Ἀραβόφωνοι Χριστιανοὶ ἤ Ρωμηοί Ὀρθόδοξοι;

Κωνσταντίνου Χολέβα

Κάθε Ἕλληνας πολίτης μὲ εὔλογη ἀνησυχία παρακολουθεῖ τὶς ἐξελίξεις στὴ Συρία καὶ ἐκφράζει τὴν εὐχὴ γιὰ ἑδραίωση τῆς εἰρήνης, τῆς συμφιλίωσης καὶ τῆς δημοκρατίας στὴ χώρα. Ἡ Κυβέρνηση, ἡ Ἐκκλησία καὶ ὁ λαός μας ἐπιδεικνύουν καὶ πρέπει νὰ ἐπιδεικνύουν ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον γιὰ τοὺς Ἑλληνορθοδόξους Χριστιανοὺς τῆς Συρίας, οἱ ὁποῖοι ἔχουν κατὰ καιροὺς ὑποστεῖ ταλαιπωρίες. Θυμίζουμε τὴν ὁμηρεία τῶν μοναζουσῶν τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίας Θέκλας στὴ Μααλούλα τῆς Συρίας. Οἱ Ὀρθόδοξες μοναχὲς αἰχμαλωτίσθηκαν ἀπὸ ἐνόπλους τὸν Σεπτέμβριο τοῦ 2013 καὶ ἀπελευθερώθηκαν τὸν Μάρτιο τοῦ 2014.

Θυμόμαστε ἐπίσης τὴν ἀπαγωγὴ καὶ ἐξαφάνιση τὸ 2013 τῶν δύο Μητροπολιτῶν τοῦ Χαλεπίου, τοῦ Ἑλληνορθοδόξου Μητροπολίτου Παύλου Γιαζίζι, ἀδελφοῦ τοῦ Πατριάρχη Ἀντιοχείας κ. Ἰωάννου, καὶ τοῦ Συροϊακωβίτη ὁμολόγου του. Πιθανότατα οἱ ἀπαγωγεῖς τους, ἀκραῖοι ἰσλαμιστές, τοὺς ἐφόνευσαν. Οἱ ἀραβόφωνοι Ὀρθόδοξοι Χριστιανοὶ χρησιμοποιοῦν γιὰ νὰ προσδιορίσουν τὴν ταυτότητά τους τὸν ὅρο: Ροὺμ Ὀρτοντόξ, δηλαδὴ Ρωμηοὶ Ὀρθόδοξοι. Ὅσοι κατοικοῦν σὲ διάφορες περιοχὲς τῆς Συρίας καὶ τοῦ Λιβάνου ὑπάγονται στὸ Πατριαρχεῖο Ἀντιοχείας. Θεωροῦν ἑαυτοὺς κληρονόμους τῆς Αὐτοκρατορίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως – Νέας Ρώμης, δηλαδὴ τῆς Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας. Εἶναι γηγενεῖς καὶ ἐντάσσονται στὸν Ἑλληνορθόδοξο πολιτισμό. Στὴ Θεία Λατρεία χρησιμοποιοῦν τὰ ἀραβικά, ἀλλὰ καὶ τὰ ἑλληνικά. Τὸ 2011 στὴ Συρία ζοῦσαν 500.000. Ἡ Ἱερὰ Μητρόπολις Χαλεπίου τῆς Συρίας ὀνομάζεται ἐπισήμως Μητρόπολις Βερροίας, Χαλεπίου καὶ Ἀλεξανδρέττας. Ἡ ἀναφορὰ στὴ Βέρροια τῆς ἑλληνιστικῆς Συρίας καταδεικνύει τὴν τιμὴ ποὺ ἀποδίδουν οἱ Ἑλληνορθόδοξοι στὴν κληρονομιὰ τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου καὶ τῶν Ἐπιγόνων του.

