἀγώνας γιά μίμηση, κατά τό δυνατόν, τῆς ζωῆς τοῦ Χριστοῦ καί τῶν ἁγίων βοηθᾶ στήν ἀπόκτηση πνευματικῆς ἀνδρείας, μέ τήν ἀποβολή τῆς νωθρότητας, καί στήν κληρονομία τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ, ὅπως γράφει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στήν πρός Ἑβραίους Ἐπιστολή του: «Ἵνα μή νωθροί γένησθε, μιμηταί δέ τῶν διά πίστεως καί μακροθυμίας κληρονομούντων τάς ἐπαγγελίας».