Εἶναι προφανὲς ὅτι, ὅταν μιλοῦμε γιὰ τοὺς Ὀρθοδόξους Χριστιανοὺς τῆς Συρίας, ἀναφερόμαστε σὲ Σύρους ὑπηκόους ποὺ μιλοῦν ἀραβικὰ καὶ παράλληλα διατηροῦν τὴ συνείδηση τῆς ἑλληνιστικῆς καὶ βυζαντινῆς καταγωγῆς τους. Πιθανὸν οἱ περισσότεροι ἀπὸ αὐτοὺς νὰ εἶναι ἑλληνογενεῖς, ὅπως ὀρθῶς τοὺς ἀποκάλεσε σὲ πρόσφατη ἀνακοίνωσή του ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καὶ πάσης Ἑλλάδος κ. Ἱερώνυμος. Ὁ διαπρεπὴς ἱστορικὸς καὶ συνεχιστὴς τοῦ Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου, Παῦλος Καρολίδης, ἔγραψε τὸ 1909 μία πραγματεία γιὰ τὴν ἐθνικὴ καταγωγὴ τῶν Χριστιανῶν τῆς Μέσης Ἀνατολῆς, στὴν ὁποία καταθέτει στοιχεῖα γιὰ τὴν ἑλληνικὴ καταγωγὴ τῶν Ἑλληνορθοδόξων τῆς Συρίας καὶ τοῦ Λιβάνου.

Εἶναι λάθος νὰ τοὺς συγχέουμε μὲ τοὺς Ἕλληνες ὑπηκόους ποὺ ζοῦν στὴ Συρία καὶ εἶναι ἐλάχιστοι. Ὅπως ἐπίσης εἶναι ἱστορικὰ ἀδόκιμο νὰ τοὺς ἀποκαλοῦμε «Λεβαντίνους». Ὁ ὅρος αὐτὸς χρησιμοποιήθηκε κατὰ τὸν 19ο καὶ 20ὸ αἰώνα γιὰ νὰ χαρακτηρίσει τοὺς δυτικοευρωπαίους ποὺ κατοικοῦν στὴν Τουρκία καὶ στὴ Μέση Ἀνατολὴ ὡς ἄποικοι ἢ ὡς ἔμποροι. Οἱ Λεβαντίνοι θεωροῦνται ἀπὸ τοὺς Ἄραβες ὡς ἐπήλυδες, ξενόφερτοι. Ἀντιθέτως οἱ Ρωμηοὶ Ὀρθόδοξοι τῆς περιοχῆς πάντα ἀντιμετωπίσθηκαν ὡς γηγενεῖς. Ἡ βυζαντινὴ παρουσία καὶ κληρονομιὰ εἶναι ἀρχαιότερη ἀπὸ τὴ μουσουλμανικὴ παρουσία στὴν περιοχὴ Συρίας, Λιβάνου καὶ Ἁγίων Τόπων.

Ἡ Ἑλλὰς γιὰ λόγους θρησκευτικούς, πολιτιστικοὺς καὶ ἱστορικοὺς ὀφείλει νὰ προστατεύει τοὺς Ρωμηοὺς Ὀρθοδόξους, τοὺς Ναοὺς καὶ τὰ Μοναστήρια τους. Ἦταν καλὴ κίνηση ἡ πρόσφατη τηλεφωνικὴ ἐπικοινωνία τοῦ Πρωθυπουργοῦ Κυριάκου Μητσοτάκη μὲ τὸν Πατριάρχη Ἀντιοχείας κ. Ἰωάννη. Πιστεύω ὅτι ἡ Ἑλληνικὴ Πολιτεία θὰ συνεχίσει νὰ ἐπιδεικνύει ἐμπράκτως τὸ ἐνδιαφέρον της καὶ τὴν ἀλληλεγγύη της πρὸς τοὺς Ἑλληνορθοδόξους (Ροὺμ Ὀρτοντὸξ) καὶ θὰ ἀξιοποιήσει τὶς διπλωματικὲς προσβάσεις της γιὰ νὰ ἐξασφαλισθεῖ ἡ θρησκευτικὴ ἐλευθερία τῶν ὁμοδόξων μας καὶ τῶν ἄλλων Χριστιανικῶν κοινοτήτων στὴ Συρία.

Ἄρθρο ἀπό τά «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ», 14.12.2024